Νομίζεις ότι το «κυνήγι μαγισσών» τελείωσε το Μεσαίωνα; Αν κάτι η ιστορία μας διδάσκει, είναι πως οι θρησκείες συνέχισαν και στην Αναγέννηση, αλλά και συνεχίζουν να ασκούν επιρροή και να έχουν λόγο επί των προσωπικών επιλογών ή στάσεών μας.
Πολλοί είναι οι «αιρετικοί» που επειδή ξέφυγαν από το πνεύμα της καθεστηκυίας τάξης αφορίστηκαν από την εκκλησία της χώρας τους. Την 3η Απριλίου 1928 ο Νίκος Καζαντζάκης δικάστηκε για τις, φιλικά προσκείμενες στη σοβιετική ένωση, απόψεις του. Διατηρούσε σχέσεις με την ηγεσία της ΕΣΣΔ, ενώ υπήρξε πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Εργατικής Κίνησης. Το 1954 η Ιερά Σύνοδος παρ’ ολίγον να τον αφορίσει, με την κατηγορία της ιεροσυλίας, όπως αυτή… προέκυπτε από τα έργα του.
Με αφορμή αυτό το περιστατικό, το 3pointmagazine.gr παρουσιάζει ένα αφιέρωμα σε τέσσερις μεγάλες προσωπικότητες της διανόησης που δεν γλίτωσαν τον αφορισμό…
Ο Ανδρέας Λασκαράτος, Κεφαλλονίτης ποιητής και πεζογράφος του 19ου αιώνα. Φυλακίστηκε, υπέστη διωγμούς και αφορίστηκε για το σατυρικό του λόγο, αλλά και για την καταδίκη του ενάντια στις προλήψεις και την υποκρισία της εκκλησίας, τη πολιτικής ζωής. Το βιβλίο του «Τα μυστήρια της Κεφαλλονιάς» και η στάση του απέναντι στο μυστήριο του γάμου, ειδικά στο νησί, στάθηκε αφορμή για τον αφορισμό του ιδίου και του έργου του.
«Εμείς χτηνοποιούμε το παιδί μας, για να σωρέψομε τάλαρα, ναν τα δώσομε, μαζί με το παιδί μας το χτηνοποιημένο, εις όποιονε θέλει ναν τα πάρει και τα δύο!..
Θυσιάζοντες την ανθρωπιά στην ιδέα του γάμου, θυσιάζουμε εκείνο που δε δίνει καιρό, σ’ εκείνο που δίνει καιρό• εκείνο που αν δεν το κάμομ’ εμείς δε γένεται, εις άλλο που ‘μπορεί να γένει και χωρίς εμάς. Θυσιάζουμε το βέβαιο εις το αβέβαιο• το κύριον εις το εξαρτούμενο. Θυσιάζουμε τέλος πάντων το παιδί μας και τη συνείδησή μας εις την χτηνώδη φιλαργυρία ενός κερδοσκόπου αγνώστου!… και όλο τούτο γιατί; Γιατί έτσι εσυνηθίστηκε!». [απόσπασμα από «Τα μυστήρια της Κεφαλλονιάς»]
Στην αυγή του 17ου αιώνα ο Τζορντάνο Μπρούνo, Ιταλός φιλόσοφος καίγεται στην πυρά από την Καθολική Εκκλησία για τις αντιλήψεις του περί πανθεϊσμού και την απόρριψη της αγίας τριάδας. Αμφισβητεί την ηλιοκεντρική αντίληψη για το σύμπαν και κατηγορείται ως υπέρμαχος του αρειανισμού. Η ικανότητά του να απομνημονεύει πολύ καλά, ήταν ένας ακόμη λόγος που κίνησε υποψίες εις βάρος του.
Περιπλανιέται στη Γαλλία και τη Γερμανία, νιώθοντας τον φόβο του αφορισμού. Το 1591 αφορίζεται στην Πράγα από τους Λουθηρανούς. Λιγα χρόνια μετά φυλακίζεται στη Ρώμη για τα ‘πιστεύω’ του, τα οποία αρνείται να αρνηθεί. Καταδικάζεται σε θάνατο στην πυρά, από τον καρδινάλιο Ρομπέρτο Μπελλαρμίνο.
«Η φύση δεν είναι τίποτε άλλο από την ύπαρξη του Θεού μέσα στα πράγματα. Τα ζώα και οι πλανήτες είναι ζωντανά αποτελέσματα της φύσης» [αναφέρεται στο «Elements of Pantheism» του Paul Harrison].
Ο Σαλμάν Ρούσντι, ινδικής καταγωγής Άγγλος συγγραφέας, από μουσουλμανική οικογένεια, αφορίστηκε από τη μουσουλμανική θρησκεία για το μυθιστόρημά του «Σατανικοί Στίχοι», όπου γίνονται αναφορές στο Κοράνι. Επικηρύσσεται και ισχύει ακόμη και σήμερα διαταγή θανάτωσής του από όποιον μουσουλμάνο τον δει. Το 1989 ο θρησκευτικός ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Χομεϊνί, συνοδεύει την επικήρυξη με 3 εκατ. δολάρια… Η Τουρκία είναι η μουσουλμανική χώρα όπου το βιβλίο του κυκλοφορεί νόμιμα.
«She told him her story. Her engagement had been arranged when she was 9 years old; her parents knew they were dying and wanted her to be looked after; her fiance was then 30. Today, she answered the questions all wrong. Now she’ll go back to her job, working in Lahore in a great house, as ayah to 3 good boys who would be sad to see her leave. Muhammad Ali thought this was a great tragedy. “I truly do not think you should be sad,” she told him, as she climbed aboard the bus. This story takes place in Pakistan». [απόσπασμα από το «Good Advice is Rarer Than Rubies»]
Αμφέβαλλε για την καρτεσιανή αντίθεση ψυχής και σώματος, θεώρησε ότι κόσμος και Θεός είναι ένα: ο Μπαρούχ Σπινόζα, Ολλανδός φιλόσοφος, εβραϊκής καταγωγής. Εκδιώχθηκε από την σεφαραδίτικη εβραϊκή κοινότητα της Ολλανδίας για τις ιδέες του, περί της μη αθανασίας της ψυχής. Αφορίστηκε με την πράξη του “cherem”. Κατηγορήθηκε για παμψυχισμό, γεγονός που στην εποχή του θεωρούταν αθεΐα. Πέθανε μόλις 44 ετών στη Χάγη.
«Η ψυχή και το σώμα είναι ένα μόνο και το ίδιο πράγμα, εννοούμενο άλλοτε κάτω από το κατηγόρημα της Σκέψης και άλλοτε κάτω από το κατηγόρημα της Έκτασης […]. Η απόφαση της ψυχής και η ορμή του σώματος είναι κατά τη φύση του; ταυτόχρονα, ή μάλλον είναι ένα και το ίδιο πράγμα που το ονομάζουμε απόφαση, όταν το θεωρούμε κάτω από τo κατηγόρημα της Σκέψης και ορμή, όταν το θεωρούμε κάτω από το κατηγόρημα της Έκτασης και το εξηγούμε με τους νόμους της κίνησης και της αδράνειας». [στο «On the Impreovement of the Understanding of Ethics»]
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.