Ο Αριστοτέλης στην Ποιητική του, είχε υποστηρίξει ότι, όσον αφορά την Τραγωδία, το δραματικό κείμενο είναι αυτόνομο και υπερέχει της παράστασης, γιατί αυτό περιέχει όλα τα απαραίτητα συστατικά που οδηγούν στη δημιουργία μιας παράστασης. Η τραγωδία έχοντας ως όπλο της την γλώσσα διαμόρφωνε συνειδήσεις, επηρέαζε απόψεις, γιατί εξέφραζε ιδεολογίες. Ο Αριστοτέλης πίστευε πως, ανεξάρτητα αν η παράσταση ήταν υποδεέστερη του μύθου, έπρεπε να έχει ως στόχο την μέθεξη, το να προκαλέσει στους θεατές «δρώντων και ου δι απαγγελίας, δι ελέου και φόβου περαίνουσα την των τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν». Το ανέβασμα ενός αρχαίου δράματος επί σκηνής θεωρείται επιτυχημένο, όταν στη συνολική παρουσίασή του στο κοινό συνυπάρχουν όλες οι παραπάνω προϋποθέσεις. Η Ηλέκτρα του Ευριπίδη, που σκηνοθέτησε ο Θέμης Μουμουλίδης, ευτύχησε μόνο όσον αφορά κάποια επιμέρους σημεία από τα προαναφερθέντα.
Παρακολούθησα την παράσταση Ηλέκτρα από τη θεατρική ομάδα 5η Εποχή, στις 29 Ιουλίου, στο Κηποθέατρο Παπάγου. Ήταν μια βραδιά ιδιαίτερα σημαντική, αφού οι συντελεστές της παράστασης είχαν ανακοινώσει την απόφασή τους να διαθέσουν τα έσοδα εκείνης της παράστασης στους πληγέντες από τις πρόσφατες φονικές πυρκαγιές. Μια κίνηση ιδιαιτέρως συγκινητική, από τον άνθρωπο για τον άνθρωπο.
Ο μύθος της Ηλέκτρας του Ευριπίδη
Η εκδοχή του Ευριπίδη για την ιστορία της Ηλέκτρας έχει ως εξής: Μετά τον φόνο του Αγαμέμνονα από την Κλυταιμνήστρα, η ίδια ζει στο παλάτι μαζί με το νέο της σύζυγο, τον Αίγισθο. Η κόρη της, Ηλέκτρα, ζει μαζί μ’ ένα γεωργό Μυκηναίο σε μια αγροτική κατοικία κοντά στο Άργος. Η μόνη σκέψη που τριγυρίζει στο μυαλό της είναι να βρει ένα τρόπο να εκδικηθεί για το θάνατο του πατέρα της. Όταν συναντά στη βρύση τον αδερφό της, Ορέστη, συνοδευόμενο από τον Πυλάδη, δεν τον αναγνωρίζει, όμως του εξιστορεί την τραγική ιστορία της. Θεωρώντας ότι τον έχει στείλει ο αδερφός της, φέρνει τους δύο ξένους στο σπιτικό της, όπου γίνεται η αναγνώριση του Ορέστη από τον γέρο παιδαγωγό του Αγαμέμνονα, που εμφανίζεται με τροφές και κρασί. Τα δυο αδέρφια αποφασίζουν να σκοτώσουν τον Αίγισθο και την Κλυταιμνήστρα. Ο Ορέστης με τον Πυλάδη βρίσκουν τον Αίγισθο στο μέρος που ετοιμάζει θυσίες και τον φονεύουν. Η Ηλέκτρα με την πρόφαση ότι έχει γεννήσει και χρειάζεται την ευλογία της μητέρας της, καλεί στο σπίτι την Κλυταιμνήστρα. Στο σπίτι της Ηλέκτρας, η Κλυταιμνήστρα δολοφονείται από τα δύο αδέρφια, τα οποία μετανιώνουν αμέσως μετά την φρικτή πράξη τους. Τότε εμφανίζονται οι από μηχανής θεοί και αδερφοί της Κλυταιμνήστρας, οι Διόσκουροι, δηλώνοντας πως ο χρησμός που έδωσε ο Απόλλωνας στον Ορέστη δεν ήταν σωστός. Προτρέπουν τον Ορέστη να πάει στην Αθήνα για να δικαστεί και τελικά ν’ αθωωθεί. Τα αδέρφια θα χωριστούν πλέον για πάντα. Η Ηλέκτρα θα παντρευτεί τον Πυλάδη και θα μείνουν στη Φωκίδα.
Η παράσταση
H παράσταση της Ηλέκτρας έχει ένα μεγάλο ατού: τον θίασό της. Ηθοποιούς που διαθέτουν δεινότητα φραστική, εκφραστική, κινησιολογική, που μας έχουν χαρίσει πολλές δυνατές ερμηνείες, εμπλουτισμένες με ψυχικές διακυμάνσεις. Εντούτοις ο σκηνοθέτης Θέμης Μουμουλίδης δεν «εκμεταλλεύτηκε» τα προσόντα των ερμηνευτών, ώστε ν΄ αναδείξει τα τραγικά στοιχεία των ηρώων, κι επιπλέον εντύπωση προκαλεί το ότι επέλεξε μια διαφορετική κατεύθυνση ερμηνείας για την Ηλέκτρα σε σχέση με τα υπόλοιπα πρόσωπα του έργου. Η εκφορά λόγου και η ερμηνευτική συμπεριφορά όλων των ηθοποιών, πλην της Λένας Παπαληγούρα, πλησίαζε μόνο σε ελάχιστα σημεία την εξπρεσιονιστική σχολή. Αντιθέτως, η Ηλέκτρα της Λένας Παπαληγούρα, από την έναρξη ήδη της τραγωδίας, διαφοροποιούνταν χαρακτηριστικά λόγω του συνεχούς υπερτονισμένου παιξίματος με τονικές εντάσεις, λαρυγγισμούς και κραυγές. Ωραίες θεατρικές στιγμές αποτέλεσαν ο αγώνας λόγων της Ηλέκτρας (Λένας Παπαληγούρα) με την Κλυταιμνήστρα (Μαρούσκα Παναγιωτοπούλου) και η σωματική ερμηνεία του Νίκου Κουρή (Ορέστης) μετά το φονικό της Κλυταιμνήστρας. Η Λένα Παπαληγούρα και ο Νίκος Κουρής είναι χαρισματικοί ηθοποιοί, αλλά αυτή η παράσταση δεν τους βοήθησε να ξεδιπλώσουν το ταλέντο τους. Οι ηθοποιοί Χρήστος Χατζηπαναγιώτης (παιδαγωγός), Γιάννης Νταλιάνης (γεωργός και Διόσκουροι), Νίκος Αρβανίτης (αγγελιαφόρος και Αίγισθος), Μαρούσκα Παναγιωτοπούλου (Κλυταιμνήστρα), Παναγιώτης Εξαρχέας (Πυλάδης – βουβός ρόλος) κινήθηκαν, στάθηκαν, μίλησαν με επάρκεια.
Η σκηνοθεσία του Θέμη Μουμουλίδη, αν και δεν αποτελεί εξ’ ολοκλήρου μια καινούρια σκηνοθετική πρόταση, έδωσε χώρο στο Χορό και βήμα στο αρχαίο κείμενο. Με αρωγό τη μετάφραση του Κ. Χ. Μύρη και την επεξεργασία της από την Παναγιώτα Πανταζή, τα νοήματα του έργου έφτασαν στους θεατές με καθαρότητα, ακρίβεια, χωρίς να υποσκελιστούν από λογής σκηνοθετικά ευρήματα.
Ο Χορός των γυναικών της Αργολίδας (Δανάη Επιθυμιάδη, Μαριάννα Πολυχρονίδη, Μαρούσκα Παναγιωτοπούλου, Ελένη Ζαραφίδου) πλούτισε το δράμα με την ερμηνεία του (συνολικά και ατομικά) δίνοντας μια διαφορετική, ενδιαφέρουσα προσέγγιση στο λυρικό μέρος της παράστασης, με την καθοριστική συμβολή της μουσικής από τον Θύμιο Παπαδόπουλο και την αξιοπρόσεκτη εκτέλεση των τραγουδιών από την Μαριάννα Πολυχρονίδη.
Όσον αφορά το Κηποθέατρο Παπάγου, μια επανεξέταση της ηχητικής του εγκατάστασης θα βοηθούσε θεατές και ηθοποιούς. Δυστυχώς δεν είναι η μοναδική παράσταση κατά την οποία ο ήχος δεν φτάνει καθαρός στον θεατή.
INFO
ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2018
Ευριπίδη Ηλέκτρα
Σκηνοθεσία: Θέμης Μουμουλίδης
Τη Δευτέρα 25 Ιουνίου στο Θέατρο Πέτρας ξεκινούν οι παραστάσεις για την «ΗΛΕΚΤΡΑ» του Ευριπίδη που παρουσιάζει η 5η Εποχή σε όλη την Ελλάδα σε σκηνοθεσία του Θέμη Μουμουλίδη με τη Λένα Παπαληγούρα, τον Νίκο Κουρή, τον Χρήστο Χατζηπαναγιώτη και ένα θίασο εκλεκτών συνεργατών. Η «Ηλέκτρα», μια από τις σημαντικότερες τραγωδίες του Ευριπίδη, αποτελεί μια διεισδυτική σπουδή πάνω στις έννοιες της εκδίκησης, της ενοχής, της μεταμέλειας και της δικαιοσύνης.
Αντλώντας το θέμα του από τον κύκλο της καταραμένης γενιάς των Ατρειδών, το έργο παρακολουθεί βήμα-βήμα την πορεία της Ηλέκτρας και του Ορέστη προς τη μητροκτονία. Όμως η ερμηνεία του μύθου που προκρίνει ο ποιητής αρνείται στην πράξη αυτή οποιαδήποτε δικαίωση, μετατρέποντας τη δική του «Ηλέκτρα» σε μια ανελέητη σπουδή πάνω στη διαβρωτική διαδικασία της εκτέλεσης ενός εγκλήματος: μετά την εκτέλεση του φόνου, τα δυο αδέλφια σωριάζονται κάτω από το βάρος της πράξης τους, μιας πράξης που δεν έπρεπε να έχει γίνει ποτέ. Ο ποιητής θα αποφανθεί στο τέλος, με το στόμα των Διόσκουρων, ότι ναι μεν η Κλυταιμνήστρα έπαθε δίκαια, όμως ο Ορέστης δεν έπραξε δίκαια. Ο σοφός θεός των Δελφών χρησμοδότησε άσοφα.
Ο ιδιόμορφος τρόπος με τον οποίο ο Ευριπίδης διαχειρίζεται το γνωστό μύθο της μητροκτονίας, εισάγοντας μια σειρά από νεοτερισμούς και αφηγηματικές καινοτομίες, συνθέτει ένα σκληρό αλλά εξαιρετικά αναγνωρίσιμο στην εποχή μας αριστούργημα, ένα από τα αρτιότερα επιτεύγματα της παγκόσμιας δραματουργίας.
Την σκηνοθεσία της παράστασης υπογράφει ο Θέμης Μουμουλίδης, δημιουργός της 5ης Εποχής, έχοντας στο ενεργητικό του, επί σειρά ετών, υψηλού επιπέδου και αισθητικών απαιτήσεων παραγωγές, που περιόδευσαν με επιτυχία σε όλη την Ελλάδα.
Ο Θέμης Μουμουλίδης σκηνοθετεί το έργο χαρακτηρίζοντάς το ως ένα ΛΥΡΙΚΟ ΘΡΙΛΕΡ. Μια σύγχρονη ματιά πάνω στην σκηνική ανάγνωση της τραγωδίας, επιχειρώντας να εξελίξει την φόρμα που ξεκίνησε με τις δύο προηγούμενες τραγωδίες [ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ και ΑΝΤΙΓΟΝΗ].
Στο ρόλο της Ηλέκτρας η ΛΕΝΑ ΠΑΠΑΛΗΓΟΥΡΑ.
Παίζουν:
ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΡΗΣ, ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΑΤΖΗΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΝΤΑΛΙΑΝΗΣ
ΝΙΚΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ, ΜΑΡΟΥΣΚΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ,
ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΔΗ, ΕΛΕΝΗ ΖΑΡΑΦΙΔΟΥ, ΔΑΝΑΗ ΕΠΙΘΥΜΙΑΔΗ,
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΕΞΑΡΧΕΑΣ κ.ά.
Συντελεστές:
Σκηνοθεσία ΘΕΜΗΣ ΜΟΥΜΟΥΛΙΔΗΣ
Μετάφραση Κ.Χ ΜΥΡΗΣ
Επεξεργασία Κειμένου ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΠΑΝΤΑΖΗ
Σκηνικό – Κοστούμια ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΚΟΚΚΟΡΟΥ
Μουσική ΘΥΜΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Προπώληση εισιτηρίων: viva.gr
Πληροφορίες: 210 6085797, 5seasonart@gmail.com
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΟΔΕΙΑΣ
ΔΕΥΤΕΡΑ 25 ΙΟΥΝΙΟΥ – 21:30
Θέατρο Πέτρας – Πετρούπολη
ΤΕΤΑΡΤΗ 27 ΙΟΥΝΙΟΥ – 21:00
Δημοτικό Κηποθέατρο – Παπάγου
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29 ΙΟΥΝΙΟΥ – 21:30
Αμφιθέατρο Πολιτιστικού & Αθλητικού Πάρκου – Νέα Μάκρη
ΚΥΡΙΑΚΗ 1 ΙΟΥΛΙΟΥ – 21:30
Βεάκειο Θέατρο – Πειραιάς
ΔΕΥΤΕΡΑ 2 ΙΟΥΛΙΟΥ – 21:30
Ανοιχτό Θέατρο Μητρόπολης – Καρδίτσα
ΤΡΙΤΗ 3 ΙΟΥΛΙΟΥ – 21:30
Υπαίθριο Δημοτικό Θέατρο – Τρίκαλα
ΤΕΤΑΡΤΗ 4 ΙΟΥΛΙΟΥ – 21:30
Θερινό Δημοτικό Θέατρο Μελίνα Μερκούρη – Βόλος
ΠΕΜΠΤΗ 5 ΙΟΥΛΙΟΥ – 21:30
Υπαίθριο Θέατρο Καστράκι – Γρεβενά
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 6 ΙΟΥΛΙΟΥ – 21:00
Υπαίθριο Δημοτικό Θέατρο – Κοζάνη
ΣΑΒΒΑΤΟ 7 ΙΟΥΛΙΟΥ – 21:30
Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων – Καβάλα
ΚΥΡΙΑΚΗ 8 ΙΟΥΛΙΟΥ – 21:30
Θέατρο Γαβαλιώτισσας – Έδεσσα
ΔΕΥΤΕΡΑ 9, ΤΡΙΤΗ 10, ΤΕΤΑΡΤΗ 11, ΠΕΜΠΤΗ 12, ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 13 ΙΟΥΛΙΟΥ – 21:30
Θέατρο Κήπου – Θεσσαλονίκη
ΤΕΤΑΡΤΗ 18 ΙΟΥΛΙΟΥ – 21:00
Θέατρο Βράχων «Μελίνα Μερκούρη» – Βύρωνας
ΠΕΜΠΤΗ 19 ΙΟΥΛΙΟΥ – 21:30
Υπαίθριο Θέατρο Αιγιαλείας «Γιώργος Παππάς» – Αίγιο
ΤΕΤΑΡΤΗ 25 ΙΟΥΛΙΟΥ -21:30
Κηποθέατρο Ν. Καζαντζάκης – Ηράκλειο
ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΙΟΥΛΙΟΥ – 21:00
Δημοτικό Κηποθέατρο Παπάγου – Παπάγου
ΤΕΤΑΡΤΗ 31 ΙΟΥΛΙΟΥ – 21:30
Ρωμαϊκό Ωδείο – Πάτρα
ΤΕΤΑΡΤΗ 1 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ – 21:30
Θέατρο Φλόκα – Αρχαία Ολυμπία
ΠΕΜΠΤΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ – 21:30
Υπαίθριο Θέατρο Ζακύνθου – Ζάκυνθος
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 3 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ – 21:30
Αρχαίο Θέατρο Οινιαδών – Μεσολόγγι
ΣΑΒΒΑΤΟ 4 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ – 21:30
Αρχαίο Θέατρο Δωδώνης – Ιωάννινα
ΔΕΥΤΕΡΑ 6 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ – 21:30
Ανοικτό Θέατρο Δήμου Λευκάδας – Λευκάδα
ΤΕΤΑΡΤΗ 8 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ – 21:30
Αρχαίο Θέατρο Δίου – Δίον
ΚΥΡΙΑΚΗ 26 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ – 21:30
Παρκο Αλτιναλμάζη – Αλεξανδρούπολη
ΠΕΜΠΤΗ 30 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ – 21:00
Κηποθέατρο Αλκαζάρ – Λάρισα
ΔΕΥΤΕΡΑ 3 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ – 21:30
Θέατρο Κρύας – Λιβαδειά
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 7 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ – 21:00
Ωδείο Ηρώδου Αττικού – Αθήνα
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.