Αυτά που τρομάζουν τους καρκινοπαθείς περισσότερο από μια μετάσταση

Όσο οι κλινικάρχες θησαυρίζουν μέσα στην πανδημία, οι ογκολογικοί ασθενείς ζουν κάθε μέρα με την αγωνία του επόμενου ραντεβού

Των Τάσου Γιαννόπουλου και Κώστα Παπαντωνίου

*(Το ρεπορτάζ δημοσιεύτηκε πρώτα στην εφημερίδα Αυγή)

Όταν χτυπούσαν με τις ασπίδες τον Κώστα Καταραχιά, τους νοσηλευτές και τους γιατρούς που συγκεντρώθηκαν έξω από το υπουργείο Υγείας την περασμένη Τρίτη, δεν πονούσαν μόνο τα σώματα των υγειονομικών από τους αστυνομικούς, πονούσαν και τα σώματα των ασθενών τους. «Ο ‘Άγιος Σάββας’ είναι η οικογένειά μου. Οι άνθρωποι αυτοί είναι αγωνιστές. Την προτιμώ από τη λέξη ‘ήρωες’. Είμαστε 30 γυναίκες απ’ έξω να περιμένουμε και οι γιατροί κάνουν τα πάντα για να μας δουν όλες ώστε να μη χρειαστεί να έρθουμε στην απογευματινή βάρδια και πληρώσουμε».

Τα λόγια αυτά ανήκουν στην Ελισάβετ Δημητριάδη, που πρόσφατα προχώρησε σε μαστεκτομή και αφαίρεση του συνόλου των λεμφαδένων για ν’ αντιμετωπίσει τον καρκίνο. Τη φωνάζουν Τάνια, αλλά ζητάει να γράψουμε το επίσημο όνομά της. «Κανείς δεν θα μπορεί να αμφισβητήσει αυτά που θα σας πω» την ακούμε να λέει από την άλλη γραμμή του τηλεφώνου.

«Με τους γιατρούς έχουμε σχέση θεραπείας»

Ο πρόεδρος των εργαζομένων στο αντικαρκινικό νοσοκομείο, ακτινολόγος – απεικονιστής, ήταν ένας από τους ανθρώπους που την «κοίταζε». Απ’ αυτόν περίμενε κάθε φορά γεμάτη αγωνία να ακούσει πού είχαν φτάσει τα πλοκάμια του καρκίνου. Κι αντί μιας στεγνής ενημέρωσης για τη διάγνωση, ελάμβανε τη στήριξη που χρειαζόταν για να συνεχίσει. «Είναι πολύ σημαντικοί για εμάς οι γιατροί. Δενόμαστε τόσο, που λέμε σ’ εκείνους πράγματα τα οποία δεν μπορούμε να πούμε στην ίδια μας την οικογένεια. Θυμούνται αν έχουμε βγάλει μαλλιά. Υπάρχει σχέση αγάπης. Είναι πολύ σημαντική, είναι μέρος της θεραπείας. Με τους γιατρούς αναπτύσσεις σχέση θεραπείας. Κάνεις δωρεάν ψυχανάλυση σε πάρα πολλά θέματα. Όταν άκουσα ότι δεν χρειάζονται γιατρούς…».

Σε αυτό το σημείο η Τάνια σταματά λίγο να μιλά. Ο θυμός εκφράζεται μέσα από τη σιωπή. Η δίωξη των ανθρώπων που ήταν στο πλευρό της αποτελεί το κερασάκι στην τούρτα του καθημερινού μαρτυρίου που αντιμετωπίζουν οι καρκινοπαθείς. Δεν φτάνουν οι ελλείψεις σε προσωπικό, η διαρκής υποβάθμιση των υποδομών και οι μεγαλύτερες καθυστερήσεις στις θεραπείες μέσα στην πανδημία, τώρα μπήκαν στο στόχαστρο κι οι άνθρωποι που ανακουφίζουν τον πόνο τους. Οι άνθρωποι με τις λευκές ρόμπες.

«Ο υπουργός δεν μας έχει δεχτεί ούτε μία φορά στο γραφείο του. Και πλέον το ‘δεν δέχομαι να σας δω’ έχει μετατραπεί σε ‘σας βάζω μπροστά σειρές ΜΑΤ’. Η στάση αυτή αντικατοπτρίζει την ίδια τους τη συμπεριφορά μέσα στο νοσοκομείο» σχολιάζει μιλώντας στην «Α» η Ζανέτα Λυσικάτου.

Η ειδικευόμενη γιατρός Χειρουργικής και μέλος του Δ.Σ. του σωματείου εργαζομένων στον “Άγ. Σάββα” μάς μιλά για έλλειψη σεβασμού στη δουλειά των υγειονομικών του ΕΣΥ, η οποία δεν φάνηκε μόνο στα σκαλοπάτια του υπουργείου την περασμένη Τρίτη. Έχει φανεί από την πρώτη στιγμή που ξέσπασε η κρίση. Και τώρα που βρίσκεται στο απόγειό της, η κυβέρνηση φτάνει στο σημείο να θυσιάζει ανθρώπους και κρεβάτια ακόμη και από τα ογκολογικά νοσοκομεία. Από τις μονάδες με τους πλέον ευάλωτους ασθενείς απέναντι στον ιό, με πολλαπλάσιο κίνδυνο να πεθάνουν από αυτόν.

Από πτέρυγα προστασίας, πτέρυγα νοσούντων

Μόνο τις τελευταίες δύο εβδομάδες, από τον “Άγιο Σάββα” έχουν αποχωρήσει τέσσερις υγειονομικοί. Ενώ, την ίδια ώρα, έχει μετατραπεί από καιρό ο 6ος όροφος του κτηρίου σε πτέρυγα για νοσούντες με κορωνοϊό. «Ο 6ος ήταν μονόκλινα για ασθενείς που είτε είχαν μεταδοτικά νοσήματα είτε είχαν πολλά μικρόβια και έπρεπε να τους απομονώσουμε. Πηγαίναμε επίσης κόσμο για τους οποίους περιμέναμε να βγουν τα τεστ και τους βάζαμε εκεί περιμένοντας τα αποτελέσματα. Τώρα είναι ξαφνικά αυτοί που νοσούν».

Ο “Άγιος Σάββας” ήταν από την αρχή ανοχύρωτος. Στις διαμαρτυρίες του προσωπικού στο προαύλιο της μονάδας για ενίσχυση των μέτρων προστασίας, η διοίκηση έστρεφε το βλέμμα της αλλού. Το αποτέλεσμα ήταν να υπάρξει μεγάλη διασπορά και να κλείσουν αίθουσες. Οι γιατροί που κόλλησαν βρέθηκαν αντιμέτωποι με ΕΔΕ. Ο Κώστας Καταραχιάς, που ανέδειξε το ζήτημα, το πλήρωσε χάνοντας τη δουλειά του.

Έξι μήνες χωρίς εξέταση

Στην ίδια μοίρα βρίσκονται και τα χειρουργεία. Οι καλοήθειες αφαιρούνται σπάνια, ενώ κάποια χειρουργεία για καρκίνο πάνε πιο πίσω λόγω της έλλειψης προσωπικού μέσα στην αίθουσα. «Λείπουν, για παράδειγμα, οι εργαλειοδότριες. Οι πιο πολλές, γυναίκες και μητέρες, παίρνουν άδειες ειδικού σκοπού λόγω της τηλεκπαίδευσης, χωρίς ν’ αντικαθίστανται».

Στον “Αγ. Σάββα” λειτουργεί μόλις μία από τις τρεις χειρουργικές κλινικές, καθώς το προσωπικό έχει μειωθεί κατά το ήμισυ και περισσότερο. Αντιθέτως, «τα χειρουργεία στον ιδιωτικό τομέα έχουν αυξηθεί κατά 50%» λέει η Ζ. Λυσικάτου.

Την ώρα που οι κλινικάρχες θησαυρίζουν, οι ασθενείς ζουν κάθε μέρα με το βάρος του επόμενου ραντεβού τους. «Κάθε δυο με τρεις μήνες πρέπει να πηγαίνω να κάνω εξέταση για να δω αν έχω κάπου μετάσταση. Συνήθως γίνεται στον πνεύμονα και στα κόκκαλα. Όταν έμεινε κλειστός ο ‘Άγιος Σάββας’, έμεινα χωρίς εξέταση για έξι μήνες. Λόγω του κορωνοϊού χάθηκαν τα ραντεβού με τους γιατρούς και μετά δεν ένιωθα ασφαλής να έρθω» λέει η Τάνια. Δεν θα ήταν εύκολο. Όχι μόνο γιατί κινδύνευε να κολλήσει, αλλά και εξαιτίας όσων είχε περάσει. Ο πατέρας της ήταν το δωδέκατο κρούσμα στη χώρα και ένας από τους πρώτους νεκρούς της πανδημίας. «Δεν έρχονταν να τον πάρουν, τον άφησαν να λιώνει».

Στον ιδιωτικό τομέα ήταν αδύνατον να καταφύγει. Είναι άνεργη. Γενικώς, πίνει νερό στο όνομα της δημόσιας Υγείας. «Είναι πολύ σημαντικό που δεν πούλησα το σπίτι του πατέρα μου για τη θεραπεία μου». Αυτό όμως που την ανησυχεί είναι το μέλλον του ΕΣΥ. Αυτό που του επιφυλάσσουν. Όπως λέει, την τρομάζει περισσότερο ακόμη και από μια μετάσταση.

Διπλή η αγωνία για τους καρκινοπαθείς, λάστιχο οι υγειονομικοί

«Με το νοσοκομείο να δουλεύει στο 120% των δυνατοτήτων του, με μία νοσηλεύτρια για 30 ασθενείς και με τα υπόλοιπα νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης που εξυπηρετούσαν και ογκολογικά περιστατικά να έχουν μετατραπεί σχεδόν αποκλειστικά σε Covid, είναι αναπόφευκτη η πτώση της ποιότητας στην περίθαλψη των καρκινοπαθών»: ο Βασίλης Μουρατίδης, πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων στο «Θεαγένειο», εξηγεί στην ΑΥΓΗ γιατί οι καρκινοπαθείς μοιάζουν αυτήν την περίοδο παραμελημένοι από το ΕΣΥ. Είναι οι άνθρωποι που έναν χρόνο τώρα ζουν με διπλή αγωνία, καθώς, αν μολυνθούν, μπορεί να έχουν έως και 10 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από Covid-19.

Το «Θεαγένειο», το μοναδικό αντικαρκινικό νοσοκομείο της Βορείου Ελλάδος, όλο το διάστημα της πανδημίας έχει επωμισθεί την εξυπηρέτηση χιλιάδων ογκολογικών ασθενών. Στη μονάδα εντατικής θεραπείας του έχουν νοσηλευτεί δεκάδες αρνητικοποιημένα περιστατικά Covid που χρήζουν αναπνευστικής υποστήριξης.

«Η υπερπροσπάθεια, το φιλότιμο και η ευσυνειδησία των εργαζομένων του είναι κυρίως αυτά που κράτησαν όρθιο το νοσοκομείο», λέει ο κ. Μουρατίδης.

Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν σοβαρά προβλήματα: ο προληπτικός έλεγχος του “Θεαγένειου” δεν λειτουργεί, δηλαδή ο χώρος εκτός νοσοκομείου (όπου γίνονταν διάφορες εξετάσεις για καρκίνο του μαστού, γαστρεντερολογικές, τεστ ΠΑΠ κ.ά.), έχει κλείσει και πολύς κόσμος που δεν έχει ούτε λίγα ευρώ να διαθέσει για την πρόληψη μπορεί να καθυστερήσει πλέον μήνες μέχρι να διαπιστώσει ότι κινδυνεύει η υγεία του.

Όλοι οι γιατροί που μίλησαν στην ΑΥΓΗ φοβούνται ότι, επειδή πολλές προληπτικές και διαγνωστικές εξετάσεις αναβάλλονται λόγω της πανδημίας, θα έρθουν αντιμέτωποι με ασθενείς που βρίσκονται σε πιο προχωρημένη νόσο.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, οι καθυστερήσεις στη διάγνωση και στη θεραπεία θα αυξήσουν κατά 15% τους θανάτους από καρκίνο του παχέος εντέρου στη Βρετανία την επόμενη πενταετία, ενώ οι θάνατοι από καρκίνο του μαστού προβλέπεται να αυξηθούν κατά 9% στο ίδιο διάστημα.

«Όλοι αυτοί οι ασθενείς δεν είναι για εμάς αριθμοί, είναι άνθρωποι που τους γνωρίζουμε και θέλουμε να τους εξυπηρετήσουμε, αλλά μέχρι πότε θα τα καταφέρνουμε, αφού έχουμε γίνει λάστιχο;», η αγωνία του κ. Μουρατίδη.

Μετακινούν νοσηλευτές με το «έτσι θέλω»

Το έργο γιατρών και νοσηλευτών δυσχεραίνεται από την πρόσφατη απόφαση της 4ης ΥΠΕ, που για δεύτερη φορά τους τελευταίους μήνες μετακινεί νοσηλευτικό προσωπικό από το «Θεαγένειο» στο «Ιπποκράτειο» Θεσσαλονίκης, αδιαφορώντας για την υποστελέχωση του ογκολογικού νοσοκομείου.

«Στη νοσηλευτική υπηρεσία, από τις 313 οργανικές θέσεις νοσηλευτών που προβλέπονται έχουμε 85 κενά. Προσθέστε και 14 μόνιμους νοσηλευτές που είναι αποσπασμένοι σε άλλα νοσοκομεία, τους 6 που στελεχώνουν το νεοσυσταθέν τμήμα Covid, τις άδειες ευπαθών ομάδων, τις αναρρωτικές άδειες που αυξάνονται λόγω εξουθένωσης και τις συνταξιοδοτήσεις», λέει ο πρόεδρος των εργαζόμενων. «Προσλήψεις νοσηλευτών έχουν να γίνουν από το 2017 και αυτές ήταν ελάχιστες. Το νοσοκομείο μας ενισχύθηκε την περίοδο της πανδημίας με 10 επικουρικούς νοσηλευτές, οι οποίοι για τρεις μήνες ήταν αποσπασμένοι στο ‘Ιπποκράτειο’. Γύρισαν στο νοσοκομείο την 1η Φεβρουαρίου και από αυτούς 4 ξαναμετακινούνται», επισημαίνει.

Μειωμένα κατά 30% τα ραντεβού στο “Μεταξά”

«Μπορεί να μην έχουν σταματήσει τα χειρουργεία αλλά είναι γεγονός ότι συνολικά η αντιμετώπιση των ασθενών ‘έχει πάει πίσω’, έκλεισαν τελείως τα εξωτερικά ιατρεία για κάποιες ημέρες και τα ραντεβού, στην περίοδο της πανδημίας, είναι μειωμένα κατά 30%», αναφέρει, από την πλευρά του, ο Θωμάς Κατσικάρος, πρόεδρος των εργαζόμενων στο αντικαρκινικό νοσοκομείο «Μεταξά». Τονίζει ότι αν κάποιος ασθενής δεν έχει έντονα προβλήματα, «το αφήνει για αργότερα», λόγω κορωνοϊού, ενώ κάθε τόσο κλείνουν χειρουργικά τραπέζια λόγω κρουσμάτων.

Το «Μεταξά» μπήκε σε μεγάλη περιπέτεια πρόσφατα, λόγω της εκτεταμένης διασποράς εντός του νοσοκομείου (ΑΥΓΗ, 19.3.21).

Μέχρι να φρακάρουν τα νοσοκομεία της Αττικής, τα κρούσματα μεταφέρονταν σε νοσοκομεία αναφοράς και επέστρεφαν μόλις ανάρρωναν από την Covid για να συνεχίσουν τη νοσηλεία τους για τον καρκίνο. Τώρα, οι ογκολογικοί ασθενείς με κορωνοϊό νοσηλεύονται στον 6ο όροφο του νοσοκομείου, με ό,τι κινδύνους αυτό συνεπάγεται: «Δεν υπάρχει επαρκές προσωπικό και κατάλληλοι χώροι ώστε να απομονώσεις τελείως την κλινική Covid, εκεί μπαίνει το ίδιο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, οι ίδιες καθαρίστριες και τραπεζοκόμοι που εργάζονται και στους υπόλοιπους χώρους, ενώ όλοι οι ασθενείς, Covid και μη, χρησιμοποιούν τον ίδιο αξονικό τομογράφο», εξηγεί ο κ. Κατσικάρος.

Στέκεται στην υποστελέχωση: «Την τελευταία χρονιά, παρότι έχουμε αυξημένες ανάγκες σε προσωπικό, στην πράξη έχουμε μείωση, για παράδειγμα είμαστε μείον 10 στο νοσηλευτικό προσωπικό που είναι κρίσιμο για το ‘Μεταξά’».

Η μία Μονάδα Αυξημένης Φροντίδας πέντε κλινών, που επί δεκαετίες ήταν κλειστή (διότι δεν υπήρχε προσωπικό να τη λειτουργήσει), μετατράπηκε (λόγω της γενικότερης πίεσης στο ΕΣΥ) πρόσφατα σε ΜΕΘ, χωρίς όμως το αναγκαίο σε αριθμό και εκπαίδευση προσωπικό.

«Θα έπρεπε να έχει γίνει έγκαιρα η οργάνωση, από το καλοκαίρι του 2020 που η πανδημία βρισκόταν σε ύφεση, ώστε να ενταχθεί στο σύστημα Υγείας εκπαιδευμένο προσωπικό και να έχει εκπαιδευτεί το υπάρχον προσωπικό ώστε να αντεπεξέλθει στις αυξημένες ανάγκες που θα έρχονταν», σχολιάζει ο κ. Κατσικάρος.

Η εικόνα του «Μεταξά» αποτελεί μικρογραφία ενός ανοχύρωτου ΕΣΥ που καταρρέει από την επέλαση του τρίτου κύματος. Και οι ογκολογικοί ασθενείς (τουλάχιστον όσοι δεν έχουν την οικονομική άνεση να κάνουν προληπτικές εξετάσεις στον ιδιωτικό τομέα), διπλά ευάλωτοι, μοιάζει να έχουν μπει «στην αναμονή» (για πόσο άραγε), διότι η λοιπή νοσηρότητα δεν έχει σχεδόν καθόλου πρόσβαση στα «κοβιντοποιημένα» δημόσια νοσοκομεία.