“Είστε και Φαίνεστε” μια παράσταση επανάσταση που καταγγέλλει το bullying

Το «Είστε και Φαίνεστε» είναι μια παιδική παράσταση όπου το γέλιο γίνεται δάκρυ και το δάκρυ επανάσταση με κύριο  θέμα το bullying και το σχολικό περιθώριο που υφίσταται ο καθένας στο σήμερα και στο χτες. Στην προκειμένη όμως περίσταση το θέμα είναι  ο «Γυαλάκιας» που προσπαθεί να μην ενοχλεί αλλά αυτό δεν φτάνει, ώσπου ξεσπά και τραγουδάει στο κοινό με πάθος “Είστε και Φαίνεστε” .

Τι οδηγεί όμως τη βία; Μήπως ο φόβος, μήπως η ανασφάλεια και όχι μόνο αυτό που φαινομενικά αντιλαμβανόμαστε; Δεν θα σας αποκαλύψουμε όμως άλλες λεπτομέρειες. Η ομάδα νεανικού θεάτρου «Συντεχνία του Γέλιου» παρουσιάζει το επίκαιρο αυτό έργο που εστιάζει στην έννοια του διαφορετικού. Θα το απολαύσετε στο Σύγχρονο Θέατρο.

Η ιστορία είναι βασισμένη σ΄ ένα παραδοσιακό έργο του Φόλκερ Λούντβιγκ που διασκευάζεται από τον Βασίλη Κουκαλάνι, ο οποίος αναλαμβάνει και τη σκηνοθεσία από κοινού με τον Γιώργο Παλούμπη τον οποίο είχαμε την ευκαιρία να ανακρίνουμε και να τον ρωτήσουμε τι εννοεί με το  «Είστε και Φαίνεστε».

Και τέλος τα τραγούδια της παράστασης γράφει ο Φοίβος Δεληβοριάς.

Φταίει… φταίει… ο μαθητής;
Φταίει!
Ή μήπως φταίει ο διευθυντής;
Φταίει!
Μη φταίει ο δάσκαλος;
Ή μήπως ο γονιός;
Φταίει πάντα ο άλλος, ο διαφορετικός
Φταίει η κοινωνία!
Ε βαλ΄ την τιμωρία!

Πείτε μας δύο λόγια για το έργο και τους συντελεστές.

Δεν πρόκειται για μια καινούργια ομάδα. Ο Βασίλης Κουκαλάνι, κύριος εκφραστής, ιδρυτής και εμψυχωτής της ομάδας καθώς και τρεις ακόμα ηθοποιοί του «Είστε και Φαίνεστε» έχουν παίξει και στις δύο προηγούμενες επιτυχημένες παραστάσεις της Συντεχνίας του Γέλιου: «Μια γιορτή στου Νουριάν» και «Τζέλα Λέλα Κόρνας…». Επομένως, πριν βρεθώ εγώ στην ομάδα είχε ήδη διαμορφωθεί μια γλώσσα και μια λογική αντιμετώπισης του παιδικού θεάτρου και οι στόχοι ήταν ξεκάθαροι. Με τη συμμετοχή, βέβαια, τριών καινούργιων ηθοποιών καθώς και της δικής μου έγινε μια όμορφη συνάντηση ιδεών που ανανέωσε τρόπους και στόχους. Το έργο μιλάει σε πρώτο επίπεδο για το σχολικό εκφοβισμό, αλλά επεκτείνεται σε μια κριτική στο εκπαιδευτικό σύστημα ως πηγή του προβλήματος. Στην ολοκλήρωση του έργου ξεκινά η ελπίδα για ένα καλύτερο σχολείο, πιο κοντά στη ζωή και στον άνθρωπο και η συνειδητοποίηση ότι αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από τη συλλογική δράση.

Καταφέρατε κάτι μοναδικό σκηνοθετικά, εισάγετε την μουσική με τέτοια τρόπο που το γέλιο και η σκληρή όψη του έργου γίνανε ένα.

Αυτό οφείλεται σαφώς στο Φοίβο Δεληβοριά. Όταν φέρνει υπέροχα και εύστοχα τραγούδια για τα σημεία του έργου που του προτάθηκαν, εμείς οι σκηνοθέτες (Κουκαλάνι κι εγώ) καθώς και η κινησιολόγος (Σεσήλ Μικρούτσικου) έχουμε απλά να τα τοποθετήσουμε και να τα στήσουμε σωστά στο ύφος του έργου. Είχαμε βέβαια υπόψη τη «σκληρότητα» του έργου και πάντα ψάχναμε τρόπους για να ισορροπεί με το χιούμορ και την ελαφρότητα.

Το έργο μιλάει για τη βία και το φόβο για το διαφορετικό, τι θέλετε να πείτε στην κοινωνία με αυτό;

Η βία και ο φόβος για το διαφορετικό δεν αντιμετωπίζονται από το έργο ως ψυχολογικές ανάγκες κάποιων κακών ανθρώπων. Το πρόβλημα ξεκινά από την ίδια την κοινωνία, μέσω της εκπαίδευσης στην προκειμένη περίπτωση, που δημιουργεί συγκρούσεις, στιγματισμό και ανταγωνιστικές συμπεριφορές. Το έργο λέει ότι αν οι άνθρωποι συνειδητοποιήσουν τη δύναμη της συλλογικότητας μπορούν να επιδιώξουν σημαντικές αλλαγές στο κοινωνικό τους σύστημα και να προσπαθήσουν για έναν καλύτερο κόσμο όπου χωράει οτιδήποτε διαφορετικό.

Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίσατε στη διάρκεια τον προβών;

Ομολογώ πως αυτή η περίοδος προβών ήταν από τις πιο εύκολες που έχω ζήσει, λόγω της πολύ ξεκάθαρης συνεννόησης μεταξύ συντελεστών. Οι δυσκολίες που μπορεί να υπήρξαν, ήταν οι συνηθισμένες που περνάει κανείς στο ανέβασμα μιας παράστασης.Όχι κάτι παραπάνω.

Ποια ήταν η δική σας οπτική πάνω στο έργο;

Πιστεύω πως το σημαντικότερο είναι, μέσα από την ψυχαγωγία, να περάσει στους μικρούς και μεγάλους θεατές, το αισιόδοξο μήνυμα της συλλογικότητας και της ελπίδας για ένα καλύτερο αύριο. Πιστεύω -και αυτό αποδείχτηκε κοινός τόπος για όλη την ομάδα- ότι αυτό επιτυγχάνεται αν η παρουσίαση των χαρακτήρων γίνει με ειλικρίνεια, χωρίς οι ηθοποιοί να «καμωθούν» παιδικές φωνές και στερεότυπα «παιδικών» συμπεριφορών αλλά βιώνοντας τις επιθυμίες, τα προβλήματα και τις σχέσεις των παιδιών. Με αυτό τον τρόπο γίνονται «σύμμαχοι» των μικρών θεατών οι οποίοι απλά ταξιδεύουν έτσι μέσα στην ιστορία.

Στην επίσημη πρεμιέρα του έργου έγινε χαμός, πού οφείλεται αυτή η επιτυχία πιστεύετε;

Δεν ξέρω αν απαντιέται πολύ πρακτικά αυτό. Είναι αυτό που λέμε «πήγε καλά σήμερα η παράσταση». Γενικότερα, είναι πιστεύω μια παράσταση που εναλλάσσει τα συναισθήματα του θεατή και κρατάει το ενδιαφέρον. Το θέμα της σχολικής καθημερινότητας είναι ίσως άλλη μια απάντηση στο ερώτημα. Όλοι το έχουν ζήσει ή το ζουν. Όλους με κάποιον τρόπο τους αφορά.

Ο τίτλος του έργου τι δηλώνει;

«Μη με στιγματίζεις. Είναι άδικο. Είναι ανόητο. Θα μπορούσες να ήσουν εσύ στη θέση μου».

Τα σχολεία έχουν φυλακές και δικαστήρια, πόσο διαφορετική θα ήταν η κοινωνία αν είχαν λόγο τα παιδιά για την τύχη και την μοίρα τους;

Με μια σωστή «καθοδήγηση» από καθηγητές ή δασκάλους, με μια οπτική της εκπαίδευσης πιο κοντά στον άνθρωπο, στο συναίσθημα και την πραγματική ζωή, τα παιδιά θα μπορούσαν να κρίνουν, να συζητήσουν, να δημιουργήσουν, να επιλέξουν ενδιαφέροντα, να δράσουν, να κατανοήσουν τον κόσμο, την τέχνη, να δουν τις επιστήμες στην πραγματική τους μορφή (και όχι απομνημονεύοντας) κτλ. Κατ’ επέκταση θα άρχιζαν να διαμορφώνουν καθαρότερα και τις επιθυμίες τους και να τις διεκδικούν. Δεν μπορώ να ξέρω πόσο διαφορετική θα ήταν η κοινωνία αν ήταν έτσι τα πράγματα, αλλά υποπτεύομαι ότι θα ήταν λίγο καλύτερη.

Φωτογραφίες: Άγγελος Καλοδούκας