Φιλελεύθερος σε όρους οικονομικούς είναι ο οπαδός της ελεύθερης αγοράς. Η τελευταία ορίζεται ως την ελάχιστη κρατική συμμετοχή στο οικονομικό γίγνεσθαι με σκοπό οι επιθυμίες του ατόμου – ιδιώτη να μην διαστρεβλώνονται από τις κρατικές δομές. Το σύνολο των ιδιωτικών επιθυμιών ορίζει και το αποτέλεσμα της κοινωνικής επιθυμίας. Ωραίοι οι ορισμοί, ευφάνταστη και οξύμωρα αξιοκρατική η ιδέα. Το θέμα, όμως, είναι αν αυτό το κίνημα μπορεί, και αν μπορεί, με τι κόστος;
Στα μέσα του προηγούμενου μήνα πραγματοποιήθηκε το δεύτερο free market road show, ένα διεθνές συνέδριο – περιοδεία από πόλη σε πόλη, που πραγματοποιούν «πιστοί» του κινήματος από ακαδημαϊκούς – και όχι μόνο – χώρους ανά τον κόσμο. Διάφορα θέματα ακούστηκαν, μα όλα στηριζόμενα σε μια αρχή: Πρέπει να αποδεχτούμε ότι διαφέρουμε.
Διαφέρουμε ως προς την επιθυμία να ΚΑΝΟΥΜΕ και όχι ως προς το ποιος είναι καλύτερος ή χειρότερος. Αυτοί που επιθυμούν να κάνουν, κάνουν – καταφέρνουν – αυταμοίβονται – εξελίσσονται. Όσοι δεν επιθυμούν, δεν κάνουν – δεν καταφέρνουν – δεν ανταμοίβονται – δεν εξελίσσονται. Πώς γίνεται, όμως, η επιθυμία να είναι το μόνο που χρειαζόμαστε; Δεν είναι τζίνι η ελεύθερη αγορά να μας ικανοποιεί επιθυμίες, πόσο μάλιστα όχι τρεις, αλλά όλες!
Για να δημιουργήσουμε, λοιπόν, μια ελεύθερη παγκόσμια αγορά, κάθε κράτος θα πρέπει να προβεί σε ιδιωτικοποίηση (χωρίς αρνητική χροιά ) ανάλογα με το μέγεθος του κρατικού τομέα και να μειώσει την φορολογία στο ελάχιστο. Επιπλέον, κατάργηση δασμών και κάθε είδους κρατικών περιορισμών σε εισαγωγές και εξαγωγές. Με τον τρόπο αυτό κάθε χώρα και κάθε οικονομική μονάδα αποκτά ίσο δικαίωμα στην ανάπτυξη, καθώς δε θα την εμποδίζει καμία κρατική δομή. Αλλά το ότι θα έχουμε ίσο δικαίωμα δε σημαίνει ότι έχουμε και την ίση δύναμη – δυνατότητα για να αναπτυχθούμε. Άρα οι ήδη υπάρχουσες ανισότητες αποτελούν το μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα που έχει να αντιμετωπίσει το κίνημα του φιλελευθερισμού.
Υπό το φως ή τη σκιά – ανάλογα πως το βλέπεις – αυτού του κινήματος, κινείται και η Ε.Ε. Έχει ανοίξει την αγορά στο εσωτερικό της, δεν υπάρχουν δασμοί και όλοι οι παραγωγικοί συντελεστές κινούνται ελεύθερα, όπως η ανθρώπινη εργασία και τα κεφάλαια. Όμως η περιφερειακή ανισότητα είναι πασιφανής. Η Γερμανία δυνάμωσε ακόμη περισσότερο ενώ μερικές χώρες, ανάμεσα τους και η Ελλάδα, αποδυναμώθηκαν. Υπάρχει, λοιπόν, όξυνση των ανισοτήτων γιατί η ελεύθερη αγορά δε μπορεί να προστατέψει τον αδύναμο.
Αν το κίνητρο είναι η συνολική ανάπτυξη τότε πρέπει να υπάρξει ισοκατανομή δυνατοτήτων ανάμεσα στις χώρες – οικονομίες και έπειτα άνοιγμα σε μια ελεύθερη αγορά. Αν όμως αποζητάμε μερική ανάπτυξη τότε βρισκόμαστε στο σωστό δρόμο όπου ορισμένοι αναπτύσσονται εις βάρος άλλων.
Τέλος, επιστρέφω στο συνέδριο για να αναφέρω μια πρόταση που ακούστηκε περί συντάξεων με σκοπιά ελεύθερης αγοράς και κράτους ισότητας ταυτόχρονα. Η πρόταση ήταν κατάργηση συμμετοχής για συντάξεις στα ταμεία, που θα αποφέρει αύξηση στους μισθούς άρα και ενίσχυση της κατανάλωσης και των επενδύσεων στην Ελλάδα. Η σύνταξη θα είναι δεδομένη για κάθε εργαζόμενο ή μη και σε σταθερό ποσό για όλους. Η χρηματοδότηση αυτού του είδους των συντάξεων θα είναι καθαρά οι φόροι. Μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση που ταλαντεύεται σε όρους ελεύθερης αγοράς και κράτους ισότητας, μήπως στη μέση βρίσκεται η αλήθεια για τις μέρες των ανισοτήτων; Άλλωστε παν μέτρον άριστον.
Νίκος Γκολφινόπουλος
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.