Ένα βράδυ καθώς τυπικά «έλιωνα» μπροστά από την τηλεόραση και βαριεστημένα άλλαζα τα κανάλια μήπως και βρω κάτι αξιόλογο, πέτυχα μια υπέροχη ταινία, τη Leonera του αργεντινού Πάμπλο Τραπέρο.
Γρήγορα το ενδιαφέρον μου αιχμαλωτίστηκε και δεν σκέφτηκα στιγμή να αλλάξω κανάλι. Η Leonera (Lion’s Den/Η φωλιά της λέαινας) διηγείται την ιστορία μιας 25χρονης κοπέλας που κατηγορείται για το φόνο δύο ανδρών και όντας έγκυος γεννά και μεγαλώνει το παιδί της στη φυλακή. «Ωραία», λέω, «το θέμα του εγκλεισμού και δη το μεγάλωμα παιδιών μες τη φυλακή είναι από αυτά που πάντα μου κεντρίζουν το ενδιαφέρον», όμως δεν ήταν μόνο αυτός ο λόγος που η ταινία ρούφηξε όλη την προσοχή μου.
Η ταινία αρχίζει με ένα χαρούμενο παιδικό τραγουδάκι που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το αιματοβαμμένο πρώτο πλάνο. Η Τζούλια ξυπνάει, φορώντας τα ρούχα της προηγούμενης μέρας, μες τις μελανιές και τα αίματα. Χωρίς να πολυκαταλαβαίνει τι συμβαίνει παίρνει το τρένο και πηγαίνει στη δουλειά της. Γυρνώντας το απόγευμα στο σπίτι της συνειδητοποιεί ότι δύο αντρικά σώματα βρίσκονται αιμόφυρτα στο πάτωμα, το ένα ανήκει στον νεκρό Ναουέλ, τον εραστή της, και το άλλο στον σοβαρά τραυματισμένο Ραμίρο, φίλο-εραστή του εραστή της. Μόνη, φοβισμένη και αδυνατώντας να θυμηθεί τι έχει συμβεί, καλεί την αστυνομία που τη συλλαμβάνει ως ύποπτη για το έγκλημα. Οδηγείται στη φυλακή και εκεί ανακαλύπτουν ότι είναι έγκυος.
Όσο προχωρά η ταινία κανένα flashback δεν ξεκαθαρίζει ότι η Τζούλια είναι η μόνη υπεύθυνη για το φονικό, δεν είναι αυτό που απασχολεί τον αργεντινό σκηνοθέτη. Όλη η ταινία εστιάζει στη μητρότητα που ανθεί με παράξενο τρόπο μέσα στη φυλακή υψίστης ασφαλείας. Στην αρχή η Τζούλια είναι η περιθωριοποιημένη νέα άφιξη της πτέρυγας των έγκλειστων μητέρων. Σιγά σιγά, όμως, γίνεται αγαπητή από τις υπόλοιπες συγκρατούμενές της και ηγετική μορφή για αυτές αφού οργανώνεται ολόκληρη εξέγερση για χάρη της.
Η ηρωίδα ενηλικιώνεται μες τη φυλακή. Βρίσκει νόημα στη μέχρι τότε άσκοπη ζωή της. Δημιουργεί έναν κόσμο γύρω της με τρυφερότητα, αγάπη, φροντίδα και κατανόηση παρά το σκληρό και άψυχο περιβάλλον της φυλακής. Άλλωστε, η πτέρυγα των μητέρων δεν μοιάζει με την υπόλοιπη φυλακή, εκεί τα κάγκελα γίνονται παιχνίδι για τα μικρά παιδιά και οι φύλακες babysitter.
Καταλυτικό ρόλο στην αλλαγή της Τζούλια παίζει η συγκρατούμενη -και αργότερα ερωμένη της- Μάρτα, μητέρα δύο παιδιών, που εξ αρχής γίνεται καθοδηγήτρια και σύμμαχός της. Αντίθετα η μητέρα της ηρωίδας, Σοφία, που έλειπε στο εξωτερικό 13 χρόνια ενώ αρχικά εμφανίζεται ως σωτήρας της κόρης της τελικά καταλήγει να είναι ο χειρότερος εχθρός της καθώς προσπαθεί να της πάρει το παιδί.
Η ταινία σε καθηλώνει με την ρεαλιστική περιγραφή της, δεν σου αφήνει περιθώριο να σκεφτείς ότι τα όσα βλέπεις είναι παρατραβηγμένα. Δεν διαθέτει χολιγουντιανό μελόδραμα, είναι ανθρώπινη και αληθινή. Πώς θα μπορούσε άλλωστε, αφού το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας γυρίστηκε μέσα στο Σωφρονιστικό Σύστημα Υψίστης Ασφαλείας του Μποναερένσε, στα περίχωρα του Μπουένος Άιρες, με αληθινούς κρατούμενους ως κομπάρσους. Επίσης, κάποιοι χαρακτήρες φρουρών, προϊστάμενων και φυλάκων παίχτηκαν από το αληθινό προσωπικό του Συστήματος.
Ο Τραπέρο κάνει ένα κοινωνικό σχόλιο με αυτή την ταινία, τόσο για τις συνθήκες φυλάκισης των υπόδικων μητέρων και των παιδιών τους όσο και για το γεγονός ότι η δικαιοσύνη, μαζί με την κοινωνία δεν ενδιαφέρονται πραγματικά για την τύχη αυτών των παιδιών, αφού δεν έχει ξεκαθαριστεί ποιο είναι το ιδανικό όριο που μπορεί να μείνει ένα παιδί μέσα στη φυλακή με τη μητέρα του. Στην Αργεντινή αυτό το όριο θεσπίζεται στα 4 χρόνια, σε άλλες χώρες στο ενάμισι έτος, σε άλλες στα 6…
Παρ΄όλα αυτά, η αλήθεια είναι ότι το φιλμ δεν εγκλωβίζεται μέσα στην απελπισία και τη δυστυχία της φυλάκισης. Η ελπίδα και η αλληλεγγύη κάνουν τα τείχη και τα σίδερα πιο διάτρητα και ρίχνουν φως στις ζωές αυτών των γυναικών.
*Παραγωγής του 2008, η ταινία πήρε μέρος στο διαγωνιστικό του Φεστιβάλ Κανών της ίδιας χρονιάς, με τη συναρπαστική Μαρτίνα Γκούσμαν (Τζούλια) να χαρακτηρίζεται ερμηνευτική αποκάλυψη. Η Leonera υπήρξε η επίσημη υποψηφιότητα της Αργεντινής για τα Oscar του 2009.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.