Tρία στα τέσσερα παιδιά πρόσφυγες σχολικής ηλικίας από τα 4.656 που βρίσκονται στα κέντρα υποδοχής των ελληνικών νησιών, δεν φοιτούν στο σχολείο.
Πρόκειται για μια κατάσταση την οποία η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) θέλει να βελτιώσει.
«Κάθε παιδί θα πρέπει να έχει ουσιαστική πρόσβαση στην επίσημη εκπαίδευση όσο πιο νωρίς γίνεται. Πρέπει να γίνουν πολλά περισσότερα προκειμένου να μη μείνουν πίσω τα παιδιά πρόσφυγες», αναφέρει ο Philippe Leclerc, Αντιπρόσωπος του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα.
Περίπου 1.800 αιτούντες άσυλο διαμένουν στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης στην Κω στο νοτιοανατολικό Αιγαίο, όπου οι συνθήκες είναι δύσκολες, εν μέρει γιατί δημιουργήθηκε για προσωρινή διαμονή με δυναμικότητα μόνο για 800 άτομα.
Πολλοί από τους πρόσφυγες λένε ότι είναι θυμωμένοι με τις κακές συνθήκες και τον υπερσυνωστισμό στο κέντρο, το οποίο δεν έχει καν αρκετές τουαλέτες. Κάποιοι μένουν σε καταλύματα που έχουν φτιάξει οι ίδιοι με πρόχειρα στηρίγματα, ενώ άνθρωποι που έφτασαν πρόσφατα αναφέρουν ότι δεν έχουν ούτε στρώματα. Ο υπερπληθυσμός και οι ελλείψεις σε υποδομές σημαίνει ότι το κέντρο δεν είναι ασφαλές, όπως λένε πολλοί από τους αιτούντες άσυλο. Για τα παιδιά, η κατάσταση αυτή είναι ιδιαίτερα αγχωτική.
«Το κέντρο είναι απαίσιο», λέει ο εντεκάχρονος Samir, που βλέπει με ανησυχία ότι η αναστάτωση όσων ζουν στο κέντρο υποδοχής όλο και μεγαλώνει.
Όπως τα περισσότερα άλλα παιδιά πρόσφυγες, ο Samir και οι φίλοι του θέλουν να πάνε ξανά στο σχολείο όσο το δυνατόν πιο σύντομα και να αναπληρώσουν τον χαμένο χρόνο προτού το κενό γίνει τόσο μεγάλο που δεν θα μπορεί να καλυφθεί.
Ωστόσο, ο Samir, ο οποίος έφτασε στην Κω από την Καμπούλ, την πρωτεύουσα του Αφγανιστάν, ξέρει ότι είναι ένας από τους τυχερούς.
Αν και η εκπαίδευσή του διακόπηκε, αρχικά λόγω της κατάστασης ασφαλείας στο Αφγανιστάν και στη συνέχεια κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του μέσω της Τουρκίας και από εκεί στην Ελλάδα, τώρα έχει πλέον επιστρέψει στο σχολείο.
Ξεκίνησε να μαθαίνει ελληνικά πηγαίνοντας στο KEDU, ένα σχολείο μη τυπικής εκπαίδευσης στην Κω που λειτουργεί υπό το συντονισμό της AΡΣΙΣ- Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων με την υποστήριξη της Υ.Α.
Tα παιδιά πρόσφυγες που διαμένουν στο κέντρο υποδοχής στο Πυλί, έχουν την ευκαιρία να μάθουν ελληνικά στο ΚΕDU, το κέντρο μη τυπικής εκπαίδευσης που έστησε η Ύπατη Αρμοστεία στην Κω και λειτουργεί υπό το συντονισμό της ΑΡΣΙΣ. © UNHCR/SOCRATES BALTAGIANNIS
Οι αιτούντες άσυλο τυπικά προβλέπεται να έχουν προσωρινή διαμονή στα κέντρα υποδοχής στα νησιά και όσοι ολοκληρώνουν τη διαδικασία ασύλου ή είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι παίρνουν έγκριση να μετακινηθούν προς την ενδοχώρα. Αλλά στην πραγματικότητα η διαδικασία αυτή μπορεί να διαρκέσει πολλούς μήνες. Προτεραιότητα δίνεται στην αντιμετώπιση των πιο άμεσων ανθρωπιστικών αναγκών. Καθώς στα μικρά νησιά ο πληθυσμός των ντόπιων παιδιών είναι περιορισμένος, συχνά τα τοπικά σχολεία δεν έχουν τη δυνατότητα να ανταπεξέλθουν στην απότομη αυξημένη ζήτηση.
Περίπου 112 παιδιά πηγαίνουν στο KEDU καθημερινά. Δεν υπάρχουν εξετάσεις ή εργασίες για το σπίτι, αλλά το σχολείο προσπαθεί να διδάξει ελληνικά στους νεαρούς αιτούντες άσυλο μέσα από προγράμματα και ευχάριστες δραστηριότητες. Ως άτυπο σχολείο, το κέντρο δεν μπορεί να παράσχει επισήμως αναγνωρισμένα πιστοποιητικά που να δείχνουν την πρόοδο των μαθητών.
Σύμφωνα με την Υ.Α., όλα τα παιδιά πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα θα πρέπει να έχουν πρόσβαση μέσα από το δημόσιο σύστημα εκπαίδευσης σε σχολεία που να μπορούν να πιστοποιούν τη γνώση τους.
Η σχολική ρουτίνα βοηθάει στο να επανέλθει η κανονικότητα στη ζωή των παιδιών προσφύγων, πολλά από τα οποία μπορεί να έχουν βιώσει τραυματικές εμπειρίες. Πέρα από αυτό, τα παιδιά πρόσφυγες, όπως και κάθε άλλο παιδί, χρειάζονται το σχολείο για να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους.
Αλλά δυστυχώς αυτό δεν είναι τόσο εύκολο.
Οι μαθητές του ΚΕDU σε ένα διάλειμμα ανάμεσα στα μαθήματα που παρακολουθούν στην Κω © UNHCR/SOCRATES BALTAGIANNIS
Το εμπόδιο της γλώσσας δυσκολεύει τη διαδικασία ένταξης. Η ελληνική κυβέρνηση παρέχει κάποια απογευματινά μαθήματα για να βοηθήσει τα παιδιά πρόσφυγες στη μετάβασή τους σε ένα νέο σύστημα εκπαίδευσης και μη κυβερνητικές οργανώσεις έχουν αναλάβει δράση βοηθώντας στο διάβασμα στο σπίτι.
Η Υ.Α. λέει ότι χρειάζονται πολλά περισσότερα. Η κυβέρνηση έχει καταβάλει προσπάθειες να συμπεριλάβει όλα τα παιδιά πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο στο επίσημο σύστημα εκπαίδευσης, αλλά τα νησιά αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες προκλήσεις. Ακόμα και οι αιτούντες άσυλο που έχουν λάβει την έγκριση των αρχών να μεταφερθούν από τα νησιά στην ενδοχώρα, συχνά δεν μπορούν να φύγουν γιατί δεν υπάρχουν αρκετές θέσεις στέγασης εκεί. Καθώς οι νέες αφίξεις ξεπερνούν τον ρυθμό των μεταφορών στην ηπειρωτική Ελλάδα, οι συνθήκες υπερσυνωστισμού στα κέντρα υποδοχής στα νησιά επιδεινώνονται.
«Τα περισσότερα παιδιά πρόσφυγες στην ενδοχώρα γράφονται στο επίσημο σύστημα εκπαίδευσης με την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Η Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στην παροχή πρόσβασης σε νηπιαγωγεία, δημοτικά και σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Τώρα η κυβέρνηση θα πρέπει να ενισχύσει και να επικεντρώσει τις προσπάθειές της με τη συνεχή στήριξη και χρηματοδότηση της Ε.Ε., ώστε όλα τα παιδιά πρόσφυγες να μπορέσουν να μπουν στη σχολική τάξη», προσθέτει ο κ. Leclerc.
Ο εντεκάχρονος Samir, Αφγανός πρόσφυγας, διαμένει στο Κ.Υ.Τ. στο Πυλί της Κω και παρακολουθεί μαθήματα ελληνικών στο κέντρο μη τυπικής εκπαίδευσης KEDU. © UNHCR/SOCRATES BALTAGIANNIS
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.