Γιάννης Κότσιφας: “Καλλιεργούμε τα ζωτικά μας ψεύδη για να αντέξουμε τη ζωή και τον θάνατο”

• Ο Γιάννης Κότσιφας είναι παιδί του Εθνικού Θεάτρου. Καθηγητές του στη δραματική σχολή ήταν οι Ιάκωβος Ψαρράς, Αντιγόνη Βαλάκου, Μαρία Χορς, Ελένη Χατζηαργύρη, Ντίνος Δημόπουλος, ενώ η πρώτη του παράσταση ήταν «Το Έβδομο Ρούχο» της Ευγενίας Φακίνου, που είδαμε το 2001 σε διασκευή και σκηνοθεσία του Δημήτρη Μαυρίκιου, στη νέα ΣΚΗΝΗ του Θεάτρου οδού Κυκλάδων. Συνάντησα τον Γιάννη Κότσιφα στο Θέατρο Πορεία και λίγο πριν ξεκινήσει η παράσταση της «Αγριόπαπιας» μιλήσαμε για τον ίδιο και το έργο του Ίψεν.

«Κατάγομαι από την Αμαλιάδα. Πέρασα στη Γυμναστική Ακαδημία Αθήνας, αλλά στο τέταρτο έτος, επειδή δεν μου άρεσε η σχολή, πήγα στη χορωδία του Πανεπιστημίου που έκανε μαθήματα στην οδό Ιπποκράτους. Συνάντησα εκεί τον Δημήτρη Ντάσκα, που με προέτρεψε να πάω και στη θεατρική ομάδα του Πανεπιστημίου, που δεν είχε πολλούς άντρες. Η πρώτη παράστασή μας στο Ροζ Κτίριο στην Ακαδημίας ήταν «Ο Γλάρος» του Τσέχωφ με τον Αντώνη Γαλέο. Αποφάσισα να ασχοληθώ σοβαρά με το θέατρο. Πήγα στη Βεάκη προκαταρκτικό και δούλευα μπουφετζής στα Εξάρχεια για να πληρώνω τη σχολή. Στη συνέχεια έδωσα στο Εθνικό και πέρασα. Αποφοίτησα από τη δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου το 2000. Έχω συνεργαστεί με τους σκηνοθέτες Δημήτριο Μαυρίκιο, Νίκο Καραθάνο, Λευτέρη Βογιατζή, Έφη Θεοδώρου, Λένα Κιτσοπούλου, Δημήτρη Τάρλοου κ.α.».

Την περσινή θεατρική σαιζόν, ο Γιάννης Κότσιφας μας ενθουσίασε ως Κάτια Λε Ρουά στους «Τυραννόσαυρους REX» της Λένας Κιτσοπούλου στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού. Φέτος, στο Θέατρο Πορεία, στην παράσταση «Αγριόπαπια», επεξεργάζεται με μαεστρία όλες τις ιδιότητες που συναρμολογούν  ένα δραματικό χαρακτήρα, σαν τον Γιάλμαρ, περήφανο και μελοδραματικό ταυτόχρονα. Ο ήρωας που υποδύεται, «μια ευαίσθητη ψυχή με γοητευτικότατη φωνή κι ένα μοναδικό τρόπο να απαγγέλλει ξένους στίχους και να σερβίρει αλλωνών ιδέες…», θα μπορέσει τελικά να αποδεχθεί την αλήθεια και να αποβάλλει την εικόνα που οι γύρω του έχουν για τον ίδιο δημιουργήσει;  

Κύριε Κότσιφα, θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για τον ρόλο σας;

Υποδύομαι τον Γιάλμαρ Έκνταλ, ένα φωτογράφο, παντρεμένο επί δεκαπέντε χρόνια με την Γκίνα. Έχουν μαζί μια κόρη, τη Χέντβιγκ Έκνταλ. Ο Γιάλμαρ τα βγάζει δύσκολα πέρα, αλλά τον σώζει ότι ζει σε ένα φανταστικό, δικό του κόσμο. Ζει μέσα σε ένα «ζωτικό ψεύδος», καθώς ο γείτονάς του, ο γιατρός Ρέλλινγκ, τον έχει πείσει, ότι είναι εφευρέτης. Ο γιατρός καλλιεργεί το «ζωτικό ψεύδος». Εμένα, που θέλω να αποκαταστήσω την αξιοπρέπεια του ονόματος του πατέρα μου, με έχει πείσει, ότι είμαι ένας μεγάλος εφευρέτης και ότι κάποια στιγμή θα βγάλω λεφτά και μετά θάνατον θα αφήσω μια περιουσία στη γυναίκα μου και την κόρη μου. Ο Γιάλμαρ Έκνταλ δεν πιέζεται χρονικά, περιμένει πότε θα τον επισκεφτεί η έμπνευση. Και καταλήγει να μην κάνει τίποτα, παρά μόνο να επισκέπτεται το κοτέτσι και να «κυνηγάει» τα ζώα που βρίσκονται εκεί, πλην της Αγριόπαπιας. Έχει βρει μια αρμονία, και μέσα του και στο σπίτι, την οποία ησυχία διαταράσσει ο παλιός του φίλος Γκρέγκερς, που τον βομβαρδίζει με «τις επιταγές του ιδεώδους», προκειμένου ο ίδιος να αναγεννηθεί και να οδηγηθεί προς την απόλυτη ευτυχία. Στο σημείο αυτό θα συμβούν πολλές ανατροπές.

Ο Δημήτρης Τάρλοου, ο σκηνοθέτης της παράστασης, μου είχε προτείνει τον ρόλο ένα χρόνο πριν. Οπότε ήταν κάτι που περίμενα. Δουλέψαμε πολύ αυτοσχεδιαστικά στην αρχή, γιατί για να μπορέσεις να εκφράσεις κάτι, πρέπει να το ταυτίσεις μέσα σου. Έργα κλασικά, σαν την «Αγριόπαπια» του Ίψεν, είναι τόσο σύνθετα όσο και απλά ταυτόχρονα. Συνήθως, όταν δουλεύω έναν ρόλο, λειτουργώ περισσότερο με το ένστικτο. Ο χαρακτήρας αυτός μου αρέσει πολύ, έχει μια παιδικότητα συγκινητική. Μέσα στο έργο, ο Γιάλμαρ Έκνταλ περνάει τα χίλια μύρια και αυτό είναι ένα δέλεαρ για τον ηθοποιό, μέχρι να καταλήξει να φτάσει στο τραγικό τέλος του ήρωα.

Ποιος είναι ο συμβολισμός της «Αγριόπαπιας»;

Η Αγριόπαπια, πληγωμένη στη φτερούγα και ανίκανη πλέον να πετάξει, έχει ξεχάσει πως είναι έξω η άγρια φύση και κατά την άποψή μου ζει ευτυχισμένη στο κοτέτσι που της έχουμε φτιάξει. Τι συμβολίζει; Πιστεύω ότι όλοι έχουμε στοιχεία της Αγριόπαπιας, όλοι είμαστε και πληγωμένοι και εγκλωβισμένοι και κουβαλάμε τραύματα από παιδικά βιώματα. Σε όλους τους ήρωες του έργου υπάρχουν πράγματα που τους συνέβησαν στο παρελθόν, σε βαθμό που να τους δικαιολογείς τελικά για τις πράξεις τους και τον τρόπο που προσπαθούν να επιβιώσουν.

Νομίζω πως δεν χρειάζεται να ψάξουμε για κάποιο μήνυμα φτάνοντας στο τέλος του έργου. Περισσότερο η «Αγριόπαπια» είναι μια καταγραφή της ζωής, όπως είναι πραγματικά. Τίθεται φυσικά το ερώτημα για το αν και κατά πόσο η αλήθεια χρειάζεται πάντα, ειδικά αν προκαλεί άσχημες συνέπειες.

Για μένα προσωπικά ένα κέρδος για την παράσταση θα είναι, αν οι θεατές δεν καταλήξουν σε απόψεις του τύπου «αυτός είναι ο κακός και αυτός ο καλός». Είναι σημαντικό να πλαστεί έτσι το πράγμα από τον καθένα μας, ώστε όλοι από την δική τους σκοπιά να έχουν δίκιο, γιατί έτσι είναι η ζωή.

Εσείς συμφωνείτε με την αποκάλυψη της αλήθειας σε όποιον δεν την ξέρει ή δεν μπορεί να την δει;

Μιλώντας για την ιστορία της οικογένειάς μου στο έργο, δεν καταλαβαίνω γιατί, αν ήταν γραφτό να ζήσουν όλοι μαζί αρμονικά για άλλα τριάντα χρόνια, να πρέπει ο Γκρέγκερς ή όποιος άλλος να παρέμβει στη ζωή τους και να το χαλάσει αυτό. Αφού η ζωή έχει τόσα βάσανα, γιατί να τους προσθέσει άλλο ένα; Δεν ξέρω, ακόμα και σε γενικότερα πλαίσια, αν κάποιος έχει πραγματικά το δικαίωμα να μπει στη ζωή ενός ζευγαριού και να πει πράγματα. Οι ίδιοι γνωρίζουν πολύ καλά τι συμβαίνει, αργά ή γρήγορα θα το δουν και θα το καταλάβουν και αν δεν θέλουν τελικά, είναι πάλι δικό τους το θέμα.

Σαν τον Γκρέγκερς δεν είμαι σίγουρα, ως Γιάννης. Και τίποτα δεν είναι απόλυτο στη ζωή. Πολλές φορές δικαιολογώ πράγματα σε φίλους, επειδή γνωριζόμαστε χρόνια και μπορώ να βρω κάποια εξήγηση για μια συμπεριφορά ή το ανάποδο, να μην την πολυ-αναλύσω. Μικρότερος υπήρξα πιο απόλυτος από τώρα, που χάθηκε η αθωότητα.

Τι δεν δικαιολογείτε;

Όταν βρίσκομαι σταματημένος σε φανάρι και περιμένω να στρίψω αριστερά, δεν δικαιολογώ αυτόν που έρχεται από δεξιά και μπαίνει μπροστά μου, ενώ όλοι οι υπόλοιποι «χαζοί» περιμένουν κανονικά σε σειρά. Τέτοιες συμπεριφορές δεν τις δικαιολογώ με τίποτα.

Πώς συνδέεται το έργο του Ίψεν με την ελληνική πραγματικότητα:

Όλοι οι άνθρωποι σε όλες τις εποχές καλλιεργούμε τα «ζωτικά μας ψεύδη». Στο θέμα της ελληνικής πολιτικής κατάστασης ισχύει το ότι ηθελημένα ζούσαμε μέσα σε μια φούσκα που έσκασε. Σε ευρύτερο πλαίσιο το «ζωτικό ψεύδος» είναι ένα μέσο επιβίωσης για να αντέξουμε το θάνατο, για να αντέξουμε τη ζωή. «Χρειάζεσαι κάτι για να γεμίσεις τις ώρες αναμονής», λέει ο Γιάλμαρ, για να ξεχαστείς… Γιατί υπάρχει το θέατρο και το σινεμά; Είναι και τα δύο για τον άνθρωπο μια παρηγοριά.

της Ντίμης Θεοδωράκη 

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Ερρίκου Ίψεν

Η ΑΓΡΙΟΠΑΠΙΑ
ή η διαλεκτική της μετα-αρετής

Σκηνοθεσία: Δημήτρης Τάρλοου

Από 22 Νοεμβρίου 2017

«Αν έχεις εσύ δίκιο κι εγώ άδικο, τότε δεν αξίζει να τη ζει κανείς αυτή τη ζωή.» 

Ο Γκρέγκερς επιστρέφει στην πατρίδα του μετά από χρόνια απουσίας, έχοντας αναπτύξει τη φιλοσοφία του για τη ζωή, που συνοψίζεται στον αγώνα για επίτευξη της αλήθειας με κάθε θυσία. Επιστρέφοντας ξανασυναντά τον παιδικό του φίλο Γιάλμαρ Έκνταλ, ο οποίος ζει σε μία πλάνη ως προς την οικογενειακή του γαλήνη, τη συζυγική του ευτυχία και το μέγεθος της προσωπικότητάς του. Ο Γκρέγκερς βρίσκει ευεπίφορο πεδίο άσκησης της φιλοσοφίας του και οδηγεί την οικογένεια Έκνταλ στην καταστροφή της ψευδαίσθησής της.

Η αλήθεια πρέπει να αποκαλύπτεται, όποιο κι αν είναι το κόστος, διότι μόνο τότε κανείς μπορεί να γίνει κοινωνός της ιδεώδους ζωής, υποστηρίζει ο Γκρέγκερς κατά την αντιπαράθεσή του με τον Ρέλινγκ πάνω στη μοίρα του Γιάλμαρ. Το ζωτικό ψεύδος είναι η θεραπεία διά πάσαν νόσον, αντιτείνει ο πνευματικός του αντίπαλος. Ο Ερρίκος Ίψεν, ένας από τους μεγαλύτερους στοχαστές του παγκόσμιου θεάτρου, επιχειρεί να πάρει θέση στο αιώνιο αυτό ερώτημα με την Αγριόπαπια, μια ποιητική και γεμάτη συμβολισμούς ιλαροτραγωδία, στην οποία κανένα από τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα δεν κατορθώνει να γίνει ρομαντικός ήρωας. Εάν πιστέψουμε τον συγγραφέα, πρόκειται για ένα έργο που περιορίζεται σ’ έναν κλειστό οικογενειακό κύκλο, και δεν έχει προεκτάσεις πολιτικές ή κοινωνικές. Κι όμως, με το έργο του παρουσιάζει και μία ακόμη πικρή εικόνα του ανθρώπου: η μεσαία τάξη δεν διαθέτει καμία δύναμη και καμία αυτοπεποίθηση κι εξαρτάται πλήρως από την ανώτερη: ό,τι κατέχει ο Γιάλμαρ, το έχει χάρη στον Βέρλε, και η μόνη του πιθανότητα για αλλαγή είναι η διαφώτισή του από τον Γκρέγκερς· από εκείνον που θέλει να «σώσει» με κάθε κόστος την αγριόπαπια από τον βυθό και που οδηγεί τελικά την οικογένεια του Γιάλμαρ στην συντριβή.

Ο σκηνοθέτης της παράστασης, Δημήτρης Τάρλοου, σημειώνει: «Σε μια χώρα όπου η συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας τρέφεται από τα ζωτικά της ψεύδη, ιδεολογικά και ιστορικά, σε μια χώρα που κανείς δεν θέλει να κοιτάζει τον εαυτό του στον καθρέφτη, σ’ έναν τόπο που έχει εξορίσει ό,τι αληθινό και ουσιώδες, που έχει μετατρέψει τη φύση σε τσιμέντο, εκεί μας μεταφέρει η Αγριόπαπια. Στην πατρίδα των παθιασμένων αγωνιστών με τις φουσκωμένες τσέπες, εκείνων που εξαιτίας των δικών τους τραυμάτων, συμπλεγμάτων και ανεπαρκειών δεν διστάζουν να καταστρέψουν τα πάντα γύρω τους, σ’ έναν τόπο αυταπάτης, ντρόγκας και ακραίου συμφέροντος. Σε μια χώρα με θύματα παιδιά και εφήβους που σαν τις κυνηγημένες από τις άθλιες καραμπίνες αγριόπαπιες, χώνουν το κεφάλι μέσα στην λάσπη του βυθού και μένουν για πάντα εκεί. Ακίνητα και σιωπηλά.»

Πρώτη παράσταση: Τετάρτη 22 Νοεμβρίου 2017, θέατρο Πορεία 

Συντελεστές:

Μετάφραση – Δραματουργία – Σκηνοθεσία: Δημήτρης Τάρλοου
Συνεργάτις Δραματουργός: Έρι Κύργια
Σκηνικά – Κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου
Μουσική: Nalyssa Green
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Σκηνοθεσία κινηματογραφικού μέρους: Χρήστος Δήμας
Κινησιολογία: Κορίνα Κόκκαλη
Βοηθοί Σκηνοθέτη: Δήμητρα Κουτσοκώστα, Ελένη Μιχαηλίδου, Μάγδα Καυκούλα
Βοηθός σκηνογράφου- ενδυματολόγου: Αλέξανδρος Γαρνάβος
Εκγύμναση Ηθοποιών: Χριστιάνα Κοσιάρη
Φωτογραφίες – trailer παράστασης: Βάσια Αναγνωστοπούλου 

Διανομή:

Βέρλε: Θέμης Πάνου
Γκρέγκερς Βέρλε: Γιάννος Περλέγκας
Γερο-Έκνταλ: Γιώργος Μπινιάρης
Γιάλμαρ Έκνταλ: Γιάννης Κότσιφας
Γκίνα Έκνταλ: Λένα Δροσάκη
Χέντβικ: Σίσσυ Τουμάση
Κυρία Σέρμπι: Άννα Μάσχα
Ρέλινγκ: Αντίνοος Αλμπάνης
Μόλβικ: Γιάννης Καπελέρης
Πέτερσεν: Αλκιβιάδης Μαγγόνας
Γιένσεν: Στέργιος Κοντακιώτης
Ένας παχουλός κύριος: Νίκος Πυροκάκος
Ένας φαλακρός κύριος: Ανδρέας Νάτσιος
Ένας μύωπας: Γιάννης Γούνας

Ημέρες & ώρες παραστάσεων:

Από 22/11/2017 έως 14/1/2018: Τετάρτη & Κυριακή 19:00, Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο 20:30
Από 16/1/2018 έως 17/2/2018: Τετάρτη 19:00, Πέμπτη & Παρασκευή 20:30, Σάββατο 21:00, Κυριακή 20:00
Από 23/2/2018 έως 3/6/2018: Τετάρτη 19:00, Παρασκευή 20:30, Σάββατο 21:00, Κυριακή 20:00

Τιμές Εισιτηρίων: Τετάρτη γενική είσοδος (λαϊκή) 15 ευρώ, Παρασκευή έως Κυριακή: κανονικό 20 ευρώ, senior (άνω των 65): 17 ευρώ, φοιτητικό, νεανικό (κάτω των 22), ανέργων, ΑμεΑ: 14 ευρώ.

Εισιτήρια θα διατίθενται με προσφορά προπώλησης από 15 Σεπτεμβρίου: Εισιτήρια Α/Β ζώνης 15€ (αρχική τιμή 20€ και 17€ αντίστοιχα) μέχρι την ημέρα της πρεμιέρας στις 22/11. 

Site: poreiatheatre.com/plays/h-agriopapia/

Trailer:

 Διάρκεια: 180 λεπτά, με διάλειμμα

ΘΕΑΤΡΟ ΠΟΡΕΙΑ
www.poreiatheatre.com
Τρικόρφων 3-5 & 3ης Σεπτεμβρίου 69
Πλατεία Βικτωρίας

www.facebook.com/poreiatheatre
twitter.com/poreiatheatre 

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΤΑΜΕΙΟΥ
210 8210991, 210 8210082

ΠΡΟΠΩΛΗΣΗ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ

www.poreiatheatre.com, www.viva.gr, 11876, Αθηνόραμα.gr, Sevenspots, Reload, MediaMarkt, βιβλιοπωλεία Ευριπίδης, mymarket, Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων, Vivakiosk Σύνταγμα