Λίγο πριν μπεις στην πιο ζωντανή κινηματικά γειτονιά της Αθήνας, ένα κτίριο άλλης εποχής με μαυροκόκκινες πινελιές και ένα μεγάλο «εμείς» γραμμένο στα ισπανικά στην πόρτα του, σε καλωσορίζει. Στην είσοδό του θα δεις κόσμο να μπαινοβγαίνει. Άλλοι θα είναι με αφίσες στα χέρια, άλλοι με μπογιές, άλλοι θα είναι βιαστικοί γιατί θέλουν να προλάβουν μια εκδήλωση που πάλι έχασαν την αρχή της, άλλοι θα τρέχουν να φέρουν παραπάνω υλικά για το συλλογικό μαγείρεμα. Ο ελεύθερος κοινωνικός χώρος Nosotros αποτελεί σήμα κατατεθέν για τα Εξάρχεια. Όχι για το ξεχωριστό του κτίριο, αλλά για τη ψυχή του, τους ανθρώπους του που καθημερινά όλο και κάτι έχουν στα σκαριά.
Το Nosotros είναι χώρος όπου συναντιέται κόσμος για περισσότερο από μια δεκαετία για να συζητήσει πολιτικά, αλλά και για να κάνει παρέα. Είναι χώρος που θα δει ντοκιμαντέρ και θεατρικές παραστάσεις, θα ακούσει live μπάντες, θα διαβάσει το βιβλίο του, θα πιει το ποτό του. Θα μάθει να χορεύει, να ζωγραφίζει, να χρησιμοποιεί τους Η/Υ.
Είναι χώρος που θα πάει ο μικρότερος σε ηλικία, αλλά και ο μεγαλύτερος. Εκεί κανείς δεν θα αισθανθεί καλύτερος ή χειρότερος. Είναι ένας χώρος ελευθερίας όπου οργανώνονται δράσεις που ξεπερνούν τα όρια του ίδιου του χώρου.
Οι ιδέες που γεννώνται στο Nosotros είναι οι πράξεις που βλέπουμε δίπλα μας. Μικρές μπροστά στη χαοτική καθημερινότητα, μεγάλες μπροστά στον συμβιβασμό με τη ρουτίνα, απόλυτα ουσιαστικές για να συγκροτηθεί μια βάση ανατροπής όσων ξέρουμε.
Αυτή την περίοδο γίνεται ανοιχτό κάλεσμα στον κόσμο να συμμετέχει στη δημιουργία και τον συντονισμό αυτοοργανωμένων workshop – ομάδων – μαθημάτων.
Για τη σημασία να διαδίδεται η γνώση ελεύθερα και το πώς μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερα αποτελέσματα από αυτά που μπορεί να δει κανείς με την πρώτη ματιά μας μιλούν οι άνθρωποι του Nosotros. Μας μιλούν ακόμη για τη γενικότερη φιλοσοφία του εγχειρήματος,την ανάγκη να γίνουν περισσότερο εξωστρεφή τα αντιεξουσιαστικά σχήματα και το πρόβλημα με τις μαφίες ναρκωτικών στα Εξάρχεια.
Η αρχή
Πριν 11 χρόνια σε μια αίθουσα του Πολυτεχνείου,σε μια περίοδο που δεν μας έχει αγγίξει ακόμη η κρίση και ελάχιστοι ασχολούνται με τα πολιτικά και ακόμη πιο λίγοι συμμετέχουν στα κινήματα, κάποιοι απλώνουν στα έδρανα νέες ιδέες και οράματα. «Θέλουμε ένα χώρο να συναντιόμαστε, όχι μόνο εμείς, αλλά όλοι όσοι θα είναι απαλλαγμένοι από ιδεολογικά θέσφατα και αυθεντίες και θα θέλουμε ο καθένας μόνος του και όλοι μαζί να δημιουργήσουμε τις δικές μας ελευθεριακές ρωγμές», λένε.
Σε άλλες χώρες όπως στην Ιταλία, η ιδέα τους είχε γίνει πράξη. Στην Ελλάδα όμως οι συνθήκες είναι αρκετά διαφορετικές. Η δημιουργία ενός Ελεύθερου Κοινωνικού Χώρου το 2005, ένα χρόνο μετά τη μέθη των Ολυμπιακών Αγώνων και του Euro, αλλά και ένα χρόνο μετά τις εκλογές, όπου ΝΔ και ΠΑΣΟΚ είχαν βγάλει μαζί γύρω στο 86%, είναι ένα δύσκολο πείραμα.
Πριν λίγο καιρό το Nosotros έσβησε τα δέκα του κεράκια, διοργανώνοντας ένα μήνα γεμάτο εκδηλώσεις για ζητήματα που μπορεί να μη γνωρίζουμε όλοι, αλλά μας αφορούν όλους. Στα πάνελ βρέθηκαν άνθρωποι από διαφορετικούς πολιτικούς χώρους και στο κοινό βρέθηκαν μαζί με τα γνωστά πρόσωπα κι εκείνα που έτυχε να δουν κάποια αφίσα στο δρόμο.
Η εικόνα των γεμάτων εκδηλώσεων ήταν η απόδειξη ότι το εγχείρημα που ήταν κάποτε πείραμα ρίζωσε και οι συνθήκες που δεν ευνοούσαν την ανάπτυξη του ξεριζώθηκαν.
«Δεν φεύγουν με γνώσεις μόνο για το αντικείμενο»
Το Νοsotros είναι χώρος αυτοδιαχειριζόμενος και το πολιτικό του στίγμα κινείται στο πλαίσιο της αντιιεραρχίας, της αμεσοδημοκρατίας και της ρητής αυτοθέσμισης. Είναι η βάση για να συνδέσουμε τον λόγο μας, τις επαφές και τις δράσεις μας και ο τρόπος, για την ανάδυση του ελεύθερου και δημιουργικού ατόμου.
Βασικό κομμάτι στην καθημερινότητα του Nosotros είναι τα μαθήματα. Γίνονται δωρεάν και είναι για όλους. Δεν περιορίζονται σε πολιτικές και ιστορικές γνώσεις. Πολλά από αυτά αφορούν δραστηριότητες όπως η κιθάρα, ο χορός ή οι ξένες γλώσσες ή ακόμη επαγγελματικές δεξιότητες, όπως η ραπτική.
«Ακόμη και εκείνοι που έρχονται ευκαιριακά προκειμένου να παρακολουθήσουν ένα μάθημα δεν φεύγουν μόνο με γνώσεις πάνω στο αντικείμενο που διάλεξαν, αλλά έχοντας αποκτήσει επαφή με μια κουλτούρα σημαντικά διαφορετική από τη μαζική». Αν πάρουμε ως παράδειγμα το μάθημα της ραπτικής, όσοι συμμετείχαν πέρυσι σε αυτά μπορούν πλέον «και να φτιάξουν ρούχα μόνοι τους, αλλά και να μπουν στην λογική της ελεύθερης διάδοσης της γνώσης, μαθαίνοντας εκείνοι με τη σειρά τους σε άλλους την τέχνη». Μπορεί δηλαδή να μην έγιναν αναρχικοί, διδάχθηκαν οπωσδήποτε όμως έννοιες όπως η ανταποδοτικότητα και η αλληλεγγύη. Σε άλλο χρόνο, μαθητές του τμήματος έραψαν τα καθίσματα του καφενείου του χώρου, ανταποκρινόμενοι με μεγάλη προθυμία στην πρόταση που τους έγινε.
Η δυνατότητα να παρακολουθούν μαθήματα και άνθρωποι που δεν είναι ενταγμένοι από πριν στον αντιεξουσιαστικό χώρο δεν φαίνεται να δημιουργεί ανησυχία. Το ίδιο ισχύει για τη συμμετοχή ευρύτερα σε δομές του χώρου. «Ξέρουμε ότι η ανοιχτότητα είναι ο δύσκολος δρόμος, ενώ αντίθετα είναι πιο εύκολη η διαχείριση ενός κλειστού και ισχυρού ιδεολογικού σχήματος». «Υπάρχει ένα βασικό πλαίσιο αρχών, οπότε η συλλογική διαδικασία δεν αφήνει χώρο σε κάτι πραγματικά παράταιρο».
Όσο για πιθανά προβλήματα που μπορεί να προκύπτουν, στόχος είναι αυτά «να αυτορυθμίζονται μέσα από μια διαδικασία συνεχούς κίνησης, αυτοθέσμισης και επανεξέτασης της πραγματικότητας».
Πώς παρεμβαίνει
Ως χώρος που φιλοξενεί πλήθος δράσεων, το Nosotros αποτελεί μια μόνιμη παρέμβαση στον ιστό της πόλης, όμως δεν περιορίζεται εκεί. Η συνέλευση που γίνεται κάθε εβδομάδα αποτελεί το όργανο ώστε να εκφέρει τον λόγο του πάνω στα πράγματα και τη συγκυρία, αλλά και το όργανο ώστε να αποφασιστούν δράσεις εντός και εκτός των ορίων του.
Τα άτομα που συναντιούνται στο χώρο συμμετέχουν επίσης σε πολλές πολιτικές πρωτοβουλίες, οι οποίες μπορεί να μην εκφράζονται με το όνομα του Nosotros, «αλλά έχουν το Nosotros ως γενεσιουργό παράγοντα, ως σημείο εκκίνησης ή ως σημείο συνάντησης».
«Οι επιμέρους ομάδες πολιτικής παρέμβασης του χώρου, είτε είναι ευθέως αντιεξουσιαστικές οπότε αυτό υπαγορεύει την αντίστοιχη δράση τους ή γενικότερα ομάδες κινημάτων πόλης. Πολλές φορές δηλαδή πέραν του ότι η Αντιεξουσιαστική Κίνηση Αθήνας βρίσκεται στο Nosotros,το Nosotros έχει βρεθεί στην ίδια γραμμή με οικολογικές ομάδες, με λαϊκές συνελεύσεις γειτονιάς και δεκάδες άλλα αυτοοργανωμένα εγχειρήματα των Εξαρχείων».
Κεφάλαιο Εξάρχεια
Τα τελευταία χρόνια έχουν ενταθεί προσπάθειες από διάφορες μαφίες να «ελέγξουν» την περιοχή ώστε να προχωρούν στην ιδιαίτερα κερδοφόρα διακίνηση ναρκωτικών. Το αποτέλεσμα είναι στα σημεία που εδρεύουν η γειτονιά να μη θυμίζει γειτονιά, καθώς επικρατεί ο φόβος. Οι διακινητές δεν επιτίθενται μόνο σε ανταγωνιστές αλλά και σε κατοίκους που συμμετέχουν σε δράσεις ώστε να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο. Συνακόλουθα φαινόμενα κοινωνικού κανιβαλισμού κάθε είδους αμαυρώνουν την εικόνα της ιστορικής γειτονιάς.
«Έχει συζητηθεί και έχει υπάρξει μεγάλος προβληματισμός από πολλά εγχειρήματα των Εξαρχείων. Συνεχώς υπάρχουν αναλήψεις πρωτοβουλιών για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος, οι οποίες δεν οδήγησαν όμως στην πλήρη εξάλειψή του – οπωσδήποτε το έφεραν στο φως και η συνειδητοποίηση του προβλήματος είναι πλατύτερη ».
«Τα ναρκωτικά και τα Εξάρχεια είναι ένα σύνθετο ζήτημα και ακριβώς γι’ αυτό έχει απασχολήσει δεκαετίες τώρα. Έχουν γίνει πολλές προσπάθειες από την λαϊκή συνέλευση της περιοχής, σχήμα που γεννήθηκε και επ’ αφορμή της συνθήκης αυτής και βρισκόμαστε εν εξελίξει ενός αγώνα ενάντια στα φαινόμενα αυτά. Αυτό όμως που συμβαίνει στον μικρόκοσμο των Εξαρχείων αντανακλά πολύ σημαντικότερα προβλήματα για την ίδια την κοινωνία, για τις παθογένειες του σύγχρονου ατόμου».
Η νέα πρόκληση
Κάποτε το Nosotros ήταν ένα πείραμα και ένα εγχείρημα που έφερνε κάτι νέο. Πλέον σχεδόν κάθε γειτονιά έχει το δικό της ελεύθερο κοινωνικό χώρο, εξέλιξη στην οποία έχει συμβάλλει άμεσα και έμμεσα το Nosotros. Πλέον, έχει φτάσει και η στιγμή να βρει ο χώρος την επόμενη πρόκληση.
«Πρέπει να αναζητήσουμε τι νέο μπορεί να προσφέρει. Ποιες άλλες ανάγκες θα μπορούσε να εξυπηρετεί, με ποιο τρόπο θα μπορούσε να πραγματώσει περισσότερες ελευθεριακές ρωγμές».
Σε αυτή την προσπάθεια θα μπορούσε να συμβάλλει ο καθένας. Η συμμετοχή σε ένα μάθημα μπορεί να είναι η αρχή. Η παρακολούθηση μιας εκδήλωσης το ίδιο.
Άλλωστε, Nosotros σημαίνει «εμείς».
*Το άρθρο εμπεριέχει προσωπικές τοποθετήσεις που δεν αντιπροσωπεύουν τη Συνέλευση του χώρου
** Γνωρίστε τον ΕΚΧ Nosotros και τις τωρινές του δραστηριότητες και μέσω της Σελίδας του.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.