Σύμφωνα με τις κυρίαρχες δοξασίες υπό το πρίσμα των οποίων όλοι πάνω κάτω ως τέκνα του δυτικού πολιτισμού έχουμε γαλουχηθεί, τα Χριστούγεννα αποτελούν την πιο λαμπερή, φωτεινή και –must be lived to the edge- γιορτή του χρόνου. Γι΄ αυτόν ακριβώς το λόγο πραγματοποιείται και μία έξαρση εντυπωσιασμού στο στολισμό, στο ντύσιμο αλλά και στη διασκέδαση των ημερών αυτών, τουλάχιστον κατά την pro- covid εποχή.
Συνιστά ωστόσο, μία λογική ή μία οξύμωρη αντίδραση σε όλη αυτή τη λαίλαπα της χρυσόσκονης το να αισθανόμαστε σχεδόν κάθε χρόνο αυτή την περίοδο κάποιο βάρος, να μην περνάμε πραγματικά καλά ή να βιώνουμε ακόμη και πίεση, κατά την απόπειρά μας να περάσουμε καλά;
Η αλήθεια είναι πως μάλλον το να νιώθουμε θλιμμένοι την πιο κατά τα άλλα glam εποχή του χρόνου, αποτελεί μία αρκετά συνηθισμένη κατάσταση για αρκετό κόσμο ακόμη και αν δε το εκφράζει αυτό ανοιχτά στον περίγυρό του ή ακόμη και αν το καλύπτει με τις φανταχτερές του δημοσιεύσεις στα social media.
Δυστυχώς, οι στατιστικές μιλάνε από μόνες τους και στην περίπτωση αυτή έρχονται να μας ανακοινώσουν την κατακόρυφη αύξηση των αυτοκτονιών λίγο μετά την περίοδο των Χριστουγέννων αλλά και την κατάχρηση ουσιών με πολυεπίπεδα – όχι κάθε φορά ευχάριστα- αποτελέσματα.
Γιατί όμως συμβαίνει όλο αυτό; Από την απλή mood-ίλα που μπορεί κάποιος ή κάποια να βιώνει μη μπορώντας να σηκωθεί από το κρεβάτι μέχρι το να φτάσει κανείς να αφαιρέσει την ίδια του τη ζωή ή να προβεί σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές; Γιατί όλα αυτά κλιμακώνονται τα Χριστούγεννα;
Γιατί τα Χριστούγεννα αποτελούν μία έντονη σημασιολογική καμπή κατά τη διάρκεια ενός έτους. Γεννούν ένα σκασμό υπαρξιακά ερωτήματα τα οποία θα πρέπει να διαθέτουμε τα πιο άμεσα αντανακλαστικά να απαντήσουμε μέχρι την αντίστροφη μέτρηση που θα έχει φτάσει από το 10 στο 1, τα φώτα θα έχουν ανάψει και το New Year’s Resolution θα ζητάει επίμονα να απαντηθεί και να τικάρουμε τα κουτάκια του με τα μεγαλεπήβολα σχέδιά μας.
Και αν δεν έχουμε μεγαλεπήβολα σχέδια; Και αν δεν υπάρχει κανείς να μας αναβοσβήσει τα φώτα ή να κάνουμε μαζί του την αντίστροφη μέτρηση; Τότε ξαφνικά είναι σα να βουτάμε μέσα σε ένα κενό όπου κατά τη διάρκεια της πτώσης, νιώθουμε πιο μόνοι από ποτέ. Γιατί; Διότι πολύ απλά κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων όλοι οι άλλοι περνάνε τέλεια και γιατί δεν επιτρέπεται εμείς να μην περνάμε τέλεια. Συνεπώς, το να περνάμε με οποιοδήποτε τρόπο λιγότερο τέλεια από ό, τι παρουσιάζεται στο feed μας, μας κάνει να νιώθουμε αποτυχημένοι.
Η αλήθεια είναι πως δε μπορούμε να τα καταλογίσουμε όλα στα Χριστούγεννα. Άλλωστε θα ήταν και κάπως ανεύθυνο να επιρρίπταμε την ευθύνη σε μία γιορτή ή σε δυο ημέρες που πιάνουν απλώς κομβικό χώρο στο ημερολόγιο.
Όμως, είναι χωρίς αμφιβολία η περίοδος που μπορεί να λειτουργήσει εκλυτικά για τη θέαση στο προσκήνιο ζητημάτων που προϋπήρχαν, βρίσκονταν σε μία υποβόσκουσα κατάσταση ή ήταν ακόμη και υπό συνειδητή συζήτηση σε εμάς αλλά όχι με την ένταση που μπορεί να μας απασχολήσουν συναισθηματικά όταν θα έρθει η περίοδος των Χριστουγέννων.
Αυτό συμβαίνει κυρίως, θα έλεγε κανείς, καθώς είμαστε συνηθισμένοι – και υπάρχουν αρκετές θεωρίες Κοινωνικής Ψυχολογίας για να το επιβεβαιώσουν αυτό- στο να νοηματοδοτούμε αρκετές από τις έννοιες που βιώνουμε ή επιθυμούμε να βιώσουμε βάσει κάποιων κυριάρχων προτύπων, πολλές φορές – ας μη γελιόμαστε- μπορεί και στερεοτύπων.
Αν σκεφτούμε λίγο ποιες είναι οι πρώτες κοινωνικά διαμορφωμένες εικόνες που μας έρχονται στο μυαλό για τα Χριστούγεννα, θα ξεκινούσαμε ίσως από τη διαφήμιση της Coca Cola όπου ήδη από το ’90, μας έδειχνε πως φωτίζει η ύπαρξή της το ήδη υπάρχον τεράστιο σπίτι, την ήδη υπάρχουσα υπέροχη παρέα παιδιών αλλά και την ήδη υπάρχουσα αγκαλιά πατέρα και γιου.
Και η διαφήμιση της Coca Cola είναι μόνο ένα λιθαράκι σε ολόκληρο τον Πύργο νοηματόδοσης των Χριστουγέννων που χτίστηκε μέσα στα χρόνια προβάλλοντας την καλοπέραση, τον υπερκαταναλωτισμό, τα θέρετρα και τα δώρα, αλλά κυρίως τον ανθρώπινο συνωστισμό.
Όλο αυτό έχει ως αποτέλεσμα να φαινόμαστε αρκετά ανίσχυροι εάν δε δυνάμεθα να τικάρουμε κάποια από αυτά τα κουτάκια ή όλα αυτά τα κουτάκια. Από την οικονομική μας αδυναμία να πάμε σε κάποιο θέρετρο μέχρι την οικονομική αδυναμία μίας άνεργης μητέρας να αγοράσει ένα παιχνίδι στο παιδί της.
Από την τεράστια οικογένεια που είναι μαλωμένη και ποτέ δε βρίσκεται μαζί αυτές τις ημέρες μέχρι την απώλεια ενός δικού μας ανθρώπου που κάνει το διάβα αυτών των ημερών όλο και πιο δύσκολο. Καταστάσεις οι οποίες φυσικά υπό την κυριαρχία του Covid είναι ήδη τεταμένες καθώς η καραντίνα και η κοινωνική απομόνωση επιβάλλονται, εντάσσοντας ένα κλίμα ευρύτερης πίεσης και θλίψης.
Όπως και να’ χει όμως, αν τα Χριστούγεννα δύνανται ήδη από το ’90 και τις πρώτες διαφημίσεις να έχουν σχηματίσει ένα κάπως κοινό συλλογικό ασυνείδητο από το οποίο όποτε απέχουμε νιώθουμε τη μοναξιά να εδραιώνεται όλο και περισσότερο μέσα μας, τότε σίγουρα αξίζει να θυμίσουμε στον εαυτό μας ότι αν οι διαφημίσεις ή το κυρίαρχο status quo μπορούν να επηρεάσουν τόσο ενεργά τη διάθεσή μας, τότε και εμείς μπορούμε το ίδιο ενεργά να κάνουμε το ίδιο.
Και αυτό γιατί, σε τελική ανάλυση, τα Χριστούγεννα δεν είναι οι γιρλάντες, τα φωτάκια ή το πόσα άτομα μαζευόμαστε γύρω από ένα τραπέζι. Τα Χριστούγεννα είναι πράγματι ένας απολογισμός όλων όσων συνέβησαν την προηγούμενη χρονιά, όλων όσων μας δυσκόλεψαν αλλά καταφέραμε εν πάση περιπτώσει να επιβιώσουμε. Τα Χριστούγεννα είναι μια γιορτή για την ελπίδα και την εκτίμηση της ζωτικότητάς μας, ακόμη και αν απέχουμε από το χριστιανικό ασπασμό τους.
Αλλά όπως και όλες οι υπόλοιπες γιορτές και περιστάσεις του χρόνου δεν έχει νόημα να νοηματοδοτούνται από το πόσο φανταχτερό μπορεί να είναι το περιτύλιγμα, έτσι και τα Χριστούγεννα θα πρέπει να νοηματοδοτούνται από το πόσο γεμάτο είναι το περιεχόμενο.
Ακόμη και αν αυτό αλλάζει τη χρονιά μόνο του, στα παπλώματα με ποπ κορν, ένα ποτήρι κρασί και μια μάσκα αφημένη στο κομοδίνο. Του αξίζει φέτος περισσότερο από ποτέ να τσουγκρίσει στον αέρα για όλα όσα κατάφερε να κάνει τον προηγούμενο χρόνο και όλα όσα σίγουρα θα καταφέρει να κάνει τον επόμενο. Να χαμογελάσει μόνο του και να ευχηθεί: «Καλή Χρονιά».
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε πρώτα στο psychologynow.gr
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.