Η ομιλία της Μαρίνας Γαλανού (πρόεδρος του ΣΥΔ – Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών) από την εκδήλωση του 3pointmagazine στο Booze για την επόμενη μέρα μετά την επέκταση του σύμφωνου συμβίωσης και στα ομόφυλα ζευγάρια.

Καλησπέρα σας κι ευχαριστούμε θερμά τους διοργανωτές για τη διοργάνωση και πρόσκληση σε αυτήν τη συζήτηση.

Βρισκόμαστε στις αρχές του 2016, λίγες ημέρες από τη δημοσίευση σε ΦΕΚ του συμφώνου συμβίωσης και που πλέον τα ζευγάρια ανεξαρτήτως του φύλου ή του σεξουαλικού προσανατολισμού των συντρόφων μπορούν να αναγνωρίζεται η συμβίωσή τους.

Σε αυτή την εισήγησή μου  θα επιχειρήσω μια γενική αποτίμηση των δικαιωμάτων που δίνονται αλλά και όσων ενδεχομένως θα μπορούσαν αλλά δεν δίδονται, και στη συνέχεια, και κυρίως, πού και αν δημιουργούνται προβλήματα αναφορικά με τη ταυτότητα φύλου, που τουλάχιστον για τη συλλογικότητα που εκπροσωπώ, το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών, αναγνωρισμένη συλλογικότητα για τα τρανς δικαιώματα, αποτελεί τον δείκτη που πρέπει να κινηθούμε στο μέλλον.

Πρώτον λοιπόν, αποτίμηση. Τι έχουμε, τι δεν έχουμε.

Η γενική αποτίμηση δεν μπορεί παρά να είναι θετική. Από το πρώτο κιόλας άρθρο ξεκαθαρίζεται πως αίρεται η καταφανής αρχική δυσμενής και αθέμιτη διάκριση –όπως αποφάσισε το ΕΔΔΑ τον Νοέμβριο του 2013– που εξαιρούσε συμπολίτες μας λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού.

Ρυθμίζονται τα κληρονομικά καθώς προβλέπεται  εξίσωση με τα δικαιώματα των συζύγων, σε μια σειρά ακόμη θεμάτων ρυθμίζονται θέματα αναλογικά με αυτά των συζύγων, θα δίνονται πλήρως δικαιώματα φορολογικού δικαίου, ενώ εξισώνει τα δικαιώματα κοινωνικοασφαλιστικού και εργατικού δικαίου. Μάλιστα στο προσχέδιο του νέου ασφαλιστικού που ανακοινώθηκε πριν λίγες ημέρες  στο Άρθρο 18, αναφέρεται:  «Δικαιώματα αντισυμβαλλομένου συμφώνου συμβίωσης. Με τους εγγάμους εξομοιώνονται πλήρως οι αντισυμβαλλόμενοι στο σύμφωνο συμβίωσης ως προς κάθε ασφαλιστικό δικαίωμα, παροχή ή περιορισμό, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος ή της εν γένει ασφαλιστικής ή προνοιακής νομοθεσίας». Πολύ σημαντικά όλα αυτά και θα λύσουν πρακτικά προβλήματα, ενώ επιτέλους έρχονται στο φως και αναγνωρίζονται μια σειρά δικαιωμάτων.

Πέραν του ίδιου του συμφώνου που καλύπτει συνολικά περί τα 16 άρθρα, στο Δεύτερο Κεφάλαιο συστήνεται Συμβούλιο κατά του Ρατσισμού. Αυτό δεν μπορεί παρά να αποτιμηθεί θετικά, ενώ  εισάγεται μία καινοτομία σε σχετικά άρθρα (17,21 και 29), όπου για πρώτη φορά σε ελληνική νομοθεσία στον ορισμό των προστατευόμενων ομάδων,  εκτός της φυλής, του χρώματος κλπ, εισάγονται και τα χαρακτηριστικά φύλου, έννοια που ορίζει με ακρίβεια τους ίντερσεξ ανθρώπους (παρένθεση: ίντερσεξ ονομάζουμε τους ανθρώπους με μη καθορισμένο ανατομικό φύλο κατά τη γέννηση). Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό γιατί  γίνεται για πρώτη φορά στη χώρα μας.

 

Ακόμη, με βουλευτική τροπολογία που ψηφίστηκε κατά πλειοψηφία από το Σώμα, καταργείται το εντελώς παράδοξο, μα κυρίως ντροπιαστικό Άρθρο 347 του Ποινικού Κώδικα, που μιλούσε για «παρά φύσιν ασέλγεια μεταξύ αρρένων». Η αποτίμηση, λοιπόν, δεν μπορεί να είναι αρνητική: δίνεται μία πρώτη δεσμίδα δικαιωμάτων σε ένα σύνολο πολιτών που ο νόμος της ΝΔ του 2008 τα στερούσε. Σημείωση: η κατάργηση του 347 ΠΚ, ψηφίστηκε μόνο από ΣΥΡΙΖΑ, Ποτάμι, και όχι από ΠΑΣΟΚ και Ένωση Κεντρώων που ψήφισαν τα άρθρα που αφορούν το σύμφωνο.

 

Η αλήθεια όμως δεν έχει πάντα μία όψη: έχει τουλάχιστον δύο, ενίοτε είναι και πολυεπίπεδη. Ένα δεύτερο πεδίο είναι πως θα μπορούσε να καλύπτει δικαιώματα επιμέλειας υπαρχόντων ή γεννούμενων τέκνων (πρόταση Συνηγόρου του Πολίτη) ή και γονικής μέριμνας (όπως προτάθηκε από βουλευτές του Ποταμιού και την οποία υποστήριξε η εισηγήτρια του Συ.Ριζ.Α., κυρία Β. Κατριβάνου).

 

 

Ο Υπουργός είπε πως το γεγονός ότι δεν τα υιοθέτησε δεν σημαίνει πως δεν είναι υπέρ, αλλά πως χρειάζονται γενικότερες αλλαγές στο Οικογενειακό Δίκαιο, και αυτό είναι στις προθέσεις της Κυβέρνησης να πράξει σε δεύτερο χρόνο. Καλόπιστα, δεν θέλω να το αμφισβητήσω, ωστόσο μου κάνει εντύπωση πως ισχυρίστηκε ότι αν το έκανε τώρα θα δημιουργούσε «αντινομία», πράγμα που δε προκύπτει καθώς αντινομία είναι η ταυτόχρονη ισχύς δύο κανόνων δικαίου που αντιβαίνουν η μία στην άλλη. Εδώ δεν προκύπτει αυτό. Η δική μου αίσθηση είναι πως φυσικά θα μπορούσε να γίνει τώρα. Απλά δεν υπήρξε η πολιτική θέληση, επί του παρόντος, σε αυτό το νομοθέτημα. Ελπίζουμε και φυσικά αγωνιζόμαστε ώστε να συμβεί σύντομα.

 

Υπάρχουν και άλλα τα οποία θα κατέτασσε κανείς σε μικροπροβλήματα (όπως στο άρθρο 2,  γιατί πλήρης δικαιοπρακτική ικανότητα ενώ στο γάμο όχι, στο άρθρο 3, αναφέρεται σε «δημόσια τάξη» και δημιουργούνται εύλογα ερωτήματα κ.α.), αλλά εκεί που θέλω να σταθώ για να προχωρήσω στο τρίτο επίπεδο και να κάνω τη σύνδεση με τη ταυτότητα φύλου είναι η έμφυλη γλώσσα (τεκμήριο πατρότητας, μητρότητας, κλπ).

 

Ακούστηκε πολύ στα ΜΜΕ και πράγματι έτσι είναι πως αυτός ο νόμος ήρθε να καλύψει το κενό του αποκλεισμού των LGBTQI ανθρώπων. Μα για να δούμε, καλύπτεται όλο το ακρωνύμιο; Ή μήπως αρκείται στο LGB; Καλύπτονται όπως αναφέρεται συχνά τα «ομόφυλα ζευγάρια».

Ερώτημα –ρητορικό– δικό μου: εγώ που είμαι τρανς γυναίκα και δεν έχω κάνει επέμβαση επαναπροσδιορισμού, με τον σύντροφό μου, τι είμαστε; ομόφυλο ζευγάρι; Η απάντηση που θα μπορούσε να δοθεί δυνητικά είναι: μα, στο άρθρο 1 ο νόμος δεν αναφέρεται σε διαχωρισμό φύλων, ούτε σε ομόφυλα ζευγάρια, παρά μόνον «ανεξαρτήτως φύλου». Επομένως, τι σε ενοχλεί; Η προφανής απάντηση εδώ είναι πως ανεξάρτητα τι λέει, τόσο η συμβολαιογραφική πράξη του συμφώνου, όσο και η μετέπειτα ληξιαρχική καταχώριση και αργότερα η δημοτολογική θα αναφέρει ως συμβιούντες δύο πρόσωπα του ιδίου (ανατομικού) φύλου, ούτως ή άλλως, και ανεξάρτητα τι λέει ο νόμος. Εν ολίγοις ομόφυλο ζευγάρι, ντε φάκτο.

Χωρίς λοιπόν τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, που παραμένει το μεγάλο κενό, και πρέπει να είναι το επόμενο και επείγον ζητούμενο για την προσεχή περίοδο για τη Κυβέρνηση, όσον αφορά τον τομέα LGBTQI, ως τρανς γυναίκα αν έκανα σύμφωνο συμβίωσης, στη πραγματικότητα θα ακύρωνα την εαυτή μου. Θα αποδεχόμουν κάτι που δεν είμαι, γιατί προφανώς δεν είμαστε γκέι ζευγάρι με τον σύντροφό μου. Δεν είμαι γκέι εγώ η ίδια, δηλαδή, είμαι τρανς γυναίκα.

Πέραν αυτού που είναι θεμελιώδες, η έμφυλη γλώσσα που αναφέρθηκα προηγουμένως, δημιουργεί προβλήματα στους τρανς ανθρώπους. Παράδειγμα: Μία τρανς γυναίκα που δεν έχει κάνει επέμβαση επαναπροσδιορισμού που έχει σύντροφο γυναίκα, μπορεί με τη σύντροφό της να κάνουν κάλλιστα παιδί δικό τους βιολογικό τέκνο. Ερώτημα: Η τρανς γυναίκα τι θα είναι: πατέρας; μητέρα; Αμ, πατέρας θα ήταν σύμφωνα με τον νόμο. Αν αυτό το βρίσκει κανείς «λεπτομέρεια», θα μπορούσα να του απαντήσω ότι γνωρίζω τουλάχιστο τρία τρανς πρόσωπα που είναι συμπολίτες μας, που έχουν δικά τους βιολογικά (όχι υιοθετημένα) παιδιά με συντρόφους τους και συνεπώς αν κάνουν σύμφωνο θα υπάρχει αυτό το πρόβλημα, που δε μπορεί να θεωρηθεί ασήμαντο, καθώς αγγίζει την υπόσταση του τρανς ανθρώπου: δεν μπορούμε μία τρανς γυναίκα να τη λέμε πατέρα (αντιστοίχως, βέβαια, το ίδιο για έναν τρανς άντρα).

Πέραν όμως της νομοθεσίας που ήδη ψηφίστηκε και σας ανέλυσα τα κενά που υπάρχουν, εδώ ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για ένα από τα επόμενα βήματα που πρέπει να γίνουν: πέραν της γονεϊκής επιμέλειας και μέριμνας, το αμέσως επόμενο βήμα θα πρέπει να είναι η νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου.

Γιατί όμως νομική αναγνώριση;  Έχουν καταγραφεί πλήθος προβλημάτων λόγω αυτής της αναντιστοιχίας. Σας περιγράφω κάποια εν τάχει. Παράδειγμα τρανς ατόμου που σε συναλλαγή του στο ταχυδρομείο όταν του ζητήθηκε η ταυτότητα, επειδή δε βρισκόταν σε αντιστοιχία με την εμφάνιση, οι υπάλληλοι περιέφεραν την ταυτότητα και τη χλεύαζαν. Παράδειγμα τρανς γυναίκας που πήγε στην τράπεζα για συναλλαγή της και της αρνήθηκαν τη συναλλαγή, διότι η εμφάνιση δε βρισκόταν σε συμφωνία με τα αντρικά στοιχεία ταυτότητας. Πολλές περιπτώσεις που έχει υπάρξει άρνηση μίσθωσης διαμερίσματος, για τον ίδιο λόγο από ιδιοκτήτες. Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως, είναι όταν ένα τρανς άτομο θέλει να κάνει αίτημα πρόσληψης για εργασία. Όταν τα στοιχεία ταυτότητας δε βρίσκονται σε αντιστοιχία με την εξωτερική εμφάνιση του φύλου, είναι από δύσκολο έως αδύνατο ένα τρανς άτομο να προσληφθεί και να έχει πρόσβαση στον χώρο της εργασίας και της απασχόλησης όπως όλοι οι συνάνθρωποί μας. Τούτο είναι και το πιο σοβαρό πρόβλημα, γιατί οδηγεί στον αποκλεισμό από τον χώρο της εργασίας. Συνεπακόλουθα, βέβαια, και απ’ τον χώρο της κοινωνικής ασφάλισης, κοινωνικής πρόνοιας, ασφαλιστικής κάλυψης, αλλά και περιορισμένης πρόσβασης στον χώρο της υγείας. Εν ολίγοις, η πλειοψηφία της τρανς κοινότητας βιώνει αποκλεισμό από τον χώρο της εργασίας, της ασφάλισης, αλλά και περιορισμένης πρόσβασης στον χώρο της υγείας. Συμπερασματικά: οι τρανς άνθρωποι βιώνουν μία σειρά από διακρίσεις αλλά και αποκλεισμούς: στον χώρο της εκπαίδευσης, στον χώρο της εργασίας, αποκλεισμό από την ασφάλιση και την κοινωνική πρόνοια, περιορισμένη πρόσβαση στον χώρο της δημόσιας υγείας, αλλά και πάμπολλα προβλήματα διακρίσεων στην καθημερινή ζωή λόγω της αναντιστοιχίας της εξωτερικής έκφρασης του φύλου με τα έγγραφα ταυτοποίησης.

Στον χρόνο που μας πέρασε είχαμε τρεις εξελίξεις που θα πρέπει να επισημάνουμε, και να τις αξιοποιήσουμε.

Η πρώτη ήταν ευρωπαϊκή, και αφορά την υιοθέτηση για πρώτη φορά ιδιαίτερα σημαντικής οδηγίας από το Συμβούλιο της Ευρώπης στις 22 Απριλίου του 2015, όπου ανάμεσα στα άλλα καλεί όλες τις ευρωπαϊκές χώρες:

Να υιοθετήσουν νομοθεσίες απαγόρευσης των διακρίσεων καθώς και κατά των εγκλημάτων μίσους που να συμπεριλαμβάνουν την ταυτότητα φύλου.

Να υιοθετήσουν γρήγορες, διαφανείς και πλήρως προσβάσιμες διαδικασίες νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου, βασισμένες στον αυτοπροσδιορισμό, δίχως καμία προϋπόθεση βασισμένη στα χαρακτηριστικά ενός προσώπου.

Να αφαιρέσουν τις προϋποθέσεις επεμβάσεων ή άλλων ιατρικών διαδικασιών όπως ψυχιατρικές διαγνώσεις ή προϋποθέσεις για διαζύγιο όσον αφορά τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου.

Να εξετάσουν την συμπερίληψη κενής καταχώρησης φύλου στα έγγραφα ταυτότητας για όσα πρόσωπα το επιθυμούν.

Να είναι πλήρως προσβάσιμες οι υπηρεσίες υγείας για τα τρανς πρόσωπα (συμπεριλαμβανομένων των παιδιών) χωρίς την ετικέτα της ψυχικής ασθένειας και εν γένει διεθνών ταξινομήσεων.

Η δεύτερη σημαντική εξέλιξη, αφορά τη σύνταξη του Συνηγόρου του Πολίτη, με την απόφαση του Συμβουλίου της Ευρώπης, τον Μάιο του 2015. Όπου σε δελτίο τύπου με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα κατά της Ομοφοβίας και της Τρανσφοβίας, καλεί την Πολιτεία να προχωρήσει στη νομοθέτηση της νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου χωρίς προϋποθέσεις και βασισμένη μόνο στον αυτοπροσδιορισμό του προσώπου, καθώς και όλες τις συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Η τρίτη, ήρθε τον Οκτώβριο του 2015 όπου η Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), ανεξάρτητο συμβουλευτικό όργανο της ελληνικής Πολιτείας σε θέματα προστασίας Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, έδωσε στη δημοσιότητα εκτενή 58σέλιδη Έκθεση με τίτλο: «Διεμφυλικά Άτομα και Αναγνώριση της Ταυτότητας Φύλου»

Η Έκθεση αυτή, αναφέρεται εκτενώς: α) στο δικαίωμα των τρανς στη καθολική απόλαυση των δικαιωμάτων του ανθρώπου, β) στις προκλήσεις και τα εμπόδια για την απόλαυση των δικαιωμάτων τους, και καταλήγει, γ) στην άρση των αποκλεισμών και των διακρίσεων μέσω της νομική αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου, αλλά και άλλων συστάσεων. Πιο συγκεκριμένα, η ΕΕΔΑ, επισημαίνει την ανάγκη:

Α. Πλήρους νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου ως θεμελιώδους διάστασης της προσωπικότητας του προσώπου και της δυνατότητας αλλαγής των εγγράφων ταυτοποίησης των τρανς ανθρώπων με βάση τον αυτοπροσδιορισμό της ταυτότητας φύλου τους, χωρίς την προϋπόθεση χειρουργικών επεμβάσεων επαναπροσδιορισμού φύλου ή άλλων ιατρικών διαδικασιών.

Β. Τροποποίησης της νομοθεσίας κατά των διακρίσεων με ρητή συμπερίληψη της ταυτότητας φύλου μεταξύ των λόγων διάκρισης και κύρωσης της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας (Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης 2011).

Γ. Πλήρους πρόσβασης σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης και ιατρικές επεμβάσεις επαναπροσδιορισμού φύλου, εφόσον αυτές επιλέγονται ελεύθερα, ασφαλιστικής τους κάλυψης και αποκατηγοριοποίησης της από τους καταλόγους διαταραχών.

Δ. Συλλογής συγκρίσιμων στοιχείων και δεδομένων αναφορικά με την κατάσταση των τρανς ατόμων και την αποτελεσματικότερη προστασία και προώθηση των δικαιωμάτων τους.

Ε. Εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης σχετικά με τα δικαιώματα των τρανς ατόμων.

Έτσι λοιπόν, με βάση όλα τα παραπάνω, έχουμε πλέον στη διάθεσή μας, τόσο σε εθνικό επίπεδο, όσο και στο ευρωπαϊκό, όλα τα εργαλεία, ώστε η Ελληνική Πολιτεία να προχωρήσει και να νομοθετήσει.

Το Συμβούλιο της Ευρώπης έθεσε όλο το απαραίτητο πλαίσιο αντιμετώπισης των διακρίσεων, της αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου ως θεμελιώδους διάστασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της αντιμετώπισης της βίας. Ο Συνήγορος του Πολίτη, δίνει την ίδια κατεύθυνση, ενώ η Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, σε μία αναλυτική έκθεση για τις διακρίσεις που αντιμετωπίζουν οι τρανς στη χώρα μας, αλλά και για το έλλειμμα της νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου, δίνει πλήρες πλαίσιο και κατεύθυνση προς νομοθέτηση.

Απομένει, λοιπόν, στην Ελληνική Κυβέρνηση να το κάνει πράξη και να νομοθετήσει. Σε τρία κυρίως επίπεδα:

Πρώτον. Τροποποίηση των νομοθεσιών κατά των διακρίσεων. Αναφέρομαι στις νομοθεσίες απαγόρευσης των διακρίσεων λόγω φύλου (Νόμοι 3896/2010 και 3769/2009) με τη σαφή προσθήκη της ταυτότητας φύλου.

 Δεύτερον. Σύμβαση Κωνσταντινούπολης & Τροποποίηση του Προεδρικού Διατάγματος για τη Σύσταση Γραφείων κατά της Ρατσιστικής Βίας. Στις προγραμματικές δηλώσεις του πρώην Υπουργού Εσωτερικών, κυρίου Βούτση, τον Φεβρουάριο του 2015, αναφέρθηκε ανάμεσα στις προθέσεις του Υπουργείου. Είναι απαραίτητο, λοιπόν, να προχωρήσει και αυτό, καθώς αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για την αντιμετώπιση των διακρίσεων και βίας για λόγους φύλου, ενώ αναφέρεται σαφέστατα και η ταυτότητα φύλου. Ακόμη, η τροποποίηση του Προεδρικού Διατάγματος για τις Υπηρεσίες αντιμετώπισης ρατσιστικής βίας, είναι κάτι που μπορεί να γίνει πολύ εύκολα.

Τρίτον και κυριότερο: νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου. Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Δικαιοσύνης, κύριος Κωστής Παπαϊωάννου, είπε πως η επόμενη προτεραιότητα της δικής του Γραμματείας θα είναι αυτή. Επίσης, σε ανοικτή εκδήλωση που έγινε πριν ενάμιση μήνα, ο Υφυπουργός Εσωτερικών, κύριος Μπαλάφας δήλωσε: «Η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να προχωρήσει και σε άλλες νομοθετικές πρωτοβουλίες που συνιστούν ώριμα αιτήματα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, όπως το ζήτημα της νομικής αναγνώρισης ταυτότητας φύλου των τρανς ατόμων». Σε αυτά, δεν έχουμε να πούμε κάτι παραπάνω, πως περιμένουμε την δηλωμένη αποφασιστικότητα να μετουσιωθεί σε πράξη.

Ιδιαίτερα για την νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, το ΣΥΔ, έχει καταθέσει προς τόσο του Υπουργείο Δικαιοσύνης όσο και το Εσωτερικών, επεξεργασμένη πρόταση που μπορεί να αξιοποιηθεί, πιστεύουμε, από τη νομοτεχνική επιτροπή που έχει συσταθεί από τις 29 Απριλίου κι ελπίζουμε να συνεχίσει τις εργασίες της για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου.

Συμπέρασμα:

Όπως ανέφερα στη γενική μου αποτίμηση πρόκειται για ένα θετικό νομοθέτημα που ανοίγει δρόμους και έρχεται να επιλύσει χρόνια προβλήματα αποκλεισμών από τη δημόσια σφαίρα.

Αυτό όμως το σημαντικό βήμα, πρέπει τώρα η Κυβέρνηση να το πάρει και να το εκκολάψει με ακόμη περισσότερη θέρμη, ώστε η ισότητα να γίνει πραγματική. Με πρώτη φροντίδα της τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου καθώς τούτο είναι το σημαντικό βήμα που θα βγάλει τους τρανς ανθρώπους από το περιθώριο και στη συνέχεια με την αναμόρφωση του Οικογενειακού Δικαίου και επέκταση των δικαιωμάτων του πολιτικού γάμου και της τεκνοθεσίας για όλες και όλους.

Σας ευχαριστώ.

Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.

Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.

Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".

Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.

[fbcomments width="100%" count="off" num="5"]