Βιβλικές… υπερπαραγωγές

Βίβλος. Το πρώτο βιβλίο που τύπωσε ο άνθρωπος. Το πρώτο παγκόσμιο best seller. Το θρησκευτικό κείμενο που υπήρξε οδηγός ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων για αιώνες. Οι ιστορίες που περιγράφει είναι γεμάτες δράση, έντονες εικόνες, μυστήριο, πάθη, έρωτες. Πρώτης τάξεως υλικό, δηλαδή, για κινηματογραφική ταινία, κάτι που αντιλήφθηκαν από νωρίς οι πρώτοι κινηματογραφιστές.

Βέβαια, η μεταφορά της Βίβλου -ολόκληρης ή κομματιού της- στη μεγάλη οθόνη δεν υπήρξε εύκολη υπόθεση. Ο όγκος της πληροφορίας σε συνδυασμό με το πλήθος των ηρώων και της ιδιαιτερότητας της γεωγραφικής περιοχής που τοποθετούνται τα γεγονότα δεν άφηνε το περιθώριο στους παραγωγούς της εκάστοτε βιβλικής ταινίας να μην βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη. Με άλλα λόγια, οι βιβλικές ταινίες οι καλές έπρεπε να είναι και υπερπαραγωγές.

Αφού, λοιπόν, διανύουμε την Μεγάλη Εβδομάδα και μιας και το «έθιμο» το απαιτεί, πάμε να γνωρίσουμε πέντε από τις μεγαλύτερες θρησκευτικές υπερπαραγωγές της ιστορίας του σινεμά.

Sodom und Gomorrha (Σόδομα και Γόμορρα)
(1922) Σκηνοθεσία: Μάικλ Κούρτιζ

Όπως προείπαμε, από νωρίς ο κινηματογράφος άντλησε έμπνευση από την Βίβλο. Τα «Σόδομα και Γόμορρα» του 1922 είναι η μεγαλύτερη και ακριβότερη παραγωγή στην ιστορία του αυστριακού σινεμά. Απασχολήθηκαν συνολικά 14.000 άνθρωποι για τρία χρόνια και η ταινία κόστισε το πενταπλάσιο του αρχικού budjet. Πρόκειται για ένα επικό βουβό δράμα που συνδυάζει την ιστορία της καταστροφής των Σοδόμων και Γομόρρων με τη σύγχρονη ζωή και τις ερωτικές περιπέτειες μιας νεαρής κοπέλας, της Μary, η οποία ζει μες τη διαφθορά και τη δολοπλοκία.

Νοah’s Ark (Η Κιβωτός του Νώε)
(1928) Σκηνοθεσία: Μάικλ Κούρτιζ

Ο σκηνοθέτης του αυστριακού «Σόδομα και Γόμορρα» βρέθηκε τα επόμενα χρόνια της καριέρας του στις ΗΠΑ και σκηνοθέτησε για χάρη της Warner Bros. μια μελοδραματική ταινία καταστροφής. Η πλοκή μπλέκει στο διάρκειας 135΄ φιλμ τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και τις καταστροφές του με τον θεϊκό κατακλυσμό και την ιστορία της Κιβωτού του Νώε. Εκείνο τον καιρό ο κινηματογράφος περνούσε στην ομιλούσα του περίοδο, έτσι οι μισές σκηνές της ταινίας είναι βουβές και οι άλλες μισές ομιλούσες. Η ταινία όμως δεν έμεινε μόνο γι΄ αυτό στη μνήμη. Στις σκηνές του κατακλυσμού χρησιμοποιήθηκαν τεράστιες ποσότητες νερού με αποτέλεσμα τρεις κομπάρσοι να πνιγούν, αρκετοί άλλοι να τραυματιστούν σοβαρά και η πρωταγωνίστρια να πάθει πνευμονία.

The Ten Commandments (Οι Δέκα Εντολές)
(1923) Σκηνοθεσία: Σεσίλ ΝτεΜιλ

Ο Σεσίλ ΝτεΜιλ υπήρξε σπουδαίος σκηνοθέτης του Hollywood, ένας πραγματικός εργάτης της 7ης Τέχνης. Οι ταινίες του ήταν πάντα προσεγμένες και ολοκληρωμένες από κάθε άποψη. Οι «Δέκα Εντολές» του 1923 δεν θα μπορούσαν να ξεφύγουν από αυτόν τον κανόνα, αλλά μάλιστα θα έβαζαν και τα θεμέλια για το τι νοείται ως υπερπαραγωγή. Το επικό βουβό φιλμ στοίχισε 1,2 εκατομμύρια δολάρια και «χτύπησε» το ποσό των 4,16 εκατομμυρίων στο box office, αλλά δεν είναι μόνο τα ποσά που το κάνουν υπερπαραγωγή.

Χρησιμοποιήθηκαν χιλιάδες κομπάρσοι και ζώα ενώ τα ειδικά εφέ ήταν εντυπωσιακά για την εποχή. Συγκεκριμένα στην σκηνή της εξόδου των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο, εκεί που η Ερυθρά Θάλασσα χωρίζεται στα δύο, η παραγωγή είχε τοποθετήσει δύο κομμάτια μπλε ζελατίνης τα οποία θέρμαναν μέχρι να λιώσουν και στη συνέχεια «έτρεξαν» το κινηματογραφικό υλικό, που είχαν τραβήξει, προς τα πίσω.

Άλλο ένα θρυλικό χαρακτηριστικό της ταινίας ήταν η κατασκευή των τεράστιων σκηνικών της αρχαίας Αιγύπτου. Τα σκηνικά στήθηκαν σε μια ερημική περιοχή της Καλιφόρνια τα οποία μετά το πέρας των γυρισμάτων τα έθαψαν στην άμμο για να μην χρησιμοποιηθούν από μεταγενέστερες παραγωγές.

Ο ΝτεΜιλ γύρισε το remake των «Δέκα Εντολών» το 1956 με πρωταγωνιστές τον Τσάρλτον Ήστον και τον Γιούλ Μπρίνερ. Είναι η τελευταία ταινία που σκηνοθέτησε καθώς έφυγε από τη ζωή το 1959. Η ταινία προτάθηκε για επτά Όσκαρ αλλά κέρδισε τελικά αυτό των καλύτερων ειδικών εφέ. Θεωρείται μία από τις καλύτερες και δημοφιλέστερες ταινίες όλων των εποχών, κάτι που δεν σκιάζεται ούτε από την σχεδόν τετράωρη διάρκειά της αλλά ούτε και από τις σεναριακές ελευθερίες και ανακρίβειες. Εργάστηκε πλήθος καταξιωμένων συντελεστών (σκηνογράφοι, ενδυματολόγοι κ.ά.) ενώ μόνο οι κομπάρσοι ήταν 14.000! Κατέχει και το ρεκόρ εισπράξεων της εποχής, με 80 εκατομμύρια δολάρια.

Ben Hur
(1959) Σκηνοθεσία: Γουίλιαμ Γουάιλερ

«Η κορωνίδα των θρησκευτικών ταινιών.» «Το επικότερο παραμύθι.» «Η πιο τιμημένη κινηματογραφική παραγωγή.» Πολλά έχουν ειπωθεί για να χαρακτηρίσουν το αξεπέραστο blockbuster των τελών του ’50. Ο Γουίλιαμ Γουάιλερ γυρίζει το remake της ομώνυμης βουβής ταινίας του 1925 και μεταφοράς του μυθιστορήματος του Λιού Γουάλας και γράφει κινηματογραφική ιστορία. Χρειάστηκαν πέντε χρόνια προετοιμασίας και εννιά μήνες γυρισμάτων στα στούντιο της Τσινετσιτά, στην Ιταλία, για αυτό το θαυμάσιο αποτέλεσμα που βραβεύτηκε με 11 Όσκαρ, ρεκόρ που ισοφάρισε το 1997 ο «Τιτανικός» και στη συνέχεια ο «Άρχοντας των Δαχτυλιδιών: Η Επιστροφή του Βασιλιά», το 2003.

Το «Ben Hur» είναι η ιστορία εκδίκησης ενός Εβραίου άρχοντα (Τσάρλτον Ήστον) ο οποίος έζησε την εποχή του Χριστού και μέσα από τα βάσανα της ζωής του βρήκε την πίστη. Η ιστορία αγαπήθηκε από το κοινό -90 εκατομμύρια δολάρια στο παγκόσμιο box office, μέχρι τον Ιανουάριο του 1989- και ενέπνευσε πλήθος ανθρώπων και μετέπειτα κινηματογραφιστών, χάρη στις αξεπέραστες σκηνές της. Μια από αυτές είναι η αρματοδρομία, στο βίντεο που ακολουθεί, για την οποία στήθηκε το μεγαλύτερο εξωτερικό σκηνικό εκείνης της εποχής.