Αύξηση της αστυνομικής βίας εντοπίζεται μεταξύ των ευρυμάτων νέας έρευνας της Διεθνούς Αμνηστίας, που δημοσίευσε πρόσφατα, με επίκεντρο την αστυνομική βία κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19.
Σε πολλές χώρες η αστυνομία έχει καταχραστεί την εξουσία της – πραγματοποιώντας μαζικές συλλήψεις, ξυλοδαρμούς ή πυροβολισμούς εναντίον ανθρώπων για λόγους παραβίασης των περιορισμών που τέθηκαν για την προστασία της δημόσιας υγείας ή χρησιμοποιώντας βία εναντίον ειρηνικών διαδηλωτών/τριών. Πολλές κυβερνήσεις έχουν χρησιμοποιήσει την πανδημία ως πρόσχημα για καταστολή, με αποτέλεσμα συλλήψεις και κρατήσεις δημοσιογράφων, ακτιβιστών/τριων και εργαζομένων στον τομέα της υγείας για κοινοποίηση πληροφοριών ή για την κριτική τους στα μέτρα αντιμετώπισης του COVID-19.
Η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστείας συγκεντρώνει ποικιλία τεκμηριωμένων περιπτώσεων παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που σχετίζονται με την επιβολή του νόμου και την πανδημία σε 60 χώρες από περιοχές του κόσμου.
Συγκεκριμένα, τα κεφάλαια της έκθεσης αναφέρονται:
1. Στους νόμους και τις πολιτικές, που παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
2. Στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την αστυνομία:
– Αυθαίρετες συλλήψεις και κρατήσεις
– Καταστολή της δημόσιας κριτικής, που ασκήθηκε για την αντιμετώπιση της πανδημίας
– Παράνομη χρήση βίας
– Επιβολή γενικού απαγορευτικού
– Αστυνόμευση των δημοσίων συγκεντρώσεων
– Βασανιστήρια και κακομεταχείριση
– Βίαιη εκδίωξη των προσφύγων και μεταναστών
– Καταναγκαστικές εξώσεις
3. Στις παραβιάσεις από άλλους κρατικούς παράγοντες με ρόλο αστυνόμευσης
4. Στις διακρίσεις που ασκήθηκαν με δικαιολογία την επιβολή του νόμου
Η έρευνα απέδειξε, τόσο την αύξηση των περιπτώσεων κρατικής και αστυνομικής βίας, όσο και την αναποτελεσματικότητά τους, στη διαχείριση της διεθνούς υγειονομικής κρίσης. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά:
“Το διάστημα που διανύουμε, κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν μία κοινή, άνευ προηγουμένου κρίση στην παγκόσμια υγεία. Η εμπειρία έχει δείξει ότι η πανδημία COVID-19 απαιτεί τεκμηριωμένα μέτρα για τη δημόσια υγεία, που βασίζονται καταρχάς στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε πολλές χώρες, αυτό σήμαινε ότι σχεδιάστηκαν μέτρα επιβολής του νόμου, ώστε να περιέχουν τη μεταβλητή “Covid-19”, με σκοπό να σταματήσει η εξάπλωση των λοιμώξεων.
Ορισμένα κράτη είχαν τονίσει την ενδυνάμωση και τη δέσμευση στο κοινοτικό στοιχείο. Ωστόσο, σε τουλάχιστον 60 χώρες έχουν υιοθετηθεί από τις αρχές τιμωρητικά και καταναγκαστικά μέτρα, τα οποία έχουν οδηγήσει σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, διχασμένες κοινωνίες και, εν τέλει, στην αποτυχία εξομάλυνσης της κρίσης.
Μακριά από τον περιορισμό του ιού οι αποφάσεις σύλληψης, κράτησης, χρήσης βίας, και η βίαιη διασπορά των δημοσίων συγκεντρώσεων, έχουν διακινδυνεύσει την αύξηση της μετάδοσης – τόσο για τους εμπλεκόμενους υπαλλήλους επιβολής του νόμου, όσο και για τα άτομα που επηρεάζονται από αστυνομικές ενέργειες.”
Ο σωστός τρόπος αστυνόμευσης μίας πανδημίας
Μια πανδημία δεν απαλλάσσει τις αστυνομικές δυνάμεις από την υποχρέωσή τους να σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, ούτε από το πρωταρχικό τους καθήκον να υπηρετούν και να προστατεύουν τον πληθυσμό. Αν και ορισμένοι περιορισμοί σε ορισμένα ανθρώπινα δικαιώματα μπορεί να δικαιολογούνται κατά τη διάρκεια μιας πανδημίας, αυτοί πρέπει να έχουν την κατάλληλη νομική βάση, να είναι αναγκαίοι και αναλογικοί, και να έχουν έναν νόμιμο στόχο, όπως η προστασία της δημόσιας υγείας.
Η έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας δείχνει ότι πάρα πολλές υπηρεσίες επιβολής του νόμου έχουν ξεπεράσει το όριο – χρησιμοποιώντας για παράδειγμα θανατηφόρα βία ακόμα και όταν δεν υπήρχε επικείμενη απειλή θανάτου ή σοβαρού τραυματισμού ή επιβάλλοντας γενικές απαγορεύσεις σε δημόσιες συναθροίσεις.
Λοιπόν, ποιος είναι ο σωστός τρόπος για την αστυνόμευση μίας πανδημίας; Ορίστε ένας γρήγορος οδηγός, βάσει των διεθνών νόμων και προτύπων για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η αστυνομία πρέπει:
Να λειτουργεί με συγκράτηση όταν επιβάλει κανονισμούς που σχετίζονται με τον COVID-19.
Να δίνει προτεραιότητα στην αποκλιμάκωση, τη διαμεσολάβηση και τη διαπραγμάτευση σε όλες τις παρεμβάσεις.
Να διασφαλίζει πάντα πως η ανταπόκριση της είναι νόμιμη, απαραίτητη και αναλογική και ότι δεν συμβάλλει στη διάδοση του ιού.
Να διασφαλίζει ότι οι παρεμβάσεις επιβολής του νόμου δεν παρεμβαίνουν στα ανθρώπινα δικαιώματα περισσότερο από ό, τι είναι απαραίτητο και ότι δεν προκαλούν μεγαλύτερη ζημιά από αυτή που θέλουν να αποτρέψουν.
Να διασφαλίζει ότι δημοσιογράφοι, μπλόγκερ, υπερασπιστές/τριες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πολιτικοί ακτιβιστές/ριες μπορούν να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους χωρίς παρέμβαση.
Να αποφεύγει τη χρήση βίας – ιδίως εκείνης που ενδέχεται να προκαλέσει τραυματισμό.
Να διευκολύνει την άσκηση του δικαιώματος της ελευθερίας της συνάθροισης των ανθρώπων.
Κατά την αστυνόμευση δημόσιων συναθροίσεων, να χρησιμοποιεί χημικά ερεθιστικά όπως δακρυγόνα αποκλειστικά όταν υπάρχει διευρυμένη βία που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με τη στόχευση των βίαιων ατόμων – και αυτό να αποτελεί την έσχατη λύση.
Στο μέτρο του δυνατού, να χρησιμοποιεί τη σύλληψη και την κράτηση ως έσχατη λύση – αυτό θα μειώσει τον κίνδυνο μετάδοσης.
Όταν η σύλληψη και η κράτηση είναι αναπόφευκτη, να λαμβάνει όλα τα διαθέσιμα μέτρα για να αποτρέψει τη μετάδοση σε αυτές τις λειτουργίες.
Η αστυνομία δεν πρέπει:
Να κάνει διακρίσεις.
Να επιβάλει κανονισμούς που σχετίζονται με τον COVID-19 σε άτομα που δεν μπορούν να τους ακολουθήσουν (π.χ. άστεγοι/ες που δεν μπορούν να περιοριστούν).
Να χρησιμοποιεί ταπεινωτικά μέτρα για την επιβολή κανονισμών που σχετίζονται με τον COVID-19.
Να χρησιμοποιεί την αστυνομική εξουσία για να καταστέλλει το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης.
Να εκτελεί αναγκαστικές εξώσεις. Να διεξάγει παράνομες απελάσεις προσφύγων και μεταναστών/τριών εργαζομένων.
Να χρησιμοποιεί βία ενάντια σε άτομα που ενεργούν κατά των κανονισμών που σχετίζονται με τον COVID-19, αποκλειστικά για να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες (π.χ. σε αναζήτηση τροφής, ιατρικής ανάγκης, ιατρικής βοήθειας).
Να χρησιμοποιεί βία που ενδέχεται να προκαλέσει τραυματισμό αποκλειστικά για την επιβολή των κανονισμών για τον COVID-19 – κάτι τέτοιο είναι αντιπαραγωγικό και δυσανάλογο.
Να χρησιμοποιεί πυροβόλα όπλα για την επιβολή κανονισμών που σχετίζονται με τον COVID-19. Να χρησιμοποιεί κουκούλες για την προστασία από το COVID-19: αυτό δεν λειτουργεί και μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες.
Να επιβάλει καθολικές απαγορεύσεις σε δημόσιες συναθροίσεις.
Να καταστέλλει μια συνάθροιση που είναι ειρηνική, ακόμα και για λόγους που σχετίζονται με τους κανονισμούς του COVID-19.
Να κρατάει ανθρώπους σε υπερπλήρεις εγκαταστάσεις κράτησης ή σε άλλες συνθήκες που ενδέχεται να εξαπλώσουν τον ιό.
Το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να θυμόμαστε είναι το εξής: η μέγιστη υποχρέωση των κρατικών αρχών, συμπεριλαμβανομένης της αστυνομίας, είναι να σέβονται και να προστατεύουν το δικαίωμα στη ζωή.
*Με πληροφορίες από το Antivirus
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.