Στο πλαίσιο αφιερώματος του 3pointmagazine.gr για τον Μάη του ’68, ζητήσαμε από το συνεργατικό βιβλιοπωλείο Ακυβέρνητες Πολιτείες στη Θεσσαλονίκη να προτείνει στους αναγνώστες μας βιβλία που επικεντρώνονται στην ιστορία των κινημάτων της εποχής και αποτυπώνουν ανάγλυφα το πνεύμα του Μάη του ’68 μέσα από ιστορίες και αναλύσεις αλλά και μέσα από το ίδιο το υλικό που χρησιμοποιούσαν στους δρόμους οι χιλιάδες διαδηλωτές.
La beauté est dans la rue: Μάης ’68, οι αφίσες
Βάσκο Γκασκέ
Μετάφραση: Γιόλα Γεωργαντζή
Εκδόσεις Βιβλιοπέλαγος
Βιβλία για το Μάη του 1968 έχουν γραφτεί πολλά και κάθε δέκα χρόνια καινούργιοι τίτλοι και πολυτελή άλμπουμ έρχονται να προστεθούν στις επανεκδόσεις των παλαιών. Μερικά γραμμένα από τους πρωταγωνιστές της εξέγερσης, τα περισσότερα γραμμένα από ειδικούς κάθε είδους – εκείνους που το κίνημα περιφρόνησε όσο κανέναν άλλον: πολιτικούς, συνδικαλιστές, κληρικούς, δημοσιογράφους, καθηγητές πανεπιστημίου, κοινωνιολόγους, ψυχολόγους, πολεοδόμους ακόμα και από τον Διευθυντή Αστυνομίας του Παρισιού! Το άμεσο βίωμα της εξέγερσης απομακρύνεται μέσω της αναπαράστασής του.
Αυτό όμως δεν είναι ένα βιβλίο για το γαλλικό Μάη, αυτό το βιβλίο είναι ο Μάης, έτσι όπως αποτυπώνεται μέσα από τις αφίσες του.
Οι 520 αφίσες που περιλαμβάνει αποτελούν σχεδόν το σύνολο των αφισών του Μάη του ’68. Οι περισσότερες χωρίς όνομα δημιουργού (με εξαίρεση μόνο αυτές κάποιων γνωστών καλλιτεχνών που περιλαμβάνονται στο τέλος του βιβλίου), με μόνη ένδειξη τον τόπο δημιουργίας τους (που δεν ήταν μόνον η σχολή Καλών Τεχνών αλλά και τα λαϊκά εργαστήρια της σχολής Διακοσμητικών Τεχνών, της Ιατρικής, της Φυσικομαθηματικής, επαρχιακών πανεπιστημίων, θερινών τμημάτων και μεμονωμένων αναρχικών ομάδων), δεν διεκδικούσαν πνευματικά δικαιώματα και δεν ανήκαν σε κανένα κόμμα ούτε καν στις οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς. Ήταν έργο εμπνευσμένων ανθρώπων και οι περισσότερες καρπός συλλογικής επεξεργασίας σε αμεσοδημοκρατικές συνελεύσεις.
Το Μάη του ’68 “οι Καλές Τέχνες βρίσκονται στους δρόμους”, “η φαντασία στην εξουσία” και οι αφίσες στους τοίχους είναι το καλύτερο όπλο, ακόμα και από τα παβέ, τις κυβικές πέτρες των παρισινών πεζόδρομων. Στηρίζοντας τη δράση στους δρόμους, τις απεργίες, τις διαδηλώσεις, τις καταλήψεις, οι αφίσες καθρέφτιζαν την καθημερινότητα του Μάη. Πέτυχαν το στόχο τους με την ευρύτητα της θεματολογίας, την ποιότητα και κυρίως με την αμεσότητά τους.
Ο καθοριστικός τους ρόλος βασίστηκε στην αντιστοιχία της φόρμας (σχέδιο και σύνθημα) με την πολιτική κατάσταση. Μαζί με τα συνθήματα στους τοίχους, οι αφίσες υπήρξαν συχνά η άμεση απάντηση στις κυβερνητικές θέσεις. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι προφανώς η απάντηση στον Ντε Γκολ: “Αυτός είναι το χάος”.
Καμιά όψη της καθημερινής και πολιτικής ζωής δεν έμεινε αλώβητη από το όπλο της κριτικής, όπως το χρησιμοποιούσε η μεταξοτυπία, η λιθογραφία, η όφσετ, η λινοτυπία και το ποσουάρ στις αφίσες του Μάη. Από τις συκοφαντίες που εξαπέλυαν ενάντια στο κίνημα οι υπουργοί της κυβέρνησης, το κομμουνιστικό κόμμα και οι γραφειοκράτες συνδικαλιστές του μέχρι την απέλαση του… γερμανοεβραίου Ντανιέλ Κον Μπεντίτ. Από την ανεργία και την εντατικοποίηση των ρυθμών παραγωγής μέχρι το ρόλο των Καλών Τεχνών και του σινεμά. Από την καταστολή της αστυνομίας και των CRS, των γαλλικών ΜΑΤ, μέχρι εκείνη των χαφιέδων, των παρακρατικών, των “αγανακτισμένων” πολιτών της Action Civique και του CDR. Από την υπεράσπιση των εργατικών αγώνων στη Citroen, στη Renault και στη Peugeot και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα (υγεία, ταχυδρομεία, αστικές συγκοινωνίες, τρένα) μέχρι τις απεργίες των ταξιτζήδων, των ψαράδων και των εργαζομένων στα πλοιάρια του Σηκουάνα. Από την συμπαράσταση στους αγώνες των αγροτών μέχρι εκείνες των μαθητών των Λυκείων.
Οι λαϊκές γιορτές με θεατρικές παραστάσεις, μαριονέτες, ταινίες, ποτό, συζητήσεις έδιναν την ηδονιστική διάσταση του κινήματος.
Η κριτική στα ΜΜΕ ήταν αμείλικτη: “Προσοχή! Το ραδιόφωνο ψεύδεται!”, “Η Αστυνομία σας μιλά κάθε βράδυ στο δελτίο των οκτώ”, “ΤΥΠΟΣ: Προσοχή! Δηλητήριο!”.
Οι σιτουασιονίστες πρότειναν την καταστροφή της ταξικής εμπορευματικής-θεαματικής κοινωνίας και του πανεπιστημίου της και την αντικατάστασή της από τα εργατικά συμβούλια.
Η διεθνιστική αλληλεγγύη (σε Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιράν, Τσεχοσλοβακία), η αλληλεγγύη στους μετανάστες, η εναντίωση στην ψυχιατρική και την πολεοδομική καταστολή συμπληρώνουν τη θεματική ευρύτητα των αφισών εκείνου του Μάη. Του Μάη που άνοιξε μια ελευθεριακή ρωγμή στην πολιτική και την κοινωνία του 20ου αιώνα, μια ρωγμή που διατηρεί μέχρι και σήμερα την επικαιρότητά της.
Μάης 68
Συλλογικό έργο
Μετάφραση: Κατερίνα Κιτίδη
Εκδόσεις Πολύτροπον
Σε όλες τις ηπείρους, από τη Λατινική Αμερική μέχρι την Ασία, στις ΗΠΑ, την Ευρώπη και το Aνατολικό Mπλοκ, το μεγάλο κύμα διαμαρτυρίας και απελευθέρωσης του 1968 θυμίζει, ως προς το εύρος και τις συνέπειές του, την “Άνοιξη των λαών” του 1848…
Στη Γαλλία, όπως φάνηκε στην πρόσφατη προεκλογική εκστρατεία για την Προεδρία της Δημοκρατίας, τα γεγονότα του 1968 αποτελούν το τελευταίο τυφλό σημείο της συλλογικής μνήμης, μετά το καθεστώς Βισί και τον πόλεμο στην Αλγερία. Είτε τα εξυμνούμε είτε τα κατακρίνουμε, “τα Γεγονότα” σηματοδοτούν μια ουσιαστική τομή στη γαλλική κοινωνία. Υπάρχει -και πάντοτε θα υπάρχει, είτε το θέλουμε είτε όχι- ένα “πριν” κι ένα “μετά” το Μάη του ’68.
Πώς έμοιαζαν, λοιπόν, αυτοί οι μήνες τρέλας, από τις 27 Μαρτίου, όταν έκλεισε το πανεπιστήμιο της Ναντέρ, από την κατάληψη της Σορβόνης και τη Νύχτα των Oδοφραγμάτων στις 10/11 Μαΐου, μέχρι τη γενική απεργία και τις συμφωνίες της Γκρενέλ;
Πλούσια εικονογραφημένο, συνδυάζοντας φωτογραφίες-σοκ, συνθήματα και αφίσες, αυτό το βιβλίο, που περιλαμβάνει όλα όσα αντιπροσωπεύουν το “πνεύμα του Μάη”, επιχειρεί να μοιραστεί με τον αναγνώστη εκείνη τη μοναδική εμπειρία, η οποία, 40 χρόνια μετά, μας αγγίζει σαν να ήταν χθες.
ΜΑΗΣ 1968 – ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΩΝ ΟΔΟΦΡΑΓΜΑΤΩΝ
Ντανιέλ Κον Μπεντίτ
Μετάφραση: Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Ελεύθερος Τύπος
Η “Γενικευμένη Απεργία στη Γαλλία”, κατέχει μια ξεχωριστή θέση μέσα στην πληθώρα των κειμένων πού έχουν αφιερωθεί σ’ αυτό το θέμα. Δεν είναι ένας χρονολογικός πίνακας γεγονότων, ούτε μια καταγραφή του “ηγετικού” ρόλου της μιας ή της άλλης πολιτικής σέχτας, κι ούτε, ακόμα, ή ανακάλυψη κάποιας σύγχρονης νέας δυναμικής της εξέγερσης στον “νέο-” ή έστω στο “μετακαπιταλισμό”. Αντίθετα, εξετάζει τη δράση των εργατών και των φοιτητών το Μάη και Ιούνη του 1968, για ν’ ανακαλύψει με ποιο τρόπο αποτέλεσε μιαν αντίδραση στις συνθήκες της σημερινής καπιταλιστικής ζωής· ποια ήταν ή δύναμη και ποια τα όριά της, και με ποιο τρόπο επισημαίνει τις δυνατότητες για τη δημιουργία ενός νέου είδους κοινωνίας. (…)
Μάης ’68
Κρις Χάρμαν, Πάνος Γκαργκάνας, Μαρία Στύλλου
Μετάφραση: Κώστας Πίττας
Εκδόσεις Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο
Αυτό το βιβλίο είναι αφιερωμένο στα σαράντα χρόνια από το Μάη του ’68. Σαράντα χρόνια μετά, εκείνη η επαναστατική έκρηξη είναι ξανά στην επικαιρότητα.
Γιατί ο καπιταλισμός σήμερα βρίσκεται πιο βαθιά μέσα στην κρίση απ’ ό,τι πριν 40 χρόνια. Και γιατί ο Μάης δεν ήταν μόνο ένα φοιτητικό ξέσπασμα, ούτε ένα κίνημα της “διανόησης”, περιορισμένο στη Γαλλία εκείνης της εποχής.
Ήταν η επιστροφή της εργατικής τάξης και των επαναστατικών ιδεών στο προσκήνιο σε διεθνή κλίμακα. Αυτή η διαδικασία που ξεκίνησε τότε, πέρασε πολλές στροφές και γυρίσματα, αλλά σήμερα βρίσκεται ξανά στην ημερήσια διάταξη. Και γι’ αυτό, η αναδρομή στο 1968 δεν είναι ούτε γλυκανάλατη νοσταλγία, ούτε ακαδημαϊκή άσκηση “σύγχρονης ιστοριογραφίας”.
Είναι η αναζήτηση των απαντήσεων που χρειάζεται να δώσει η αριστερά για τις προοπτικές της κοινωνικής έκρηξης και της εναλλακτικής λύσης αυτή τη φορά.
Στις σελίδες του βιβλίου ο Κρις Χάρμαν ξετυλίγει μέρα με τη μέρα την πραγματική ιστορία των γεγονότων του Μάη, ενώ ο Πάνος Γκαργκάνας θυμίζει και αναλύει τις αντιπαραθέσεις για τον προσανατολισμό της επαναστατικής αριστεράς του Μάη και η Μαρία Στύλλου επιχειρηματολογεί για την επικαιρότητα της επανάστασης σήμερα.
Μάης ’68 – Τα 40 χρόνια από τον γαλλικό Μάη και η δεκαετία που σημάδεψε την ιστορία
Πάνος Μποζόπουλος
Εκδόσεις Εκτός των Τειχών
Υπάρχουν αρκετοί τρόποι να αντιμετωπίσει κανείς τον γαλλικό Μάη του 1968. Τον πρώτο, τον προφανή, τον συναντήσαμε στη σωρεία αφιερωμάτων του αστικού Τύπου αλλά και στο πλήθος εκδόσεων για τα 40 χρόνια από την εξέγερση. Το ξέσπασμα της «ατίθασης» γαλλικής νεολαίας της δεκαετίας του ’60, μιας δεκαετίας κατά την οποία η «επανάσταση» περιοριζόταν στην εμφάνιση της μίνι φούστας και του Γούντστοκ. (. . .) Ο άλλος τρόπος να «διαβάσει» κανείς το γαλλικό Μάη είναι αυτός που προσπαθούν τα κείμενα που ακολουθούν να καταθέσουν. Σίγουρα όχι αντιμετωπίζοντας το σύνολο των ζητημάτων που τέθηκαν την περίοδο εκείνη στον κόσμο και στο κομμουνιστικό κίνημα, αλλά, θέλουμε να ελπίζουμε, σε μια κατεύθυνση να σημειωθούν οι βασικοί όροι που διαμόρφωσαν τον ιστορικό αυτό σταθμό της δεκαετίας του ’60 συνολικά.
Tariq Ali: Έφοδος στον ουρανό (μα πού πήγε όλη αυτή η οργή;) – Paco Ignacio Taibo II: Σαράντα χρόνια μετά, μα δεν ξεχνάμε
Εκδόσεις ΑΓΡΑ
Δύο σπουδαίοι συγγραφείς, που δεν απεμπόλησαν τις αρχές τους, σαράντα χρόνια μετά σχολιάζουν τις εξεγέρσεις του Μαΐου – Οκτωβρίου 1968 που συγκλόνισαν τον κόσμον όλο και στις οποίες έλαβαν ενεργό μέρος.
Για την πλήρη συλλογή κειμένων του φακέλου μας για τον Μάη του ’68, ξεκινήστε από εδώ.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.