“Η τέχνη είναι το δικαίωμα στο όνειρο”- Volume 2

Συνεχίζουμε το ρεπορτάζ μας με θέμα “Ηθοποιοί, σκηνοθέτες και μουσικοί στην Ελλάδα της κρίσης” παρουσιάζοντάς σας την δεύτερη ενότητα (Volume 2). Το 3pointmagazine ζήτησε από έξι ακόμα καλλιτέχνες να μοιραστούν μαζί μας τις απόψεις τους για το θέατρο, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση.

Γεράσιμος Μιχελής: “Είναι επιλογή μας το θέατρο. Αν δεν το χαιρόμαστε, τότε γιατί το κάνουμε;”

Foto: y.priftis

Γεράσιμος Μιχελής: «Δεν έχω πολύ σχέση με την τηλεόραση, γιατί δεν με έλκει πια. Ακούω γνώμες ανθρώπων που εμπιστεύομαι, οι οποίοι συζητάνε ότι όλα είναι επαναλήψεις, ενώ για μένα λένε «σε βλέπουμε στο Μega, δεν μας λείπεις». Όποτε βλέπω στο δρόμο τον κόσμο να με κοιτάει συνωμοτικά, καταλαβαίνω ότι επαναλαμβάνεται το “Παρά Πέντε”. Θα ήθελα να ξαναδουλέψω στην τηλεόραση, και για βιοποριστικούς λόγους, δεν τη σνομπάρω. Αλλά δεν ξέρω πώς λειτουργεί το σύστημα. Ακούω από τους ελάχιστους φίλους που κάνουν τηλεόραση ότι τα σίριαλ δεν πληρώνουν καλά, αργούν τις πληρωμές, μεγάλη ταλαιπωρία, και πως τα σενάρια δεν είναι καλά. Από τις δουλειές που έκανα πάντως, έχω καλές αναμνήσεις και μάλιστα χάρη σε αυτές τις δουλειές πήγαινα τότε πολλά ταξίδια τακτικά.

Το σινεμά το αγαπώ πολύ. Αλλά οι υποχρεώσεις του θεάτρου μου απαγόρευαν να κάνω κινηματογράφο. Για παράδειγμα, όταν ήμουν με τον Λευτέρη Βογιατζή στην “Αντιγόνη”, δεν με άφησε να δεχτώ ούτε πρόταση του Παντελή Βούλγαρη, ούτε του Περικλή Χούρσογλου για τον «Λευτέρη Δημακόπουλο». Ίσως τελικά τώρα να γίνει μια δουλειά με μια σκηνοθέτιδα, που παλιότερα δεν ευδοκίμησε, οπότε το ξανασυζητάμε. Πιστεύω πως τα τελευταία χρόνια πάει καλά ο ελληνικός κινηματογράφος, ωραία σενάρια, συμμετοχές σε φεστιβάλ, διακρίσεις στο εξωτερικό. Υπάρχει ελπίδα για κάτι καλό στον κινηματογράφο.

Ο οργασμός των παραστάσεων τα τελευταία χρόνια στο θέατρο είναι ανησυχητικός. Όλα στη λογική του fast-food. Οι παραστάσεις παίζονται για τόσο λίγο διάστημα, που εσύ που έχεις κοπιάσει, δεν προλαβαίνεις να το ευχαριστηθείς σε μεγάλο βαθμό. Γι’ αυτό μας βλέπεις όλους θυμωμένους και δεν λέμε εύκολα ένα καλό λόγο για τον συνάδελφο. Και οι μικρές ομάδες, όσο καλές κι αν είναι, χάνονται, γιατί τους προλαβαίνουν άλλοι. Με θλίβει το γεγονός ότι ο καθένας βρίσκει πέντε ευρώ και κάνει μια παραστασούλα για να δείξει πόσο καλός είναι. Θα πρότεινα, όλοι εμείς, που έχουμε την ανάγκη να εκφραστούμε, να δαμάσουμε κάπως το Εγώ μας και να επικοινωνήσουμε την ανάγκη μας για ενότητα, για επαφή με άλλους, ώστε να κάνουμε συνεργασίες, αφουγκραζόμενοι τον διπλανό μας. Οι νέοι σπεύδουν να δεχτούν δουλειές χωρίς να πολυσυζητήσουν εργασιακές συνθήκες και μετά αισθάνονται προδομένοι. Εμείς οι μεσήλικες, καταξιωμένοι ή μη, που έχουμε κάνει τις επιλογές μας, περνάμε φάσεις ματαίωσης. Ερωτήματα όπως «άξιζε τον κόπο που στερηθήκαμε πράγματα ή που στραφήκαμε προς μια κατεύθυνση»; Γιατί θέλουμε να κάνουμε θέατρο; Για να ικανοποιήσουμε μια ανασφάλειά μας και να μην μας ξεχνάνε; Οφείλουμε να κοιτάμε και τις ανάγκες του θεατή, τι θα ήθελε ν’ ακούσει και να δει στο θέατρο. Ας γίνουν λιγότερες παραστάσεις και αντί να βομβαρδίζουμε τον θεατή με νέες, ας τον κάνουμε να μας αναζητά. Το κοινό δεν ξέρει πού να πρωτοπάει.

Το σίγουρο είναι ότι αν δεν μου άρεσε τόσο πολύ η δουλειά μου, δεν θα συνέχιζα. Δεν μου είπε κανείς, γίνε ηθοποιός, εγώ ήρθα αντιμέτωπος με τους δικούς μου, γιατί ήθελαν να γίνω γιατρός. Χρειάστηκε κόπος για να πείσω τον αυστηρό πατέρα μου ότι ακούω την καρδιά μου, αυτό του έλεγα. Εκείνος χαρακτήριζε το θέατρο, ως θέατρο κάστας. “Έχεις δει κάποιον φτωχό να κάνει θέατρο;” με ρωτούσε. “Όλοι οι αστοί είναι στο θέατρο”. Είχε ως παραδείγματα τον Χορν, την Λαμπέτη, κάποιους ηθοποιούς του Εθνικού Θεάτρου. Είχα ν’ αντιμετωπίσω τέτοια πράγματα, αλλά στο λέω γελώντας. Είναι επιλογή μας το θέατρο. Αν δεν χαρούμε γι’ αυτό που κάνουμε, τότε γιατί το κάνουμε; Γιατί έχει κόστος οικονομικό και ψυχικό το να επιλέγεις να κάνεις αυτή την δουλειά κάτω από συνεχόμενες αντίξοες συνθήκες. Υπάρχει μια κόπωση. Όσο μεγαλώνεις θέλεις να σου έρχονται κάπως πιο εύκολα τα πράγματα. Όσον αφορά τη νέα δουλειά που ετοιμάζω για την επόμενη σεζόν, έρχομαι σ’ επαφή με νεαρούς ηθοποιούς που έχουν πάθος κι έρωτα για τη δουλειά τους κι αυτό είναι αισιόδοξο. Παίρνω δύναμη από αυτό και βλέπω ότι δεν είμαι ο μόνος τρελός».

Ο Γεράσιμος Μιχελής μόλις ολοκλήρωσε τη συμμετοχή του στις παραστάσεις “Δεσποινίς Δυστυχία” σε σκηνοθεσία Χρύσας Καψούλη και “Κούρσα Γκρέκα” σε σκηνοθεσία Τάσου Πυργιέρη.

Δημήτρης Πιατάς: “Η τέχνη είναι το δικαίωμα στο όνειρο”

Δημήτρης Πιατάς: «Θέλω να απαντήσω επί ενός θέματος, που έχω κάθε λόγο να γνωρίζω, γιατί είμαι μέσα στα πράγματα και αφορά τη δουλειά μου στο θέατρο. Για τον κινηματογράφο γνωρίζω λιγότερα και για την τηλεόραση δεν μπορώ να μιλήσω καθόλου, γιατί στην τηλεόραση, αν δεν κάνω λάθος, έχω να εμφανιστώ σε σίριαλ και μάλιστα ως guest, πάνω από μια τετραετία. Απουσιάζω από την μικρή οθόνη, άρα καταλαβαίνεις ότι επειδή είναι αμφίδρομες αυτές οι σχέσεις αδιαφορίας, δεν με αφορά.

Θέλω να σταθώ κατεξοχήν στο μετερίζι μου που είναι το θέατρο, το οποίο μπορεί και υπάρχει μέσα στην κρίση. Αυτή τη στιγμή είναι η μόνη διέξοδος σε μια χώρα που χρεοκοπεί και υπάρχουν προβλήματα επιβίωσης. Η τέχνη είναι το δικαίωμα στο όνειρο, στο να μπορεί ο κόσμος να φανταστεί κάτι διαφορετικό βλέποντας μια παράσταση και μια ερμηνεία. Προσωπικά δουλεύω non-stop τα τελευταία πέντε χρόνια με πολλαπλές εργασίες. Βλέπω όμως ότι και άλλοι συνάδελφοί μου προσπαθούν, όχι μόνο για την προσωπική τους επιβίωση κι επιβεβαίωση, που είναι επίσης θεμιτό, γιατί προς θεού κι εγώ γι’ αυτό δουλεύω, αλλά παράλληλα για να δώσουν το δικαίωμα σ’ ένα κοινό να μπορέσει λίγο να εκτονωθεί, να μπορέσει να δει το ποτήρι μισογεμάτο αντί μισοάδειο όπως είναι η κοινωνική μας κατάσταση.

Όσον αφορά το σινεμά, υπάρχει ελληνικός κινηματογράφος και μάλιστα κάποια στιγμή κατάφερε κι έσπασε τα φράγματα του εξωτερικού. Ο Γιώργος Λάνθιμος, που είναι παιδί της κρίσης, έκανε ταινίες με προσωπική ταυτότητα, αρχικά με Έλληνες ερμηνευτές, έως ότου απευθυνθεί σε επώνυμους stars του Χόλυγουντ. Έπρεπε να προηγηθεί αυτή η ταπεινή του δουλειά σε μια φτωχή χώρα σαν την Ελλάδα για να αποδεχθούν την συνεργασία μαζί του τα μεγάλα ονόματα του εξωτερικού. Επομένως είναι φανερό ότι υπάρχει υλικό, υπάρχει διάθεση και διαθεσιμότητα για  να συνεχίσει ο ελληνικός κινηματογράφος. Τα προβλήματα προκύπτουν από την διανομή των ταινιών. Όλα ελέγχονται από πολυεθνικά trust, που προωθούν ξένες ταινίες, αμερικάνικες. Ο ευρωπαϊκός κινηματογράφος παλεύει κι αυτός, σαν τον ελληνικό, να επιβιώσει.

Μπορώ υπεύθυνα να σας πω ότι δυο καλλιτεχνικοί φορείς, όπως το θέατρο και ο κινηματογράφος, με τους οποίους έχω σχέση, εν καιρώ κρίσης ανθούν. Από την άλλη πλευρά, σε μια μικρή χώρα όπως η Ελλάδα, που όλοι γνωριζόμαστε μεταξύ μας, βλέπουμε γραφειοκρατία, κυνικότητα, μεμψιμοιρία, ανικανότητα, πράγματα που δεν αφορούν μόνο το δικό μου το επάγγελμα, αλλά έχουν σχέση με όλο αυτό που είναι κράτος, αν δεχτούμε ότι έχουμε κράτος. Με αυτή την έννοια αντιμετωπίζω κι εγώ τέτοιου είδους προβλήματα. Δε σου κρύβω, ότι εμένα προσωπικά, αυτά με οχυρώνουν και με δυναμώνουν, ώστε να μπορώ να τους αντιμετωπίσω».

Ο Δημήτρης Πιατάς συμμετέχει στην παράσταση “Βάτραχοι” σε σκηνοθεσία Κώστα Φιλίππογλου, η οποία ξεκινάει 1 Ιουλίου και θα λήξει στα μέσα Σεπτεμβρίου.

Τάσος Χαλκιάς: “Αυτό που θέλω να πω στους νέους συναδέλφους μου είναι να επιμείνουν στο θέατρο”

Τάσος Χαλκιάς: «Την κρίση δεν την δημιουργούν ποτέ αυτοί που την υφίστανται, άνθρωποι που είναι ερευνητές και οπαδοί μιας δουλειάς, όπως είναι οι καλλιτέχνες. Όταν δεν σε αφορά η κρίση με την έννοια ότι δεν είσαι καθόλου υπεύθυνος εσύ, προσπαθείς μέσα σε αυτή να επιβιώσεις. Αυτό έχει ένα μοιραίο χαρακτήρα. Συρρικνώνεσαι γύρω από τον εαυτό σου και τα αγαπημένα σου πρόσωπα και έχει σαν αποτέλεσμα να μην υπάρχει η λεγόμενη καλλιτεχνική αλληλεγγύη. Αυτό μπορεί να έχει ένα καλλιτεχνικό κόστος, αλλά δεν είναι το πιο σοβαρό. H κρίση έχει χτυπήσει όλους τους επαγγελματίες, καθώς δεν δίνονται πια χρήματα, τόσα που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες μας. Το θέατρο είναι αυτό που επαγγελματικά μας έχει μείνει, τουλάχιστον για τους περισσότερους ηθοποιούς, ειδικά εμάς που είμαστε αρκετά χρόνια στη δουλειά.

Νομίζω ότι το θέατρο δεν πέρασε κρίση, ίσως πέρασαν κρίση οι επιχειρηματίες με την έννοια ότι υποχρεώθηκαν κάποια εποχή να χαμηλώσουν πολύ τα εισιτήρια, προκειμένου να μπορεί να ανταποκριθεί ο κόσμος σε σχέση με τις βασικές του ανάγκες. Δεν άδειασαν οι θέσεις του κοινού στο θέατρο. Ίσα ίσα που δημιουργήθηκαν πολλές μικρές εστίες για να δεχθούν κόσμο στις αίθουσές τους. Ιδιαίτερα καλλιτεχνικές προσπάθειες νέων παιδιών αύξησαν τις παραστάσεις και τους θεατρικούς χώρους. Αυτό είναι ένα καλό που βγήκε από την κρίση, γιατί ο κόσμος έβρισκε περισσότερες διεξόδους σε μια πιο άμεση επικοινωνία μέσω του λόγου του θεάτρου, με καλλιτέχνες που είναι πιο άμεσα κοντά του σε σύγκριση μ’ ένα ζωγράφο ή ένα μουσικοσυνθέτη, ένα γλύπτη. Υπήρξαν από την άλλη πλευρά νέες τάσεις στο θέατρο, που δεν ήταν αμιγώς πρόζες, που ήταν αναμεμειγμένες πολλές τέχνες, όπως μουσική, χορός, ακροβατικά. Άρα η κρίση έκανε καλό στο θέατρο.

Ο κινηματογράφος βλέπω ότι είναι σε καλό δρόμο, τουλάχιστον καλλιτεχνικά, με νέους σκηνοθέτες που κάνουν μεγάλες προσπάθειες ελλείψει της χρηματικής αρωγής από το Κέντρο Ελληνικού Κινηματογράφου.

Όσον αφορά στην παραγωγή της τηλεόρασης, δεν γίνονται πια παραγωγές στο βαθμό που γίνονταν, οι σειρές ελαχιστοποιήθηκαν και δεν δίνονται πια χρήματα σε όλους τους συντελεστές. Αγοράστηκαν ξένες σειρές, ιδιαίτερα τούρκικες, επειδή ήταν πιο φτηνές και έτσι καλύφθηκε το πρόγραμμα της τηλεόρασης. Εκείνοι που ωφελήθηκαν από την τηλεόραση, ήταν μόνο κάποιοι συνάδελφοί μου που δούλεψαν ως παρουσιαστές εκπομπών. Οι υπόλοιποι χάσαμε χρήματα λόγω κατώτερων όρων μισθολογικά που δεχθήκαμε ή συμφωνιών που δεν τηρήθηκαν.

Αυτό που θέλω να πω στους νέους συναδέλφους είναι να μην ελπίζουν σε μια καλύτερη τηλεόραση. Νομίζω ότι οι άνθρωποι που την έχουν στα χέρια τους, δεν ενδιαφέρονται για την ελληνική μυθοπλασία και δεν θα επενδύσουν σε κάτι που πιστεύουν ότι δεν θα τους αποφέρει χρήματα. Ας επιμείνουν στο θέατρο, ας μαζευτούν πολλοί μαζί και να κάνουν τις δουλειές που τους εκφράζουν, χωρίς να περιμένουν κάποια τηλεοπτική αναγνώριση».

Ο Τάσος Χαλκιάς συμμετέχει στην παράσταση “Μαντάμ Σουσού” σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα, η οποία ξεκινάει 25 Ιουνίου και θα λήξει 10 Σεπτεμβρίου.

Βάσια Παναγοπούλου: “Γυρίσαμε εκεί που έπρεπε να είμαστε”

Βάσια Παναγοπούλου: «Επειδή δεν θέλω να είμαι απαισιόδοξη, θα πω ότι η κρίση είναι πάντα μια ευκαιρία να «ξεσκαρτάρουν» λίγο τα πράγματα, για να επαναπροσδιορίσουμε στόχους, αρχές και να επαναπροσδιοριστούμε κι εμείς. Πόσο περισσότερο όταν αφορά μια καλλιτεχνική έκφραση που είναι το θέατρο ή το σινεμά ή η τηλεόραση ή θα έπρεπε να είναι τουλάχιστον. Εγώ βλέπω ότι το θέατρο εξακολουθεί να έχει μια τεράστια παραγωγή παραστάσεων, η κρίση δεν έφερε λιγότερες παραστάσεις στο αθηναϊκό θέατρο. Δεν έχει επηρεάσει την καλλιτεχνική ανησυχία των ηθοποιών, σκηνοθετών και λοιπών συντελεστών του θεάτρου. Η κρίση όμως έχει επηρεάσει το κοινό, το οποίο είναι ο χρηματοδότης μας και αυτό που μας συντηρεί. Το κοινό έχει γίνει πιο επιλεκτικό, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι επιλέγει παραστάσεις πιο ποιοτικές, εντός ή εκτός εισαγωγικών. Αλλά εκεί που ο θεατρόφιλος θα έβλεπε μια παράσταση κάθε δέκα – δεκαπέντε μέρες, τώρα βλέπει μία το μήνα ή μία στους δύο μήνες.

Το επάγγελμα του ηθοποιού είναι εποχιακό, δεν έχει καμιά σιγουριά, ήταν, είναι και θα είναι έτσι πάντα. Ο ηθοποιός τουλάχιστον δυο φορές το χρόνο βρίσκεται στο δρόμο για δουλειά. Αυτή είναι η φρικτή αλήθεια. Από την άλλη πλευρά το κράτος συμπεριφέρεται στους ηθοποιούς, όπως και σε όλους τους Έλληνες πολίτες, θεωρώ, με αναλγησία, γιατί αυτό που έχει συμβεί με τις συντάξεις είναι τραγικό για όλους μας. Είμαστε μια μικρή χώρα, με πολύ περιορισμένη παραγωγή τηλεοπτικά πια, αφού οι σειρές που γυρίζονται είναι ελάχιστες. Παλιότερα το βασικά οικονομικό υπόβαθρο ενός ηθοποιού ήταν τα χρήματα που κέρδιζε από την τηλεόραση. Τώρα το θέατρο συντηρεί τους ηθοποιούς. Γυρίσαμε εκεί που έπρεπε να είμαστε.

Το ελληνικό σινεμά βλέπω ότι τα τελευταία χρόνια έχει μία άνθηση. Δυστυχώς δεν έχει ξεφύγει από τα πλαίσια της επιχορήγησης με την έννοια ότι έχει ακόμα ανάγκη από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, αναφέρομαι στους δημιουργούς των οποίων οι ταινίες δεν ακολουθούν τη βατή πορεία του εμπορικού κινηματογράφου. Στο εμπορικό σινεμά υπάρχει άνθηση, γίνονται ταινίες, ενώ τα προηγούμενα χρόνια, που δεν είχαμε την κρίση, δεν γίνονταν.

Αυτό που έχει κρίση ηθικής, προσανατολισμού, αξιών είναι η τηλεόραση, τρικυμία εν κρανίω. Είναι junk food, είναι προς αποφυγή, είναι επικίνδυνη για τη νοητική υγεία, δεν έχω λόγια για να περιγράψω το πόσο την απεχθάνομαι».

Η Βάσια Παναγοπούλου είναι παραγωγός και καλλιτεχνική διευθύντρια του «Χυτήριο» Σημείο Πολιτισμού – Σκηνή Ανδρέας Βουτσινάς – Βάσια Παναγοπούλου.

Θοδωρής Κατσαφάδος: “Η κρίση έχει βγάλει στην επιφάνεια τα πιο κακά μας ένστικτα”

Θοδωρής Κατσαφάδος: «Σαφώς μετά το 2008-2009-2010  η κρίση είναι πολύ μεγάλη στο χώρο μας, οι διαφορές στις αμοιβές είναι τεράστιες, τα πολυπρόσωπα έργα έχουν σταματήσει ν’ ανεβαίνουν στο ελεύθερο θέατρο, όπως και στα κρατικά θέατρα. Αλλά βασικά στο ελεύθερο θέατρο που είναι ο χώρος δράσης μας, γιατί το επάγγελμά μας δεν είναι μόνο καλλιτεχνικό, είναι και βιοποριστικό. Όμως εκείνο που μου έχει κάνει εντύπωση είναι ότι υπάρχει μεγάλη προσέλευση κοινού στο θέατρο, σε αυτούς τους καιρούς που διανύουμε. Και στον Άμλετ που ήμουνα φέτος και στο Έγκλημα και Τιμωρία για δύο χρόνια στο θέατρο Άνεσις, που ήμασταν γεμάτοι, και στην περιοδεία πριν δύο χρόνια με την Ηλέκτρα, μια παραγωγή του θεάτρου Badminton. Ο κόσμος μάλλον έχει κόψει άλλα πράγματα, τα εστιατόρια, τα ρούχα, δεν ξέρω τι ακριβώς. Οπότε το θέατρο, σε διαβεβαιώνω όσον αφορά στην προσέλευση του κόσμου κυμαίνεται στα επίπεδα της προ κρίσης περιόδου.

Δυστυχώς πλέον οι παραγωγοί δεν μπορούν να ρισκάρουν για πολλά λεφτά κι έχουν δίκιο. Φοβάμαι ότι η τελευταία μεγάλη παραγωγή της τηλεόρασης ήταν το Νησί και πραγματικά χαίρομαι που πήρα μέρος. Θ’ αργήσουμε πολύ να ξαναδούμε κάτι ανάλογο. Ακούγεται ότι τα κανάλια ψάχνουν ξανά την μυθοπλασία, όμως αυτή την στιγμή τα ελληνικά σίριαλ δεν είναι σε καλό δρόμο, είναι σε πτώση και αντικαθίστανται από τα survivor και όλα αυτά τα περίεργα ριάλιτι που έχουν τηλεθέαση. Δυστυχώς δεν πάει καλά ο Ant1, δυστυχώς έκλεισε το Mega στο οποίο είχα κάνει πολλές σειρές, το αγαπούσα και λυπάμαι πολύ που έχασε τη δουλειά του τόσος κόσμος.

Όσον αφορά το σινεμά, γίνονται προσπάθειες ακόμα και με πενιχρά οικονομικά μέσα. Προσωπικά έκανα το «1968» με τον Τάσο Μπουλμέτη και κάποιες μικρού μήκους και μια ταινία στη Γαλλία, «Το Ηφαίστειο». Κάτι κινείται στο σινεμά. Ήδη συζητάω για μια ταινία για το χειμώνα. Πάντως όλα είναι πολύ δύσκολα πια. Να σου πω τι γίνεται: έχουν κατεβάσει πολύ τις αμοιβές τους τα πρώτα ονόματα, έχουν κατεβάσει τις αμοιβές τους και τα δεύτερα ονόματα και πάει προς τα κάτω η ψαλίδα και φτάνουμε στα νέα παιδιά, που οι αμοιβές τους είναι τραγικές. Επίσης αν δεν πληρωθείς από κάπου, το να τα διεκδικήσεις είναι μια πικρή ιστορία, γιατί ποιος μπορεί πια να πληρώσει δικηγόρους, όταν οι επιχειρήσεις κηρύσσουν  πτώχευση. Να διεκδικήσω τα λεφτά μου από ένα κανάλι που κλείνει; Δεν έχει νόημα.

Για τα νέα παιδιά ανησυχώ περισσότερο. Εγώ είμαι της παλιάς φουρνιάς, έχω κάνει τον κύκλο μου, δεν μπορώ να παραπονιέμαι. Είμαι τυχερός σε αυτούς τους καιρούς, είμαι χορτασμένος κι ευχαριστημένος που ακόμα παίζω ωραίους ρόλους κι έχω ωραίες συνεργασίες. Αυτά που ανέφερα τα λέω πιο πολύ, επειδή στενοχωριέμαι για τους νέους παρά από προσωπικό κίνητρο».

Δεν είναι όμως επίσης πολύ μεγάλο το ποσοστό των παλιότερων ηθοποιών, ταλαντούχων και καταξιωμένων, που έχουν μείνει εκτός επαγγέλματος; Πολύς κόσμος έχει εξαφανιστεί και από την τηλεόραση, αλλά και από το θέατρο.

Θοδωρής Κατσαφάδος: «Υπάρχουν πολλοί αγαπητοί συνάδελφοι, και της δικής μου ηλικίας, που ώρες ώρες αναρωτιέμαι πού βρίσκονται, πώς βιοπορίζονται. Άνθρωποι με ικανότητες και ταλέντο που τώρα στην ωριμότητά τους θα μπορούσαν να παίξουν ρόλους σπουδαίους, κλασικού ρεπερτορίου ή αρχαίου δράματος. Γιατί εμείς οι ηθοποιοί, όσο μεγαλώνουμε, περνάμε σε ρόλους που χρειάζονται ζωή, πρέπει να κουβαλάς στην πλάτη σου ζωή για να τους παίξεις. Δυστυχώς και αυτή η κατηγορία ηθοποιών έχει μεγάλο πρόβλημα και λόγω της οικονομικής κρίσης και λόγω της μόδας που επικρατεί στο ν΄ανεβαίνουν έργα πειραγμένα, αποδομημένα, έργα με μοντερνιές. Εγώ είμαι λίγο της παλιάς σχολής, δεν μπορώ και την πολλή εξυπνάδα σε μεγάλα κείμενα. Τα μεγάλα έργα δεν έχουν ανάγκη από εμάς να τους κάνουμε «τονωτικές» ενέσεις εντυπωσιασμού. Σε τέτοια λοιπόν ανεβάσματα αυτοί οι ηθοποιοί που ανέφερες δεν έχουν χώρο, δεν θα τους καλέσουν ποτέ. Και αυτοί οι άνθρωποι μαραζώνουν, όταν τους λες: «κάτσε στο σπίτι σου, δεν σε θέλουμε πια». Αυτό είναι πικρό και δύσκολο να το διαχειριστείς. Γιατί το θέατρο είναι αγάπη, είναι έρωτας! Δεν τους αξίζει.

Είμαι από τους ανθρώπους που δεν φοβήθηκα ποτέ στη ζωή μου, ένα φτωχαδάκι από χωριό ήμουν, έχω παλέψει πολύ στη ζωή μου, αλλά ήμουν από τους ψύχραιμους. Τώρα φοβάμαι πολύ για το μετά. Έχω ένα παιδί, έχω ένα μικρό εγγονάκι και αναρωτιέμαι πού είναι το τέλος του προβλήματος. Τι θα γίνει; Για τα παιδιά μας. Εγώ δεν έχω μεγάλα σχέδια στην ηλικία που είμαι, κάνω ταμείο. Δυστυχώς δεν είμαι αισιόδοξος πια, γιατί δεν βλέπω να υπάρχει ένα παράθυρο. Μακάρι να διαψευστώ.

Θα ήθελα να προσθέσω για την παράσταση «Αγαμέμνων» που συμμετέχω, ότι αισθάνομαι πολύ τυχερός που συνεργάζομαι με τον Τσέζαρις Γκραουζίνις, ένα εξαιρετικό σκηνοθέτη και άνθρωπο, μ’ ένα υπέροχο θίασο, τον Γιάννη Στάνκογλου, την Μαρία Πρωτόπαππα και άλλους συναδέλφους.  Ο Τσέζαρις Γκραουζίνις έχει γνώση για την τραγωδία, έχει μελετήσει πολύ αυτό που πάει να κάνει και έχει όραμα. Και κάτι άλλο… είναι απίστευτα ευγενής! Τόσο συνεργάσιμος και ανιδιοτελής που μ’ έχει εντυπωσιάσει. Πρέπει να πάψουμε να έχουμε αλαζονεία, να πάψουμε να έχουμε τη μανία του αρχηγού, γιατί τελευταία υπάρχει πολύ αυτή η κατάσταση στη δουλειά μας… κάποιος που έχει μια δύναμη είτε είναι θεατρώνης είτε σκηνοθέτης είτε πρωταγωνιστής, υπάρχει ενός είδους αλαζονεία και είναι κάτι που μ’ ενοχλεί. Γιατί πιστεύω πολύ στις σχέσεις, πιστεύω στην ευγένεια και στον σεβασμό προς οποιονδήποτε κι όταν δεν υπάρχουν, στενοχωριέμαι. Λέγονται λόγια ψεύτικα, πως υπάρχουν. Δεν υπάρχουν. Δεν υπάρχει ούτε αλληλεγγύη ούτε σεβασμός».

Παλιότερα υπήρχε;

Θοδωρής Κατσαφάδος: «Αυτά που λέμε τώρα πάντα υπήρχαν, αλλά σε άλλο βαθμό. Παλιά όμως, επειδή υπήρχε μεγαλύτερος χώρος δράσης, οι άνθρωποι δεν έβγαζαν τον κακό τους εαυτό νομίζω. Τώρα δυστυχώς αυτή η οικονομική κατάσταση των δέκα τελευταίων χρόνων μας έχει βγάλει όλα τα κακά μας ένστικτα, όλα τα ελαττώματα. Έχουν χαλάσει οι σχέσεις των ανθρώπων».

Ο Θοδωρής Κατσαφάδος συμμετέχει στην περιοδεύουσα παράσταση «Αγαμέμνων», με παραστάσεις στις  6 & 7 Ιουλίου στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου και τέλη Αυγούστου στο Ηρώδειο.

Περικλής Λιανός: “Πάντα στην κρίση ο άνθρωπος ανοίγει ρωγμές για να προχωρήσει”

Οι τηλεοπτικές σειρές στις οποίες συμμετείχε:  «Μαντάμ Σουσού», «Οι τελευταίοι εγγονοί», «Χάι ροκ» και «Λαβ σορρυ», «Κωνσταντίνος & Ελένη», «Το καφέ της Χαράς».

Περικλής Λιανός: «Θα πάρω τη γενική κατάσταση όπου λόγω της οικονομικής κρίσης τα πάντα έχουν μειωθεί, οι μισθοί, τα budget. Σίριαλ δε γυρίζονται πολλά, οι αμοιβές στην τηλεόραση έχουν φτάσει στα τάρταρα. Όσον αφορά το θέατρο, άλλες φορές με πολύ λιγότερες δουλειές έβγαζα περισσότερα χρήματα, ενώ τώρα έπαιζα σε τρεις παραστάσεις το χειμώνα κι έβγαζα τα μισά από αυτά που έπαιρνα παλιά για μία παράσταση. Το ίδιο συμβαίνει και με τον κινηματογράφο. Αυτά είναι τα αρνητικά.

Το θετικό ποιο είναι; Το ότι πάντα στην κρίση, ο άνθρωπος ανοίγει ρωγμές και θα ανοίγει ρωγμές για να προχωρήσει. Κάτι πρέπει να κάνει. Αυτοί που χάνουν το παιχνίδι είναι αυτοί που παραιτούνται. Γι’ αυτό και το θέατρο πάει καλά, γιατί δεν είναι μόνο μια πιο φτηνή διασκέδαση σε σχέση με τα μπουζούκια, είναι γιατί ο κόσμος θέλει να παρακολουθήσει μαζί με κάποιον άλλο κάτι που να γίνεται εκείνη την ώρα. Επίσης νέες δυνάμεις, νέα παιδιά βρίσκουν την ευκαιρία να δοκιμάσουν, να ρισκάρουν, γιατί δεν έχουν τι να περιμένουν, από πού να περιμένουν; Αυτό τους κάνει να τολμάνε. Κάποιοι θα φάνε τα μούτρα τους, κάποιοι θα προχωρήσουν. Αυτό όμως είναι πολύ θετικό. Μην ξεχνάτε ότι στην κατοχή το θέατρο λειτουργούσε κι έκανε σπουδαίες παραστάσεις. Είμαι από τους ανθρώπους που «θέλω να βλέπω το ποτήρι όχι απλώς γεμάτο, αλλά να ξεχειλίζει», όπως έλεγα στην παράσταση που έπαιζα το χειμώνα στο Αγγέλων Βήμα με τίτλο «Ο άνθρωπος στη σοφίτα», ένα έργο του Τίμοθι Ντέιλι».

Πιστεύετε ότι ένας καλλιτέχνης μετά από επανειλημμένες απορρίψεις ή οικονομικές δυσκολίες “μπορεί” ν’ αφήσει την τέχνη του αναγκασμένος να στραφεί σε άλλο βιοποριστικό μέσο.

Περικλής Λιανός: «Έχει συμβεί πολλές φορές αυτό. Εξαρτάται από τον κάθε άνθρωπο. Εγώ το πέρασα αυτό σε περιόδους άνθησης. Το 1998, ενώ δούλευα πάρα πολύ, κάποια στιγμή έκλεισε μέσα μου κάτι, κυρίως για το θέατρο. Ασχολήθηκα για ένα μεγάλο διάστημα μόνο με τη μεταγλώττιση, ήμουν guest σε κάποια σίριαλ και συμμετείχα σε κάποιες ταινίες, πέρασαν εφτά χρόνια που δεν έκανα θέατρο και μετά ξαναμπήκα φουλ. Αλλά ήταν δικό μου το θέμα. Θεωρώ λοιπόν ότι ανεξαρτήτως κρίσης, όλα εξαρτώνται από το πώς το βλέπει ο καθένας. Κάποιοι δεν αντέχουν να προχωρήσουν. Αλλά έχω την εντύπωση ότι δεν μας επηρεάζει μόνο η περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Είναι το πώς την εισπράττει και τι ανάγκες έχει κάθε φορά ο άνθρωπος».

Ο Περικλής Λιανός συμμετέχει στην παράσταση των Παπαθανασίου – Ρέππα, “Ο φίλος μου ο Λευτεράκης”,  στο θέατρο Χυτήριο.

Διάβασε επίσης το πρώτο (Volume 1) και τρίτο μέρος (Volume 3) του ρεπορτάζ μας “Ηθοποιοί, σκηνοθέτες και μουσικοί στην Ελλάδα της κρίσης”.

«Ηθοποιός στην Ελλάδα της κρίσης;» Έξι ηθοποιοί απαντούν | Vol.1

«Το θέατρο είναι πεδίο έμπρακτης επανάστασης»- 8 σκηνοθέτες μιλούν | Vol.3