Στις προθανάτιες δηλώσεις της, η παραολυμπιονίκης Μαρίκε Βερβόορτ που αποφάσισε να ακολουθήσει την οδό της ευθανασία λόγω της προϊούσας εκφυλιστικής ασθένειας από την οποία έπασχε, ανέφερε, μεταξύ άλλων: «Πιστεύω πως θα υπάρχουν λιγότερες αυτοκτονίες αν σε κάθε χώρα υπάρχει νομοθεσία για ευθανασία… Ελπίζω ο κόσμος να μην το βλέπει αυτό ως φόνο, αλλά ως κάτι που κάνει τους ανθρώπους να ζουν περισσότερο»[1].

Με το παρόν σημείωμα δεν σκοπεύω να ανοίξω το θέμα της ευθανασίας και της νομική και βιοηθικής της πλευράς. Δεν είμαι ειδικός και βασικά δεν έχω ξεκάθαρη άποψη επί του θέματος. Είμαι ωστόσο πεπεισμένος ότι το θέμα πρέπει να ανοίξει σε όλη την Ευρώπη, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά εκφυλιστικές ασθένειες με διαπιστωμένη την βασανιστική κατάληξη του ασθενούς. Η σκέψη μου με αφορμή ανάλογες περιπτώσεις πάει στον μοιραίο Νίκο Πουλαντζά που υπερασπιζόταν το δικαίωμα στο θάνατο που το γραφειοκρατικό καπιταλιστικό κράτος αρνείται στους πολίτες τους ως ένα ακόμα μέτρο για την αναπαραγωγή των παραγωγικών σχέσεων.[2] Ακραία και σκληρή μεν, απόλυτα εύστοχη δε η τοποθέτηση ενός ανθρώπου που διεκδίκησε αθόρυβα, χωρίς συνθήματα και με μάλλον συμβολικό ακόμα και ρομαντικό τρόπο[3] το δικαίωμα στην αυτό-εξαφάνιση.

Ωστόσο στην δήλωση της αξιοσέβαστης αθλήτριας, ενυπάρχει μία σύγχυση στην οποία θεωρώ ότι αξίζει να σταθεί κανείς. Η Βερβόορτ και πιθανολογώ και μέρος της επιστημονικής κοινότητας συσχετίζει την ευθανασία με την αυτοκτονία αδιάκριτα. Πιστεύω ακράδαντα ότι σε τέτοια θέματα που άπτονται του ίδιου του αμλετικού υπαρξιακού ερωτήματος, δεν χωρούν συνθηματολογίες ούτε υποθέσεις. Χωρούν μόνο θέσεις βασισμένες σε λειτουργική νομοθεσία και αυστηρά κανονιστικά πλαίσια.

Με αυτή την έννοια, η όποια σχετική συζήτηση πρέπει κι ελπίζω να ξεκινήσει από λειτουργικές για μία κοινωνία που βασίζεται στην βιολογική αναπαραγωγή θέσεις. Γιατί εκτός από τον καπιταλισμό, υπάρχει και η κοινωνία, δηλαδή η ανθρώπινη συνύπαρξη που εκτός από υπεραξία παράγει και ευτυχία.

Υπογραμμίζω τη λέξη ‘’θέσεις’’ πριν από το όποιο νομικό πλαίσιο τις πλαισιώσει και τις ανάγει σε δικαιώματα. Κι αυτό γιατί καμία νομοθεσία δεν μπορεί να λύσει με μεσσιανικό τρόπο κοινωνικά ζητήματα, πόσο μάλλον φιλοσοφικά όπως το δικαίωμα στην ανυπαρξία. Η εκπαίδευση, η ενημέρωση, η ολιστική προσέγγιση του θέματος είναι οι μόνοι τρόποι ώστε:

  1. το άνοιγμα της νομοθεσίας να μην θεωρηθεί άνοιγμα και παρώθηση σε δυσλειτουργικές συμπεριφορές
  2. να μην καταφέρουν οι οπισθοδρομικοί θύλακες όπως η Εκκλησία και το «βαθύ ελληνοχριστιανικό κράτος» να μπλοκάρουν τη συζήτηση εν τη γενέσει της.

Το ζήτημα έχει αναλογίες με την επί χρόνια συζήτηση της δημιουργίας μονάδων ασφαλούς χρήσης ναρκωτικών με το σκεπτικό της μείωσης της βλάβης (π.χ. μετάδοση του AIDS και άλλων νοσημάτων στους χρήστες και ευρύτερα). Τελικά η συζήτηση κατάφερε να αποδώσει στέρεα επιχειρήματα όχι μόνο λόγω της βιοηθικής της εμβρίθειας αλλά και επειδή ακούμπησε και ζητήματα ταμπού όπως αυτό της δημόσιας τάξης (υπαίθρια χρήση/ευαλωτότητα χρήστη vs ασφαλής χρήση σε στεγασμένο χώρο). Με ανάλογες προσεγγίσεις κερδήθηκε και το ζήτημα της καύσης των νεκρών, ζήτημα που άγγιξε αλλά και μαλάκωσε τις πιο ευαίσθητες χορδές των παραδοσιακών αρμών της ελληνικής κοινωνίας.

Συμπερασματικά, ο διάλογος πρέπει να εμπλέκει ειδικά εμάς του μη επαΐοντες, τους μη ανήκοντες στην επιστημονική και ακαδημαϊκή κοινότητα ώστε οι όποιες προθέσεις να βρουν συμμάχους στους άμεσα επωφελούμενους, τους ασθενείς ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης αλλά και τους δημοκρατικούς πολίτες. Αλλιώς τα άμφια καραδοκούν να αρθρώσουν και πάλι έναν δογματικό λόγο που θα συγκινήσει και θα αποπροσανατολίσει από τα χρήσιμα επιτεύγματα της επιστήμης αλλά και τα κρίσιμα ερωτήματα που θέτει η επιστημολογία και η ηθική.

[1] Έβαλε τέλος στη ζωή της με ευθανασία η παραολυμπιονίκης Μαρίκε Βερβόορτ, Εφημερίδα των Συντακτών online, 23.10.2019 (http://bit.ly/31BWeRi)

[2] Αν θυμάμαι καλά στο Το κράτος, η εξουσία, ο σοσιαλισμός, Εκδόσεις Θεμέλιο, Πρώτη Έκδοση στα γαλλικά 1978

[3] Ο Πουλαντζάς αυτοκτόνησε το 1979 παίρνοντας αγκαλιά τα βιβλία του και πηδώντας από το παράθυρο του διαμερίσματός του στο Παρίσι.

Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.

Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.

Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".

Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.

[fbcomments width="100%" count="off" num="5"]