Freedom 88,9: O σταθμός που λείπει από τα fm

 «Για τον Freedom, δεν είναι το ίδιο να υπάρχει διαδικτυακά. Δεν υπάρχουν παραγωγοί και ζωντανές εκπομπές, δύο συστατικά χωρίς τα οποία δεν νοείται η ύπαρξη ενός ραδιοφωνικού σταθμού. Είναι αυτά που κάνουν το μέσον να ξεχωρίζει από ένα mp3 player – έστω και με διαλεχτή μουσική».

Αρκετό καιρό μετά το κλείσιμο του Freedom 88.9, άνοιξα τυχαία τον ίδιο σταθμό στο ραδιόφωνο και άκουσα κάτι χιλιομετρικά αντίθετο από αυτό που ήταν κάποτε εκεί. Νοσταλγώντας την πρωινή του παρέα πριν το σχολείο και το δυνάμωμα του ήχου σε κάτι γεμάτα από συνεντεύξεις απογεύματα, το 3pointmagazine.gr μίλησε με έναν από τους παραγωγούς του, τον Αντώνη Λεκόπουλο για το ρόλο του «εναλλακτικού» στην Ελλάδα της κρίσης.

1)Ως μέλος αυτού του εγχειρήματος πώς βιώσατε και βιώνετε το κλείσιμο του freedom;

Η δημιουργία του Freedom είναι βασισμένη σε μια ιδέα που συνέλαβε ο Νίκος Νικολακόπουλος (τωρινός διευθυντής Μελωδία και Red). Ήθελε να καλύψει ένα κενό που υπήρχε (και ακόμα υπάρχει) στην μπάντα των FMκαι να γίνει ένα ραδιόφωνο που θα έπαιζε καλό Ελληνικό, εναλλακτικό αλλά και mainstream rock, με «ενέσεις» ξένου ρεπερτορίου. Ένα ραδιόφωνο που θα τα «έχωνε» όταν χρειαζόταν και θα είχε πολιτικοποιημένο (αλλά όχι κομματικό) λόγο και θα στεκόταν με ευαισθησία στα κοινωνικά θέματα. Από μουσικής άποψης, μιας και το rock είναι η μουσική που άκουγα απ’ τα γεννοφάσκια μου, ο Freedom ήταν κάτι μάλλον απίστευτο. Να μπορείς να παίζεις Τρύπες, Παύλο, Κρίνα, Στοίχιμα, Σπυριδούλα κλπ και μάλιστα να είναι ο πυρήνας του playlist σου! Δυστυχώς οι άνθρωποι που αγαπήσαμε τον Freedom, ζήσαμε τους τίτλους τέλους δύο φορές – αλλά απ’ την άλλη είδαμε και τους τίτλους αρχής άλλες δύο. Ο Freedom, ειδικά όπως ήταν στην πρώτη του περίοδο (όταν δηλαδή ανήκε στο συγκρότημα Αλαφούζου), είναι κάτι που ακόμα λείπει από το Αθηναϊκό ραδιόφωνο: Ένας σταθμός που θα είναι στημένος σε σωστές τεχνικές βάσεις, που δεν θα λέει μπούρδες, που δεν θα άγεται και θα φέρεται από το άρμα κάποιας κυβέρνησης ή πολιτικού κόμματος .

2) Πώς νοηματοδοτείτε, το κλείσιμο της ΕΡΤ, του freedom καθώς και άλλων δημόσιων ή εναλλακτικών μέσων και την αντικατάστασή τους  από κάτι πιο ευτελές και στρατευμένο (Νερίτ και αντίστοιχα Hit 88.9), αν θέλετε;

Θίγετε δύο εντελώς διαφορετικά ζητήματα, κατά την άποψή μου. Άλλο πράγμα ένα ΜΜΕ το οποίο  ανήκει σε μια ιδιωτική επιχείρηση και άλλο πράγμα η Δημόσια Ραδιοφωνία και Τηλεόραση.

Οι ιδιωτικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί πρέπει, καλώς κατά την άποψή μου, να είναι κερδοφόροι για να μπορούν να παραμένουν ζωντανές και οι επιχειρήσεις – ιδιοκτήτες. Αυτό σημαίνει σωστή εμπορική εκμετάλλευση, αλλά πρώτα απ’ όλα σημαίνει σωστή μουσική ταυτότητα και κατάλληλο playlist. Να αφουγκραστείς το κενό που έχουν αφήσει τα άλλα ραδιόφωνα, να δεις αν υπάρχει ανάλογο κοινό για να πετύχεις την ακροαματικότητα που θέλεις και πάνω σε αυτή τη βάση να στήσεις το ραδιοφωνικό σου προϊόν. Προφανώς κάτι απ’ όλα τα παραπάνω δεν λειτούργησε σωστά ούτε στην πρώτη, ούτε στην δεύτερη (ιδιοκτησίας Frοntstage), περίοδο του Freedom. Όσον αφορά στην αντικατάστασή του από τον Hit, τι σημαίνει ευτελές; Είναι «ευτελείς» οι άνθρωποι που ακούν και διασκεδάζουν με pop / dance /  λαϊκή / δημοτική / «σκυλάδικη»μουσική; Δεν υπάρχουν ακροατές δεύτερης κατηγορίας, όπως και δεν υπάρχουν μουσικά είδη δεύτερης κατηγορίας. Υπάρχουν όμως καλοί και λιγότερο καλοί μουσικοί παραγωγοί, υπάρχουν σχετικοί και λιγότερο σχετικοί άνθρωποι που κάθονται πίσω απ’ τα μικρόφωνα και εντέλει υπάρχουν αξιόλογα και λιγότερο αξιόλογα ραδιόφωνα.

Όσον αφορά στην Δημόσια Ραδιοφωνία και Τηλεόραση, νομίζω ότι είναι αναμενόμενο, θα έλεγα ακόμα και «φυσιολογικό» μέχρι ενός σημείου, να στέκεται με αμβλεία θέση απέναντι στην εκάστοτε κυβέρνηση. Αυτό που δεν είναι ούτε φυσιολογικό, ούτε ανθρώπινο, ούτε αποδεκτό, είναι να μένουν άνθρωποι στον δρόμο μέσα σε μια νύχτα. Δυστυχώς, περνάμε μια εκτεταμένη περίοδο άκομψων χειρισμών (για να το πω κομψά) σε όλα τα επίπεδα της καθημερινότητάς μας. Απ’ την άλλη, μαύρο στις συχνότητες της ΕΡΤ και ΜΑΤ στους πομπούς και τις κεραίες; Όλοι τα ζήσαμε και θα τα θυμόμαστε για πολλές δεκαετίες ακόμα.

Ωστόσο το πολυτιμότερο προϊόν που έχει στη διάθεσή της η δημόσια τηλεόραση – και που εκ των πραγμάτων δεν είναι δυνατόν να αποκτήσει οποιοσδήποτε ιδιωτικός φορέας – είναι η πολιτιστική κληρονομιά μας: Το αρχείο ραδιοφωνίας / τηλεόρασης, ντοκιμαντέρ, ιστορικές εκπομπές, ταινιοθήκη, σπάνιες ηχογραφήσεις… θα μπορούσα να γράφω για πολλή ώρα ακόμα. Αυτό είναι κάτι που πρέπει πάση θυσία να διαφυλαχτεί και ν’ αξιοποιηθεί, ανεξάρτητα από το αν ο φορέας θα λέγεται ΝΕΡΙΤ ή δεν ξέρω εγώ πώς αλλιώς.

3)Για σας, η τροφοδότηση ενός μέσου, έχει άμεση συνάρτηση με το κοινό του ή είναι καθαρά οικονομική;

Είναι δύο άρρηκτα συνδεδεμένα πράγματα. Οι καλές μετρήσεις ακροαματικότητας  είναι το κλειδί για τις πόρτες των διαφημιστικών εταιρειών. Άρα αν έχεις ακροαματικότητα, μπορείς να «χτυπήσεις» διαφήμιση και να αυξήσεις τα έσοδά σου. Ένας εναλλακτικός τρόπος για να μείνει ζωντανός ο Freedom (και οποιοδήποτε ραδιόφωνο), θα ήταν να ζητούσε μηνιαία συνδρομή από τους ακροατές του.

4) Πώς επιβιώνει “το εναλλακτικό” σε τέτοιες εποχές;

Επιβιώνει… εναλλακτικά. Εννοώ πως οποιοδήποτε εγχείρημα επιχειρείται σε περιόδους σαν αυτή που διανύουμε, πρέπει εφευρίσκει τρόπους για να έχει τα οφέλη που θα του επιτρέψουν να παραμείνει ενεργό. Για παράδειγμα, κάποιο web radioμπορεί να μην έχει έσοδα από άμεση διαφήμιση, αλλά να μπορεί σε συνέργεια με κάποια bar να διοργανώνει live events, να τα προωθεί στους ακροατές του και να έχει ποσοστιαία συμμετοχή στα κέρδη της βραδιάς. Αντίστοιχα κάποιος καλλιτέχνης ίσως να μην έχει να επενδύσει σε «παραδοσιακή» διαφήμιση της δουλειάς του, μπορεί όμως να χρησιμοποιήσει τα social mediaγια να την προωθήσει αναλόγως – και μάλιστα σε πολύ πιο στοχευμένο κοινό. Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθούμε στο πόσο χρήσιμα εργαλεία εξελίσσονται τα social media. Το στοίχημα πλέον είναι να βρεθούν οι κατάλληλοι τρόποι, έτσι ώστε η υψηλή δημοτικότητα κάποιας σελίδας ή το μεγάλο penetration να μεταφράζονται σε hardsales και άμεσα έσοδα.

5) Από εσάς, μάθαμε πολλούς νέους καλλιτέχνες που αν δεν υπήρχατε, δύσκολα θα τους ακούγαμε. Πιστεύετε πως και αυτοί περιθωριοποιούνται λόγω των συνθηκών;

Η δημιουργία του Freedom συγκυριακά συνέπεσε με το λανσάρισμα αρκετών νέων ονομάτων στον συγκεκριμένο χώρο. Ο Λεωνίδας Μπαλάφας, ο Κωστής Μαραβέγιας, ο Γιώργος Ρους, τα Φρούτα του Δάσους, ο Πάνος Μουζουράκης και πάρα πολλοί άλλοι, πρωτόβγαλαν δουλειές τους μέσα στην πρώτη περίοδο του Freedom. Θα έλεγα ότι ναι μεν ο Freedom τους έδωσε «βήμα» προς τους ακροατές, όμως και εκείνοι από την πλευρά τους μας έδωσαν εξαιρετικά τραγούδια για να μπορούμε να παίζουμε! Δεν νομίζω ότι τίθεται θέμα περιθωριοποίησης. Ευτυχώς υπάρχουν κάποια άλλα ραδιόφωνα που παίζουν κάποιους από τους καλλιτέχνες που έπαιζε και ο Freedom–και βέβαια υπάρχουν τα web radios και το internet.

6)Συνεχίζετε να υπάρχετε μέσω internet. Είναι το ίδιο;

Η αλήθεια είναι ότι τα web radios γνωρίζουν μια πολύ μεγάλη άνθηση στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Με δεδομένο το μικρό κόστος λειτουργίας τους, είναι πολύ φυσικό. Όσο για τον Freedom, φυσικά και δεν είναι το ίδιο. Καταρχήν δεν υπάρχουν παραγωγοί και ζωντανές εκπομπές, δύο συστατικά χωρίς τα οποία δεν νοείται η ύπαρξη ενός ραδιοφωνικού σταθμού. Είναι αυτά που κάνουν το μέσον να ξεχωρίζει από ένα mp3 player – έστω και με διαλεχτή μουσική. Ακριβώς έτσι λειτουργεί ο Freedomfm.gr και μάλιστα με playlist που ελάχιστα έχει ανανεωθεί από τη μέρα που σταμάτησε να εκπέμπει στα FM.

7) Ποιος είναι ή θα πρέπει να είναι ο ρόλος του ραδιοφώνου σε καιρούς κρίσης;

Το ραδιόφωνο είναι ένα μέσο μαγικό. Αυτός θα πρέπει να είναι ο ρόλος του είτε στην κρίση είτε στην ευημερία: Να μαγεύει τον ακροατή με τη μουσική, να τον «πιάνει απ’ τα μούτρα» με την ατάκα και την επιλογή του τραγουδιού, να τον ενημερώνει άμεσα και αντικειμενικά, να του κάνει παρέα στα δύσκολα και στα εύκολα.