“There can be no democratic choice against the European treaties. One cannot exit the euro without leaving the EU”
Jean-Claude Juncker
Η φράση αυτή ειπώθηκε πριν 20 μέρες, εν όψει του πρώτου Eurogroup και του αντίστοιχου γύρου διαπραγματεύσεων όταν ακόμα δεν είχε εμφανιστεί το κείμενο του Moscovici και οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι ετοιμάζονταν να αντιμετωπίσουν μια πλήρως αντι- μνημονιακή αντιπροσωπεία που θα αμφισβητούσε τα ιερά και τα όσια της Ένωσης δηλαδή τις δανειακές συμβάσεις. Τι θα πει η φράση; Ελληνιστί: ψηφίστε ό, τι θέλετε, οι συμφωνίες δεν αλλάζουν. Δηλαδή όταν ένα κράτος-μέλος, με μια α κυβέρνηση, προχωρήσει σε μια συμφωνία ή υπογράψει μια Συνθήκη είναι δεσμευμένο σε αυτή ακόμα και αν η κυβέρνηση αλλάξει και προκύψει μια νέα που θα ήθελε να διαπραγματευτεί τους όρους της συμφωνίας. Που να ήθελε να ακυρώσει τη συμφωνία δηλαδή, τι θα γινόταν… Ενδιαφέρουσα άποψη από τον Πρόεδρο της Κομισιόν, θα γίνει ακόμα πιο ενδιαφέρουσα μόλις δούμε παρακάτω πώς εκλέχθηκε σε αυτή τη θέση.
Πριν πάμε εκεί όμως, αξίζει να δούμε ότι η σχέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των οργάνων της με τη δημοκρατία, έστω και την κοινοβουλευτική, είναι αρκετά ταραγμένη. Ας θυμηθούμε τη διαδικασία θέσπισης του Ευρωσυντάγματος που ξεκίνησε το 2004 με την υπογραφή της σχετικής Συνθήκης από αντιπροσώπους των 25 κρατών-μελών, η οποία για να τεθεί σε ισχύ έπρεπε να εγκριθεί στη συνέχεια από κάθε μέλος ξεχωριστά είτε με δημοψήφισμα με αποφασιστικό χαρακτήρα είτε από το εκάστοτε κοινοβούλιο. Η διαδικασία προχωρούσε ομαλά μέσα από τα κοινοβούλια μέχρι που το Μάιο και τον Ιούνιο του 2005 στη Γαλλία και την Ολλανδία πραγματοποιήθηκαν δημοψηφίσματα που έφεραν πρώτο το, αναπάντεχο, ΟΧΙ με 54% και 61% αντίστοιχα. Πρόκειται για χώρες με πρωταγωνιστικό ρόλο στην ευρωπαϊκή ενοποίηση, όντας ιδρυτικά μέλη όλου του εγχειρήματος από το 1951. Τι έγινε στη συνέχεια; Απέμεναν 6 δημοψηφίσματα σε Ηνωμένο Βασίλειο, Πορτογαλία, Δανία, Τσεχία, Πολωνία και Ιρλανδία τα οποία ακυρώθηκαν κατευθείαν! Η διαδικασία θέσπισης Ευρωσυντάγματος «πάγωσε», όμως το περιεχόμενο της Συνθήκης επανήλθε με άλλη μορφή και εμφανίστηκε ως Συνθήκη της Λισαβόνας, η οποία υπογράφηκε το 2007 από τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών και επικυρώθηκε από τα κοινοβούλια (μην έχουμε καμιά νίλα πάλι…) και περιλάμβανε το μεγαλύτερο μέρος των αλλαγών του Ευρωσυντάγματος. Μεταξύ αυτών είναι και η δυνατότητα του Κοινοβουλίου, που θα εκλεγόταν από τις ευρωεκλογές του 2014,να προτείνει Πρόεδρο της Κομισιόν. Η ανοικτή αυτή διατύπωση μετά από σκληρή αντιπαράθεση μεταξύ ευρωκοινοβουλίου και ευρωπαϊκού συμβουλίου απέκτησε σχετικά «άτεγκτο» χαρακτήρα και έτσι ο Juncker, υποψήφιος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, μαζί με τις ψήφους των Σοσιαλιστών, έγινε Πρόεδρος της Κομισιόν.
Το σκεπτικό φυσικά αφορούσε την προσπάθεια να γίνουν πιο προσιτοί οι θεσμοί στους πολίτες και ελεγχόμενοι από δημοκρατικές διαδικασίες. Έλα που στις εκλογές ψήφισε μόλις το 43%, έλα που δημοσκοπήσεις μετά τις εκλογές έδειξαν ότι μόλις το 8% ξέρει ποιος είναι ο Juncker , έλα που το κόμμα που τον στήριξε πήρε 221 (χάνοντας 44) έδρες στις 751, ο συγκεκριμένος είναι η δημοκρατική επιλογή. Βλέπετε τα δημοκρατικά κριτήρια είναι αρκετά ευλύγιστα στην Ένωση. Απορρίπτουν μια Συνθήκη τα μόνα δημοψηφίσματα που έχουν πραγματοποιηθεί για ευρωπαϊκή συμφωνία, αυτή επιστρέφει από την πίσω πόρτα και με άλλο όνομα. Εδώ δεν χρειάζεται να είμαστε τυπικοί. Όμως όταν χρειάζεται να εμφανιστεί ότι ο Πρόεδρος της Κομισιόν εκλέχθηκε απευθείας από τους πολίτες τότε τηρούνται όλοι οι τύποι έστω και αν λείπει η ουσία. Το πιο εντυπωσιακό βέβαια είναι ότι όλα δείχνουν ότι μπορείς, με κάποιον τρόπο, να επηρεάσεις ποιος θα είναι πρόεδρος της Κομισιόν αλλά όχι τη πολιτική θα ακολουθεί η χώρα σου. Δημοκρατία και διαφάνεια στα γύρω-γύρω αλλά όταν μπουν τα σκληρά ερωτήματα, εκεί κόβονται οι ευαισθησίες.
Θέλουμε και άλλο παράδειγμα; Μεγάλο κομμάτι της κουβέντας του Ευρωσυντάγματος αφορούσε την ενίσχυση του δημοκρατικού ελέγχου μέσα από την ισχυροποίηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Όταν όμως ήρθε η ώρα για τις σημαντικές αποφάσεις, το 2010, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ο μηχανισμός που δίνει δάνεια με αντάλλαγμα μνημόνια) συγκροτήθηκε μέσα από συμφωνία των κρατών-μελών και δεν πέρασε ποτέ από το ευρωκοινοβούλιο. Δεν έχω κάποια αμφιβολία ότι η απόφαση θα ήταν η ίδια και σε διαφορετική περίπτωση όμως έχει μια σημασία ο δρόμος που επιλέγεται στις πιο κρίσιμες στιγμές. Μάλλον τότε αποκαλύπτεται ποιος έχει το πάνω χέρι. Και φαίνεται επίσης ότι η «σωστή» πολιτική επιλογή πάντα θα βρει το δρόμο της στα πολύπλοκα ευρωπαϊκά μονοπάτια αρκεί να υπάρχει η κατάλληλη θέληση.
Από ό, τι φαίνεται έτσι θα γίνει και τώρα. Λίγο πριν τελειώσει το δεύτερο Eurogroup του μήνα, φαίνεται να υπάρχει κείμενο κατάληξης στο οποίο εκφράζεται η εκτίμηση για όσα έγιναν τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα και η νέα κυβέρνηση δεσμεύεται να περάσει κάθε αλλαγή από την έγκριση της Τρόικας. Και όμως τίποτα δεν τελείωσε. Γιατί αυτό που «τρόμαξε» τους γραφειοκράτες, εκλεγμένους και μη, δεν ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά η δυναμική ενός λαού που τράβηξε τη δική του κόκκινη γραμμή. Τώρα που η κυβέρνηση βρίσκεται πίσω από αυτή, πρέπει να αποφασίσει αν ο ίδιος θα επιμείνει…
Αλέξανδρος Μινωτάκης (Μέλος ΑΝΤΑΡΣΥΑ -ΝΑΡ)
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.