«Εσείς είστε οι μόνοι συγγενείς που έχομε»: Έτσι μας καλησπέρισε ο Δημήτρης Αποστολάκης πριν περίπου ένα μήνα στην Ιερισσό, στη συναυλία ενάντια στην εξόρυξη χρυσού.
Ως γνήσιοι συγγενείς, δεν θα μπορούσαμε παρά να γράψουμε λίγα λόγια για τους Χαΐνηδες, τώρα που, καθώς φαίνεται, οι ίδιοι έχουν ήδη γράψει τον επίλογο της ιστορίας τους.
Στην αυγή της δεκαετίας του ’90 ένωσαν τις πορείες τους. Ο Δημήτρης Αποστολάκης, ο Δημήτρης Ζαχαριουδάκης, η Κάλλια Σπυριδάκη, ο Μίλτος Πασχαλίδης και ο Γιώργος Λαοδίκης. Βέβαια τότε, 24 χρόνια πριν, όλοι τους ήταν νέοι και άγνωστοι. Το όνομα τους προέρχεται από την αραβική λέξη «χαΐν», η οποία σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει τον επαναστάτη, τον φυγόδικο, αυτόν που γυρίζει στα βουνά. Φυσικά, από τη γέννηση τους ακόμα, μιλάμε για μια κολεκτίβα μουσικών και όχι για ένα συγκρότημα με… κλασσική φόρμα.
Ποιος είναι ποιος; Η πρώτη σύνθεση των Χαΐνηδων
Το ’91 κυκλοφορεί ο πρώτος, ομώνυμος, δίσκος τους, με σημείωμα του τότε πρύτανη του Πανεπιστημίου Κρήτης, Γιώργου Γραμματικάκη, στο εσώφυλλο του. Σε ένα απόσπασμα των λεγομένων του διακρίνουμε: «ενώ οι Χαΐνηδες αντλούν το θαυμάσιο υλικό τους από την παραδοσιακή Κρητική μουσική και ποίηση, τολμούν, εν τούτοις ν’ ανοίγουν δικούς τους δρόμους ευαισθησίας και μουσικής διαθέσεως». Σε εκείνο το άλμπουμ είναι που μπορεί κάποιος να ακούσει τον, φοιτητή ακόμα τότε, Μίλτο Πασχαλίδη στα πρώτα του βήματα, καθώς αποχώρησε το ’93, πριν την κυκλοφορία του δεύτερου άλμπουμ.
«Κόσμος κι όνειρο είναι ένα» μας λένε οι Χαΐνηδες, μαζί με τον Ross Daly και το Σωκράτη Σινόπουλο, συχνό τους συνοδοιπόρο από αυτό το άλμπουμ και μετά. Πλέον ο απλά συμμετέχοντας στο ντεμπούτο δίσκο τους, Μιχάλης Σταυρακάκης, έχει γίνει μέλος του συγκροτήματος, μαζί με το Γιώργο Σταυράκη. Όπως και στον πρώτο δίσκο, το συγγραφικό κομμάτι ανήκει σχεδόν εξ ολοκλήρου στο Δημήτρη Αποστολάκη. Από τότε φαινόταν πως το μυαλό και την ψυχή του δεν τα χωράνε τα ελληνικά σύνορα.
Παρόλο που οι Χαΐνηδες δεν έκαναν (και ποτέ δεν έκαναν) το λεγόμενο «μπαμ», ένα χρόνο αργότερα, το ’94, κυκλοφορούν και τρίτο δίσκο, σε μια συμπαραγωγή της Lyra, με την οποία πλέον συνεργάζονται, με τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. Το Πανεπιστήμιο Κρήτης είναι πάντοτε δίπλα τους, πως αλλιώς εξάλλου θα γινόταν, αφού μέσα σε αυτό γεννήθηκαν. Στο άλμπουμ «Με κόντρα τον καιρό» ξεχωρίζει το πιο γνωστό, ίσως, τραγούδι του συγκροτήματος όλα αυτά τα χρόνια, ο «Ακροβάτης»
.
Στο «Μεγάλο Ταξίδι» του ’97 μπορεί να μην συμμετέχει πλέον ο Γιώργος Σταυράκης, στην παρέα των Χαΐνηδων όμως βρίσκεται ο Κωστής Αβυσσινός, και όχι μόνο. Στη δεύτερη, και τελευταία, δουλειά των Χαΐνηδων με τη Lyra συμμετέχουν οι Μανόλης Λυδάκης, Αμιν Αλαγκαμπού, Σωκράτης Σινόπουλος, Περικλής Παπαπετρόπουλος, Μανώλης Πάππος, Χρήστος Κωνσταντίνου, Αχιλλέας Περσίδης, Χάρης Λαμπράκης, Ελένη Καλαϊτζίδου, έκαστος στο πόστο που υπηρετεί καλύτερα, δεχόμενοι και ένα εκτενές ευχαριστήριο στο εσώφυλλο του δίσκου. Το συγκρότημα μουσικά συνεχίζει στο βιολί του, ή καλύτερα… στη λύρα του, ενώ παρατηρούμε και μελοποίηση στον Κώστα Καρυωτάκη.
Πλέον οι Χαΐνηδες έχουν μπει στα περισσότερα σπίτια, όμως ένα χρόνο μετά το «Μεγάλο Ταξίδι» διαλύονται για πρώτη φορά. Προσωρινά, μέχρι το 2000, όπου οι «παλιοί» Αποστολάκης, Ζαχαριουδάκης και Σταυρακάκης συναντώνται με τον Αντώνη Σκαμνάκη, τον Αλέξη Νόνη και τη Μαρία Κώτη. Φυσικά δυο χρόνια απουσίας είναι πολλά, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την παραγωγική διαδικασία, οπότε ο «Ξυπόλητος Πρίγκηπας» που σηματοδοτεί την επιστροφή των τρελών Κρητικών είναι διπλός. Πλήθος συμμετεχόντων και πάλι, με τον Ψαραντώνη και τον Αλκίνοο Ιωαννίδη να ξεχωρίζουν ως ονόματα.
Οι Χαΐνηδες με τον Αλκίνοο Ιωαννίδη
Πίσω από το… φουτουριστικό εξώφυλλο του «Δελτίου Ειδήσεων» κρύβεται η μουσική των Χαΐνηδων, προσαρμοσμένη στο πρόγραμμα ενός κανονικού δελτίου, με «Διεθνείς Εξελίξεις», «Εσωτερική Επικαιρότητα» και «Καιρό». Σε ρόλο εξωτερικού ανταποκριτή ο Τάκης Μπάρμπας, ο οποίος εντάσσεται στο συγκρότημα μόνο για αυτήν την κυκλοφορία.
Έτος 2005 και το συγκρότημα έχει αρχίσει σιγά σιγά να παίρνει τη μορφή και τη νοηματική συνοχή με την οποία τους γνωρίσαμε οι νεαρότεροι: Η Μαρία Κώτη, ο Περικλής Τσουκαλάς, ο Γιώργος Μανωλάκης, ο Αλέξης Νόνης και ο Αντώνης Σκαμνάκης «μονιμοποιούνται» δίπλα στους Δημήτρηδες, Αποστολάκη και Ζαχαριουδάκη, και ο «Γητευτής και το Δρακοδόντι» παίρνουν σάρκα και οστά. Το άλμπουμ αποτελείται από δυο μέρη, το «Γητευτή» και το «Δρακοδόντι». Σε έναν από τους καλύτερους δίσκους του συγκροτήματος συμμετέχουν οι Ψαραντώνης (στο Δρακοδόντι), Σωκράτης Μάλαμας, ο πρωτοεμφανιζόμενος τότε Γιάννης Χαρούλης, Κωστής Αβυσσινός κ.α. (στο Γητευτή). Το δεύτερο μέρος αποτελείται κυρίως από αυτοσχεδιασμούς, ενώ από το πρώτο ξεχωρίζουν «Το αχυρένιο σπίτι», οι «συνταγές μαγειρικής», το «τσιγαράκι μου στριφτό» και τα «εφτά ποτάμια».
Το 2007 έρχεται και μαζί του φέρνει τον «Καραγκιόζη στη Γιουροβίζιον». Οι Χαΐνηδες συμπράττουν, όπως χαρακτηριστικά λένε και οι ίδιο, με τον καραγκιοζοπαίχτη Άθω Δανέλη. Η περιγραφή του δίσκου από τον Δημήτρη Αποστολάκη τα λέει όλα: «Τα βασικά κείμενα και οι στίχοι γράφτηκαν το καλοκαίρι του 2003. Αφορμή ήταν η γνωριμία και η συνάντηση πολλών ανθρώπων, για να κάνομε ένα πολιτιστικό λεωφορείο (ή καραβάνι) μουσικών, ζωγράφων, αγροτών, τεχνιτών, φιλολόγων (και όποιων άλλων ήθελαν), που θα γύριζε πολιτείες και χωριά παίρνοντας και δίνοντας μαθήματα και που θα επικοινωνούσε πρόσωπο με πρόσωπο με τους ανθρώπους. Οπότε θέλαμε και ένα δρώμενο για αρχή. Έτσι ο Καραγκιόζης αποφάσισε να διαγωνιστεί στη Γιουροβίζιον». Αυτή είναι και η πιο ιδιαίτερη δουλειά των Χαΐνηδων, στην οποία πλέον φαίνεται ξεκάθαρα πως ο όρος κολεκτίβα που αναφέρεται παραπάνω υπερισχύει του όρου συγκρότημα.
Μερικούς μήνες αργότερα κυκλοφορεί η «Σύμπραξη των Σαλτιμπάγκων»: Χαΐνηδες, Mode Plagal και οι φίλοι τους, Κωστής Αβυσσινός, Μάρθα Φριντζήλα και το πολυφωνικό γυναικείο συγκρότημα Σανάδες συναντώνται στο Θέατρο Βράχων, σε μια συναυλία που ηχογραφείται και κυκλοφορεί σε διπλό cd. Οι ίδιοι οι Χαΐνηδες λένε πως «Η κάθοδος των Σαλτιμπάγκων, που μια στιγμή της θ’ακούσετε σ’αυτούς τους δίσκους, ήταν μια παράσταση που παρουσίασαν οι Χαΐνηδες, από το φθινόπωρο του 2007 μέχρι το φθινόπωρο του 2008, και πήρε διάφορες μορφές στην πορεία αυτού του χρόνου». Στη ζωντανή αυτή ηχογράφηση βρίσκουμε όλα τα τραγούδια με τα οποία μάθαμε και αγαπήσαμε τους Χαΐνηδες, αλλά και διάφορες «παράταιρες» διασκευές, όπως στο «Bella Ciao», «στης πικροδάφνης τον ανθό» κ.α. που συνηθίζεται να ακούγονται στις συναυλίες τους.
Δειλά δειλά φτάνουμε στο 2011. Άλλο ένα διπλό άλμπουμ έρχεται, χωρισμένο και πάλι σε δυο μέρη. Τα «Αγροτοκτηνοτροφικά» και τα «Μητροπολιτικά» συνθέτουν τα «Αγροτοκτηνοτροφικά & Μητροπολιτικά», ενώ πλέον το συγκρότημα έχει πάρει τη σημερινή του μορφή, μετά την αποχώρηση του Περικλή Τσουκαλά και την ένταξη του Δημήτρη Μπρέντα και του Τάκη Κανέλλου.
Φυσικά δεν γινόταν να λείψει η βοήθεια και από τους φίλους τους, με τις συμμετοχές του Κωστή Αβυσσινού και του Ψαραντώνη, παλιών γνώριμων, αλλά και του Γιώργη Ξυλούρη (Ψαρογιώργη), του Δημήτρη Πουλικάκου, του Μιχάλη Τζουγανάκη κ.α.
Κάπου εκεί ολοκληρώνεται η ιστορία των Χαΐνηδων, σε ό,τι αφορά τη δισκογραφική τους δραστηριότητα. Αυτό που μένει όμως είναι κάτι μεγαλύτερο. Οι ατέλειωτες ομιλίες του Δημήτρη Αποστολάκη που έμπλεκαν τους αρχαίους φιλοσόφους με τους σύγχρονους ποιητές και την αγάπη με την πολιτική και τον πόλεμο, φανερώνοντας έναν άνθρωπο κάτι περισσότερο από απλά έξυπνο. Οι στιγμές που δάκρυσες ή έσυρες πρώτος το χορό ακούγοντας τους, ζωντανά ή όχι. Αυτοί είναι οι Χαΐνηδες, κοινωνικό φαινόμενο, και όχι απλά ένα συγκρότημα. Τα αφιερώματα σε αυτούς δεν γίνεται να τελειώσουν ποτέ, και μπορούν να έχουν πολλές πτυχές, σήμερα επιλέξαμε αυτήν, την επόμενη φορά μπορεί να βάλουμε το χέρι το καλάθι και να επιλέξουμε κάποια άλλη από τις τόσες πλευρές τους.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.