Ο διάσημος ανά τον κόσμο αμερικανός σκηνοθέτης Bob Wilson φέτος σκηνοθετεί στο Εθνικό Θέατρο την «Οδύσσεια», ένα έργο βασισμένο στο έπος του Ομήρου και με αφορμή την παράσταση, κάνουμε ένα μικρό αφιέρωμα για να γνωρίσουμε καλύτερα αυτόν που οι Times της Νέας Υόρκης έχουν χαρακτηρίσει «κολοσσιαία μορφή στον κόσμο του πειραματικού θεάτρου».
Ο Robert ή Bob Wilson γεννήθηκε το 1941 στο Ουάκο του Τέξας. Σπούδασε αρχιτεκτονική αλλά σύντομα στράφηκε στον χώρο των καλών τεχνών. Έχει ασχοληθεί μεταξύ άλλων με το σχέδιο, τη γλυπτική, τη ζωγραφική και τη σκηνοθεσία. Ξεκίνησε δουλεύοντας στην όπερα και συνέχισε με το θέατρο, εγκαταστάσεις σε μουσεία και πολλά άλλα.
Σαν παιδί αντιμετώπισε ένα πρόβλημα τραυλισμού το οποίο ξεπέρασε με τη βοήθεια της δασκάλας Byrd Hoffman, της οποίας το όνομα έδωσε αργότερα στην ομάδα του. Η πρώτη του μεγάλη επιτυχία ήταν η σιωπηλή όπερα «Deafman Glance» με αφορμή την οποία ο ποιητής Λουί Αραγκόν είπε ότι ο Wilson είναι αυτό που οι σουρεαλιστές ήλπιζαν ότι θα προκύψει και θα τους ξεπεράσει. Η διεθνής αναγνώριση ωστόσο, ήρθε με τη συνεργασία του με τον μουσικό Philip Glass στο έργο «Einstein on the beach».
Έκτοτε έχει συνεργαστεί με τεράστια ονόματα των τεχνών όπως ο Heiner Muller, Willian S. Burroughs, Tom Waits, Lou Reed, Marina Abramovic κ.α. Μεταξύ των πολλών βραβείων και των διακρίσεων που έχει λάβει, είναι ο Χρυσός Λέων για τη γλυπτική του στη Μπιενάλε της Βενετίας(1993), μια υποψηφιότητα για το Βραβείο Θεάτρου Pulitzer(1986) και ο τίτλος του Ιππότη των Γραμμάτων και των Τεχνών από το Γαλλικό Υπουργείο Πολιτισμού.
Τα έργα του συνδυάζουν την κίνηση, τον χορό, τη μουσική και τον λόγο με τρόπο ριζοσπαστικό σπάζοντας τα όρια του θεάτρου όπως το ξέρουμε. Ο Wilson δίνει έμφαση στην κίνηση, με χαρακτηριστικό τον αργό ρυθμό. Ο ίδιος θεωρεί ότι το σώμα πρέπει να στέκεται στη σκηνή και να μπορεί να εκφράσει αυτά που πρέπει και χωρίς τον λόγο. Όπως λέει «Δεν υπάρχει μη-κίνηση. Έτσι όταν αρχίσω να περπατώ, η γραμμή συνεχίζεται. Και αν σταματήσω, η γραμμή συνεχίζεται. Είναι ένα ενιαίο σύνολο». Ο λόγος έπεται και η σιωπή υπογραμμίζεται ως τρόπος έκφρασης.
Σημαντικότερο όμως από όλα αυτά τα στοιχεία ίσως είναι το φως στα έργα του. Ο Wilson θεωρεί ότι το φως είναι το πιο σημαντικό κομμάτι του θεάτρου. Τα φώτα του είναι πάντα εντυπωσιακά, μεταμορφώνουν και δημιουργούν ένα μαγικό κόσμο. Οι φωτισμοί του δεσπόζουν σε κάθε έργο του και το αναδεικνύουν.
Αξίζει να αναφέρουμε πως ο Bob Wilson έχει δημιουργήσει ένα καλλιτεχνικό κέντρο, το Watermill. Εκεί συναντιούνται καλλιτέχνες από όλον τον κόσμο οι οποίοι παρακολουθούν μαθήματα και κάνουνε workshops με αυστηρό πρόγραμμα δουλειάς, στις εγκαταστάσεις που είναι ειδικά διαμορφωμένες και περιλαμβάνουν και προσωπικές συλλογές του Wilson. Στόχος είναι το κέντρο να αποτελέσει έναν χώρο έκφρασης και δημιουργίας όπου οι καλλιτέχνες συνεργάζονται και συμβιώνουν χτίζοντας μια καλλιτεχνική κοινότητα με κέντρο την δημιουργία.
Φέτος ο παγκοσμίου φήμης σκηνοθέτης έρχεται για πολλοστή φορά στην Ελλάδα. Έχει παρουσιάσει έργα του τρεις φορές όμως αυτή είναι η πρώτη φορά που σκηνοθετεί στα ελληνικά και με ελληνικό καστ για λογαριασμό του Εθνικού Θεάτρου.
Το θέμα είναι οι περιπέτειες του Οδυσσέα κατά τη διάρκεια του γυρισμού του στην Ιθάκη, όπως τις γνωρίζουμε από το έπος του Ομήρου. Η παράσταση που στήνει ο Wilson διέπεται από τα χαρακτηριστικά που βρίσκουμε σε πολλές δουλειές του όπως η έμφαση στην κίνηση, η μουσικότητα του λόγου, οι ιδιαίτεροι φωτισμοί και τα χρώματα. Τα παραπάνω συνθέτουν μια παράσταση με μια ξεχωριστή εικαστική ματιά.
Ο Wilson επέλεξε μια ομάδα ηθοποιών που αποτελείται από τους Σταύρο Ζαλμά ως Οδυσσέα, Μαρία Ναυπλιώτου ως Πηνελόπη, Λυδία Κονιόρδου, Αλέξανδρό Μυλωνά, Νικήτα Τσακίρογλου, Βίκυ Παπαδοπούλου, Αποστόλη Τότσικα και πολλούς άλλους. Η μετάφραση είναι του Γιώργου Δεπάστα, ενώ τη μουσική σύνθεση έχει κάνει ο Θοδωρής Οικονόμου ο οποίος παίζει και ζωντανά πιάνο στην παράσταση.
*Πληροφορίες για την παράσταση
«Οδύσσεια», Εθνικό Θέατρο
Αγ. Κωνσταντίνου 22-24, Ομόνοια
Τηλ. 210-5288170
Ερμηνεύουν : Σ.Ζαλμάς, Μ.Ναυπλιώτου, Ν.Τσακίρογλου, Λ.Κονιόρδου, Α.Μυλωνάς, Α.Σακελλαρίου, Ζ.Δούκα κ.α.
Μετάφραση : Γ. Δεπάστας
Μουσική : Θ. Οικονόμου
Τα σκηνικά και τα κοστούμια κατασκευάστηκαν στο Piccolo Teatro de Milano
Παραστάσεις : Απογ., Τετ. – Κυρ. 5 μ.μ., Βραδ. Παρ. – Σαβ. 8.30 μ.μ.
Εισιτήρια : 35, 25, 20 ευρώ. Φοιτητικό : 16
Διάρκεια : 140΄
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.