“Οι άνθρωποι που κάνουν γκράφιτι είναι οι καλλιτέχνες της Ελλάδας του σήμερα. Αυτή η τέχνη ταιριάζει στην Αθήνα πια. Οι εξωτερικοί τοίχοι των σπιτιών αντικατοπτρίζουν τη δημόσια εικόνα της πόλης. Νομίζω ότι το να παρουσιάζουμε τις ιδέες μας στους δρόμους είναι ο πιο εύκολος τρόπος να κερδίσουμε το κοινό για τα ιδεώδη μας. Μη μπερδεύεστε: το γκράφιτι είναι ένα όπλο επιρροής γιατί είναι τόσο εμφανές στην πόλη, που γίνεται μια τεράστια έκθεση που δίνει ελευθερία σε όλους” λέει ο Χαρίτωνας Τσαμαντάκης, ο συγγραφέας του βιβλίου “Η Ιστορία του Ελληνικού Γκράφιτι”.
Τα τελευταία εφτά χρόνια το κοινωνικοοικονομικό και πολιτικό πεδίο άλλαξε σε τέτοιο βαθμό και επηρέασε τον τρόπο έκφρασης των καλλιτεχνών, όχι μόνο σε επίπεδο τρόπου, αλλά και στο ίδιο το περιεχόμενο των έργων τους. Το πολιτικό σύστημα απαξιώθηκε μέσα στην οικονομική κρίση και χάραξε μια διαφορετική πορεία για την αστική τέχνη. Οι άνθρωποι άρχισαν να πιστεύουν περισσότερο στην ομάδικότητα και στο πόσα μπορούν να πετύχουν όλοι μαζί με τη καθημερινή πολιτική ασάφεια που κυριαρχεί. Η κριτική προς το σύστημα, τις αρχές και τους νόμους αναδείχθηκε μέσα από τη δημόσια γραφή. Οι Αθηναϊκοί τοίχοι έγιναν σύμβολο έκφρασης και φιλοξένησαν σύμβολα, εμβλήματα, συναισθήματα, κάνοντας την ίδια τη γειτονιά ένα ζωντανό τόπο αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας.
Οι καλλιτέχνες του δρόμου στην Αθήνα δημιουργούν με μια πολύπλευρη-πολύχρωμη και πολύ έντονη γλώσσα, με την οποία προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν την διεθνή και Ελληνική κοινότητα. Νιώθουν πως οι πράξεις τους διαμορφώνουν ένα δημόσιο διάλογο με τους καθημερινούς ανθρώπους και πως δημιουργούν ένα ζωντανό χώρο για τους πολίτες στον οποίο δίδεται η δυνατότητα να αναδυθούν σκέψεις και προβληματισμοί που τα παραδοσιακά μέσα μαζικής ενημέρωσης συνήθως αποκρύπτουν. Στα γκράφιτι της Αθήνας, κυριαρχούν εθνικές εικόνες και σύμβολα, μεταφορές και μύθοι μαζί με ζωντανές και επαναστατικές εκφράσεις που απηχούν δυναμισμό και ενεργή συμμετοχή στο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι.
Κωνσταντινουπόλεως & Ιερά Οδός, Γκάζι
Η παραδοσιακή τέχνη εισέρχεται στο πολίτικό γκράφιτι, μεταφέροντας μας στο γαλάζιο του Αιγαίου συνδέοντας το παραδοσιακό-πολιτιστικό με το ιστορικό στοιχείο. Ο πρωταγωνιστής της συγκεκριμένης τοιχογραφίας είναι ένας χίπστερ Έλληνας, ντυμένος με Αγγλοαμερικανικές σημαίες από τη μία και φορώντας το εθνικό έμβλημα από την άλλη, υπονοώντας ηχηρά την πολιτισμική αλλοτρίωση που συνεπάγεται της παγκοσμιοποίησης και της άκρατης ξενομανίας.
«Πήραμε τη ζωή μας λάθος· κι αλλάξαμε ζωή», μία έκφραση σταθμός για την Ελληνική ποίηση που απαντάται στο ποίημα «Άρνηση» του Σεφέρη, το οποίο μελοποιήθηκε από τον Μίκη Θεοδωράκη. Η διαχρονικότητα του Σεφέρη διαφαίνεται στην σύγχρονη Ελληνική πραγματικότητα όπου οι έννοιες «λάθως» και «ζωή» είναι έννοιες που απασχολούν τον Ελληνικό λαό στα χρόνια της κρίσης.
Οδός Κωλέττη, Εξάρχεια
«Ξυπνήστε!» Το μπλε κυριαρχεί μέσα στον έντεχνο χειρισμό των χρωμάτων, δίνοντας την αίσθηση της ενότητας μεταξύ της Ελλάδας και των ανθρώπων της. Η φωνή ενός αθώου παιδιού θέλει να ακουστεί εν μέσω της κρίσης. Ξυπνήστε λοιπόν!
Οδός Μπενάκη, Εξάρχεια
Ο Καζαντζάκης έλεγε είμαι λέφτερος, ενώ ο καλλιτέχνης βροντοφωνάζει με κεφαλαιογράμματη γραφή «είμαι ΣΚΛΑΒΟΣ». Η ελπίδα βρίσκεται μίλια μακριά από την Ελληνική πραγματικότητα. «Φοβάμαι» σημαίνει πρακτικά πως θα υπηρετήσω τον καθένα σε ότι μου ζητήσει, αλλιώς αυτός ο φόβος θα πάρει συλλογικό χαρακτήρα και θα μας προετοιμάσει για μια κοινωνική αυτοκτονία. Στα λόγια του Καζαντζάκη, η ανεπιθύμητη σκλαβιά είναι η καθαρή ψύχωση που μπορεί να βιώσει ο άνθρωπος.
Κεραμεικός
«Καταζητείται ελπίς», εμπνευσμένο από το «Ζητείται ελπίς» του Αντώνη Σαμαράκη, θίγει πολιτικά και κοινωνικά φαινόμενα στην Ελλάδα. Ο μεγαλύτερος σε ηλικία άντρας, ο λευκός κύκνος ως σύμβολο αγνότητας, η ενοχικότητα και η ίδια η αλλοτροίωση του συστήματος σε μια εικόνα συμβολίζουν από τη μία το κοινωνικό αδιέξοδο και από την άλλη μία αχτίδα ελπίδας για το αύριο.
Οδός Μεσολογγίου, Εξάρχεια
«Πολέμησα τους φασίστες για να μου τους φέρουν πίσω τα εγγόνια μου». Η ιστορία και το παρελθόν συνδέονται με το παρόν και με την άνοδο των ακροδεξιών κομμάτων. Το μήνυμα είναι παραπάνω από ξεκάθαρο και εφ’ όσον τα ΜΜΕ αρνούνται να αποκαλύψουν την πραγματικότητα, αυτή γράφεται δυναμικά και απερίφραστα στους τοίχους. Η κουκούλα υποδηλώνει κι αυτή τις φωνές των ανθρώπων που δυστυχώς δεν ακούγονται ποτέ από τα ΜΜΕ.
Οι γειτονιές της Αθήνας μας έγιναν μνημεία πληροφόρησης λοιπόν.
Ο “αναγνώστης” των τοίχων βλέπει μια πληθώρα οικονομικών, κοινωνικών, και πολιτικών δρώμενων και γίνεται αποδέκτης της φωνής των καλλιτεχνών του δρόμου.
Οι τοίχοι μιλάνε. Εσύ τους ακούς;
Των Γιώργου Σταμπουλίδη και Νάσια Ντάλλα
*Όλη η έρευνα πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της διπλωματικής εργασίας του Γιώργου Σταμπουλίδη, μεταπτυχιακού φοιτητή του τμήματος Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Λουντ στη Σουηδία. Στην έρευνα του καταγράφηκαν πάνω από 500 κοινωνικοπολιτικά γκράφιτι-συνθήματα στο κέντρο της Αθήνας.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.