Disconnected

– Πρέπει να κλείσεις τον υπολογιστή.
– Παράτα με.

Αυτή είναι η συνήθης λογομαχία μεταξύ ανθρώπου εξαρτημένου από το διαδίκτυο και μη. Πολλές φορές μπορεί να είναι και οι μόνες λέξεις που θα ανταλλάξουν τα μέλη της οικογένειας μεταξύ τους μέσα στη μέρα.

Ίσως κάτι τέτοιο να προηγήθηκε του πρόσφατου γεγονότος απόπειρας αυτοκτονίας εφήβου εξαρτημένου από το διαδίκτυο, αφού επιτέθηκε στον πατέρα του.

Κι’ αυτό γιατί το άτομο με εξάρτηση σταματά να επενδύει στην ανθρώπινη επαφή και την αντικαθιστά με την εικονική. Όταν ο πραγματικός κόσμος παύει να αποτελεί πηγή ευχαρίστησης, τότε η οθόνη γίνεται ένας επίγειος παράδεισος. Εκεί μπορείς να είσαι ό,τι θέλεις. Από Άγγλος επιχειρηματίας μέχρι μοντέλο σε εξώφυλλα περιοδικού, από διανοούμενος μέχρι ποιητής. Η παντοδυναμία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μας επιτρέπει να μεταμορφωνόμαστε σε ό,τι εμείς επιθυμούμε και να μεταθέτουμε τη φροντίδα του εαυτού στην όσο το δυνατόν πιο τελειοποιημένη διαμόρφωση του εκάστοτε avatar. Μπορούμε να γίνουμε άνδρες, γυναίκες, να πολεμάμε και να σκοτώνουμε, να κάνουμε σεξ με διαφορετικά άτομα μέσα σε μισή ώρα, δηλαδή να μην απέχουμε τόσο από τις φαντασιώσεις που οικοδομούμε και που η πραγματικότητα μας θέτει αρκετά εμπόδια μέχρι να τις πραγματώσουμε.

Ο εξαρτημένος άνθρωπος από το διαδίκτυο είναι ένας άνθρωπος παραμελημένος και παραιτημένος από την καθημερινή πράξη. Από υποχρεώσεις μέχρι και συναναστροφές. Συχνά δεν πλένεται, τρώει μόνο στο δωμάτιό του, προτιμά να μείνει μέσα παρά να δει τους φίλους του, όταν του μιλάς δε σου απαντάει ή απλά γνέφει, είναι ένα άτομο που αποσύρεται εν καιρώ. Οι αλλαγές στην καθημερινότητα είναι αισθητές για το άμεσο περιβάλλον. Η διατάραξη της ρουτίνας, από τα ωράρια ύπνου που πολλές φορές ελαχιστοποιούνται ή και μηδενίζονται με ακραία κατανάλωση ενεργειακών ποτών ή καφέ και κυρίως η επιθετικότητα είναι από τα άμεσα χαρακτηριστικά που πρέπει να χτυπήσουν το καμπανάκι του κινδύνου σε γονιό – παιδί – συγκάτοικο.

Ακριβώς όπως και σε κάθε μορφή εξάρτησης, από τα ναρκωτικά μέχρι και τις ανθρώπινες σχέσεις, ψάχνουμε συχνά να βρούμε τα αίτια. Γιατί το άτομο οδηγείται να παίρνει κοκαΐνη, να προσκολλάται παθολογικά στον ερωτικό του σύντροφο, να εξαρτάται μανιωδώς από το παιδί του. Ποιες είναι αφενός, λοιπόν, οι συνθήκες οι οποίες γεννούν την ανάγκη για μια εξαρτησιακή σχέση και αφετέρου ποιες είναι οι μέθοδοι θεραπείας τους. Μπορεί να είναι η έλλειψη, το γεγονός ότι κάποιος δεν καλύπτεται στην καθημερινή του ζωή, δεν είναι ευτυχισμένος και έτσι οι φαντασιώσεις του θα ικανοποιηθούν -υποθετικά πάντα- μέσα σε μία άλλη πραγματικότητα, είτε αυτή στοιχειοθετείται από εικόνες, είτε από παραισθήσεις, είτε από κάτι που μπορεί να φαίνεται εντελώς φυσιολογικό και εν τέλει να κρύβει μια βαριά παθολογία. Μπορεί όμως και να μην είναι έλλειψη από κάτι, μπορεί να είναι φυσιολογική αλληλεπίδραση με τις άλλες πραγματικότητες, η οποία όμως υπερβαίνει το όριο. Άραγε και εμείς δε χαιρόμαστε όταν μαζεύουμε πολλά likes σε φωτογραφίες μας;

Από ποιο σημείο λοιπόν και μετά αρχίζει μία συμπεριφορά φυσιολογική για τους καιρούς μας να γίνεται πύλη σε ψυχολογικές παθήσεις; Ίσως τα λόγια του Freud μπορούν να μας διαφωτίσουν, ειδικά στο σημείο που λέει πως «εκείνο που μας χωρίζει από την ψυχική ασθένεια, δεν είναι ποιοτικό αλλά ποσοτικό».

Όταν, λοιπόν, οι 3 ώρες μπροστά στην οθόνη γίνονται 6 και μετά 13. Όταν αυτός ο εικονικός, ο άλλος τρόπος ύπαρξης δεν παύει παρά να γίνεται ο μοναδικός. Και αυτό δεν ισχύει μόνο για εφήβους όπως είθισται να λέμε, αλλά και για συνταξιούχους π.χ. ή ανέργους οι οποίοι δεν απασχολούνται με τίποτα και βρίσκουν μία όαση στην οποία μπορούν να γελάνε, να είναι ερωτικοί και να γνωρίζουν κόσμο. Δηλαδή, να βιώνουν πολλά τα οποία η πραγματικότητα τους στερεί.