Με στόμα που γελά: Ένας δίσκος για τους χειμώνες μας

Οι στίχοι του Θανάση Παπακωνσταντίνου αποτελούν σε κάθε δίσκο σημείο αναφοράς. Χρησιμοποιώντας λαξευμένες λέξεις, αλλά όχι επιτηδευμένες, σε γλώσσα παλιάς κοπής, αλλά προσιτής στον καθένα, ο Θανάσης μοιράζεται την οπτική του για όσα συμβαίνουν γύρω και διηγείται ιστορίες από το μακρινό παρελθόν και από άλλες χώρες, κατορθώνοντας το μοναδικό, να τραγουδιούνται με άνεση από χιλιάδες κόσμου στα ανοικτά θέατρα φράσεις όπως το «θλιμμένο παλσάρ», το τσιγάρο που «σπιθίζει σε κάθε ρουφηξιά», η «βάρκα μας, γκιόσα».

Στην τωρινή του δουλειά ο Θανάσης συνεχίζει από εκεί που σταμάτησε και παραδίδει μετά από τέσσερα χρόνια δισκογραφικής απουσίας, αλλά και απόστασης μεγαλύτερη του ενός έτους από τις συναυλίες, ένα έργο που εμβαθύνει, αγγίζει και αφήνει πίσω του χρήσιμα νοήματα για την καθημερινότητα.

Μέσα από τους στίχους του φιλοσοφεί την πραγματικότητα και προσφέρει ανακούφιση, ενώ την ίδια στιγμή την καυτηριάζει και θέτει ερωτήματα. Δεν δίνει προφανείς απαντήσεις, ωστόσο διηγείται την απόδραση από το αδιέξοδο. Παράλληλα, όπως θα έκανε στο σαλόνι του, μοιράζεται στίχους από ποιητές που διάβαζε τις στιγμές που δημιουργούσε. Από τον Τάσο Λειβαδίτη, μέχρι τον Γερμανό Ράινερ Μαρία Ρίλκε που πέθανε στις αρχές του 20ου αιώνα.

Το ίδιο θα κάνουμε κι εμείς. Θα μοιραστούμε στίχους από τα 13 τραγούδια του νέου δίσκου που έχει τίτλο «Με στόμα που γελά». Ένα απάνθισμα από «τραγούδια που δεν μιλάνε για το εύκολο και συμβατικό γέλιο αλλά για εκείνο το βαθύ, ανεξέλεγκτο γέλιο που σε τραντάζει. Αυτό που μοιάζει με την αίσθηση του θανάτου, που επίσης σε τραντάζει και είναι ανεξέλεγκτος», όπως είπε ο ίδιος ο Θ. Παπακωνσταντίνου.

Στα πόδια της

πως στέρησε τον εαυτό της απ’ την πιο βαθειά,
την πιο μεγάλη ερωτική πράξη
μην αφήνοντας έναν άντρα να κλάψει στα πόδια της

Ρίλκε

Ο Ρίλκε είναι μεγάλος.
Με στόμα που γελά,
όταν ο θάνατος θαρρεί
πως ξεχειλίζει από ζωή,
τολμά να κλάψει, ο ποιητής,
στο κέντρο της καρδιάς του!*

*Το ρεφρέν είναι αντιστροφή-διασκευή του ποιήματος του Ρίλκε «Επίλογος»:
«Ο θάνατος είναι μεγάλος.
Είμαστε δικοί του κι όταν γελούμε.
Κι εκεί που θαρρούμε
πως η ζωή μας ζώνει,
τολμά να κλάψει εντός μας».
(Μετάφραση Άρης Δικταίος)

Σκέψη μου ξημερωμένη

Σκέψη μου ξημερωμένη,
σαν τα ζάρια σκορπισμένη
σ’ όλες τις γωνιές.
Το παράφορό σου ζάλο
μου ’χει αφήσει για ρεγάλο
δυo καλές στιγμές.

Απόδραση

Καλλωπίζεις το σώμα, που όσο πάει και χαλάει,
και στριμώχνεις το χέρι σε μια κάλπικη βέρα.
Ξάφνου, η ρόδινη πλευρά της ζωής
σαν ψωμάκι πετιέται απ’ τη φρυγανιέρα.

Καλύβα

Άντε ένα βήμα κι άλλο ένα,
βρε, του Ζαλόγγου τα γραμμένα!

Το ζητιανόξυλο

Ένα κορμί, που όλο ζητά,
κι ο νους, που δεν ισιώνει,
μ’ έχουνε κάνει ναυαγό,
μάρτυρα και τελώνι.

Κάρτες

Μονάχα λόγια όμορφα,
σε κάρτες απλωμένα,
μυρίζουν θαλασσόνερο,
με βρέξανε κι εμένα.

Τάλα

Τάλα, δεν είσαι κανενός,
Τάλα, είσαι του κόσμου όλου

Η λάθος μοιρασιά

Ό, τι στ’ αλήθεια χάνουμε, στα ψεύτικα το ζούμε

Μείνε κοντά μου

Αυτό το σώμα από μετάξι που ριγά,
άλλη διάσταση στον κόσμο δίνει.
Παίρνει απόφαση του ποιoς θα λυτρωθεί
και ποιoς θα νιώσει τη βαθιά οδύνη.

Διάβασε αν θέλεις ακόμη:

Θανάσης Παπακωνσταντίνου: Η λατρεία που έγινε συνήθεια

Τρυφερή σκιά

Πολλοί κοιμούνται και τα σεντόνια
είναι παγόβουνα πάνω στις πλάτες.
Ο γδάρτης ύπνος θα τους πουλήσει
για φραγκοδίφραγκα στους εφιάλτες.

Γυναίκες

(στηριγμένο στο ποίημα «Γυναίκες αγαπώ…» του HERMANN HESSE σε μετάφραση Λ. Κουκούλα)

Γυναίκες αγαπώ που δεν τις έχω δει ακόμα,
γιατί κοιμούνται αγέννητες στου χρόνου το περβάζι.

Σχετικά ακόμη άρθρα:

Τα στιχάκια του Θανάση που αγαπήσαμε

Τον Θανάση τον αγαπάς, γιατί μπορείς και τον λες Θανάση