Οι αυτοπροσωπογραφίες της Frida Kahlo
Κοντά στα 18 της χρόνια μια σύγκρουση λεωφορείου της στέρησε τη δυνατότητα να κρατήσει παιδιά. Ένα σίδερο διαπέρασε το ισχίο και τα γεννητικά της όργανα, καθηλώνοντάς τη για μεγάλο μέρος της μικρής ζωής της. Πέθανε μόλις 47 ετών.
Η Μεξικάνα ζωγράφος Frida Kahlo μέχρι το ατύχημα σπούδαζε φαρμακευτική. Μετά το ατύχημα ξεκίνησε να ζωγραφίζει ώστε να εικονογραφεί ιατρικά βιβλία, για να μπορεί να πληρώνει τα έξοδα των 35 επεμβάσεων στις οποίες επεβλήθη. Σύντομα, όμως, η καθήλωση και η μοναξιά την ώθησαν στο να ζωγραφίσει τον ίδιο της τον εαυτό. «Ζωγραφίζω εμένα, γιατί είμαι τόσο μόνη και γιατί είμαι το μόνο θέμα που ξέρω τόσο καλά», έχει δηλώσει και οι 55 αυτοπροσωπογραφίες της το επιβεβαιώνουν.
Το ατύχημα της στέρησε την ευκαιρία να γίνει μητέρα. Κάποια στιγμή, κατόρθωσε να κυοφορήσει το παιδί του ζωγράφου Diego Rivera. Όμως το έχασε, με αποτέλεσμα να πέσει σε κατάθλιψη. Χαρακτηριστικός ο πίνακας Νοσοκομείο Henry Ford (κάτωθι).
To χαμένο παιδί, η μη αναγνώριση του έργου της, υπό την σκιά του Rivera και η άστατη ερωτική ζωή του τελευταίου κατέβαλαν ψυχολογικά τη Frida Kahlo, δίνοντάς της τη δύναμη, την ίδια στιγμή, να εξελίξει την καλλιτεχνική της δημιουργία.
Χώρισε με τον Ριβέρα όταν κατάλαβε το ειδύλλιο του με την αδερφή της. Τότε η Κάλο φιλοτέχνησε το έργο Μερικές Μικρές Ψαλιδιές (1935). Με φόντο τις νωπές μνήμες της μεξικανικής επανάστασης, το επαναστατικό πνεύμα της Κahlo δεν άργησε να ερωτευτεί τον Leon Trotsky, ο οποίος την ίδια περίοδο αναζήτησε πολιτικό άσυλο στο Μεξικό. Του χάρισε την κάτωθι αυτοπροσωπογραφία της, την οποία ο Trotsky είχε κρεμάσει στο σπουδαστήριό του.
Το θέμα του πόνου, σωματικού και ψυχικού, κυριαρχεί στα έργα της Frida Kahlo. Οι συμβολισμοί (όπως για παράδειγμα οι πίθηκοι), οι απεικονίσεις της Παναγίας και του θανάτου αποκρυπτογραφούν τις πτυχές της ζωής της Μεξικάνας ζωγράφου. «Σαν κορδέλα τυλιγμένη γύρω από μια βόμβα», θα χαρακτηρίσει το έργο της ο Andre Breton.
Μίνα Κωστοπούλου
……………………………………………………………………………………
Τα αυτόπορτραίτα του Van Gogh
Ο Van Gogh συνήθιζε να ζωγραφίζει τον εαυτό του όπως αντικατοπτριζόταν στον καθρέφτη. Φιλοτέχνησε πάνω από 40 αυτοπορτραίτα σε 10 χρόνια. Για αυτόν τα αυτοπορτραίτα ήταν ένας τρόπος να βγάζει λεφτά πουλώντας τα, αλλά και μια μέθοδος για να εξασκεί τις δεξιότητές του.
Ο ζωγράφος δε μπορούσε να πληρώνει μοντέλα για να τους κάνει τα πορτραίτα, ούτε ήξερε αρκετά μοντέλα που ήταν πρόθυμα να συνεργαστούν μαζί του, οπότε κατέφευγε στη λύση των αυτοπορτραίτων.
Βέβαια, τα αυτοπορτραίτα αναπόφευκτα μαρτυρούν και την ψυχολογική του κατάσταση, όπως και την ψυχοσύνθεσή του. Ο Van Gogh υπέφερε από ακραίες εναλλαγές διάθεσης και αυτό γίνεται φανερό στα έργα του, κυρίως μέσα από τα χρώματα που χρησιμοποιεί. Όταν τα χρώματα είναι φωτεινά ο ίδιος διανύει μια πιο ήρεμη περίοδο, ενώ όταν είναι σκοτεινά βρίσκεται μέσα στο μάτι του εγκέλαδου της αρρώστιας του. Το χρώμα και η τεχνική της ζωγραφικής αποδίδουν ακριβώς το συναίσθημά του τη στιγμή που ζωγραφίζει.
Κοιτάζοντας τον εαυτό του στον καθρέφτη, τον παρατηρούσε. Αυτό αποτελεί, βέβαια, για κάθε άνθρωπο μια διαδικασία πολύ επίπονη, εφόσον οδηγεί σε εσωτερική αναζήτηση, η οποία μπορεί ακόμη και να καταλήξει σε μια κρίση ταυτότητας.
Πολύ διάσημο είναι το αυτοπορταίτο του, όπου παρουσιάζεται με κομμένο αυτί. Μετά τον τσακωμό του με το φίλο του και ζωγράφο Paul Gauguin, ο Van Gogh, σε μία κρίση κατάθλιψης και τύψεων, έκοψε το λοβό του δεξιού του αυτιού. Το αυτοπορτραίτο του, το οποίο υπάρχει σε δύο εκδοχές, δείχνει την ηρεμία στο πρόσωπό του, μετά το πέρασμα της κρίσης.
Άλλο πολύ διάσημο αυτόπορτραίτο του είναι εκείνο το οποίο φιλοτέχνησε όταν βγήκε από το ψυχιατρικό άσυλο και στο οποίο φαίνεται η ασταθής ψυχολογική του κατάσταση. Τα μάτια του εδώ πετούν φλόγες και μαγνητίζουν. Είναι τα μάτια ενός ανθρώπου, που μέσα του συμβαίνει ένας πόλεμος συναισθημάτων και διαθέσεων.
Μαρία Δελαγραμμάτικα
*Η εικόνα του άρθρου είναι έργο της Elisa Alvarado.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.