Τι θα γινόταν αν πέρα από την τιμή ενός αγαθού μπορούσαμε να δούμε την πραγματική του αξία; Πόσο δηλαδή, αυτό το αγαθό προσφέρει στην κοινωνία και ποιο μέγεθος της εργασίας των παραγωγικών συντελεστών χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή του. Είναι η τιμή του αγαθού ο καθρέπτης της αξίας ή μπροστά στον καθρέπτη φανερώνεται το πραγματικό του κόστος, το κόστος ευκαιρίας;
Το νερό. Αυτό το αγαθό που ελεύθερα παρέχεται από την φύση πόση αξία έχει; Ή καλύτερα, πόση αξία του ορίζουμε; Είναι αναγκαίο; Απόλυτα! Έχει υποκατάστατο; Όχι! Είναι ελεύθερο; -Για εμάς- ναι. Πόσο «κάνει»; 50 λεπτά το μπουκαλάκι. Άρα το ένα μπουκαλάκι νερό έχει τιμή 50 λεπτά. Τί άλλο μπορώ να πάρω με 50 λεπτά; πέντε τσίχλες/ μία γκοφρέτα/ ένα γλειφιτζούρι. Άρα όσο αξίζει ένα μπουκαλάκι νερό, αξίζει και ένα γλειφιτζούρι !! Πόσο αναγκαίο είναι το γλειφιτζούρι; Καθόλου! Άρα πως κατάφερε αυτή η κοινωνία να δίνει στην κοινωνία την ίδια αξία στο νερό και στο γλειφιτζούρι; Δεν το έκανε ποτέ. Έδωσε την ίδια τιμή. Άρα τιμή και αξία δύο τελείως διαφορετικές έννοιες.
Πώς ορίζεται όμως η τιμή; Από την προσφορά και την ζήτηση θα απαντήσουν οι οικονομολόγοι. Παράδειγμα το iPhone 5: H apple είναι ο παραγωγός και προσφέρει συγκεκριμένη ποσότητα. Οι καταναλωτές που ενδιαφέρονται για το προϊόν δημιουργούν την ζήτηση. Σε συγκεκριμένη ποσότητα που προσφέρει η apple το iPhone 5, από όλους αυτούς που θα ήθελαν να το έχουν -έστω ότι είναι περισσότεροι από τα κομμάτια που προσφέρει η apple- θα το πάρουν αυτοί που είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν τα περισσότερα. Έτσι η τιμή του iPhone 5 στην Ελλάδα ανέρχεται στα 700+ €. Θα πέσει όταν με την πάροδο του χρόνου και την ταυτόχρονη απαξίωση της τεχνολογίας, δεν θα υπάρχουν Έλληνες που θα είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν 700+€ ή/και αν η apple παράξει πάρα πολλά κομμάτια και για να τα πουλήσει όλα θα ρίξει την τιμή. Έτσι λοιπόν ορίζεται η τιμή.
Συνεχίζοντας, θα μπορούσε κανείς να προβληματιστεί τί πρέπει να κάνει αν έχει 700+€. Όλες οι επιλογές κατανάλωσης που μπορεί να έχει έναντι του iPhone 5 αποτελούν το κόστος ευκαιρίας για αυτό το προϊόν. Θα μπορούσε κάποιος να τα ξοδέψει σε ρούχα, ένας άλλος σε ταξίδι, κάποιος άλλος σε αγορά ομολόγων και τέλος κάποιος να αγοράσει 1.400 μπουκαλάκια νερό. Αν γίνει πόλεμος – πράγμα απίθανο διότι η παγκόσμια σταθερότητα είναι τουλάχιστον δεδομένη – ο καταναλωτής του iPhone 5 θα το «χαρεί» μέχρι να τελειώσει η μπαταρία και μετά η μόνη χρησιμότητα του θα είναι ή οθόνη ως καθρέπτης. Ο καταναλωτής με τα ρούχα, σίγουρα δεν θα αντιμετωπίσει για ένα ορισμένο διάστημα πρόβλημα με την ένδυση. Ο ταξιδιώτης ίσως και να βρεθεί σε ασφαλές περιβάλλον ή και στην καρδιά του πολέμου και τέλος ο καταναλωτής με τα 1.400 μπουκαλάκια νερό έχει εξασφαλίσει την βασικότερη ανάγκη του για 700 μέρες. Δύο χρόνια ,αν την ημέρα πίνει από δύο μπουκαλάκια νερό ή 1 χρόνο αν τα μοιραστεί με έναν φίλο του.
Στην παραπάνω περίπτωση, ενώ η τιμή είναι ίδια, η αξία του κάθε προϊόντος αντανακλά την αναγκαιότητα που το περιβάλλει. Επομένως , χωρίς υπεραπλουστευμένες καταστάσεις, έχοντας γνώση του τι γίνεται γύρω μας μπορούμε να αξιολογήσουμε το κόστος ευκαιρίας κάθε επιλογής και εν τέλει να επιλέξουμε στην ίδια τιμή, αυτή με την μεγαλύτερη αξία. Αν το μπουκαλάκι με το νερό το βάλουμε μπροστά από τον καθρέπτη θα δούμε την πλέον καθημερινή μας ανάγκη και την αναγκαιότητα ικανοποίησης της. Αυτό σημαίνει ότι έχει σταθερή αξία ασχέτως από την τιμή. Από την άλλη, αν βάλουμε το iPhone 5 μπορεί όντως να δούμε ένα iPhone 5, όμως υπάρχει περίπτωση να δούμε έως και τα 1400 μπουκαλάκια νερό και σε αυτή την περίπτωση τα 700+ € ήταν πεταμένα λεφτά.
Με ανάλογο τρόπο μπορούν να «λογαριάσουμε» και κοινωνικές επιλογές. Η προοπτική ένταξης μιας χώρας στην Ε.Ε. που είχε ως όραμα την ειρήνη, την ισότητα των χωρών της και την προάσπιση της κοινωνικής ευημερίας μέσα στα σύνορα της, φαντάζει ακόμη και τώρα ως μια επιλογή που έχει αξία και το κόστος ευκαιρίας μηδαμινό. Η προοπτική πάλι της αποχώρησης από την Ε.Ε. που δεν έχει ειρήνη, αλλά οικονομικό -τουλάχιστον- πόλεμο, βυθιζόμενη κοινωνική ευημερία, και πλήρη ανισότητα εντός συνόρων έχει για πολλούς πολύ μεγάλο κόστος ευκαιρίας. Πού χάθηκε λοιπόν όλη αυτή η αξία; Σίγουρα κάπου μέσα στην Ευρώπη.
Ενώνοντας τα παραπάνω με το σήμερα, για να βγούμε από αυτή την καθολική κρίση που μας χαρακτηρίζει επιβάλλεται να περάσουμε μπροστά από τον καθρέπτη τόσο την κοινωνία μας για να δούμε αν η «τιμολόγηση» της είναι εφάμιλλη της αξίας της όσο και το προσωπικό μας καλάθι με τα αγαθά να δούμε αν αξίζει να τα αγοράσουμε.
Αλήθεια, αυτό το iPhone 5 που θέλω να αγοράσω, τι δείχνει πίσω από τον καθρέπτη.. μισό να πάω να δω.. Ξεροκαταπίνω.. πνίγομαι, λίγο ΝΕΡΟ.
Νίκος Γκολφινόπουλος
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.