Kάποτε η τηλεόραση ήταν συνώνυμο με τα δημόσια κανάλια, καθώς αυτά αποτελούσαν την μοναδική επιλογή των τηλεθεατών. Την αρχή την έκανε το Ηνωμένο Βασίλειο και από τότε οι περισσότερες χώρες προσπάθησαν να ακολουθήσουν το μοντέλο της.
Το BBC αποτέλεσε το πρότυπο και μέχρι και σήμερα ο πιο βασικός στόχος της δημόσιας τηλεόρασης αποτελεί η αντικειμενική και αμερόληπτη ενημέρωση αλλά και η ανάδειξη θεμάτων που αφορούν τις κοινωνικά ευπαθείς ομάδες.
Το 3pointmagazine.gr κάνει μία ιστορική αναδρομή σε τρία από τα μεγαλύτερα δημόσια κανάλια της Ευρώπης.
Το “αντικειμενικό” Ηνωμένο Βασίλειο
Το BBC (British Broadcasting Corporation) αποτελεί το μεγαλύτερο αλλά και το παλαιότερο –δημόσιο- δίκτυο μεταδόσεων σε ολόκληρο τον κόσμο, με 23.000 υπαλλήλους υπό την απασχόλησή του. Ιδρύθηκε το 1922 έπειτα από τη σύμπραξη έξι εταιρειών και μόλις πέντε χρόνια μετά έγινε δημόσια επιχείρηση.
Τα έσοδα του, εντός των συνόρων, προέρχονται από ένα ετήσιο φόρο, ο οποίος καταβάλλεται σε όλα τα νοικοκυριά στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το BBC World Service από την άλλη, δηλαδή το παγκόσμιο δίκτυο μεταδόσεων, χρηματοδοτούνταν από την κυβέρνηση. Πρόσφατα, όμως, ανακοινώθηκε ότι και τα έξοδα αυτού του δικτύου θα καλύπτονται από τον ετήσιο φόρο.
Ένα κανάλι ανεξάρτητο οικονομικά και δίχως τον άμεσο έλεγχο της κυβέρνησης, είναι εύλογο να θεωρείται ως ένα από τα πιο αντικειμενικά, πιο ποιοτικά αλλά και πιο αμερόληπτα. Οι δημοσιογράφοι του καλούνται να εκφράζουν όλες τις απόψεις και να μην «παίρνουν μία συγκεκριμένη θέση» σε τέτοιο βαθμό, που ο Richard Sambrook πρώην διευθυντής των ειδήσεων είχε δηλώσει πριν βγει σε σύνταξη: “Πολλοί με ρωτούν τι θα κάνω τώρα που έφυγα από το BBC. H απάντηση είναι ότι θα αρχίσω να έχω άποψη ξανά. Την είχαν καταπιέσει για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα”.
Aπό την άλλη, δεν είναι λίγοι όσοι μιλούν για κατευθυνόμενη δημοσιογραφία αλλά και κυβερνητικό έλεγχο, καθώς τα μέλη του διοικητικού του σώματος (The BBC Trust) ορίζονται από τον μονάρχη της χώρας σε συνδυασμό με τους αρμόδιους υπουργούς.
Η άποψη αυτή ενισχύεται όταν οι δημοσιογράφοι του είτε δεν παίρνουν μία ξεκάθαρη θέση, είτε (σε διαφορετικά προγράμματα) προβάλλουν την ακριβώς αντίθετη άποψη από τους συναδέρφους τους σε ζητήματα μείζονης σημασίας όπως ο πόλεμος του Ιρακ.
Η «ελεγχόμενη» Ιταλική τηλεόραση
To δημόσιο δίκτυο μεταδόσεων της Ιταλίας, ενώ λειτουργούσε από το 1924, έπρεπε να περάσουν τριάντα χρόνια ώστε να πάρει την μορφή ενός «κανονικού» δικτύου καναλιών. Τότε είναι που ονομάστηκε και RAI (Radiotelevisione Italiana S.p.A.), όνομα που διατηρεί μέχρι και σήμερα. Σαν εταιρεία ανήκει στο Υπουργείο Οικονομικών και Χρηματοδότησης.
Τα έσοδά του προέρχονται τόσο από φόρους στους Ιταλούς πολίτες, όσο και από τις διαφημίσεις που παρεμβάλλονται στο πρόγραμμά του. Ενώ η Ιταλική τηλεόραση είναι πολύ ανταγωνιστική, η τηλεθέαση του πολλές φορές αγγίζει το 40%.
Αν και η δομή του έχει πολλά κοινά σημεία με το ΒΒC, σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι ξεφεύγει από τον κυβερνητικό έλεγχο. Σχεδόν πάντα το κόμμα που τυγχάνει να κυβερνά την Ιταλία «ελέγχει» και τη δημόσια τηλεόραση.
Το φαινόμενο αυτό παρατηρήθηκε πιο έντονα στην περίοδο διακυβέρνησης του Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Ο ίδιος έχει ήδη στην κατοχή του ένα ιδιωτικό ιταλικό κανάλι, το Mediaset, αλλά αυτό δεν στάθηκε αρκετό ώστε να είναι σε θέση να φιλτράρει τις ειδήσεις που τον αφορούσαν.
Η κυβέρνηση του είχε φροντίσει ώστε ο διευθυντής του καναλιού των ειδήσεων, Rai 1, να είναι ένα -φιλικά προσκείμενο προς το Μπερλουσκόνι- άτομο ώστε να έχει την δυνατότητα να διεστραβλώνει όσες ειδήσεις δεν τον ευνοούσαν. Λόγω της διαφθοράς της δημόσιας Ιταλικής τηλεόρασης, πριν ένα χρόνο αποφασίστηκε η αναδιαμόρφωσή της.
Η Γαλλική δημόσια τηλεόραση ακολουθεί το πρότυπο του BBC
H δημόσια τηλεόραση της Γαλλίας πέρασε από πολλά στάδια μέχρι να φτάσει στην σημερινή της μορφή. H “France Télévisions” δημιουργήθηκε το 2000 ως μητρική εταιρεία των δημόσιων καναλιών της Γαλλικής τηλεόρασης όταν και ενώθηκαν τα δημόσια κανάλια France 2 και France 3 και τα ανεξάρτητα France 5, France 0 και France 4.
Τα έσοδα του αρχικά προέρχονταν από τους φόρους στους πολίτες της Γαλλίας και τις διαφημίσεις. Το 2009 όμως ο Νικολά Σαρκοζί απαγορεύει με νόμο τα δημόσια Γαλλικά κανάλια να προβάλλουν διαφημίσεις, με σκοπό να ανταγωνιστούν την ποιότητα που παρείχε το ΒΒC.
Ο νόμος εφαρμόστηκε αρχικά από την ζώνη της μεγαλύτερης τηλεθέασης(prime time) και έπειτα επρόκειτο να επεκταθεί και στις υπόλοιπες ζώνες. Πολλοί τότε είχαν κάνει λόγο για το Σίλβιο Μπερλουσκόνι της Γαλλίας, και οι δημοσιογράφοι είχαν αντιδράσει με απεργίες.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.