Τα κέρδη των τσιμεντοβιομηχάνων πάνω από την υγεία των πολιτών

Φωτοχημικό νέφος πάνω από τον Βόλο: Ενώ η πόλη συνεχίζει να βρομάει καμένο πλαστικό, οι κάτοικοι αντιδρούν (και) στην επικείμενη δημιουργία εργοστασίου παραγωγής SRF

Ρεπορτάζ: Τάσος Γιαννόπουλος, Κώστας Παπαντωνίου

Ο Βόλος, κτισμένος στις παρυφές του Πηλίου, είναι μια λεπτή λωρίδα κάτω από το Πήλιο, οι ορεινοί όγκοι του οποίου εμποδίζουν τους βόρειους ανέμους να μπουν στην πόλη.

Όλοι οι βόρειοι άνεμοι στην περιοχή μπαίνουν είτε ως βορειοδυτικοί είτε ως νοτιοανατολικοί, γνωστοί τοπικά ως “μπουκαδούρα”, κάνοντας πρώτα τον γύρο του Πηλίου, με αποτέλεσμα ο Βόλος να μην “καθαρίζεται” καθόλου από την πίσω του πλευρά.

Με τη ρυμοτομία των δεκαετιών του ’70 και του ’80, πολυώροφα κτίρια κάλυψαν όλη την παραλία σχηματίζοντας ένα φράγμα από μπετόν στον μοναδικό πνεύμονα του Βόλου, τη θάλασσα. Το ρυμοτομικό παράδοξο ολοκληρώθηκε με το χτίσιμο των διώροφων και τριώροφων σπιτιών πίσω από τις μεγάλες πολυκατοικίες. Αν χτίζονταν εκείνα μπροστά, η πόλη σήμερα θα ανέπνεε. Έστω σε έναν βαθμό. Διότι ανατολικά και δυτικά της πόλης υπάρχουν τα δυο μεγάλα εργοστάσια: η Χαλυβουργία, η οποία φτιάχτηκε βορειοδυτικά, στην είσοδο δηλαδή της μοναδικής πηγής αέρα του Βόλου. Και η τσιμεντοβιομηχανία ΑΓΕΤ – Lafarge που βρίσκεται στην Αγριά (νοτιοανατολικά), δηλαδή μόλις 3 χιλιόμετρα από το σημερινό κέντρο του Βόλου.

Ό,τι “καίνε” αυτά τα εργοστάσια εγκλωβίζεται στην πόλη, ενώ, όπως ανέδειξαν οι πρόσφατες κινητοποιήσεις των κατοίκων του Βόλου (που υπέστησαν άγρια καταστολή), τον περασμένο Μάιο δόθηκε το πράσινο φως για την κατασκευή, από τον Δήμο Βόλου, εργοστασίου παραγωγής καύσιμης ύλης SRF (Solid Recovered Fuel), το οποίο θα αποτελείται από υπολείμματα αποβλήτων και θα είναι κατάλληλο για χρήση από τσιμεντοβιομηχανίες (δηλαδή την ΑΓΕΤ) σε ποσοστό 27%.

“Στον πίνακα βλέπετε την εικόνα που έχει η πόλη όταν κάποιος κατεβαίνει από την Πορταριά και αντικρίζει το φωτοχημικό νέφος”: Κρατώντας το έργο του με τίτλο “Δύσπνοια” ο Ματθαίος Δραμητινός, γιατρός και πρώην διοικητής του Νοσοκομείου Βόλου, με δεκαπενταετή επιστημονική και κινηματική ενασχόληση με το ζήτημα της ρύπανσης, μας εξηγεί πώς ο Βόλος έχει εξελιχθεί σε μια πόλη-παγίδα επικίνδυνων μικρο-σωματιδίων με τρομακτικές για την υγεία των ανθρώπων συνέπειες. Όπως λέει, η ατμόσφαιρα καθαρίζει μόνο με μπουρίνια.

Ο Ματθαίος Δραμητινός, καρδιολόγος και τέως διοικητής του Νοσοκομείου Βόλου, μας δείχνει τον πίνακά του με τίτλο «Δύσπνοια», ένα έργο, όπως λέει ο ίδιος, «αφιερωμένο εξαιρετικά στους απλούς ανθρώπους που σφυρίζουν αδιάφορα»

Άκρως ανησυχητικά τα στοιχεία για την ατμοσφαιρική ρύπανση

Κάτοικοι της περιοχής περιγράφουν ότι, ειδικά στην πλευρά της πόλης που βρίσκεται κοντά στο εργοστάσιο της ΑΓΕΤ (τα πρώτα σπίτια βρίσκονται μόλις 150 μέτρα μακριά), η μυρωδιά καμένου πλαστικού τις πρωινές ώρες είναι σχεδόν καθημερινά ανυπόφορη.

Την ανησυχία διογκώνουν τα επιστημονικά στοιχεία: με βάση τα πρώτα αποτελέσματα της δωδεκάμηνης έρευνας της ειδικής ερευνητικής ομάδας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας «Green Your Air», η μέση συγκέντρωση των βλαπτικών για την υγεία αιωρούμενων σωματιδίων διαμέτρου έως 2,5 μικρόμετρα (PM2.5) για τη δωδεκάμηνη περίοδο από 01.03.2019 ώς και 29/02/2020 ανήλθε σε 30,03 μg/m3, με ετήσιο όριο βάσει του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας τα 10 μg/m3 και με ετήσια οριακή τιμή βάσει της ελληνικής νομοθεσίας τα 25 μg/m3. Αυτό πρακτικά μεταφράζεται σε μια υπέρβαση 200,3% σε ό,τι αφορά τα όρια που έχει θεσπίσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και 20,12% σε ό,τι αφορά τα όρια που έχει θεσπίσει η ελληνική νομοθεσία, βάσει της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2008/50/ΕΚ.

Εντός του επόμενου διαστήματος αναμένεται να δημοσιευτούν και τα αποτελέσματα που θα αφορούν τη συσχέτιση των επιπέδων των αιωρούμενων σωματιδίων PM2.5 με τον αριθμό των ασθενών που προσήλθαν στο τμήμα επειγόντων περιστατικών ή έχουν νοσηλευθεί στο νοσοκομείο του Βόλου και σχετίζονται με τα επίπεδα αυτά για την περίοδο 01.03.2019 ώς και 29.03.2020.

“Ξέρουμε ότι όταν είναι πολύ υψηλή η ρύπανση αυξάνονται οι εισαγωγές για αναπνευστικά, καρδιοαγγειακά και παιδικά άσθματα, έχουμε δηλαδή μια διακύμανση που ακολουθεί τις καμπύλες”, αναφέρει ο κ. Δραμητινός. “Η περιοχή έχει 25% νοσηρότητα και θνησιμότητα παραπάνω από τον μέσο όρο της Ελλάδας. Έχει τα τετραπλάσια εγκεφαλικά επεισόδια από τον μέσο όρο των Ελλήνων. Γύρω στις τρεις φορές παραπάνω καρκίνο του ήπατος και του οισοφάγου και άλλες μορφές καρκίνου”, προσθέτει.

Σύμφωνα με την Φαίη Τζανετουλάκου, κάτοικο Βόλου, διδάκτορα Ιστορικής Τέχνης κι ένα από τα ιδρυτικά μέλη της Επιτροπής Αγώνα Πολιτών Βόλου, οι μετρήσεις θα πρέπει να γίνονται όχι μόνο στα PM2,5 και PM10, αλλά σε επιπλέον οκτώ είδη ρύπων: διοξείδιο του θείου, διοξείδιο του αζώτου, μονοξείδιο του άνθρακα, οξείδια του αζώτου, μόλυβδος, βενζόλιο, αμμωνία και πτητικές οργανικές ενώσεις. «Από μόνη της άλλωστε η εταιρεία έχει κάνει γνωστό ότι εκλύει 27 κιλά υδράργυρο τον χρόνο, 88 κιλά νικέλιο και γεμίζει την πόλη κάθε μέρα με 13.000.000 κανονικά κυβικά μέτρα καυσαερίων», επισημαίνει.

Αντίστοιχα ήταν τα ευρήματα από την επιστημονική ομάδα της Επιτροπής μετά από διενέργεια αναλύσεων εδάφους, πετρωμάτων και φυτικών οργανισμών προκειμένου να διαπιστωθεί η επιβάρυνση που έχει επέλθει στις περιοχές περιμετρικά της τσιμεντοβιομηχανίας ΑΓΕΤ από την πολύχρονη λειτουργία της.

Στις 2 Αυγούστου του 2018 οι αναλύσεις εδάφους και πετρώματος της παρούσας έρευνας έδειξαν υψηλή συγκέντρωση σε As (αρσενικό), 57,7 έως 719,4 ppm στα δείγματα που γειτνιάζουν με την τσιμεντοβιομηχανία, καθώς και συγκέντρωση 3,7 ppm στο δείγμα της εγγύς βλάστησης.

Σε ανάλογη γεωχημική έρευνα στην περιοχή της χαλυβουργίας στη Β’ Βιομηχανική Ζώνη Βόλου, τρία επιβαρυμένα σε As δείγματα είχαν συγκεντρώσεις από 17,0 έως 19,3 ppm (Voudouris et al, 2014).

Οι συγκεντρώσεις σε Cr (χρώμιο), Ni (Νικέλιο), Sb (αντιμόνιο) και Cd (Κάδμιο) ξεπερνούσαν τα κρίσιμα όρια, σύμφωνα με το φινλανδικό δίκαιο του 2007 (threshold value). Επίσης η υψηλή συγκέντρωση σε Sr (στρόντιο) και Tl (θάλλιο) έχρηζε, σύμφωνα με την έρευνα, περαιτέρω διερεύνησης.

Αμφισβητεί τις μετρήσεις ο Κ. Χατζηδάκης (;)

Ωστόσο, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης, απαντώντας, στα τέλη Ιουνίου, σε επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή Μαγνησίας του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξανδρου Μεϊκόπουλου προσποιήθηκε ότι δεν κατάλαβε καλά τα στοιχεία της έρευνας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και επικαλέστηκε τον έναν και μοναδικό μετρητή που ανήκει στο εθνικό δίκτυο του υπουργείου, ο οποίος “δεν καταγράφει ανησυχητικά αποτελέσματα”.

Ο κ. Χατζηδάκης αρκέστηκε, παρά την πίεση του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, σε μια ασαφή υπόσχεση για χρονοδιαγράμματα σχετικά με την τοποθέτηση άλλων πέντε σταθμών μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στο Βόλο, χωρίς ωστόσο να πει κουβέντα ούτε για την άρση της αδειοδότησης της τσιμεντοβιομηχανίας της περιοχής για καύση RDF ούτε και για τη δημιουργία του εργοστασίου παραγωγής SRF στο Βόλο.

“Όσο φουντώνει το κίνημα, λιγοστεύουν οι μετρητές”

“Το παράδοξο είναι ότι όσο φουντώνει το κίνημα, λιγοστεύουν οι κρατικοί μετρητές, σήμερα έχει απομείνει μόνο ένας, που μετράει κατά το δοκούν”, σχολιάζει ο κ. Δραμητινός, παραπέμποντάς μας στη διαδικτυακή εφαρμογή για την πλήρη ενημέρωση σε πραγματικό χρόνο των πολιτών και υπηρεσιών σε ότι αφορά τα επίπεδα των αιωρούμενων σωματιδίων διαμέτρου έως 2,5 μικρόμετρα. Η εφαρμογή είναι διαθέσιμη στον σύνδεσμο www.greenyourair.org.

Σημειώνει ότι οι στιγμιαίες τιμές δεν μπορούν να βγάλουν κανένα έγκυρο επιστημονικό συμπέρασμα για την ποιότητα του αέρα στην πόλη του Βόλου. Για να βγουν σωστά επιστημονικά συμπεράσματα πρέπει να γίνονται μετρήσεις σε ετήσια βάση και από ένα δίκτυο μετρητών. Σε ό,τι αφορά τις εικοσιτετράωρες μετρήσεις, αυτές μπορούν να βοηθήσουν τις ευπαθείς ομάδες να προστατευτούν, όταν τα όρια είναι πάνω από τα 25μg/m³, όπως προτείνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

Η ΑΓΕΤ έχει κι εκείνη ένα δίκτυο μετρήσεων, το οποίο αφορά έξι ρυπαντές, αλλά τα μέλη του κινήματος θεωρούν ότι είναι παραποιημένα τα στοιχεία που δημοσιοποιεί. Όπως μας λέει ο Μάρκος Βαξεβανόπουλος, κάτοικος της περιοχής, γεωλόγος και μέλος της Συνέλευσης κατά της Καύσης Σκουπιδιών, είναι χαρακτηριστικό ότι «σε στιγμές ‘καπνιάς’ και ρυπαντικών επεισοδίων, το online καταγραφικό δείχνει μηδενικές τιμές, άρα υπάρχει σίγουρα νοθεία των μετρήσεων».

«Άλλωστε», συμπληρώνει, «ο έλεγχος στον Βόλο είναι δειγματοληπτικός, ένας έλεγχος ανά 1.000 τόνους σκουπιδιών. Κάτι αντίστοιχο γινόταν και στη Ρουμανία μέχρι που ένας υπάλληλος αποφάσισε να ελέγξει παραπάνω ποσότητα από την προκαθορισμένη και ανακάλυψε τοξικό περιεχόμενο από έναν μαφιόζο της βόρειας Ιταλίας. Μπορεί κάποιος να αποκλείσει ότι υπάρχει και εδώ ο ίδιος κίνδυνος;».

“Σκουπιδότοπος της Ελλάδας και αποτεφρωτήρας της Νότιας Ευρώπης”

Κύρια πηγή ανησυχίας των πολιτών για τη χρήση του RDF ως καύσιμου προς παραγωγή ενέργειας αποτελεί η παραγωγή και εκπομπή στο περιβάλλον οργανικών ενώσεων όπως διοξίνες (polychlorodibenzo-p-dioxins – PCDD) και φουράνια (polychlorodibenzo-p-furans – PCDF). Πολυάριθμες μελέτες δείχνουν ότι η καύση του RDF δύναται να παράγει πλήρες φάσμα PCDD και PCDF και στο πεδίο αυτό διεξάγεται εκτεταμένη έρευνα για τη βελτίωση της τεχνολογίας και των μεθόδων καύσης του.

Οι κάτοικοι εύλογα επίσης αναρωτιούνται για το δικαίωμα που έχει παραχωρηθεί να καίγονται στην πόλη τους χιλιάδες τόνοι σκουπίδια όχι μόνο από τον Βόλο αλλά κι από την Αττική, ακόμη κι από το εξωτερικό. Τα σκουπίδια προέρχονται κυρίως από πόλεις της Ιταλίας αλλά και από πόλεις άλλων χωρών, γεγονός που αποδεικνύεται από τα δρομολόγια των πλοίων.

Την άνοιξη του 2018 η Επιτροπή Αγώνα εντόπισε την άφιξη πλοίου με RDF από την Ιταλία, το οποίο δεν είχε κανένα κωδικό εμπορεύματος ή bar code, ώστε να μπορεί κάποιος να διαπιστώσει αν επρόκειτο για προϊόν της κατηγορίας που έχει αδειοδοτηθεί. Η Επιτροπή αντέδρασε, οργανώνοντας μια ακτιβιστική δράση, με την οποία σταμάτησε το φορτηγό που μετέφερε το υλικό στο εργοστάσιο της ΑΓΕΤ, για να πάρουν τα μέλη της δείγμα του εμπορεύματος.

«Διαπιστώσαμε λοιπόν ότι δεν έμοιαζε καθόλου στην όψη με αυτό που υποτίθεται ότι είναι το RDF, το οποίο περιγράφεται συνήθως ως υλικό που θυμίζει τις κροκέτες των ζωοτροφών. Για τον λόγο αυτό πιέσαμε και ήρθε η Περιφέρεια Μαγνησίας ως ο αρμόδιος φορέας γι’ αυτά τα θέματα, προκειμένου να κάνει δική της δειγματοληψία και ανάλυση των συστατικών του φορτίου» λέει η Φαίη Τζανετουλάκου.

Η διαδικασία, όπως τονίζει η Φ. Τζανετουλάκου, δεν έχει σταματήσει καθόλου μέσα στην πανδημία, ούτε ακόμη στην περίοδο έξαρσης του ιού στην Ιταλία, η οποία μετρούσε τότε καθημερινά εκατοντάδες νεκρούς και χιλιάδες νοσηλευόμενους.

Για την κίνηση των πλοίων και τον χρόνο που παραμένουν στο κάθε λιμάνι, τα μέλη του κινήματος κατορθώνουν να έχουν εικόνα, παρακολουθώντας το σύστημα δορυφορικής καταγραφής marinetraffic.com. Έτσι κατάφεραν να διαπιστώσουν πέρυσι το καλοκαίρι ότι η πραγματική διαδρομή ενός πλοίου που ξεφόρτωσε σκουπίδια στον Βόλο δεν είχε ως αφετηρία του την Ιταλία και την πόλη Σαλέρνο, όπως ισχυριζόταν η εταιρεία, αλλά την πόλη Θέουτα, που βρίσκεται στη Βόρεια Αφρική απέναντι από το Γιβραλτάρ, η οποία αντιμετωπίζει τεράστιο πρόβλημα με τη διαχείριση ραδιενεργών αποβλήτων.

Τον δρόμο για να μεταφέρονται σκουπίδια από άλλες χώρες άνοιξε, σύμφωνα με το κίνημα, η τροποποίηση της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) από το υπουργείο Περιβάλλοντος το 2017, που αφορά τον τρόπο μεταφοράς του RDF – όχι μόνο με φορτηγά αλλά και με πλοία.

Σε σχόλιό του στην «Αυγή» και το Left.gr για το θέμα, ο αρμόδιος τότε αν. υπουργός Περιβάλλοντος Σωκράτης Φάμελλος διευκρινίζει ότι η αδειοδότηση που έγινε αφορούσε μόνο τη διαδικασία εκφόρτωσης και μεταφοράς και όχι την ποσότητα των σκουπιδιών που θα καίγονται, κάτι που είχε ήδη καθοριστεί από τον υπουργό Γιάννη Μανιάτη το 2014. Επιπλέον, επισημαίνει ότι σ’ επίπεδο περιβαλλοντικών ρύπων το πλοίο έχει πολύ μικρότερη περιβαλλοντική επιβάρυνση απ’ ό,τι τα φορτηγά. «Αν κάποιος κάνει 500 οδικές μεταφορές αντί για μία θαλάσσια, το ισοζύγιο ρύπων είναι τελείως διαφορετικό», σημειώνει χαρακτηριστικά.

Το μέλλον του Βόλου προβλέπεται ακόμα πιο δυσοίωνο και δυσώδες, αν υλοποιηθεί η απόφαση για κατασκευή της μονάδας παραγωγής SRF. Η συγκεκριμένη μονάδα θα καταστήσει την πόλη του Βόλου και επίσημα σκουπιδότοπο της Ελλάδας και αποτεφρωτήρα της Νότιας Ευρώπης. Η ΑΓΕΤ είναι αδειοδοτημένη να καίει 200.000 τόνους σκουπίδια ανά έτος, ενώ το εργοστάσιο του Δήμου Βόλου θα παράγει μόνο 18.209 τόνους SRF. Άρα, τα εισαγόμενα σκουπίδια από Ιταλία και άλλες χώρες δεν θα σταματήσουν να έρχονται με πλοία στην ΑΓΕΤ.

“Οι επιδημιολογικές μελέτες για την επίπτωση της καύσης του RDF σε σύγχρονους αποτεφρωτήρες είτε για παραγωγή ενέργειας ή στη τσιμεντοβιομηχανία είναι λίγες, δεδομένου ότι η χρήση τους είναι σχετικά πρόσφατη, ενώ η πιθανή επίπτωση στην υγεία απαιτεί μακροχρόνια έκθεση σε ρύπους”, σημειώνει ο κ. Δραμητινός. Είναι δεδομένο ότι τα λεγόμενα εναλλακτικά καύσιμα (RDF, SRF) απελευθερώνουν ρύπους στο περιβάλλον ανάλογα με την σύνθεσή τους και την τεχνολογία καύσης τους. Παλαιάς τεχνολογίας εξοπλισμός, όπως, για παράδειγμα, αυτός της ΑΓΕΤ, είναι σαφές ότι οδηγεί σε απελευθέρωση τοξικών ρύπων που επιβαρύνουν την υγεία του πληθυσμού και το περιβάλλον – γι’ αυτό στις ανεπτυγμένες χώρες η τεχνολογία αυτή έχει εγκαταλειφθεί ή αντικατασταθεί.

Ως εκ τούτου, το βασικό σύνθημα στην τελευταία μεγάλη πορεία ήταν “να φύγει η ΑΓΕΤ”. «Οι Βολιώτες έχουν εξοργιστεί με την αλαζονεία», σημειώνει ο Μ. Βαξεβανόπουλος και λέει το αυτονόητο: «Η υγεία των πολιτών πρέπει να είναι πάνω από τα κέρδη των τσιμεντοβιομηχάνων».

Η πρωτοβουλία, τώρα, της προηγούμενης κυβέρνησης για τη δημιουργία Επιτροπής Κοινωνικού Ελέγχου, η οποία θα είναι παρούσα στους ελέγχους που θα γίνονται στους ρύπους της εταιρείας, επίσης απορρίπτεται ως λύση από το κίνημα. Είτε γιατί, σύμφωνα με τη Φ. Τζανετουλάκου, η Επιτροπή που θέλει να διαμορφώσει το κράτος είναι κατ’ επίφαση ανοιχτή στην κοινωνία, είτε γιατί, σύμφωνα με τον Μ. Βαξεβανόπουλο, «δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια μεσοβέζικη λύση».

«Πρόκειται για στάχτη στα μάτια και υπονόμευση του κινήματος, δηλαδή για νομιμοποίηση της καύσης σκουπιδιών», τονίζει ο Μ. Βαξεβανόπουλος, που βλέπει πίσω από αυτή την κίνηση μια προσπάθεια να αποδεχτούν και να συνηθίσουν τη ρύπανση οι Βολιώτες. Η πραγματικότητα είναι όμως ότι η πόλη τους «θα συνεχίσει να μυρίζει καμένο πλαστικό, τα επεισόδια ρύπανσης θα εξακολουθήσουν και εμείς θα το έχουμε συνηθίσει σαν κάτι φυσιολογικό και μη αναστρέψιμο».

Κυκλική οικονομία ή “ανακύκλωση” της ρύπανσης;

Κάποιοι, όπως ο Αχ. Μπέος, προβάλλουν το επιχείρημα ότι το εργοστάσιο καύσης συμβαδίζει με τις οδηγίες της Ε.Ε. για την καλύτερη διαχείριση των απορριμμάτων. Όμως μάλλον βάζουν το κάρο μπροστά από το άλογο, καθώς, όπως μας λένε φορείς και κινήματα της περιοχής, η καύση θα έπρεπε να είναι το τελευταίο στάδιο σε μια ολιστική διαχείριση των σκουπιδιών και αφού θα έχουν προηγηθεί διαλογή στην πηγή, ανάκτηση και επανάχρηση υλικών / κομποστοποίηση. Με βάση αυτά τα χαρακτηριστικά, το κίνημα των πολιτών έχει καταθέσει δική του 40σέλιδη πρόταση για τη διαχείριση των απορριμμάτων, η οποία παραθέτει ένα προς ένα τα βήματα που απαιτούνται για να επιτευχθεί ο στόχος των μηδενικών αποβλήτων (Zero Waste).

Πρόκειται για ένα σχέδιο που δεν είναι μόνο φιλικό στο περιβάλλον αλλά και σαφώς πιο οικονομικό. Όπως έχουν υπολογίσει, το κόστος υλοποίησης με μέθοδο διαχείρισης των απορριμμάτων τη διαλογή στην πηγή και την κομποστοποίηση ανέρχεται στα 35 ευρώ ανά τόνο, ενώ το κόστος καύσης σύμμεικτων ανέρχεται στα 90 ευρώ ανά τόνο. Η οικιακή δε κομποστοποίηση υπολογίζεται ότι έχει κόστος ανά οικογένεια μόλις 9 ευρώ.

Βόλος, Πέμπτη 23/7/20: σύμφωνα με το myvolos.net, το τουρκικό πλοίο «Μουσταφά Σοφούογλου» με σημαία Παναμά μόλις ξεφόρτωσε ένα «μεγάλο φορτίο σκουπιδοκαυσίμων προς καύση στην ΑΓΕΤ». «Το πλοίο φόρτωσε RDF από το λιμάνι Σαλέρνο της Ν. Ιταλίας, νότια από τη Νάπολη, ξεφόρτωσε τα πλαστικοποιημένα δέματα στο λιμάνι της ΑΓΕΤ τα οποία στη συνέχεια οδηγούνται είτε σε αποθηκευτικούς χώρους είτε προς καύση», εξηγεί το δημοσίευμα

Άγρια καταστολή, τρομοκρατία και διώξεις

Το παζλ της κατάστασης στον Βόλο συμπληρώνει η αστυνομική βαρβαρότητα, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τον άγριο ξυλοδαρμό και βασανισμό του Βασίλη Μάγγου, καθώς και οι διώξεις από πλευράς της εταιρείας κατά μελών του κινήματος ενάντια στην καύση.

“Η κυβέρνηση προστατεύει με κάθε τρόπο την τσιμεντοβιομηχανία και όχι τους πολίτες. Στο συλλαλητήριο του Ιουνίου τα ΜΑΤ, μέσα από τα κάγκελα της ΑΓΕΤ, έριξαν αυθαίρετα δακρυγόνα μέσα στο πλήθος, ένα από τα οποία έπεσε στο κεφάλι μικρού παιδιού”, αναφέρει ο Μ. Βαξεβανόπουλος.

Ο ίδιος ήταν αυτόπτης μάρτυρας σε περαστικό όπου ένας απλός πολίτης κατέβηκε από το αυτοκίνητό του απλώς για να ρωτήσει τι συμβαίνει και του επιτέθηκαν τρεις άνδρες των ΜΑΤ. Ένας έσπασε την ασπίδα του στον ώμο του πολίτη, ενώ οι υπόλοιποι του έλεγαν “η περιέργεια σκότωσε τη γάτα”. Στη συνέχεια, κυνήγησαν πολίτες για περίπου 1-2 χιλιόμετρα χτυπώντας και τρομοκρατώντας όποιον είχε δει το συμβάν.

Όπως καταγγέλλει επίσης ο κ. Βαξεβανόπουλος, “αστυνομικοί μπαίνουν στα σπίτια ανθρώπων που συμμετείχαν στο συλλαλητήριο και παίρνουν ρούχα και αντικείμενα, λες και είμαστε τρομοκράτες. Εκφοβίζουν ανθρώπους οικογενειάρχες και του μεροκάματου επειδή συμμετέχουν ενεργά στο κίνημα. Μετά τον ξυλαδαρμό του Βασίλη Μάγγου, φτιάχνουν κλίμα, με πολυάριθμα σώματα αστυνομικών να αποκλείουν περιοχές ψάχνοντας για ανθρώπους που, υποτίθεται, έκαναν επεισόδια, παίρνουν τα ρούχα τους (πιθανότατα για DNA) αλλά δεν ασκείται τελικά δίωξη. Υπάρχει ανοιχτή δικογραφία και δεν ξέρουμε τι θα ακολουθήσει και ποιοι θα διωχθούν”.

Σημειώνεται επίσης ότι, στις 13/6, συνελήφθησαν δύο άτομα επειδή απλώς βρίσκονταν στο συλλαλητήριο. Η κοπέλα απλώς κινηματογραφούσε τη σύλληψη και τα χτυπήματα που δεχόταν άλλος διαδηλωτής που απλώς καθόταν μπροστά στις αστυνομικές δυνάμεις. “Υπάρχουν βίντεο και αποδείξεις για την αναίτια καταστολή, αλλά οι δύο άνθρωποι θα έχουν δικαστήρια το επόμενο διάστημα (με τις κατηγορίες της απλής σωματικής βλάβης, της διατάραξης κοινής ειρήνης και, για τον έναν, της φθοράς ξένης περιουσίας)”, σχολιάζει ο κ. Βαξεβανόπουλος.

“Στη συνέχεια, μια κλούβα των ΜΑΤ ξυλοκοπούσε αδιακρίτως κόσμο στο νοσοκομείο του Βόλου, μανάδες ούρλιαζαν γιατί χτυπούσαν τα παιδιά τους. Την επόμενη ημέρα έγινε το περιστατικό με τον Βασίλη Μάγγο, στη συγκέντρωση αλληλεγγύης στους συλληφθέντες”, περιγράφει ο Μ. Βαξεβανόπουλος.

Παράλληλα, την Τετάρτη 22 Ιουλίου εκδικάστηκε η αγωγή που κατέθεσε πριν λίγους μήνες η ΑΓΕΤ εναντίον τριών μελών της Επιτροπής Αγώνα Πολιτών για «δυσφήμηση και απειλή» – η απόφαση αναμένεται σε λίγους μήνες. Η εταιρεία ζητάει να τιμωρούνται αυτόματα με πρόστιμο ύψους 1.000 ευρώ οι τρεις πολίτες, κάθε φορά που θα αναφέρονται ονομαστικά στην ΑΓΕΤ!

«Το ότι διώκονται πολίτες σημαίνει ότι οι πολίτες έχουν δύναμη», σημειώνει η Φαίη Τζανετουλάκου και ως κάτοικος παλαιότερα της Αθήνας έχει να παρατηρήσει ότι ο όγκος του πλήθους στα τρία τελευταία μεγάλα συλλαλητήρια που έγιναν στον Βόλο ενάντια στην καύση είναι μια εικόνα που δεν συναντάται συχνά, ακόμη και στην πρωτεύουσα.

«Πώς να ξεχάσουμε τη στιγμή που ο δικαστικός κλητήρας χτύπησε την πόρτα των τριών συναγωνιστών, μία μέρα μετά την εκδίκαση των ασφαλιστικών μέτρων κατά της εταιρείας, όπου 120 πολίτες υπέγραψαν για να τη στείλουν στα δικαστήρια και να σταματήσουν την εκφόρτωση των αποβλήτων, την ίδια στιγμή που η εταιρεία κατηγορήθηκε ότι δεν τηρούσε τους προβλεπόμενους κανόνες της αδειοδότησης της», αναφέρει η Επιτροπή Αγώνα απαιτώντας το αυτονόητο, «να αθωωθούν οι πολίτες που αγωνίζονται για τον καθαρό αέρα».

Σ. Φάμελλος: Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αυστηροποίησε το πλαίσιο ελέγχου

Κατά την άποψη του τέως αν. υπουργού Περιβάλλοντος και νυν τομεάρχη Περιβάλλοντος και Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτη Φάμελλου, η χρήση δευτερογενών καυσίμων «είναι απαραίτητη στην πορεία μετάβασης προς την κλιματική ουδετερότητα και την αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου, διότι αντικαθιστούν ορυκτά καύσιμα. Δηλαδή καύσιμα με πολύ υψηλό συντελεστή εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα».

Τονίζει ότι επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ αυστηροποιήθηκαν τα στάνταρ σε σχέση με την ποιότητα των δευτερογενών καυσίμων κι ότι το καθοριστικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση έγινε όταν υπεγράφη εθελοντική συμφωνία μεταξύ του υπουργείου Περιβάλλοντος και της ΑΓΕΤ. Σε αυτήν αποφασίστηκε να εφαρμοστούν πρόσθετοι όροι και σύγχρονες αντιρρυπαντικές τεχνολογίες στο εργοστάσιο του Βόλου, έτσι ώστε να δοθούν απαντήσεις στις ανησυχίες της τοπικής κοινωνίας.

Συγκεκριμένα, μεταξύ των μέτρων που συμφωνήθηκαν ήταν η επαναλειτουργία του συστήματος online μετρήσεων της ΑΓΕΤ, το οποίο είχε πάψει να λειτουργεί από το 2011 και τελικά επαναλειτούργησε το 2017, η πραγματοποίηση μηνιαίων ελέγχων για διοξίνες και φουράνια (πέραν των απαιτούμενων με βάση την ΑΕΠΟ και την περιβαλλοντική νομοθεσία) και η σύσταση επιτροπής κοινωνικού ελέγχου, με συμμετοχή τοπικών φορέων και αρχών.

Αποδεκτό είχε γίνει επίσης το αίτημα του υπουργείου να ανατεθούν οι μετρήσεις σε πιστοποιημένο εργαστήριο του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», προκειμένου να διασφαλιστεί η αξιοπιστία και η επιστημονική ακεραιότητα των αναλύσεων.

Η εθελοντική συμφωνία δεν αφορά μόνο την ΑΓΕΤ, καθώς στις 3 Ιουλίου του 2019 το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας επέκτεινε την ισχύ της για όλες τις επιχειρήσεις του κλάδου που αξιοποιούν δευτερογενή καύσιμα.

Σημειώνεται πάντως ότι η αναλυτική ετήσια έκθεση του περιβαλλοντικού και κοινωνικού αποτυπώματος της δραστηριότητας που προβλέπεται στο άρθρο 7 της Εθελοντικής Συμφωνίας για το έτος 2019 δεν έχει ακόμη δημοσιοποιηθεί.

Ερωτηθείς ο Σ. Φάμελλος κατά πόσο δεσμεύει μια συμφωνία που εναπόκειται η τήρησή της στην καλή θέληση της εταιρείας, επικαλέστηκε την υπόθεση του ΤΙΤΑΝ στη Θεσσαλονίκη. «Όταν οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσαν ερώτηση γιατί δεν είχαν εφαρμοστεί τα στοιχεία της εθελοντικής συμφωνίας και δεν είχαν αναρτηθεί τα αποτελέσματα των εκθέσεων, δημιουργήθηκε από τον ΤΙΤΑΝ ειδικό site όπου αναρτώνται τα αποτελέσματα και οι online μετρήσεις».

Σε ό,τι αφορά τη δυσοσμία στον Βόλο, τονίζει ότι το σημαντικό είναι να βρεθεί από πού προέρχεται. «Πρέπει να δούμε τι έχει γίνει με τους ελέγχους των επιθεωρητών Περιβάλλοντος της Περιφέρειας σε όλες τις δραστηριότητες, τυπικές και άτυπες, που μπορεί να συμβάλλουν στο φαινόμενο της δυσοσμίας. Οι άτυπες έχουν να κάνουν με τις ελεύθερες πιθανά καύσεις τέτοιων υλικών. Γιατί, δυστυχώς, ξέρετε ότι σε πολλές κοινωνίες καίγονται και πλαστικά και λάστιχα και αυτό είναι ένα απαράδεκτο φαινόμενο, που πρέπει να εκλείψει, αλλά πρέπει να το ελέγχει η περιβαλλοντική υπηρεσία της Περιφέρειας».

Υπογραμμίζει πάντως ότι «μέχρι στιγμής τ’ αποτελέσματα που εμείς έχουμε διαπιστώσει από τους υπολογιστές, που μπαίνουμε και παρακολουθούμε τις μετρήσεις, δεν δείχνουν να συνδέονται τα αποτελέσματα της ΑΓΕΤ με τη δυσοσμία, χωρίς όμως να ξέρουμε ακόμα ποιες είναι οι εκθέσεις και τα συμπεράσματα των υπηρεσιών».

Σε ερώτηση σχετικά με την κριτική από μεγάλο κομμάτι του κινήματος ότι αντιμετώπισε ευνοϊκά την εταιρεία, μεταξύ άλλων μέσω της τροποποίησης, το 2017, της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ), η οποία, σύμφωνα με την κριτική, άνοιξε τον δρόμο για την καύση των συνολικά 200.000 τόνων σκουπιδιών, ο τέως αν. υπουργός απαντάει: «Όχι. Ρητά όχι. Κατά τη διάρκεια της δικής μας διακυβέρνησης δεν έγινε καμία αδειοδότηση εναλλακτικών καυσίμων, δεν έγινε καμία τροποποίηση ως προς την ποσότητα της χρήσης καυσίμων, γιατί όλα αυτά ήταν αδειοδοτημένα από το 2014. Γι’ αυτό δεν εκδόθηκε και νέα έγκριση περιβαλλοντικών όρων, αλλά έγινε τροποποίηση της παλιάς. Διότι αν αλλάζει η δυναμικότητα μιας μονάδας, πηγαίνουμε και σε έκδοση νέας ΑΕΠΟ ή χρειάζεται να υπογράψει ο υπουργός. Δεν συνέβη κάτι τέτοιο».

Όσον αφορά τη διαφορετική στάση που του προσάπτουν, όταν ως αντιδήμαρχος Θέρμης αντιτάχθηκε σθεναρά στη δημιουργία εργοστασίου καύσης στην περιοχή, διευκρινίζει ότι «είναι τελείως διαφορετικό το απορριματογενές καύσιμο υψηλής ποιότητας που αντικαθιστά το πετ κοκ στα τσιμεντάδικα σε συνθήκες που δεν παράγονται δευτερογενείς ρύποι και ρυπαντές και εντελώς διαφορετική η αντίθεση που είχαμε οριζόντια και κάθετα για την καύση σύμμεικτων απορριμμάτων, με την οποία προφανώς είμαστε αντίθετοι εδώ και χρόνια και είναι μια στάση που δεν την έχουμε αλλάξει».

*Το ρεπορτάζ δημοσιεύτηκε πρώτα στην εφημερίδα Αυγή και το left.gr