“Θέλω να με αφήσουν ήσυχη”

Έκφραση ενός ανθρώπου εγωιστή και μοναχικού. Μια έκφραση που σίγουρα δεν ταιριάζει σε σταρ του κινηματογράφου. Κι όμως η έκφραση αυτή έγινε η στάση ζωής μίας από τις μεγαλύτερες ηθοποιούς του παγκόσμιου κινηματογράφου και μιας από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της ιστορίας του Χόλιγουντ, της Σουδέζας ηθοποιού, Γκρέτα Γκάρμπο.

Απόμακρη, ταλαντούχα, απότομη, ψυχρή, αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, κατάσκοπος κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αμφιφυλόφιλη, καταθλιπτική, απομονωμένη μέχρι το τέλος της ζωής της. Ένα δείγμα της ταυτότητας της πανέμορφης ηθοποιού που ξεκίνησε σαν βοηθός κομμωτή στη Στοκχόλμη και εξελίχθηκε σε έναν μύθο του Μεσοπολέμου στις ΗΠΑ και την Ευρώπη.

Γεννημένη σαν σήμερα στις 18 Σεπτεμβρίου 1905, η Γκρέτα Λοβίσα Γκούσταφσον, όπως είναι το πραγματικό της όνομα, βίωσε από πολύ νωρίς τη σκληρότητα της βιοπάλης, αφού αναγκάστηκε να δουλέψει σαν βοηθός κομμωτή και σαν πωλήτρια καπέλων, ενώ σε μικρή ηλικία έχασε τον πατέρα της με τον οποίο είχε μία πάρα πολύ καλή σχέση.

Η συνέχεια βέβαια ήταν πιο λαμπρή για την νεαρή Γκρέτα, αφού κατά τη διάρκεια της φοίτησής της στο Βασιλικό Δραματικό Θέατρο της Στοκχόλμης συνάντησε το σκηνοθέτη Μορίτζ Στίλερ, ο οποίος αφού την “βάφτισε” σε Γκάρμπο, της έδωσε τον πρώτο της ρόλο στη βωβή ταινία Gösta Berlings saga (Η Ιστορία του Γκέστα Μπέρλιν) το 1924.

Πέρα από τον Ατλαντικό

Το μεγάλο βήμα όμως έγινε από τον Λούις Μπ. Μάγερ, ο οποίος όταν είδε την Γκάρμπο στην ταινία, αναγνώρισε κατευθείαν το σπουδαίο της ταλέντο και παρά την ατημέλητη εμφάνισή της, αποφάσισε να μεταμορφώσει το ασχημόπαπο σε κύκνο. Μαζί με τον Στίλερ την παίρνει στην Αμερική όπου υπογράφει το πρώτο της συμβόλαιο στη  Metro-Goldwyn-Mayer, χωρίς καν να ξέρει ούτε μία αγγλική λέξη. Τότε μάλιστα ήταν μόλις 20 χρονών και χρειαζόταν την συγκατάθεση της μητέρας της για να υπογράψει το συμβόλαιο.

Έκτοτε ξεκίνησε ο δρόμος προς την καταξίωση, με τις βουβές ταινίες να διαδέχονται η μία την άλλη και τη Γκάρμπο να γίνεται γνωστή στο αμερικάνικο κοινό. “Σάρκα και ο Διάβολος”, “Αγάπη” και “Η Μυστηριώδης Κυρία” ήταν από τις ταινίες που διέδωσαν το όνομά της και της χάρισαν στιγμές δόξας, αλλά και πάρα πολύ χρήμα.

Η μετάβαση στον ομιλούντα

Παρά τις ενστάσεις που είχαν οι ηθοποιοί του βωβού κινηματογράφου κατά τη μετάβαση στον ομιλούντα, η Γκάρμπο δέχτηκε την πρόκληση και μετά από αρκετές αμφιβολίες, έκανε την πρώτη της ταινία με λόγια το 1930 (Άννα Κρίστι), η οποία διαφημίστηκε με το σλόγκαν “Η Γκάρμπο μιλάει”. Η ταινία αποτέλεσε τεράστια επιτυχία και έτσι ένα χρόνο αργότερα η Γκάρμπο αποφάσισε να γυρίσει και τη γερμανική εκδοχή της.

Ο ρόλος της ως καταδικασμένη εταίρα στο “Η κυρία με τις καμέλιες” (1936), σε σκηνοθεσία του Τζόρτζ Κιούκορ, θεωρήθηκε ο καλύτερος ρόλος της. Μετά πρωταγωνίστησε με τον Μέλβιν Ντάγκλας στη Νινότσκα (1939), σε σκηνοθεσία Ερνστ Λούμπιτς, ενώ συνολικά στην καριέρα της προτάθηκε τέσσερις φορές για Όσκαρ Α’ Γυναικείου ρόλου για τους ρόλους της στην Άννα Κρίστι (1930), το Ρομάντζο (1930), την Κυρία με τις Καμέλιες (1937), και τη Νινότσκα (1939). Συγκλονιστική κρίθηκε και η ερμηνεία της όμως στην ταινία του 1931 “Μάτα Χάρι”, όπου η ηθοποιός υποδύεται την διαβόητη κατάσκοπο.

“Θέλω να με αφήσουν ήσυχη”

Αυτό όμως που έκανε ξεχωριστή τη Γκάρμπο πέρα από τις ερμηνείες της, ήταν ο ιδιόρρυθμος χαρακτήρας της, αλλά και οι σεξουαλικές επιλογές της. Απότομη και στυφνή, κτητική και καταθλιπτική απέφευγε τα φώτα της δημοσιότητας, δεν έδινε σχεδόν ποτέ συνεντεύξεις και αυτόγραφα, δεν πήγαινε σε πρεμιέρες και κοσμικά γεγονότα και εντυπωσίαζε τους συναδέλφους της αρνητικά όταν η κάμερα δεν “έγραφε”.

Πέρα από μια σύντομη περίοδο στα τέλη της δεκαετίας του 1920 που συζούσε με τον ηθοποιό Τζον Γκίλμπερτ, συμπρωταγωνιστή της στην ταινία “Σάρκα και διάβολος”, η Γκάρμπο διατηρούσε σεξουαλικές σχέσεις τόσο με άνδρες όσο και με γυναίκες. Το ειδύλλιό της με τον μαέστρο Λέοπολντ Στοκόφσκι γνώρισε μεγάλη δημοσιότητα, ενώ επίσης ο διάσημος (αμφιφυλόφιλος) φωτογράφος Σεσίλ Μπίτον ισχυρίστηκε στα απομνημονεύματά του ότι είχε σχέση μαζί της.

Είναι γνωστή η φιλία της με την βαρόνη Σεσίλ ντε Ρότσιλντ, την Γκρέισι Φιλντς (ήταν η πιο ακριβοπληρωμένη Αγγλίδα τραγουδίστρια και ηθοποιός της δεκαετίας του 1930), τις ηθοποιούς Λουίζ Μπρουκς και Λίλιαν Τάσμαν αλλά και με την συγγραφέα κουβανικής καταγωγής Μερσέντες ντε Ακόστα. Με την τελευταία μάλιστα το τέλος της σχέσης δεν ήταν και το καλύτερο δυνατό, καθώς πέρα από τα απομνημονεύματά της όπου η ντε Ακόστα την χαρακτήριζε επιθετική λεσβία, έδωσε και στη δημοσιότητα μια φωτογραφία της Γκάρμπο από διακοπές τους στη Σιέρα Νεβάδα, όπου η ηθοποιός είναι γυμνόστηθη. Κάτι τέτοιο ήταν αρκετό για τη Σουηδή σταρ, ώστε να μην ξαναμιλήσει ποτέ στην Ακόστα.

Μάτα Χάρι και στη ζωή

Μία άλλη σημαντική πτυχή της Γκάρμπο που δεν έγινε γνωστή παρά χρόνια μετά, ήταν η συμμετοχή της στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου έδρασε σαν κατάσκοπος της Βρετανικής Intelligence Service αναζητώντας Σουηδούς συμπαθούντες των Ναζί. Έχοντας απομακρύνει από καιρό τα φλας της δημοσιότητας και μένοντας στο σκοτάδι σε αντίθεση με άλλους σταρ εκείνης της εποχής, η Γκάρμπο πήρε στα σοβαρά τον ρόλο της και εκτέλεσε άψογα τα καθήκοντα που της είχαν ανατεθεί, μιας και η ίδια μισούσε τον Χίτλερ και ήθελε όπως έλεγε “να τον δολοφονήσω η ίδια”.

Το μοναχικό τέλος

Σε ένα της γράμμα σε έναν φίλο της στις 15 Μαρτίου 1940 δήλωσε πως “Αν έρθει η ειρήνη, θα ήθελα να πάω σπίτι μου και να μην κάνω άλλη ταινία”. Σταθερή και σίγουρη για τον εαυτό της, πραγματοποίησε όντως τη δήλωση αυτή. Αγόρασε ένα διαμέρισμα με επτά δωμάτια στη Νέα Υόρκη και από τότε απομονώθηκε πλήρως μέχρι και τον θάνατό της στις 15 Απριλίου 1990 σε ηλικία 84 ετών.

Παρ’ όλες τις προσπάθειές της να ξεφύγει από τη δημοσιότητα, ψηφίστηκε «καλύτερη ηθοποιός του βωβού κινηματογράφου του αιώνα» (με τη συμπατριώτισσά της Ίνγκριντ Μπέργκμαν να αναδεικνύεται «καλύτερη ηθοποιός του ομιλούντος κινηματογράφου») το 1950 και ανακηρύχθηκε η ομορφότερη γυναίκα που έζησε ποτέ από το Βιβλίο Γκίνες.

Αποφάσισε λοιπόν να τα βάλει όλα στην άκρη και να αφήσει τον κόσμο να τη θυμάται όπως ήταν στα 36 της χρόνια, όταν αποσύρθηκε. Νέα, πανέμορφη και ταλαντούχα. Και το πέτυχε.