«Accattone», το κινηματογραφικό ντεμπούτο του Πιέρ Πάολο Παζολίνι σε επανέκδοση στο ΖΕΦΥΡΟ

Η NEW STAR ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΣΕ ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΗ
ΤΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΝΤΕΜΠΟΥΤΟ, ΤΟ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ ΤΟΥ
ΠΙΕΡ ΠΑΟΛΟ ΠΑΖΟΛΙΝΙ

«ACCATTONE»

Ιταλία 1961 – Διάρκεια 117΄

 Το κινηματογραφικό ντεμπούτο του
‘‘ποιητή των εικόνων’’ Πιέρ Πάολο Παζολίνι.

Μια ταινία, βασισμένη στο μυθιστόρημα του Παζολίνι «Μια βίαιη ζωή»,
ένα λιτό, υποβλητικό, ασπρόμαυρο αριστούργημα.

‘‘Πριν απ’ το καθετί, το Ακατόνε είναι η ταινία ενός ποιητή.’’
Βασίλης Ραφαηλίδης

Η δύναμη των εικόνων, η βία, το χιούμορ, το εκτυφλωτικό μεσογειακό λιοπύρι εγκαινιάζουν τη λαμπρή και σύντομη διαδρομή ενός τεράστιου και τραγικού δημιουργού.

‘‘Αν διάλεξα να είμαι κινηματογραφιστής και όχι μόνο συγγραφέας, είναι επειδή προτίμησα αντί να εκφράζω την πραγματικότητα με σύμβολα, όπως είναι οι λέξεις, να εκφράζω μέσω του κινηματογράφου την πραγματικότητα με την πραγματικότητα.’’ Πιέρ Πάολο Παζολίνι

Από 20 Ιουλίου στους Κινηματογράφους
από τη NEW STAR σε Επανέκδοση

στο θερινό κινηματογράφο των σινεφίλ ΖΕΦΥΡΟ

Από 20/7 έως 26/7 

Καθημερινά 21.00 και 23.00

ΖΕΦΥΡΟΣ
Τρώων 36, Άνω Πετράλωνα – Θησείο
Tηλ. επικοινωνίας: 2103462677
Εισ.: €7.00, φοιτ./ άνω των 65/Εκπαιδευτικοί /άνεργοι €6.00
ΚΑΘΕ ΤΡΙΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΟΔΟΣ  €5,00

Σελίδα στο facebοok ZEFIROS NEW STAR ART CINEMA:
www.facebook.com/ZefirosNewStarArtCinema

«ACCATTONE»
Κοινωνική – Ιταλία 1961 – Διάρκεια 117΄ – Α/Μ

Σκηνοθεσία: Πιερ Πάολο Παζολίνι
Σενάριο: Πιερ Πάολο Παζολίνι, Σέρτζιο Τσίτι
Σύνθεση μουσικής: Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ
Πρωταγωνιστούν: Φράνκο Τσίτι, Φρανκα Πασούτ, Αντριάνα Άστι

ΣΥΝΟΨΗ
Ο ήρωας της ταινίας, ο Ακατόνε, φυτοζωεί σε μια φτωχογειτονιά της Ρώμης, με τα χρήματα μιας ιερόδουλης, της Μανταλένας. Όταν η γυναίκα καταλήγει στη φυλακή, αυτός τα βρίσκει σκούρα, καθώς προσπαθώντας να τα ξαναβρεί με τη γυναίκα του που ζει μαζί με το παιδί τους στο πατρικό της σπίτι, τελικά καταλήγει διωγμένος και ξυλοκοπημένος.

Ο Ακατόνε αποφασίζει να κάνει τον προαγωγό και να βάλει στη θέση της Μανταλένας, τη Στέλλα, μια νέα του γνωριμία. Η κοπέλα όμως δεν είναι φτιαγμένη για τη σκληρή ζωή του πεζοδρομίου και τότε ο Ακατόνε αποφασίζει να βρει κάποια δουλειά, για να μπορέσει να συντηρήσει τον εαυτό του και τη Στέλλα. Όμως δεν αντέχει ούτε μια μέρα τον μόχθο της εργασίας, αφού δεν έχει δουλέψει ποτέ στη ζωή του. Χωρίς να το ξέρει ότι η αστυνομία τον έχει βάλει στο μάτι, καθώς η Μανταλένα τον έχει καρφώσει από τη φυλακή για μαστροπεία, ο Ακατόνε μπλέκει σε μια μικροληστεία για να τα βγάλει πέρα…

Λίγα λόγια για την ταινία
Την αρχή λοιπόν στην πλούσια φιλμογραφία του ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι  κάνει με αυτό το λιτό, υποβλητικό, ασπρόμαυρο αριστούργημα.

Το σενάριο της ταινίας είναι βασισμένο στο μυθιστόρημα του Παζολίνι «Μια βίαιη ζωή».

Ο Παζολίνι με τη δική του υπέροχη ποιητική ματιά, κάνει πιο έντονο το ρεαλισμό κινηματογραφώντας την πραγματικότητα της εξαθλιωμένης παρακοινωνίας που ενεργεί στο περιθώριο. Μια απόλυτη καταγραφή της ιταλικής κοινωνίας του λούμπεν, που η αδράνεια τους οδηγεί σε μειωμένη κοινωνική συνείδηση, αποκομμένοι από την πραγματικότητα.

Η ρεαλιστική περιγραφή του “άγονου” βίου και της “αμαρτωλής” πολιτείας των λούμπεν συνδυάζεται έξοχα με μια ποιητική σπουδή της ψυχολογίας και της συμπεριφοράς τους.

Οι εξαθλιωμένες ζωές των ηρώων, που επιλέγει ο Παζολίνι να υποδύονται πολλοί ερασιτέχνες ηθοποιοί και οι οποίοι καθιερώνονται μέσα από τις ταινίες του, δημιουργούν ένα σύγχρονο έπος της πραγματικότητας.

Παρατηρητής, μελετητής, στοχαστής και δημιουργός του κινηματογράφου, μα πάνω απ΄ όλα ‘‘ποιητής των εικόνων’’ ο Παζολίνι καθιερώθηκε μέσα από το ντεμπούτο του ως ένας πρωτότυπος αλλά και σημαντικός δημιουργός της εποχής του.

Κινηματογραφεί τη ζωή του ήρωα του και κατ΄ επέκταση σε κάθε περιθωριακή γωνιά της Ρώμης, σε κάθε εξαθλιωμένη κοινωνική ομάδα της εποχής.

Η ταινία ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων και καθιέρωσε αμέσως στο χώρο του κινηματογράφου, τον Παζολίνι ως έναν πρωτότυπο και σημαντικό δημιουργό.

Το κινηματογραφικό ντεμπούτο του Παζολίνι, άμεσα συνδεδεμένο με τον νεορεαλισμό και την αντίληψή του.

Καταξιωμένος ποιητής και μυθιστοριογράφος ήδη από τη δεκαετία του ’50, και κατόπιν συνεργάτης σε σενάρια αρκετών ταινιών, ο Παζολίνι κάνει στην Ιταλία το 1961 την πρώτη ολοκληρωμένη κινηματογραφική του κατάθεση, εκπλήσσοντας κυρίως όσους τον εκτιμούσαν ως συγγραφέα. Πέρα από τις λέξεις, το συγκλονιστικό «ACCATTONE» δεσπόζει στον παγκόσμιο κινηματογράφο ως μια ιστορία εικόνων, ενοχλεί πολλούς και διχάζει τους κριτικούς που το χαρακτηρίζουν άλλοι ως μια ταινία του ιταλικού νεορεαλισμού και άλλοι ως μια ταινία στους αντίποδες του νεορεαλισμού, λόγω της τρυφερής της ματιάς στο λούμπεν προλεταριάτο.

Βραβεία
Υποψήφια για Βραβείο BAFTA Καλύτερου ξένου ηθοποιού 1963

Ο ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ – ΠΙΕΡ ΠΑΟΛΟ ΠΑΖΟΛΙΝΙ
(5 Μαρτίου 1922 – 2 Νοεμβρίου 1975)

Ο Πιερ Πάολο Παζολίνι, μια εξαιρετικά πολυσχιδής προσωπικότητα, γεννήθηκε στις 5 Μαρτίου του 1922, τη χρονιά που ανέβηκε στην εξουσία ο Μπενίτο Μουσολίνι, στην πόλη Μπολόνια της Ιταλίας. Ο πατέρας του Κάρλο είναι υπαξιωματικός του στρατού και εξαιτίας αυτού, η οικογένεια Παζολίνι αλλάζει διαρκώς τόπο διαμονής. Η σχέση του με τους γονείς του, τον αυταρχικό και τυραννικό πατέρα που διοικεί την οικογένεια με στρατιωτικό τρόπο και τη δασκάλα μητέρα του για την οποία έτρεφε αισθήματα λατρείας, επηρεάζουν από το ξεκίνημα της ζωής του τον Ιταλό δημιουργό.

«Γεμάτος πάθος, σεξουαλικότατος, βίαιος σαν χαρακτήρας κατέληξε στη Λιβύη, χωρίς δεκάρα· έτσι άρχισε τη στρατιωτική καριέρα που τον καταπίεσε και τον παραμόρφωσε ψυχολογικά τόσο ώστε να τον σπρώξει στον έσχατο συντηρητισμό. Είχε ποντάρει τα πάντα πάνω στη φιλολογική μου καριέρα, από τότε που ήμουνα ακόμα παιδί, μιας και τα πρώτα μου ποιήματα τα έγραψα σε ηλικία εφτά χρονών. Είχε διαισθανθεί, ο κακομοίρης, αλλά δεν είχε προβλέψει τις ταπεινώσεις που θα συνόδευαν την επιτυχία μου», γράφει για τον πατέρα του αργότερα ο Πιερ Πάολο Παζολίνι.

Στη Μπολόνια αρχίζει τις σπουδές του στην Ιστορία της Τέχνης και Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο, «ένα πανεπιστήμιο με δομή φασιστική» σύμφωνα με τον ίδιο. Το 1942, ενώ ο πατέρας του είναι αιχμάλωτος στην Κένυα, ο Πιερ Πάολο με τη μητέρα του και τον νεότερο του αδερφό Γκουίντο καταφεύγουν στην Καζάρσα. Την ίδια εποχή, με δικά του έξοδα, ο νεαρός Παζολίνι εκδίδει την ποιητική συλλογή «Ποιήματα στην Καζάρσα», γραμμένα στη διάλεκτο του Φρίουλι. Τον επόμενο χρόνο ξεκινά τη στρατιωτική του θητεία στο Λιβόρνο· λιποτακτεί ωστόσο και ξαναγυρίζει στην Καζάρσα.

Το 1945 ο αδερφός του, μέλος ανταρτικής ομάδας Όζοπο, δολοφονείται μαζί με συντρόφους του από Γιουγκοσλάβους αντάρτες, περιστατικό που παραμένει από τα πιο σκοτεινά στις σελίδες της ιταλικής αντίστασης. Ο Παζολίνι θα εκφράζει τον πόνο και το πένθος του για τη δολοφονία του αδερφού του στα δυο μυθιστορήματα του σε ρομανέσκο, «Τα Παιδιά της Ζωής» και στο «Μια Ζωή Γεμάτη Βία».

Από το 1945 έως το 1949 ο Παζολίνι στο Γυμνάσιο ενός μικρού χωριού κοντά στην Καζάρσα. Στις 18 Φεβρουαρίου 1945 ιδρύει με νεαρούς φοιτητές την «Academiuta de lenga Furlana», μια μικρή ακαδημία σπουδών για τη γλώσσα και την κουλτούρα του Φριούλι. Την ίδια εκείνη περίοδο, μετά τους αγώνες των εργατών γης στο Φριούλι, γράφει την πρόζα «Οι Μέρες του Αγαθού Ντε Γκάσπερι» που αργότερα θα γίνει μυθιστόρημα και θα εκδοθεί το 1962 με τίτλο «Το Όνειρο μιας Υπόθεσης». Από τις μέρες εκείνες ο Παζολίνι θα ξεκινήσει να «ζωγραφίζει» μια Ιταλία ταπεινή, πραγματική, καθημερινή, ενώ στα τελευταία του πια γραπτά θα διαπιστώσει και θ’ ανακοινώσει την εξαφάνιση της με τρόπο που θα ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων και θα δημιουργήσει σκάνδαλο. Τα χρόνια στην Καζάρσα θα μείνουν ανεπανάληπτα για τον Πιερ Πάολο και, όπως με τα παιδικά του χρόνια, θα τα μυθοποιήσει και θα τα χαρακτηρίσει ιερά και αμόλυντα.

Λίγο πριν από τις εκλογές του 1948, ένα αγόρι εξομολογείται στον ιερέα του χωριού ότι είχε σεξουαλικές σχέσεις με τον Παζολίνι. Αποπέμπεται από το Γυμνάσιο και η ζωή πλέον στο μικρό χωριό γίνεται αδύνατη για τον νεαρό καθηγητή που φεύγει με τη μητέρα του για τη Ρώμη, όπου θα συναντήσει εξαιρετικές δυσκολίες στην επιβίωσή του. «Υπήρξα ένας απ’ αυτούς τους άνεργους που καταλήγουν στην αυτοκτονία» θα πει αργότερα για την εποχή εκείνη.

Το 1952 δημοσιεύεται μια σημαντική μελέτη του, σε συνεργασία με τον Μάριο Ντ’ Άρκο, για την ποίηση με διάλεκτο του 19ου αιώνα. Το 1954 εκδίδει μια συλλογή με τα ποιήματα που έγραψε στο Φριούλι, με τίτλο «Η Πιο Ωραία Νιότη». Το 1955, ιδρύει και δουλεύει μαζί με τους Ροβέρσι, Λεονέτι, Ρομάνο και Φορτίνι το φιλολογικό περιοδικό «Officina», μια σύντομη σε ζωή αλλά σπουδαία μαρτυρία των απόψεων των Ιταλών διανοούμενων της εποχής. Την ίδια χρονιά εκδίδεται το μυθιστόρημα «Τα Παιδιά της Ζωής», που υπήρξε η πρώτη του συγγραφική επιτυχία. Το περιοδικό κλείνει οριστικά το 1959 μετά από ένα άρθρο που έγραψε ο Παζολίνι εναντίον του Πάπα Πίου ΧΙΙ.

Διευθύνει την επιθεώρηση «Nuovi argomenti» με τον Αλμπέρτο Μοράβια, ο οποίος τον θεωρεί, ήδη από το τέλος της δεκαετίας του ’50, ως τον σημαντικότερο Ιταλό ποιητή της γενιάς του. Την ίδια εποχή αρχίζει να ασχολείται με τον κινηματογράφο ως σεναριογράφος και συνεργάζεται με τον Μπολονίνι, τον Μπερτολούτσι και τον Ρόσσι. Το 1961 σκηνοθετεί την πρώτη του ταινία, το «Ακατόνε». Ακολουθούν οι ταινίες «Μάμα Ρόμα» με τους Anna Magnani και Ettore Garofolo (1962), το «Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο» (1964), «Οιδίπους Τύραννος» (1967), «Θεώρημα» με τον Terence Stamp (1969), «Χοιροστάσιο» (1969), «Μήδεια» με τη Μαρία Κάλλας (1970), καθώς και η λεγόμενη τριλογία της ζωής: το «Δεκαήμερο» (1971), «Οι Ιστορίες του Καντέρμπουρυ» (1972) και «Χίλιες και μια νύχτες» (1974).

Το κύκνειο άσμα του, «Σαλό» ή «120 μέρες στα Σόδομα», προκάλεσε φρίκη, ουρλιαχτά, βίαιες αντιδράσεις και εισαγγελικές παρεμβάσεις. Ο Παζολίνι, εμπνευσμένος από τον Μαρκήσιο Ντε Σαντ, δημιουργεί με τον παραγωγό Ρενάλντο Γκριμάλντι ένα κινηματογραφικό έργο μη «παθητικό» και «υπνωτικό» αλλά «επιθετικό», όπως πίστευε ότι πρέπει να είναι η λειτουργία του κινηματογράφου. Στο έργο, τέσσερις εκπρόσωποι της φασιστικής εξουσίας απάγουν κορίτσια και αγόρια και τα υποβάλλουν σε σεξουαλικά όργια, βασανιστήρια και τελετές κοπρολαγνείας. Η ταινία προκαλεί σφοδρές αντιδράσεις. «Μα αυτή ήταν η επιδίωξή μου. Να εξοργίσω, να θυμώσω τον θεατή. Στην αρχή θα στραφεί εναντίον της ταινίας, εναντίον μου. Ύστερα θα πει πως πρόκειται για ένα πορνό. Αυτό είναι μια βολική εξήγηση. Μερικοί όμως μπορεί να ξανασκεφτούν. Ο φασισμός δεν καίει μόνο σάρκες. Μας “σπρώχνει” στον ολοκληρωτικό αφανισμό», δήλωσε ο Παζολίνι σε μία από τις τελευταίες συνεντεύξεις του.

Ο θάνατος
Ο Πιερ Πάολο Παζολίνι βρέθηκε νεκρός τα ξημερώματα της 2ας Νοεμβρίου του 1975 στην παραλία της Όστια, έξω από τη Ρώμη. Το πτώμα έφερε σημάδια άγριας κακοποίησης: σχεδόν αποκομμένα αυτιά, σπασμένες οδοντοστοιχίες, συνθλιμμένα οστά θώρακα από το επανειλημμένο πέρασμα οχήματος από πάνω του. Για τον άγριο φόνο ομολόγησε και καταδικάστηκε ως ένοχος, σε φυλάκιση 9 ετών και 7 μηνών, ένας εκπορνευόμενος 17χρονος, ο Πίνο Πελόζι. Ο Παζολίνι ενταφιάστηκε στο αγαπημένο του χωριό, το Φριούλι.

Η αγριότητα ωστόσο της δολοφονίας είχε εξαρχής δημιουργήσει υποψίες ότι ο Πελόζι δεν ήταν ο μόνος δράστης του εγκλήματος. Πέρασαν 30 χρόνια ώσπου, το 2005, ο Πελόζι απέσυρε την ομολογία του, δηλώνοντας πως πλέον ήταν νεκροί όλοι όσοι απειλούσαν τον ίδιο και την οικογένειά του, κάτι που του επέτρεπε πλέον να πει την αλήθεια. Σύμφωνα με τα όσα δήλωσε, αλλά και την έρευνα των Σικελών δημοσιογράφων Τζουζέππε Λο Μπιάνκο και Σάντρα Ρίτσα, η δολοφονία του Πιερ Πάολο Παζολίνι ήταν καθαρά πολιτικό, και όχι σεξουαλικό, έγκλημα.

Σύμφωνα με τους δημοσιογράφους, αιτία ήταν η γνώση του Παζολίνι για πρόσωπα της ιταλικής πολιτικής και τις διασυνδέσεις τους με τον κόσμο της Μαφίας. «Ξέρω τα ονόματα των υπευθύνων, όλων αυτών που χειραγωγούν τους νεοφασίστες, όλων αυτών των γνωστών αγνώστων που είναι υπεύθυνοι για τα πρόσφατα εγκλήματα» είχε δηλώσει ο Παζολίνι ένα χρόνο πριν από τη δολοφονία του. Το τελευταίο βιβλίο του, μάλιστα, με τίτλο «Πετρέλαιο» (στα ελληνικά κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Παρατηρητής» το 1993), με πρόφαση ιστορίες ερωτικών εμμονών προχώρησε σε αποκαλύψεις για τους εγκληματικούς πολιτικούς και οικονομικούς κύκλους της περιόδου της Δεύτερης Δημοκρατίας στην Ιταλία.

«Τον εκτέλεσαν. Ήταν πέντε. Του φώναζαν «βρωμόπουστα», «σκατοκομμούνι» και τον χτυπούσαν βίαια. Εμένα με είχαν ακινητοποιήσει. Δεν άγγιξα καν τον Παζολίνι, αντίθετα προσπάθησα να τον υπερασπιστώ» δήλωσε ο 51 ετών σήμερα Πελόζι. Μεταξύ των πέντε εκτελεστών είχε αναγνωρίσει τους αδελφούς Μπορσελλίνο και δύο Σικελούς νεοφασίστες και ντίλερ. Η έρευνα σχετικά με τη δολοφονία Παζολίνι άρχισε εκ νέου μετά την αναίρεση του Πελόζι αλλά οι δικαστές αποφάσισαν ότι δεν υπήρχαν αρκετά στοιχεία για να συνεχιστεί.

Φιλμογραφία
Ακατόνε (Accattone, 1961)
Μάμα Ρόμα (Mamma Roma, 1962)
Η Ρικότα, επεισόδιο απ’ τη συλλογή RoGoPaG, (La ricotta, 1963)
La rabbia, (1963)
Το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο (Il vangelo secondo Matteo, 1964)
Πουλιά παλιόπουλα (Uccellacci e uccellini, 1966)
Οιδίπους (Edipo re, 1967)
Οι Μάγισσες (Le streghe — La Terra vista dalla Luna, 1967)
Θεώρημα (Teorema, 1968)
Χοιροστάσιο (Porcile, 1969)
Μήδεια (Medea, 1969)
Το Δεκάμερο (Il Decameron, 1971)
Οι Μύθοι του Καντέρμπουρι (I Racconti di Canterbury, 1972)
Χίλιες και Μία Νύχτες (Il fiore delle Mille e una Notte, 1974)
Σαλό ή 120 Μέρες στα Σόδομα (Salo o le 120 giornate di Sodoma, 1976)

ΦΡΑΝΚΟ ΤΣΙΤΙ –  Ο ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΑΚΑΤΟΝΕ
Ο θρύλος του ιταλικού κινηματογράφου που έγινε γνωστός κυρίως μέσα από τις ταινίες του Πιερ Πάολο Παζολίνι, ο οποίος του είχε ιδιαίτερη αδυναμία λόγω της ιδιαίτερης εκφραστικότητας του προσώπου του, όπως είχε δηλώσει χαρακτηριστικά.

Σε ηλικία 26 ετών, ο Τσίτι ανέλαβε τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο «Accattone» του Παζολίνι (1961).  Ακολούθησαν συμμετοχές στα φιλμ του Ιταλού σκηνοθέτη των δεκαετιών 60 και 70: «Μάμα Ρόμα» (1962) δίπλα στην Άννα Μανιάνι, το «Χοιροστάσιο» (1969) και το «Δεκαήμερο» (1971).

Ο Τσίτι συμμετείχε σε μεγάλο μέρος της φιλμογραφίας του μεγάλου κινηματογραφιστή, φιλόσοφου και ποιητή με σημαντικούς ρόλους στα φιλμ «Βασιλιάς Οιδίποδας» (1967), «Οι Θρύλοι του Καντέρμπουρι» (1972) και «Χίλιες και μία νύχτες» (1974) ενώ είχε δουλέψει ως ηθοποιός στην ταινία του σκηνοθέτη αδελφού του Σέρτζιο Τσίτι «Οστια» (1970).

Υπήρξε επίσης ενεργός ως ηθοποιός του θεάτρου.

Το 1972, η φήμη του έφθασε στο Χόλυγουντ, όταν κλήθηκε να υποδυθεί τον Κάλο στο αριστούργημα του Φράνσις Φορντ Κόπολα, «Ο Νονός». Αναβίωσε το ρόλο το 1990 στο τρίτο μέρος της επικής κινηματογραφικής σειράς.

Σημαντικές ήταν και οι εμφανίσεις του και σε άλλες γνωστές ιταλικές ταινίες, όπως στο «Μια σειρά δολοφονίες» (1976) του Έλιο Πέτρι και στο «Φεγγάρι» (1979) του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι.

Pier Paolo Pasolini: Μία αυτοπαρουσίαση
Γεννήθηκα στην Μπολώνια. Είμαι σαρανταέξι χρόνων. Είμαι συγγραφέας κινηματογραφιστής. Πρωτοεμφανίστηκα με μια ποιητική συλλογή, αφού είχα τελειώσει το Πανεπιστήμιο, στα είκοσι μου χρόνια. Υπήρξα φιλόλογος. Υπήρξα διευθυντής λογοτεχνικών περιοδικών. Έγραψα βιβλία. Έκανα ταινίες και τώρα αρχίζω ένα καινούριο επάγγελμα, το επάγγελμα του δημοσιογράφου: συνεργάζομαι με μια εβδομαδιαία εφημερίδα στην οποία κρατάω μια τακτική στήλη.

Πριν δεκαοκτώ χρόνια έφθασα στην Ρώμη, και η κατάσταση μου με ανάγκασε να ζήσω στις φτωχές συνοικίες της πρωτεύουσας. Τραυματισμένος από τη ζωή σ’ αυτά τα προάστια, έγραψα τα πρώτα μου δύο μυθιστορήματα πάνω σ ‘αυτό το θέμα. Μου ζήτησαν μετά να συνεργαστώ σε σενάρια ταινιών που είχαν για φόντο αυτές τις άθλιες συνοικίες -ιδιαίτερα ο Φελίνι στις Νύχτες της Καμπίριας.

Το 1961, γύρισα την πρώτη μου ταινία, το Accattone με άγνωστους ηθοποιούς. Στην προβολή της ταινίας στη Ρώμη, φασίστες θεατές ρίξανε στην οθόνη κλούβια αυγά και μελανοδοχεία.

Γύρισα κατόπιν με την Άννα Μανιάνι και τον Φράνκο Τσίτι το Mamma Roma. Κατά την διάρκεια του Φεστιβάλ Βενετίας, όπου η ταινία αντιπροσώπευε επίσημα την Ιταλία προσπάθησαν να την κατάσχουν, κάνοντας αγωγή.

Γύρισα το La Ricotta, ένα σκετς της ταινίας ROGOPAGI, εναντίον του οποίου κατατέθηκε αγωγή, στην Ρώμη, που στηριζόταν σε ένα άρθρο του φασιστικού κώδικα και η ταινία κατασχέθηκε. Καταδικάστηκα σε τέσσερις μήνες φυλακή με αναστολή. Στην έφεση ο εισαγγελέας απέσυρε τη μήνυση και εξέδωσε απαλλακτικό βούλευμα.

Θα πρέπει να πω ότι στο μεταξύ είχα γυρίσει το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο/ Il vangelo secondo Matteo που είχε επιλεγεί να αντιπροσωπεύσει την Ιταλία στο Φεστιβάλ της Βενετίας, όπου και πήρε το Μεγάλο Βραβείο της Διεθνούς Επιτροπής Κινηματογράφου.

Το 1966, στις Κάννες, αντιπροσωπεύοντας και πάλι επίσημα την Ιταλία, παρουσίασα το Uccellacci e Uccellini με τον Τοτο και τον Νινετο Νταβολι, που είναι η ταινία που αγαπώ περισσότερο, γιατί είναι η πιο αγνή και η πιο φτωχή.

Τον επόμενο χρόνο παρουσίασα σ’ αυτό το αιώνιο Φεστιβάλ της Βενετίας τον Οιδίποδα Τύραννο/ Edipo Re, που η επιτυχία που συνάντησε σε κριτικούς και κοινό με κάνει ευτυχισμένο.

Η τελευταία μου ταινία το Θεώρημα/ Teorema, πάλι στη Βενετία, πήρε το Μεγάλο Βραβείο της Καθολικής Εκκλησίας. Αλλά ούτε το βραβείο, ούτε η θερμή και καθησυχαστική υποδοχή της διεθνούς και ιδιαίτερα της γαλλικής κριτικής (αν εξαιρέσουμε τη φασιστική κριτική) δεν εμπόδισαν τις δικαστικές αγωγές που έγιναν με το πρόσχημα του άσεμνου.

Δικάστηκα στην Βενετία.

Κινδύνεψα να πάω φυλακή για πολλούς μήνες.

Τελικά απαλλάχτηκα.

Μού είπαν ότι έχω τρία είδωλα: τον Χριστό, τον Μαρξ και τον Φρόυντ. Αυτά είναι φόρμουλες. Το μόνο μου είδωλο είναι η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ.

Αν διάλεξα να είμαι κινηματογραφιστής και όχι μόνο συγγραφέας, είναι επειδή προτίμησα, αντί να εκφράζω την πραγματικότητα με σύμβολα, όπως οι λέξεις, να εκφράζω μέσω του κινηματογράφου την ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ με την ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ.

(Το κείμενο αυτοπαρουσίασης είναι από την ειδική έκδοση του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσ/νίκης, για τον σκηνοθέτη)

ΚΡΙΤΙΚΕΣ
To 1960, που γύρισε τούτη την πρώτη του ταινία, ο μακαρίτης Πιερ Πάολο Παζολίνι ή­ταν ήδη γνωστός ποιητής και δοκιμιογράφος και λιγότερο γνωστός μυθιστοριογράφος. Έχοντας περάσει κι ο ίδιος τρομερές μέρες φτώχειας, είχε την ευκαιρία τότε να γνωρίσει καλά τους λούμπεν προλετάριους και να μελετήσει την «ποιότητα» της δυστυχίας τους. Την 1η Νοεμβρίου 1975, αυτοί ακριβώς οι λούμπεν τον σκότωσαν στα 53 του χρόνια, ίσως γιατί πολύ τους αγάπησε.

Το μυθιστόρημα του Μια βίαιη, ζωή, απ’ όπου είναι παρμένο το σενάριο του Ακατόνε — πρόκειται για το παρατσούκλι του κύριου ήρωα—, είναι περισσότερο μια ποιητική σπουδή της ψυχολογίας και της συμπεριφοράς του λούμπεν και λιγότερο μια ρεαλιστική περιγραφή του άγονου βίου του και της «αμαρτωλής» πολιτείας του.

Για τον Παζολίνι, οι λούμπεν δεν είναι διεστραμμένα τέρατα αλλά άνθρωποι με υποσταθμισμένη την κοινωνική τους συνείδηση στο «βαθμό μηδέν», αποκομμένοι τελείως από το ιστορικό-κοινωνικό γίγνεσθαι στο οποίο αρνούνται να μετάσχουν, δημιουργώντας έτσι μια παρακοινωνία που ενεργεί στο περιθώριο της κοινωνίας — και εναντίον της.

Η κοινωνική συνείδηση επικαθορίζεται από τις παραγωγικές σχέσεις. Συνεπώς, ο «τέλειος λούμπεν» δεν πρέπει να έχει ούτε άμεση ούτε έμμεση σχέση με την παραγωγή. (Ο κλέφτης έχει έμμεση σχέση με την παραγωγή: οικειοποιείται το προϊόν της δουλειάς άλλων.) Η πόρνη και κυρίως ο «προστάτης» της είναι ριζικά και ολικά ξεκομμένοι από την παραγωγή: είναι τα τέλεια παράσιτα.

Τούτο τον πλήρη παρασιτισμό μελετάει ο Παζολίνι στο Ακατόνε. Οι λούμπεν του ούτε καν σαν νταβατζήδες δεν είναι ιδιαίτερα δραστήριοι. Ακόμα και το «νταβατζιλίκι» το αντιμετωπίζουν σαν μια βαριά δουλειά. Η πλήρης αδράνεια και η απόλυτη παραίτηση είναι το μεγάλο «ιδανικό» τους.

Το μέγεθος της επιτυχίας του Παζολίνι εδώ, προσδιορίζεται από την προσπάθεια του να περιγράψει την αδράνεια μέσα από μια δράση. Και η δράση αυτή όντας ουσιαστικά «μη δράση» έπρεπε να φορτιστεί με συμπεριφοριακές λεπτομέρειες απόλυτης ακρίβειας και αποτελεσματικότητας. Έτσι, το Ακατόνε δομείται εξ ολοκλήρου πάνω στην οξύτατη ματιά ενός μελετητή που τυχαίνει να ‘ναι και ποιητής: η λεπτομέρεια χάνει τη σχολαστική της επιστημοσύνη και γίνεται διάσταση της «καθαρής» ποίησης. Πριν απ’ το καθετί, το Ακατόνε είναι η ταινία ενός ποιητή.

«Το Βήμα», 22-11-1977.
Βασίλης Ραφαηλίδης (Κριτικός κινηματογράφου, μαρξιστής συγγραφέας)

Trailer της ταινίας «ACCATTONE»
www.youtube.com/watch?v=4UTQu3cz3b0

IMDB της ταινίας «ACCATTONE»
www.imdb.com/title/tt0054599/

Link photo της ταινίας «ACCATTONE»
www.flickr.com/photos/155666086@N07/albums/