«Ο μόνος δρόμος προς τη δικαίωση είναι η αυτοδιαχείριση. Άλλωστε, τα είδαμε τα καλά των αφεντικών…». Το λένε και το εννοούν οι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες του εργοστασίου ξύλου στην Πατρίδα Βέροιας. Όταν ο κόμπος έφτασε στο χτένι και η εργοδοσία έδειξε το ψυχρό της πρόσωπο, εκείνοι πήραν την κατάσταση στα χέρια τους.
Το αυτοδιαχειριζόμενο εγχείρημα «Ρομπέν του ξύλου» θέλει να δώσει τέλος στην εργασιακή επισφάλεια ετών, να διεκδικήσει τους κόπους των μελών του και να πάρει την κατάσταση στα χέρια του, προτάσσοντας δημοκρατικές διαδικασίες και όρους ισότητας.
Κουρασμένοι και αγανακτισμένοι απ’ τη συμπεριφορά της εργοδότριας εταιρίας, απ’ τον Ιανουάριο του 2016 οι εργαζόμενοι στα εργοστάσια ξύλου «Παγουράς-Παπαδόπουλος» της Βέροιας έχουν προβεί σε επίσχεση εργασίας και κατάληψη των χώρων και των υποδομών της εταιρίας. Πλέον διεκδικούν την έκδοση ΑΦΜ, ώστε να ξεκινήσουν να δουλεύουν και να ασκήσουν πίεση στα αφεντικά τους για να πάρουν όσα τους χρωστάνε.
«Μακάρι να μας φέρουν τα λεφτά αύριο και να μη χρειαστεί να συνεχίσουμε», ομολογεί στο 3pointmagazine.gr ο Σταύρος Δουβίκας, μέλος του συνεταιρισμού, που μίλησε για το εγχείρημα και τη συμμετοχή σε μια δομή αυτοδιαχείρισης και στις διαδικασίες που τη συνοδεύουν. Ο επιτονισμός των εννοιών «παρέα», «συνδιαχείριση», «διαφάνεια» δίνει το στίγμα των όσων εννοεί και της σημασίας αυτού που επιχειρείται στη Βέροια.
Από πού προέρχεται το όνομα του συνεταιρισμού σας;
Δεν σημαίνει τίποτα ιδιαίτερο! Όπως ο Ρομπέν έπαιρνε απ’ τους πλούσιους και τα έδινε στους φτωχούς, έτσι κι εμείς. Μόνο που εμείς δεν κλέβουμε τίποτα. Παίρνουμε την κατάσταση στα χέρια μας, αφού δεν μπορεί πλέον ο εργοδότης μας να μας πληρώνει, και δουλεύουμε μέχρι να μας φέρει τα λεφτά μας, ώστε να βγάλουμε ένα κομμάτι ψωμί και να πάμε στις οικογένειές μας. Όταν μας επιστρέψει τα λεφτά μας, τότε θα του τα δώσουμε όλα πίσω, αφού έχουμε δικαιωθεί. Δεν θέλουμε να πλουτίσουμε ούτε τίποτα, όλα είναι δημόσια στις συνελεύσεις μας και στο σάιτ.
Πόσοι δουλεύετε και με ποιους όρους δουλεύετε πλέον;
Είμαστε επτά άτομα και κινούμε τις διαδικασίες για να αποκτήσουμε Αριθμό Φορολογικού Μητρώου. Όταν ξεκινήσουμε να δουλεύουμε θα χρειαστούμε άτομα, που θα συμμετέχουν ως ισότιμοι στις δημοκρατικές διαδικασίες μας. Δεν υπάρχουν αφεντικά και εργαζόμενοι, παλιοί και νέοι παίρνουν μέρος στις συνελεύσεις μας, απ’ αυτές που κάνουμε κάθε βδομάδα. Εκτός απ’ αυτή, κάνουμε κάθε Κυριακή απόγευμα και άλλη μια με την Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης της περιοχής. Εξάλλου, φρουρούμε τους χώρους 24 ώρες την ημέρα και περιμένουμε…
Έχετε προχωρήσει σε επίσχεση εργασίας απ’ τον Ιανουάριο του 2016. Σε τι φάση βρίσκονται οι ενέργειες της εργοδοσίας;
Είναι αδρανείς τελείως προς το παρόν. Είναι σαν να μην τους ενδιαφέρει, σαν να σκέφτονται πως «τουλάχιστον απαλλαχθήκαμε εμείς και φύγαμε από εκεί πέρα». Δεν μας έχουν «κυνηγήσει» ακόμα, ούτε ενδιαφέρονται, τίποτα απολύτως. Μόνο με έναν προμηθευτή έχουμε λίγο «κυνηγητό», είμαστε στα δικαστήρια γιατί θεωρεί πως του ανήκουν οι πρώτες ύλες. Αυτόν τον είχαν βάλει μάλιστα και άτυπο συνδιαχειριστή οι εργοδότες (Παγούρας – Παπαδόπουλος) και «κατάφερε» να χρεώσει την εταιρία με 190.000 ευρώ περίπου μέσα σε 15 μήνες και έφυγε…
Σε τι ύψος ανέρχονται οι υποχρεώσεις της εταιρίας απέναντί σας;
Πρόκειται για χρέη προς το ΙΚΑ, δεδουλευμένα, μισθοί, αποζημιώσεις και συνολικά είναι περίπου 1.000.000 ευρώ για 27 άτομα. Εκτός αυτού, υπάρχουν χρωστούμενα έως και 5.000.000 προς το κράτος, τις τράπεζες, που ακόμα δεν έχουν κάνει κάποια κίνηση. Δεν υπήρχαν φαινόμενα «μαύρης» εργασίας, ήμασταν ασφαλισμένοι όλοι κανονικά. Αυτή η κατάσταση όμως διαρκεί εδώ και χρόνια. Απ’ το 2009 άρχισαν τα προβλήματα, ξεκινήσαμε με τα έναντι. Το 2012 κάναμε όλοι οι εργαζόμενοι μια αγωγή για να διασφαλίσουμε τα χρωστούμενα. Οι περισσότεροι είχαμε αποχωρήσει για ένα διάστημα, άλλοι έρχονταν, άλλοι έφευγαν, υπήρχε γενικά ένα αίσθημα ανασφάλειας. Μόνο εταιρία δεν θύμιζε αυτό που συνέβαινε.
Τον Ιανουάριο του 2016 τα οκτώ μέλη που ήμασταν ακόμα εδώ αποφασίσαμε να κάνουμε επίσχεση εργασίας. Φωνάξαμε και μερικά άτομα εκτός χώρου για να βοηθήσουν και ήρθαμε σε επαφή με τους αλληλέγγυους και τη ΒΙΟΜΕ, καθώς δεν γνωρίζαμε πολλά πράγματα για την αυτοδιαχείριση, την κατάληψη. Η ΒΙΟΜΕ μας άνοιξε τα μάτια, εκείνη μας έμαθε πως ακριβώς πρέπει να το χειριστούμε. Έκτοτε κρατάμε τις «Θερμοπύλες»…
Πόσοι έχετε μείνει απ’ την αρχή της προσπάθειας;
Αρχικά, απ’ τους 27 που δουλεύαμε από παλιά εδώ, πολλοί έχουν βγει πια στη σύνταξη. Τώρα έχουμε μείνει επτά, όμως όταν ξεκινήσαμε την κατάληψη ήμασταν 14. Πολλοί έχουν αποχωρήσει, δεν άντεξαν ή δεν το ήθελαν αυτό το καθεστώς. Πολλοί είπαν ότι ήθελαν ένα αφεντικό στο “κεφάλι” τους, μια τέτοιου είδους σιγουριά. Η προοπτική που τους παρουσιάσαμε αρχικά ήταν να μείνουμε απλήρωτοι στους πρώτους δυο-τρεις μήνες, ώστε να δουλεύουμε με υγιή τρόπο. Θα πέφτανε οι μισθοί μας, θα ξεκινάγαμε με ένα όριο στο μεροκάματο 25 ευρώ το πολύ, θα έπρεπε να ερχόμαστε σε κόντρα με την αστυνομία, να φυλάμε το χώρο. Πολλοί δεν άντεξαν και έφυγαν.
Τελευταία μέχρι προχθές έφυγε η πρώην λογίστρια, πριν περίπου 10 μέρες. Εκείνη είχε συνέχεια επαφές με τον πρώην εργοδότη. Εμείς όμως θέλουμε αυτοδιαχείριση, όχι συνδιαχείριση και μάλιστα μόνο στα χρέη. Εκείνη εδώ ερχόταν και «αγόραζε» κι εκεί «πουλούσε». Την προηγούμενη Κυριακή είχαμε μια επαφή με τον εργοδότη έξω απ’ το εργοστάσιο, πολλοί του έλεγαν πως ήθελαν να συνεργαστούν μαζί του όμως συνολικά δεν το δεχθήκαμε, το είχαμε ξεκαθαρίσει εξαρχής πως δεν τον θέλουμε στην προσπάθειά μας. Του εξηγήσαμε πως ό,τι έχουμε ζήσει δεν θέλουμε να συνεχιστεί. «Φέρε μας τα λεφτά για να σου δώσουμε τα κλειδιά», του είπαμε, διαφορετικά περνάμε στην αυτοδιαχείριση με το εργοστάσιο υπό κατάληψη.
Τι περιμένετε από δω και πέρα;
Όπως σας είπα, ακόμα ούτε οι τράπεζες ούτε το κράτος έχει κάνει κάποια κίνηση. Εμείς περιμένουμε πως η εργοδοσία θα κάνει παύση εργασίας, ώστε να μην πληρώνει ΙΚΑ. Το έχει ήδη προαναγγείλει αυτό. Από εκείνη τη στιγμή και πέρα εμείς θα περιμένουμε σύνδικους, τράπεζες, εφορία και όποιον άλλον, που θα διεκδικήσει ο καθένας τα δικά του.
Και μπρος να βάλουμε, το εργοστάσιο θα είναι περιφρουρημένο. Ο πόλεμος δεν έχει αρχίσει ακόμα, μη γελιόμαστε. Προς το παρόν μόνο με την αστυνομία έχουμε έρθει σε ελαφρές αντεγκλήσεις, όμως τίποτα το σοβαρό, δεν έχουμε έρθει και στα χέρια. Για όλα είμαστε έτοιμοι όμως, ακόμα και γι’ αυτό. Δεν έχουμε δει τίποτα ακόμα…
Εμείς προσπαθούμε να το προλάβουμε και να «κλείσουμε» ένα ραντεβού με την κυβέρνηση και τον κ. Δραγασάκη, ώστε να πάρουμε μια παράταση με κάποιον τρόπο και να προλάβει το εγχείρημα μας να εξελιχθεί. Πρέπει να συνεχίσουμε, μη γελιόμαστε. Είπαμε να σηκωθούμε απ’ τον καναπέ για να δούμε την αυτοδιαχείριση, όχι για να γίνουμε αφεντικά. Εκείνοι απλά περίμεναν τα λεφτά δίχως να κάνουμε τίποτα. Θα συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι κάναμε τόσα χρόνια, όλη την εργασία, τον μόχθο μας.
Έχετε αναφέρει πως «κατ’ εντολή των αφεντικών μας πηγαίναμε μια ώρα νωρίτερα στη δουλειά και φεύγαμε μια ώρα μετά το τέλος της βάρδιας». Χωρίς ιεραρχία, πώς επιβάλλεται η πειθαρχία μεταξύ ίσων μελών;
Παλέψαμε πολλούς μήνες να γίνουμε ομάδα, να συνεννοηθούμε και να ξεκαθαρίσουμε τι προσδοκούμε. Όταν το καταλάβαμε αυτό, περνάμε σε νέα φάση και λέμε «παιδιά, δουλεύουμε για μας». Ξέρουμε ότι θα χρειαστεί να κάτσουμε και μια και δυο ώρες παραπάνω, θα δουλεύουμε χωρίς μεροκάματο το Σάββατο, ώστε να είναι αποθεματικό της εταιρίας.
Είναι άλλο το να επιχειρεί μια παρέα στην αυτοδιαχείριση και άλλο το να σου λέει κάποιος «έτσι είναι τα πράγματα κι αν θες, γιατί περιμένουν άλλοι 10 να δουλέψουν». Αυτό είναι το βασικό, έχει να κάνει με τη δουλειά μας, αυτό που έχουμε χτίσει με κόπο, με βάσανο, με περιπέτειες, οπότε γι’ αυτό δεν έχω πρόβλημα να αποφασίσω μόνος μου πως θα κάνω θυσίες. Το αποφασίζω εγώ για μένα. Αυτή είναι η βασική διαφορά.
Είστε αισιόδοξος;
Βέβαια, όπως όλοι, γι’ αυτό είμαστε ακόμα εδώ! Έχουμε έναν σκοπό, να κάνουμε ό,τι δεν μπορούσαμε τόσα χρόνια. Είναι άσχημο, ξέρετε, να βρίσκεσαι στην ηλικία των 50-55, όπως οι περισσότεροι από μας περίπου και να ζητάς λεφτά απ’ τη γυναίκα σου, λεφτά για να πάρεις ένα πακέτο τσιγάρα ή να πιεις έναν καφέ. Νιώθεις ότι ξεφτιλίζεσαι, δεν γίνεται αυτό το πράγμα να συνεχίζεται επ’ άπειρον. Δεν γίνεται να μην προσφέρεις ποτέ σε ένα σπίτι. Είναι πολύ σημαντική η στήριξη απ’ τις οικογένειές μας, μας δίνει δύναμη.
Τι ρόλο παίζει η αλληλεγγύη με άλλα εγχειρήματα, όπως η ΒΙΟΜΕ ή η Πρωτοβουλία;
Δεν είναι απλώς σημαντική, είναι θεμελιώδης. Απ’ τα χρήματα για να πάρουμε ένα ψωμί, τα τρόφιμα που μας προσφέρουν, αλλά κυρίως η ανταπόκριση τους σε κάθε μας κάλεσμα είναι τεράστια υπόθεση για μας. Παίρνουμε κουράγιο, βλέπουμε ότι κάτι γίνεται εδώ, δεν είμαστε μόνοι μας. Μόνοι μας δεν θα γινόταν να το παλέψουμε όλο αυτό.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα ενός αυτοδιαχειριζόμενου εγχειρήματος, σε σύγκριση με τις καθιερωμένες επιχειρήσεις με αφεντικά;
Υπάρχουν πολλά απ’ το καθένα. Όσον αφορά τα θετικά, στα δικά μας εγχειρήματα είμαστε μια ομάδα σε όλα. Το πρωί πίνουμε μαζί τον καφέ μας, οργανώνουμε τη δουλειά και τη μέρα μας, όλοι συμμετέχουν με ίσους όρους και υπάρχει διαφάνεια για όλα. Είναι ένα όραμα που πραγματοποιείται, η ηθική ικανοποίηση είναι το σημαντικότερο. Χωρίς αφεντικά πάνω απ’ το κεφάλι μας, όλοι αποφασίζουν για τα πάντα.
Τα αρνητικά είναι σημαντικά πάντως. Ο χώρος δεν είναι δικός μας, δεν τον νοικιάζουμε καν, οπότε πρέπει να είσαι έτοιμος να συγκρουστείς. Όταν έρθουν να μας κόψουν το ρεύμα, πρέπει να παλέψουμε να το αποτρέψουμε. Να τους πείσουμε πως δεν θέλουμε να πλουτίσουμε, απλά να βγάλουμε 20 ευρώ τη μέρα και να νιώσουμε χρήσιμοι.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.