Ένα από τα τραγικότερα “επιτεύγματα” του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν η κατασκευή της ατομικής βόμβας ουρανίου στο Αλαμογκόρντο του Νέο Μεξικό, στο πλαίσιο του Σχεδίου Μανχάταν, προγράμματος του αμερικάνικου στρατού. Η ατομική βόμβα ρίφθηκε στη Χιροσίμα της Ιαπωνίας την 6η Αυγούστου του 1945, ύστερα από έγγραφη διαταγή του τότε προέδρου των Η.Π.Α., Χάρι Τρούμαν. Ο βομβαρδισμός της Ιαπωνίας από τις Η.Π.Α., αρχικά στη Χιροσίμα και τρεις ημέρες αργότερα στο Ναγκασάκι, ήταν μια κίνηση επίδειξης ισχύος της Αμερικής προς τη Σοβιετική Ένωση, κατά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και στα πρόθυρα έναρξης του Ψυχρού.
Οι συνέπειές της καταστροφικές: 70.000 άνθρωποι πεθαίνουν ακαριαία ενώ πολλοί περισσότεροι πέθαναν κατά τους επόμενους μήνες, ή νόσησαν σοβαρά εξαιτίας της έκθεσής τους στη ραδιενέργεια. Οι συνέπειες της ραδιενέργειας είναι εμφανείς πολλές δεκαετίες μετέπειτα: καρκίνος και λευχαιμία, γενετικές ανωμαλίες, παραμορφωμένα νεογέννητα.
Πολλοί μεταγενέστεροι καλλιτέχνες επηρεάστηκαν από αυτή την τεραστίων διαστάσεων ανθρωποκτονία και απέτισαν με το έργο τους φόρο τιμής στους νεκρούς της Χιροσίμα. Το 3pointmagazine.gr παρουσιάζει τέσσερα έργα εμπνευσμένα από την ολέθρια καταστροφή.
Κινηματογράφος: Χιροσίμα, αγάπη μου
Ίσως το πιο γνωστό έργο που καταπιάνεται με το βομβαρδισμό της Χιροσίμα είναι η ταινία του σκηνοθέτη Αλέν Ρενέ σε σενάριο της συγγραφέως Μαργκερίτ Ντιράς, το 1959.
Μια Γαλλίδα ηθοποιός (Εμανουέλ Ριβά), βρίσκεται στη Χιροσίμα για να γυρίσει μια ταινία για την ειρήνη. Εκεί, συνάπτει δεσμό μ’ έναν Ιάπωνα αρχιτέκτονα (Εϊτζι Οκάντα). Δεσμός που την φέρνει αντιμέτωπη με τη μνήμη ενός παλιότερου έρωτα μ’ ένα Γερμανό στρατιώτη, στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, καθώς και με το θάνατο του στρατιώτη και τη δική της διαπόμπευση ως συνεργάτιδας των ναζί.
Η ταινία βασίζεται στη σχέση παρελθόντος – παρόντος στην προσωπική μνήμη (ο αλλοτινός έρωτας της ηρωίδας και αυτός με τον αρχιτέκτονα) αναδεικνύοντας τη συλλογική μνήμη, μιας μαζικής ανθρωποκτονίας, αποτέλεσμα της ατομικής βόμβας.
Γλυπτική: Γλυπτό Ειρήνης
Το 2012 ανατέθηκε στη γλύπτρια Hazel Reeves να φιλοτεχνήσει ένα μπρούτζινο άγαλμα της Sadako Sasaki ώστε να τοποθετηθεί στο Πάρκο Ειρήνης Hedd Wen της Ουαλίας.
Η Sadako Sasaki ήταν ένα κορίτσι που ζούσε με την οικογένειά της στη Χιροσίμα. Αρκετά αργότερα από τη ρίψη της ατομικής βόμβας προσβλήθηκε από λευχαιμία, γνωστή τότε ως “νόσος της βόμβας”. Η Sadako, παρά τη γρήγορη επιδείνωση της υγείας της, άρχισε να “διπλώνει” οριγκάμι (είδος ιαπωνικής τέχνης, που βασίζεται στην επεξεργασία χαρτιού) χάρτινων πτηνών. Σύμφωνα με μια ιαπωνική παράδοση, αν φτιάξεις χίλια χάρτινα πουλιά, η ευχή σου θα πραγματοποιηθεί. Η Sadako έχασε τη μάχη για τη ζωή στις 25 Οκτωβρίου του 1955, σε ηλικία δώδεκα ετών, έχοντας καταφέρει να διπλώσει πάνω από χίλια χάρτινα πουλιά.
Στο άγαλμα της Reeves φαίνεται να κρατάει ένα από τα δημιουργήματά της, ως σύμβολο ελπίδας.
Ζωγραφική: Τα χρώματα της Χιροσίμα
Ο Γάλλος ζωγράφος, Lucien de Cassan, ζωγραφίζει με την παλέτα του τα συναισθήματα, που προκάλεσαν οι καταστροφές στη Χιροσίμα. Όντας βαθιά πολιτικοποιημένος καλλιτέχνης, στο έργο του συγκαταλέγονται αρκετοί πίνακες με θέμα τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα του 20ου αιώνα, όπως ο Ισπανικός εμφύλιος, ο Πόλεμος του Βιετνάμ, ο Πόλεμος στην Αλγερία, η Άνοιξη της Πράγας. Ανάμεσα σ’ αυτούς τους πίνακες μεγάλων διαστάσεων βρίσκουμε και το έργο του Χιροσίμα.
Τα έντονα χρώματα του έργου και οι ανθρώπινες παραμορφωμένες φιγούρες υπογραμμίζουν την ανθρώπινη τραγωδία ενώ ο πίνακας συνοδεύεται και από την εξής σκέψη του καλλιτέχνη: «Ένα πρωινό, όχι όπως τα άλλα. Πολύ ψηλά στον ουρανό ξεκίνησε η απόλυτη φρίκη. Ο άνθρωπος εξολοθρεύει τον άνθρωπο.»
Φωτογραφία: Τα ρούχα των νεκρών
Η φωτογράφος Ishiuchi Miyako, στη συλλογή της Χιροσίμα – Νήματα Χρόνου απαθανατίζει ρούχα και προσωπικά αντικείμενα αποθανόντων κατά το βομβαρδισμό της Χιροσίμα.
Τα αντικείμενα αποτελούν εκθέματα της συλλογής του Μουσείου Ειρήνης της Χιροσίμα (Peace Memorial Museum). Η Miyako επέλεξε αντικείμενα που έρχονταν σε επαφή με το ανθρώπινο σώμα, κατά τη διάρκεια της έκρηξης.
Τα φωτογράφισε, τοποθετώντας τα σε φωτισμένη επιφάνεια, ώστε να είναι εμφανή το υλικό, οι κηλίδες και τα σκισίματα, όλες οι λεπτομέρειες που μαρτυρούν σχέση με την ανθρωπινή ύπαρξη. Ένα υλικό που επιβίωσε στο χρόνο και μένει ζωντανό για να αποτρέψει τη λήθη.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.