Βασισμένο στο «Ημερολόγιο ενός απατεώνα» του Αλεξάντρ Οστρόφσκι
έως 4 Απριλίου 2017 στο Θέατρο 104
Η Μόσχα, στις αρχές του 19ου αιώνα, είναι ένας μεγάλος αυτοαναφορικός διάλογος. Ο νέος και ανήσυχος Γκλούμοφ αποφασίζει, πολύ στοχευμένα, να πάρει μέρος σ’ αυτό το διάλογο αντιδρώντας στην αδιάφορη θέση του στην κοινωνία της πόλης. Με την εξυπνάδα και το θράσος του καταφέρνει να εισχωρήσει σε έναν κύκλο ανθρώπων με επιρροή χρησιμοποιώντας τους κατάλληλα για να πετύχει τους στόχους του: μια σταθερή, καλοπληρωμένη δουλειά και έναν γάμο «λαχείο», εισιτήριο στην εξέχουσα κοινωνία της Μόσχας. Σύμμαχός του στην πορεία αυτή ένα ημερολόγιο, μόνος αποδέκτης της αλήθειας – καθρέφτης των μύχιων σκέψεών και αχίλλειος πτέρνα του.
(Από το πρόγραμμα της παράστασης)
Μου αρέσει να γράφω για νέες θεατρικές ομάδες. Εγώ ο ίδιος , όσο βρισκόμουν στη σχολή μου, είχα ενταχθεί σε πολλές φοιτητικές θεατρικές ομάδες με αποτέλεσμα να έχω πλέον μια ιδιαίτερη ευαισθησία απέναντι τους. Θα τολμήσω να πω πως τις πιο όμορφες θεατρικές δράσεις στη πόλη τις έχω δει από μικρές αυτοοργάνωτες θεατρικές ομάδες. Ομάδες ατόμων που, λόγο μιας κοινής ανάγκης να εκφραστούν θεατρικά, δημιουργούν ένα ομοιογενή πυρήνα και ερευνούν τις δυνατότητες τους στη σκηνή. Παρατηρώ στα χέρια τους που τρέμουν μια δημιουργική αβεβαιότητα και ευθύνη που τις κάνει σπουδαίες. Η ομάδα C for Circus έρχεται λοιπόν δυναμικά από τη Θεσσαλονίκη, απ’ όπου ξεκίνησαν το 2008, για να μας παρουσιάσει τη δική της εκδοχή πάνω στην σάτιρα του Αλεξάντρ Οστρόφσκι.
Τα πρόσωπα του έργου είναι εμμονικά προσκολλημένα σε ένα απαρχαιωμένο ηθικό κώδικα και ταυτόχρονα ικανά να προβούν σε κάθε είδους πράξη με σκοπό τη προσωπική τους ανέλιξη. Θα λέγαμε πώς έχουμε να κάνουμε ξεχωριστά με δαίμονες που στο σύνολο τους δημιουργούν μια συστάδα αγίων.
Ο Οστρόφσκι στο «Ημερολόγιο ενός απατεώνα» καυτηριάζει τη κενότητα των δημοσίων σχέσεων . Με σκηνικό την Μοσχοβίτικη μπουρζουαζία , ανοίγει μια συζήτηση πάνω στην υποκρισία, προσωπική και συλλογική, τον επίπλαστο συντηρητισμό της Ρωσικής κοινωνίας και την αριβιστική διάθεση αυτών που την απαρτίζουν. Η ανώτερη κοινωνική τάξη της Μόσχας στο έργο του Οστρόφσκι έχει δύο πρόσωπα, αυτό της «κοινωνικής εικόνας» και αυτό που κρύβεται πολύ καλά κάτω από το πρώτο. Τα πρόσωπα του έργου είναι εμμονικά προσκολλημένα σε ένα απαρχαιωμένο ηθικό κώδικα και ταυτόχρονα ικανά να προβούν σε κάθε είδους πράξη με σκοπό τη προσωπική τους ανέλιξη. Θα λέγαμε πώς έχουμε να κάνουμε με δαίμονες που στο σύνολο τους δημιουργούν μια συστάδα αγίων.
Ο ήρωας μας ο Γκλούμοφ σύντομα θα αποδειχτεί άξιος για ένα τέτοιο περιβάλλον. Χωρίς καμία δεξιότητα που θα μπορούσε να τον ξεκολλήσει από μια ζωή χωρίς προοπτική, θα χρησιμοποιήσει την υποκρισία για να ανέλθει κοινωνικά. Και το πείραμα του πετυχαίνει, αποδεικνύοντας πως για να κερδίσεις φήμη και χρήματα δε χρειάζεται κανένα ιδιαίτερο ταλέντο, πέρα του να λες και να κάνεις αυτά που περιμένουν οι άλλοι από σένα. Ο ήρωας μας είναι ένας Ταρτούφος που έλκεται από ένα κόσμο απαρτιζόμενο από ομοίους του. Κανείς δεν είναι τίμιος στο έργο και ο Γκλούμοφ δείχνει να είναι ο μόνος που το ξέρει. «Αν με διώξετε θα έρθει κάποιος χειρότερος» αναφωνεί σε όσους καμώνονται τους ηθικούς, δίνοντας το συνολικό μηδενιστικό σχόλιο του συγγραφέα που καλύπτει όλο το έργο.
Η ομάδα C for Circus μεταφέρει με επιτυχία στη σκηνή το ειρωνικό πνεύμα του έργου. Το σκηνοθετικό – σκηνογραφικό ενδιαφέρον της συγκεκριμένης θεατρικής μεταφοράς συνοψίζεται στην ευρηματική χρήση του σκηνικού και στην άρτια χορογραφημένη δράση των ηθοποιών μέσα σ’ αυτό. Το σκηνικό (Τίνα Τζόκα) είναι λιτό και εύχρηστο για να δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στο ενδυματολογικό στοιχείο. Αποτελείται από όρθια παραλληλεπίπεδα διάφανα ταμπλό που θυμίζουν καθρέφτες ή κάδρα φωτογραφίας. Μέσα από αυτά παρουσιάζονται οι χαρακτήρες του έργου, σα πρόσωπα που βγαίνουν από καθρέφτη. Θεώρησα πως αυτή η σκηνική χρήση των ταμπλό, που παραπέμπουν σε καθρέφτες, δημιουργεί ένα εύστοχο σκηνικό συμβολισμό πάνω στο δίπολο του «είναι» και του «φαίνεσθε» των προσώπων, που αποτελεί και ένα από τα βασικά θεματικά μοτίβα του έργου. Τα ταμπλό αυτά θα γίνουν αναπόσπαστο μέρος της δράσης, αφού θα χτίσουν, στη συνέχεια, τους εκάστοτε χώρους της δράσης (δωμάτια σπιτιών, αίθουσες χορού κ.α.). Τα κοστούμια (Τίνα Τζόκα) έχουν μια μάλλον πιο σχολιαστική διάθεση. Στα κοστούμια κυριαρχεί ένας επιτηδευμένος ρώσικος φολκλορισμός μαζί με σύγχρονα ποπ στοιχεία. Στη σκηνή εξαλλάσσονται γούνινα καπέλα και παλτά, πολύχρωμα γυναικεία μαντίλια, ρώσικες μπότες και πολύχρωμα σακάκια. Η ενδυματολογία της παράστασης δε φοβάται τα «κλισέ» της απεικόνισης των Ρώσων, αντίθετα βουτάει μέσα σ’ αυτά και κάνει χιούμορ μαζί τους.
Η δράση των ηθοποιών είναι άρτια χορογραφημένη. Χρησιμοποιώντας τις τεχνικές του σωματικού θεάτρου, οι ηθοποιοί με τη κίνηση χτίζουν ακέραιους κωμικούς χαρακτήρες που πάλλονται από ενέργεια από την αρχή ως το τέλος. Παγώνουν πλάθοντας εικόνες, μπαίνουν σε slow motion και είναι πάντα έτοιμοι να ενταχθούν με δυναμισμό στη δράση. Οι ερμηνείες των ηθοποιών (Παναγιώτης Γαβρέλας, Χρύσα Κοτταράκου, Ειρήνη Μακρή, Νικόλας Παπαδομιχελάκης, Παύλος Παυλίδης, Νατάσα Ρουστάνη, Σπύρος Χατζηαγγελάκης) ακροβατούν στα όρια της καρικατούρας με δεξιοτεχνία, χωρίς να πέφτουν ούτε στιγμή στις παγίδες του είδους.
Στο σύνολο της είναι μια παράσταση που ανταποκρίνεται στο είδος της «Μολιερικής» κωμωδίας χαρακτήρων και της κριτικής σάτιρας, χωρίς να αυτογελοιοπειείται. Η παράσταση αναπηδά συνεχώς από τα αμιγώς κωμικά κομμάτια της δράσης σε αυτά που σχολιάζουν με σοβαρότητα τα αιώνιο πρόβλημα των ανθρωπίνων σχέσεων. Τέλος, με σαφείς σκηνοθετικές, σκηνογραφικές και μουσικές αναφορές στο σήμερα, δίνει στο κείμενο του Ρώσου ρεαλιστή μια επιτακτική διαχρονικότητα.
Συντελεστές:
Μετάφραση: Βαλέρια Δημητριάδου
Δραματουργική επεξεργασία & Σκηνοθεσία: C. For Circus
Μουσική: C. For Circus
Σκηνικά & Κοστούμια: Τίνα Τζόκα
Βοηθός Σκηνογράφου: Τζέλα Χριστοπούλου
Φωτισμοί: Σεσίλια Τσελεπίδη
Φωτογραφίες: Νίκος Πανταζάρας
Επιμέλεια αφίσας: Άννυ Βαλουγεώργη
Παίζουν οι: Παναγιώτης Γαβρέλας, Χρύσα Κοτταράκου, Ειρήνη Μακρή, Νικόλας Παπαδομιχελάκης, Παύλος Παυλίδης, Νατάσα Ρουστάνη, Σπύρος Χατζηαγγελάκης
Τοποθεσία: Θέατρο 104, Ευμολπιδών 41, Γκάζι, 11854 Αθήνα
Ημέρες και Ώρα: Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00
Τιμές εισιτηρίου: 12€, 8€ φοιτητικό/ανέργων, 5€ ατέλεια
Προπώληση εισιτηρίων: viva.gr
Έως τις 20 Φεβρουαρίου τα εισιτήρια θα διατίθενται στα 8€ με αγορά μέσω viva.gr
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.