Σήμερα και αύριο παρουσιάζεται στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών ο “Ματωμένος Γάμος” σε σκηνοθεσία Λένας Κιτσοπούλου. Την αποκαλούν αιρετική, ανατρεπτική, προκλητική, τολμηρή, ασεβή. Το σίγουρο είναι ότι δεν περνά απαρατήρητη. Βρεθήκαμε στις πρόβες του “Ματωμένου Γάμου”, μιλήσαμε μαζί της και αποκτήσαμε τη δική μας άποψη.
Ο “Ματωμένος γάμος” του Ισπανού συγγραφέα Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα γράφτηκε το 1933 και πλέον θεωρείται ένα κλασικό και πολύ αγαπημένο έργο. Το έργο πραγματεύεται τον ανεκπλήρωτο έρωτα της νύφης και του Λεονάρντο που εμποδίζεται από τις κοινωνικές συμβάσεις και αναπόφευκτα οδηγεί στην τραγωδία. ” Ήθελα ένα κλασικό, καλογραμμένο και πολυσύνθετο έργο. Αυτά τα έργα σου δίνουν τη δυνατότητα να ψάξεις, να βρεις ρωγμές, να κάνεις πράγματα. Και είναι και ένας συγγραφέας που δεν έχει “ταλαιπωρηθεί” πολύ από σκηνοθεσίες, ίσως γιατί θεωρείται ηθογραφικός και ποιητικός. Αυτό μου άρεσε σαν πρόκληση. Και είναι και ένα έργο που οι Έλληνες το αισθανόμαστε λίγο δικό μας, ίσως εξ’αιτίας του Γκάτσου και του Χατζιδάκι.”
Ο “Ματωμένος Γάμος” ανέβηκε το 1948 από το Θέατρο Τέχνης και τον Κάρολο Κουν σε μετάφραση Νίκου Γκάτσου και μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Η Λένα Κιτσοπούλου έχει σπουδάσει στο Θέατρο Τέχνης, αλλά οι σκηνοθεσίες της δεν παραπέμπουν σε τίποτα “κλασικό”. “Αφού τελειώσεις τη σχολή ξεκινάει ένα πολύ προσωπικό ταξίδι. Εμένα αυτό με απασχόλησε πολύ. Έκανα πολλά ταξίδια και είδα πολύ θέατρο, ειδικά στη Γερμανία. Δεν είμαι Γερμανολάγνα αλλά οι οι Γερμανόφωνες χώρες άλλαξαν τα πράγματα στο θέατρο. Παρακολούθησα και πολλούς σκηνοθέτες, από Peter Brook μέχρι Ιάπωνες, πολλές τάσεις, παγκόσμια φεστιβάλ. Όλα αυτά σου ανοίγουν τους ορίζοντες.”
Και στα γραπτά και στις σκηνοθεσίες της ασχολείται συχνά με την παθογένεια (και) της ελληνικής κοινωνίας και οικογένειας.“Με απασχολεί ο άνθρωπος,τί είναι η αρρώστια αυτή που ονομάζεται άνθρωπος και αυτό ξεκινάει μέσα από την οικογένεια και εκεί είναι και πολύ εμφανές.Η οικογένεια είναι ένα μικρό πολιτικό σύστημα. Ο Χίτλερ από κάποια οικογένεια προήλθε, κάπου γαλουχήθηκε, κάπου διαμορφώθηκε. Η οικογένεια είναι η αρχή του ανθρώπου.”
Ποιό είναι το θέμα που την απασχολεί περισσότερο στη ζωή και στο θέατρο;
“Το θέμα είναι ένα. Η ύπαρξή μας, το ‘τι κάνουμε εδώ’. Πώς αντιμετωπίζεται αυτό το άθλιο πράγμα, όπου είμαστε μεγαλομανείς και νομίζουμε ότι είμαστε αθάνατοι ενώ θα πεθάνουμε. Αυτή η ματαιότητα με απασχολεί.Πώς ξεχνιόμαστε απ’ αυτό και πως αυτό αντέχεται. Αυτό περιέχει τη ζωή, τον έρωτα, το θάνατο.Ο έρωτας είναι ένα ναρκωτικό. Όπως η Τέχνη. Είναι η ανάγκη να ξεφύγουμε.”
Γι’ αυτήν η Τέχνη δεν είναι πολυτέλεια, είναι αναγκαιότητα. “Ο ρόλος της τέχνης είναι να απαλύνει τον πόνο και την απελπισία, είναι κάτι χρήσιμο. Σε άθλιες εποχές είναι πάντα εκεί και ανθίζει. Είναι ανάγκη εκτόνωσης και λύτρωσης έστω και στιγμιαία. Σαν τον έρωτα και τα ναρκωτικά. Ο άνθρωπος έχει ανάγκη κάτι να φύγει, έτσι ξεκίνησε και το θέατρο.”
H Λένα Κιτσοπούλου έχει φανατικούς θαυμαστές. Τα εισιτήρια του “Ματωμένου Γάμου” είχαν εξαντληθεί από τη δεύτερη μέρα προπώλησης. Ωστόσο,συχνά της ασκείται πολύ σκληρή κριτική τόσο για το καλλιτεχνικό κομμάτι όσο και για το ότι προκαλεί για να προκαλέσει. “Στην Ελλάδα τα πράγματα είναι λίγο τριτοκοσμικά, φοβισμένα, συντηρητικά, άτολμα και λόγω γεωγραφικής θέσης και ιστορίας, παιδείας. Είναι μια χώρα υπανάπτυκτη.”
Την ίδια δε την απασχολεί αυτού του είδους η κριτική και αν κανείς βρεθεί στις πρόβες κάποιας δουλειάς της θα καταλάβει ότι δεν υπάρχει καμία επιτήδευση παρά μόνο μία ανάγκη.
“Για τον εαυτό μου κάνω θέατρο. Για να είμαι δημιουργική, να καλύπτω τα κενά μου. Κάθε φορά που ξεκινάω να σκηνοθετήσω κάτι, έχω στο μυαλό μου να μπω πολύ μέσα σ’ αυτό, μέσα στον εαυτό μου βασικά. Θέλω να εκτεθώ, θέλω να πάθω, να θυμηθώ ο,τι με έχει πονέσει, με έχει συγκινήσει. Να δω τον εαυτό μου με ο,τι κι αν έχει αυτό. Και με τα σκατά του, τα καλά του, και αυτό το κάνω όσο μπορώ πιο ειλικρινά. Δεν σκέφτομαι ποτέ να κάνω κάτι για να προκαλέσει.”
Εκτός από ηθοποιός και σκηνοθέτης είναι και συγγραφέας και μάλιστα βραβευμένη. “Το γράψιμο μού δίνει την ίδια ικανοποίηση με το θέατρο, αλλά χωρίς την πίεση των άλλων. Είναι μια μοναχική διαδικασία που σου δίνει και μεγάλη ελευθερία. Στο θέατρο μου έρχεται μια ιδέα και νιώθω ότι πρέπει να την εξηγήσω, έτσι είμαι σαν άνθρωπος. Δεν είναι αυτονόητο ότι κάποιος οφείλει να ξεσκίζεται για πάρτη μου, σέβομαι τον άλλον, την ύπαρξη του και τον χρόνο του. Αυτό έχει έναν διπλό κόπο. Στο γράψιμο είμαι όπως θέλω να είμαι.”
Στην παράσταση του “Ματωμένου Γάμου” τον ρόλο της Μάνας παίζει ένας σημαντικός ηθοποιός, ο Νίκος Καραθάνος. Παρ’όλα αυτά, η επιλογή ενός άντρα γι’ αυτό τον ρόλο ξενίζει. “Ο Νίκος Καραθάνος είναι καλός φίλος, γνωριζόμαστε από τις σχολές, έχουμε συνεργαστεί, είναι συνοδοιπόρος μου πολλά χρόνια. Παίζοντας, κάνει παράλληλα και μία κριτική στη Μάνα και μου αρέσει αυτό. Έχει πολύ καλή εικόνα των χαρακτήρων, ως ηθοποιός και σκηνοθέτης είναι πολύ παρατηρητικός .Πολλές φορές σε κάνα μπαρ κάνει τη μάνα του ή τη μάνα μου και έχει πολύ γούστο. Έχει την απ’έξω ματιά που είναι χρήσιμη και μερικές φορές είναι πιο ωραία έτσι.”
Η Λένα Κιτσοπούλου έχει μία σταθερή ομάδα σαν οικογένεια και με κοινή αισθητική στην οποία απευθύνεται σταθερά όταν πρόκειται να σκηνοθετήσει αλλά πάντα εμπλουτίζεται και από νέα μέλη. “Χαίρομαι πολύ τους ανθρώπους αυτής της παράστασης, την ελευθερία. Πιστεύω πολύ σε ένα σύστημα που κανείς δεν επιβάλλει κάτι σε κάποιον αλλά με κάποιο τρόπο τα πράγματα γίνονται. Που δεν υπάρχουν ωράρια και πίεση. Αυτό συμβαίνει εδώ και οι άνθρωποι είναι εκεί και αυτό με συγκινεί.”
Ποια είναι η μεγαλύτερη επιθυμία της σ’ αυτή τη ζωή; “Η μεγαλύτερη επιθυμία μου είναι να πεθάνω γρήγορα, ανώδυνα και να μη το καταλάβω“ μου λέει και γελάει.
*Ο “Ματωμένος Γάμος” παρουσιάζεται σήμερα και αύριο στις 21.00 στην Πειραιώς 260 στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών.
Μετάφραση : Νίκος Γκάτσος, Σκηνοθεσία: Λένα Κιτσοπούλου, Σκηνικά – Κοστούμια: Έλλη Παπαγεωργακοπούλου, Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος, Μουσική: Νίκος Κυπουργός, Ερμηνεύουν: Νίκος Καραθάνος, Έμιλυ Κολιανδρή, Ιωάννα Μαυρέα, Μαρία Καλλιμάνη, ΒίκυΒολιώτη, Γιάννης Κότσιφας, Χρήστος Σαπουτζής, Σταύρος Γιαννουλάδης, Αινείας Τσαματης
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.