Αντ. Μπαλωμενάκης (βουλευτής ΣΥ.ΡΙΖ.Α.): Η Αριστερά δεν μπορεί να ξεκοπεί από τους αγώνες

Συνέντευξη εφ΄ όλης της ύλης με τον βουλευτή του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. στα Χανιά, Αντώνη Μπαλωμενάκη. Μιλήσαμε για το προσφυγικό, τον Καμμένο, τα κινήματα, τις δημοσκοπήσεις, τον Μητσοτάκη που «δεν μπορεί άμεσα να αποτελέσει ικανό αντίπαλο» και τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες μετά την αξιολόγηση.

Ο Αντ. Μπαλωμενάκης είναι δικηγόρος και συμμετέχει στους πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες από τα νεανικά του χρόνια. Διώχθηκε από τη χούντα ως ενεργό μέλος του αντιδικτατορικού κινήματος, ενώ παλιότερα ήταν υποψήφιος βουλευτής Χανίων με το ΚΚΕ, τον ενιαίο Συνασπισμό και τον Συνασπισμό της Αριστεράς και της Προόδου.

Μπορεί ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. να ξεμπερδέψει με το «παλιό» πριν ταυτιστεί από την κοινή γνώμη με αυτό;

Ό,τι ορίσαμε εξ αρχής ως «παλιό» είναι και πολυπλόκαμο και βαθιά ριζωμένο. Η αναμέτρησή μας με αυτό το προϊόν δεκαετιών στρεβλής και ιδιοτελούς άσκησης της πολιτικής εξουσίας άρχισε. Δεν είναι ωστόσο υπόθεση μερικών μηνών. Το σημαντικό είναι να υπάρξει συνέχεια. Απαιτείται υπομονή εξ ίσου ισχυρά με την βούλησή μας να μην κάνουμε πίσω. Όσο ο πολίτης θα βλέπει ότι «το παλεύουμε» δεν έχει λόγο να μας ταυτίζει με το φθαρμένο χθες. Ιδίως όταν αντιλαμβάνεται ότι πολλές από τις καθυστερήσεις είναι εγγενείς στο σύστημα απονομής της δικαιοσύνης.

Σε τι διαφέρει ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. σήμερα σε σχέση με εκείνον του Γενάρη του 2015;

Μετά τις εκλογές του Γενάρη κυκλοφορούσα συνεχώς μ’ ένα κόκκινο κασκόλ. Όχι για επίδειξη, αλλά έτσι μου έβγαινε η χαρά. Βιώσαμε τους μετέπειτα μήνες μέσα στην έντονη και μεταβαλλόμενη επικαιρότητα της διαπραγμάτευσης. Ταυτίζαμε συνειδητά το δημόσιό μας λόγο με την κυβερνητική προσπάθεια για έναν «προωθητικό», στην αρχή, έναν «έντιμο» στη συνέχεια και στο τέλος έναν «αμοιβαία αποδεκτό» συμβιβασμό. Προφανώς υπερτιμήσαμε τις δυνάμεις μας, επενδύσαμε πολλά στη θεωρία του «ντόμινο», υποτιμήσαμε τρομερά τη μεθοδικότητα και την αποφασιστικότητα του αντιπάλου. Καταλήξαμε σοφότεροι αν και βαθιά λαβωμένοι. Η διαφορά, για την οποία με ρωτάτε, είναι ακριβώς όση από τη θεωρία μέχρι την πράξη. Το ότι στο τέλος της χρονιάς που πέρασε καταφέραμε μέσα από όλες τις τρομερές αντιξοότητες να έχομε μια οικονομία σε πολύ καλύτερη κατάσταση από εκείνην που πρόβλεπαν οι σοφοί και ασφαλώς με πολύ καλύτερες τώρα προοπτικές από εκείνες που θα υπήρχαν εάν δεν είχε μεσολαβήσει η πολιτική αλλαγή της 25ης Γενάρη, εκτός από το δυναμισμό της ελληνικής οικονομίας αναδεικνύει και την πραγματιστική διαχείριση των οικονομικών. Η επιτυχής διαχείριση της δύσκολης περιόδου μετά το καλοκαίρι δίνει έναν «αέρα» δικαίωσης στο ΣΥ.ΡΙΖ.Α., που υπακούοντας στον αέναο νόμο της εντροπίας είναι, όντως, διαφορετικός σήμερα, όχι τόσο στον προγραμματικό του λόγο όσο στο πεδίο της εφαρμοσμένης πολιτικής.

Λέγεται τόσο από τα αριστερά σας όσο και από τα δεξιά σας ότι πλέον κάνετε ξεκάθαρη στροφή στη σοσιαλδημοκρατία, άποψη που ενισχύεται από την παρουσία του Αλέξη Τσίπρα στη Σύνοδο των Ευρωσοσιαλιστών.

Τους «από τα δεξιά» να τους καταλάβω γιατί το λένε. Οι «από τ’ αριστερά» όμως; Εδώ και κάποια χρόνια δεν ταυτίζουν, κακόβουλα λέω εγώ, το ΣΥ.ΡΙΖ.Α με την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία;

Η ουσία είναι ότι μετά την επί 25ετία σχεδόν απόλυτη κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού, είναι φυσιολογικό η ευρωπαϊκή Αριστερά να ψάχνει τα οροθέσιά της. Οι σταθερές της υπάρχουν. Εκτείνονται από την πιο ήπια εκδοχή (κοινωνικό κράτος, εγγυημένη εργασία και εισόδημα, δημοκρατικά δικαιώματα, σεβασμός στο Κράτος Δικαίου), έως την κατάστρωση μιας οραματικής πρότασης για το σοσιαλισμό του 21ου αιώνα. Τον καθένα τον ακολουθεί και τον προσδιορίζει και η ιστορία του, ασφαλώς. Ο Αλέξης πήγε στη σύνοδο ως παρατηρητής, όπως πάνε σε όλες τις συνόδους παρατηρητές, επιπροσθέτως δε επειδή είναι ο μόνος επικεφαλής αριστερού κόμματος που συμμετέχει, δίνοντας μάλιστα και τον τόνο, σε κυβερνητικό σχήμα. Μην ξεχνάμε ότι το 2014 ήταν ο επικεφαλής όλης της ευρωπαϊκής Αριστεράς στις ευρωεκλογές. Υπήρξε προσεκτικός στις οριοθετήσεις του και υπεραμύνθηκε αξιακών προταγμάτων που αποτελούν προτεραιότητες και του ΣΥ.ΡΙΖ.Α., της μοναδικής αυτήν τη στιγμή αριστερής Κυβέρνησης στην Ευρώπη. Δεν συμμερίζομαι συνεπώς την ισοπεδωτική εκτίμηση απ’ όποια πλευρά και αν προέρχεται. Αναγνωρίζω ότι το σύνθετο εγχείρημα να ανακάμψει η Αριστερά στην Ευρώπη, απαιτεί ευρύτητα και καθόλου λογικές είτε αποκλεισμού είτε, πολύ χειρότερα, αυτάρεσκου απομονωτισμού. Είμαι ικανοποιημένος που και μετά τις επισκέψεις και ενώ ανιχνεύονται και αξιολογούνται οι διαφοροποιήσεις μέσα στην ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, εξακολουθούν να υπάρχουν και να τονίζονται οι επί μέρους ιδιαιτερότητες που έχει το ελληνικό πείραμα, με σταθερή αναφορά στην αριστερή ταυτότητα του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.

Διαβάστε ακόμη:
Φάκελος: Η Ευρώπη αποδοκιμάζει την λιτότητα και αλλάζει

Πώς κρίνετε τη σκληρή κριτική από πρώην συντρόφους σας, που αποχώρησαν μετά τη συμφωνία; Πολλοί εξακολουθούν να πιστεύουν στο δρόμο της ρήξης, την οποία λένε ήθελε και η πλειοψηφία του κόμματος το περασμένο καλοκαίρι.

Δεν έχω ακόμα αντιληφθεί να υπάρχει μια ολοκληρωμένη και πειστική άποψη σχετικά με το πώς θα ήταν -εάν συνέβαινε- η «ρήξη» του Ιουλίου. Διαβάζω εδώ και εκεί μόνο σπαράγματα απόψεων, που δεν με πείθουν ότι υπήρχε άλλος δρόμος. Εντελώς άλλο ζήτημα τι θα μπορούσε να είχε συμβεί τον Φεβρουάριο… Αλλά με τα «εάν» δεν μπορείς να οικοδομήσεις πολιτική. Πολύ περισσότερο, δεν μπορείς να ασκήσεις πολιτική μέσα στις τόσο δύσκολες συνθήκες που βρεθήκαμε και βρισκόμαστε.

Υπήρχε και υπάρχει πρόβλημα εσωκομματικής δημοκρατίας; Ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. έχει μετατραπεί σε ένα κόμμα που λειτουργεί αμιγώς «από τα πάνω»;

Όσο το κόμμα δεν δυναμώνει από «τα κάτω», η δημοκρατία θα μένει πάντοτε ένα ζητούμενο. Δεν αρκεί να λέμε ότι ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. είναι το πιο δημοκρατικό κόμμα, που είναι. Πρέπει να αξιώνουμε το είδος της δημοκρατίας να είναι ποιοτικά συμβατό με τις ιδρυτικές αρχές και με τις μεγάλες στοχεύσεις του. Απέχουμε αρκετά από το να μπορούμε να ισχυριζόμαστε ότι, όπως είναι σήμερα, η βάση του κόμματος είναι πάντοτε σε θέση να στηρίζει αποτελεσματικά την Κυβέρνηση, να παίρνει προωθητικές πρωτοβουλίες, ασκώντας παράλληλα την κριτική που επιβάλλεται. Τα κάθε είδους στεγανά αποβαίνουν μακροπρόθεσμα σε βάρος της δημοκρατίας, υπονομεύουν όχι μόνο τη λειτουργία αλλά και την αποτελεσματικότητα. Το φαινόμενο έχει αναλυθεί επαρκώς με μοντέλο τα κομμουνιστικά κόμματα, καθεστωτικά και μη. Η σύγχρονη Αριστερά οφείλει να είναι ανοικτή. Να πολιτεύεται μέσα στις ιδεολογικές της συντεταγμένες με όρους διαφάνειας και διαρκούς ανασύνθεσης.

Υπάρχει διάχυτη η αίσθηση ότι γυρίζετε την πλάτη σε κοινωνικούς αγώνες που υποστηρίξατε στο παρελθόν. Ορισμένα παραδείγματα είναι το κτίσιμο του γηπέδου στη Νέα Φιλαδέλφεια, παρότι είχαν γίνει πολλές διαμαρτυρίες στο παρελθόν με τη συμμετοχή του κόμματος, ενώ αντίστοιχα συναισθήματα φαίνεται να υπάρχουν και σε κατοίκους της Χαλκιδικής για τις Σκουριές.

Η Αριστερά δεν μπορεί να ξεκοπεί από τους κοινωνικούς αγώνες και τις δίκαιες διεκδικήσεις χωρίς να χάσει την ψυχή της. Μια «καθεστωτικού» τύπου Αριστερά δεν θα ήταν χρήσιμη στην κοινωνία, ακόμα και εάν η διακυβέρνησή της θα ήταν τέλεια. Η σύνδεση με τη ζωντανή κίνηση της κοινωνίας ήταν, είναι και θα είναι το οξυγόνο αυτής της παράταξης. Δεν πρέπει να υπάρχουν όρια σ’ αυτό ούτε και εκπτώσεις. Πιστεύω ότι θα βρούμε το βηματισμό μας και εδώ.

Διαβάστε ακόμη:
Σκουριές: Οδοιπορικό στον πληγωμένο τόπο

Το προσεχές διάστημα πρόκειται να ψηφιστούν κρίσιμα νομοσχέδια. Πιστεύετε ότι μπορεί να υπάρξουν απώλειες για την κυβέρνηση και να οδηγηθούμε σε νέες εκλογές;

Οι νέες ρυθμίσεις είναι στο μεγαλύτερό τους μέρος γνωστές και πολυσυζητημένες. Οι διαφορές με τους δανειστές δεν είναι χαώδεις, σε ορισμένα πεδία μάλιστα είναι οριακές. Συνεπώς δεν πρέπει λογικά να υπάρξουν αιφνιδιασμοί. Αναλάβαμε ηθικό και πολιτικό κόστος έχοντας a priori αποδεχτεί την αναγκαιότητα τήρησης των δεσμεύσεων του καλοκαιριού. Η στάση μας είναι στάση ευθύνης σε αντίθεση με την απόλυτη υποκρισία της αντιπολίτευσης. Νέες εκλογές και δεν χρειάζονται και δεν τις θέλει, επί της ουσίας, κανείς πολιτικός σχηματισμός σήμερα.

Οι δημοσκοπήσεις σάς δείχνουν χαμηλά και χαμηλότερα από τη Νέα Δημοκρατία. Πιθανή εκλογική κατάρρευση θα σημαίνει και κατάρρευση του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.; Τα μέλη του κόμματος, ειδικά μετά τη διάσπαση έχουν μειωθεί σημαντικά.

Πράγματι με τη διάσπαση έφυγαν και αξιόλογοι σύντροφοι. Υπάρχει σε εξέλιξη ρεύμα εγγραφών. Θέλω εδώ να σημειώσω κάτι, κατά τη γνώμη μου σημαντικό: Ας μην σπεύσουν παρακαλώ κάποιοι να κάνουν στο θέμα των εγγραφών ανοίκειες συγκρίσεις με το παρελθόν, πριν τουλάχιστον να πληροφορηθούν ότι μετά τον περασμένο Γενάρη δεν έχει αλλάξει η διαδικασία εγγραφής νέου μέλους, που προϋποθέτει αποδοχή του από την οργάνωση που θα συμμετέχει.

Όσο για τις δημοσκοπήσεις, τι πονεμένη ιστορία… Επειδή δεν έχουν τεθεί και δεν εφαρμόζονται κριτήρια διαφάνειας, κανείς δεν θα μπορέσει να βγάλει το χρήσιμο αυτό εργαλείο από την ανυποληψία. Σας βεβαιώνω ότι τα ίδια θα πίστευα ακόμα και πρώτους να μας έβγαζαν οι εταιρίες. Πρόκειται για θέμα που είναι εξόχως ηθικό, ζήτημα λειτουργίας της Δημοκρατίας. Σε κάθε περίπτωση οι δημοσκοπήσεις δεν με φοβίζουν. Η ΝΔ και ειδικά ο σημερινός της αρχηγός δεν μπορούν άμεσα να αποτελέσουν ικανό αντίπαλο, καθώς παραπαίουν ανάμεσα στις διακηρύξεις περί κεντρώας ταυτότητας και στο ακροδεξιό προσωπικό που εξακολουθούν να ενσωματώνουν. Οι προσπάθειες συγκόλλησης των λοιπών ετερογενών κομμάτων δεν μπορούν να εμπνεύσουν, παρόλο που στηρίζονται από τη διαπλοκή. Υπάρχει σαφώς χρόνος να ξεδιπλωθεί και να αποδώσει το κυβερνητικό πρόγραμμα. Και αυτό θα γίνει.

Η συμφωνία για το προσφυγικό φαίνεται πως καταπατά βασικές αρχές της συνθήκης της Γενεύης. Πώς μπορεί να δηλώνει μια κυβέρνηση της Αριστεράς ικανοποιημένη από την εξέλιξη;

Θίγετε ένα πολυσύνθετο θέμα. Θα μπορούσε να πει κανείς, γενικά, ότι «είναι θέμα εφαρμογής» και να νομίζει ότι ξεμπέρδεψε. Όντως, όλοι γνωρίζουμε ότι κάθε μη εξατομικευμένη εξέταση ενός εισερχόμενου, συνεπάγεται σοβαρή πιθανότητα ενός συλλήβδην χαρακτηρισμού. Που μάλλον θα είναι μη δίκαιος. Είναι προφανές ότι εδώ το διεθνές σύστημα ελέγχου που επιδιώκει να ρυθμίσει τις μαζικές μετακινήσεις, πάσχει εκκωφαντικά. Η Ελλάδα από μόνη της δεν μπορεί να αναλάβει τη διεκπεραίωση της fast track ταυτοποίησης που απαιτείται με το σχέδιο, τουλάχιστον σε βάθος αρκετών εβδομάδων από σήμερα. Ωστόσο εμείς έστω και χωρίς βοήθεια είμαστε υποχρεωμένοι να δεσμευτούμε για μια σημαντική επιτάχυνση, τέτοια που να εγγυάται ότι το κανονιστικό πλαίσιο των διεθνών συνθηκών θα γίνεται, κατά το δυνατόν, σεβαστό.

Πώς αξιολογείτε τη συνεργασία σας με τους ΑΝ. ΕΛ. με αφορμή το πρόσφατο περιστατικό με τον κ. Μουζάλα;

Δεν θα κάψουμε το πάπλωμα για τον ψύλλο, έτσι; Δόθηκαν εξηγήσεις, παρασχέθηκαν οι συγνώμες, ακούστηκε το ψυχωφελές «εμμένουμε», τώρα είναι η ώρα να ξανασκεφτούμε μήπως υπάρχουν σε εξέλιξη και σοβαρότερα θέματα.

Έχει λογική εξήγηση ο απόλυτος τρόπος αντίδρασης του κ. Καμμένου;

Όλοι ξέρουμε ποιο ακροατήριο αποτελεί την ειδικότερη στόχευση του κ. Καμμένου. Αν σκεφτούμε εν τούτοις ότι κανένα, μα κανένα, πολιτικό κόμμα δεν έχει «κλειδωμένους» ψηφοφόρους, ένας ψύχραιμος πολιτικός αναλυτής θα μπορούσε να συστήσει στους φίλους των ΑΝ.ΕΛ. να ερευνήσουν μήπως θα είχαν να κερδίσουν περισσότερα από μια μετακίνησή τους προς πιο σύνθετες αφηγήσεις, που θα επικεντρώνουν περισσότερο στην πράγματι υπεύθυνη θέση τους σε πολλά από τα τρέχοντα θέματα.

Εφόσον κλείσει η αξιολόγηση, πού θα επικεντρωθεί στη συνέχεια η κυβέρνηση;

Απομένει ένα τουλάχιστον μείζον θέμα: Η ρύθμιση του τοπίου στα εργασιακά. Μέχρι τώρα έχουμε την αόριστη, και θολή για μένα, δέσμευση για αναζήτηση των «βέλτιστων ευρωπαϊκών πρακτικών». Στο διάλογο που θα αρχίσει τον πρώτο λόγο θα έπρεπε να τον έχει το οργανωμένο εργατικό κίνημα. Δεν βλέπω όμως να υπάρχει τέτοια δυνατότητα: Η ΓΣΕΕ (αυτή του «ναι»…) εκτός από τη διοργάνωση μιας-δυο ψιλοκινητοποιήσεων και ενός προκλητικά δαπανηρού Συνεδρίου δεν είναι ικανή να διαδραματίσει τέτοιο ρόλο. Στο πρωτοβάθμιο επίπεδο, πλην εξαιρέσεων, δεν υπάρχει αντίστοιχα παρόμοια δυνατότητα. Η Κυβέρνηση έχει δηλώσει με ποιανού το μέρος είναι. Αρκεί αυτό; Είναι η ώρα και άλλες δυνάμεις της Αριστεράς, ν΄ αναλάβουν τις ευθύνες τους. Να αντιληφθούν ότι μπορεί το πραγματικό συμφέρον των εργαζομένων να βρίσκεται στην αταξική κοινωνία, ως τότε όμως κάθε 10ρικο επιπλέον που θα κερδίζουν είναι ζωτικό για τους ίδιους, τα παιδιά τους.

Το Δημοσιονομικό επίσης θα εξακολουθήσει να βρίσκεται στο επίκεντρο. Αυτοί που γνωρίζουν λένε ότι μετά την αξιολόγηση θα υπάρξει «μπαμ» ανάπτυξης. Οι όροι υπάρχουν και δημιουργούνται με γρήγορους ρυθμούς και πρόσθετες προϋποθέσεις, όπως η μετατροπή του ΕΤΕΑΝ σε χρηματοπιστωτικό εργαλείο μεγάλης εμβέλειας, η προοπτική δημιουργίας αναπτυξιακής τράπεζας, το άπλωμα του ΕΣΠΑ με βάση το δόγμα «όχι πολλά σε λίγους αλλά λιγότερα σε περισσότερους», εξελίξεις που είναι σίγουρο ότι θα αναθερμάνουν την οικονομία. Υπάρχουν τέλος οι μεγάλες θεσμικές πρωτοβουλίες, νόμοι για τη διαφάνεια, την φοροδιαφυγή, την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου σε καπνό και καύσιμα, οι τομές που πρέπει να γίνουν στην Παιδεία με το τέλος του εν εξελίξει διαλόγου. Το τοπίο θα αλλάξει προς το καλύτερο και θ’ αλλάξει για τους πολλούς. Αυτή είναι η δέσμευσή μας.