Κατά την διάρκεια της απονομής οι δυο Αφροαμερικανοί αθλητές Τόμι Σμιθ και Τζον Κάρλος υψώνουν την γροθιά τους στον αέρα και παραμένουν σιωπηλοί και σκυφτοί την ώρα που παίζεται ο εθνικός ύμνος της χώρας τους, διαμαρτυρόμενοι έτσι για τον φυλετικό ρατσισμό που υφίστανται εκείνη την εποχή οι μαύροι. Ήταν πριν 44 μόλις χρόνια κατά την διάρκεια των Ολυμπιακών αγώνων του Μεξικού το 1968 και η στιγμή που απαθανατίστηκε σε μια φωτογραφία έμεινε στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων.
Το «ταραγμένο» 1968
Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ είχε δολοφονηθεί και ο πόλεμος στο Βιετνάμ μαινόταν. Ήταν περίοδος κορύφωσης των φοιτητικών και εργατικών κινημάτων σε όλο τον κόσμο και επίσης του αγώνα της αφροαμερικανικής κοινότητας για ίσα δικαιώματα και ελευθερίες. Οι μαύροι έμπαιναν σε πανεπιστήμια μόνο εξαιτίας των αθλητικών τους επιδόσεων και χρησιμοποιούνταν σαν άλογα κούρσας όπως είχε δηλώσει ο Σμιθ. Πριν αρχίσουν οι Ολυμπιακοί αγώνες πολλοί Αμερικανοί μαύροι αθλητές είχαν εκφράσει την άποψη ότι θα έπρεπε να σαμποτάρουν τους Ολυμπιακούς και να μην συμμετάσχουν. Στο σκεπτικό της κίνησής τους υπήρχε η αναγνώριση των Ολυμπιακών Αγώνων όχι απλά ως του μεγαλύτερου αθλητικού γεγονότος, αλλά ταυτόχρονα ως ενός από τα πλέον σημαντικά πεδία πολιτικού ανταγωνισμού σε μια εποχή όξυνσης του Ψυχρού Πολέμου.
Η απουσία των πλέον σημαντικών αθλητών των ΗΠΑ στο στίβο θα αποτελούσε ένα σοβαρό πολιτικό πλήγμα για τις Ηνωμένες Πολιτείες και, ταυτόχρονα, ένα δυναμικό τρόπο προβολής των διεκδικήσεων των Αφροαμερικανών. Τελικά παρά την απουσία κάποιων αθλητών οι περισσότεροι παίρνουν μέρος.Ταυτόχρονα πολλές Ολυμπιακές Ομοσπονδίες ζητούν την ακύρωση της συμμετοχής της Νότιας Αφρικής από τους Αγώνες λόγω του απαρτχάιντ που εφάρμοζε και παρά την απροθυμία της Διεθνής Ολυμπιακής Επιτροπής το πετυχαίνουν.
Οι Μαύροι Πάνθηρες
Το κόμμα των Μαύρων Πανθήρων έδρασε από το 1966 ως το 1982. Αρχικά δημιουργήθηκε για την αυτοπροστασία των μαύρων από την αστυνομική βία που ήταν ανεξέλεγκτη στις κοινότητες τους. Σιγά σιγά άρχισαν να αναπτύσσουν σοσιαλιστική και κομμουνιστική ιδεολογία και να μιλούν για την πάλη των τάξεων και για τα δικαιώματα όλων των εργατών. Συνέταξαν κείμενο-πρόγραμμα με 10 σημεία για τα οποία το κόμμα θα εργάζονταν, μέσα σε αυτό αναφερόταν η ελευθερία και η ισότητα των μαύρων και το δικαίωμα στην εκπαίδευση την υγεία και την εργασία όπως οι λευκοί. Οι Μαύροι Πάνθηρες άρχισαν να έχουν μεγάλη επιρροή και το 1969 αριθμούσαν 10.000 μέλη. Η κυβέρνηση έβλεπε ως μεγάλη απειλή την εξάπλωση των Μαύρων Πανθήρων και μαζί με τον FBI άρχισαν να τρομοκρατούν και να σκοτώνουν μέλη και μάλιστα κάποια από αυτά ηγετικά. Το 1972 είχαν καταφέρει να αποδυναμώσουν σχεδόν πλήρως τη δράση του.
Ο αγώνας και η απονομή
Στις 16 Οκτωβρίου πραγματοποιείται ο τελικός των 200 μέτρων. Ο Σμιθ σπάει το παγκόσμιο ρεκόρ με χρόνο 12,8΄΄ και βγαίνει πρώτος. Δεύτερος έρχεται ο Αυστραλός Νόρμαν και τρίτος ο Τζον Κάρλος Αμερικανός κι αυτός. Την ώρα της απονομής ο Σμιθ και ο Κάρλος εμφανίζονται φορώντας μόνο κάλτσες που συμβόλιζαν την φτώχεια και την ανεργεία των μαύρων της Αμερικής.
Ο Σμιθ φοράει ένα μαύρο μαντήλι που συμβολίζει την περηφάνια των μαύρων και ο Κάρλος ένα κολιέ από χάντρες «για εκείνους που λιντσαρίστηκαν ή σκοτώθηκαν και ουδείς προσευχήθηκε γι’ αυτούς, για εκείνους τους οποίους κρέμασαν ή άλειψαν με πίσσα. Ήταν γι’ αυτούς, που τους έριξαν από τα πλοία στη μέση των ποταμών κατά την μεταφορά τους από την Αφρική στην Δύση». Το πέτο του ήταν ανοιχτό σε ένδειξη αλληλεγγύης σε όλους τους εργάτες. Και οι δύο είχαν από ένα μαύρο γάντι σήμα των Μαύρων Πανθήρων. Όταν ακούστηκε ο εθνικός ύμνος της Αμερικής σήκωσαν την γροθιά τους στον αέρα. Ο Νόρμαν αν και δεν σήκωσε το χέρι του φόρεσε το σήμα για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα υποστηρίζοντας τους 2 αθλητές. Αν και η κίνηση τους έγινε σύμβολο αγώνα ενάντια στον ρατσισμό σε όλο τον κόσμο η κίνηση τους δεν εκτιμήθηκε ούτε από το παρευρισκόμενο κοινό το οποίο επιδεκτικά τους γιουχάρισε ούτε από τον πρόεδρο της Διεθνής Ολυμπιακής Επιτροπής Εϊβερι Μπράντεϊτζ που τιμώρησε τους αθλητές διώχνοντάς τους από το Ολυμπιακό χωριό.
Πίσω στην πατρίδα τους οι δυο αθλητές αντιμετώπισαν απειλές για την ζωή τους αντιδράσεις και χιλιάδες επικριτές. Αντιμετωπίστηκαν σαν δυο αλήτες και όχι σαν δυο ήρωες. Χρόνια μετά αναγνωρίστηκε πόσο σημαντική και ριψοκίνδυνη ήταν η κίνησή τους.
Ο Νόρμαν επίσης αποκλείστηκε για ένα χρόνο από κάθε αθλητικό γεγονός ενώ στους ολυμπιακούς του 72 δεν επιλέχτηκε αν και οι χρόνοι του ήταν ικανοποιητικοί, αντιμετωπίστηκε κι αυτός σαν αλητάκος. Το 2006 όπου και πέθανε ο Σμιθ και ο Κάρλος ήταν αυτοί που κουβάλησαν το φέρετρό του.
Το Ολυμπιακό ρεκόρ του Σμιθ στα 200μέτρα καταρρίφτηκε πολλές φορές από τότε, η πράξη του όμως μαζί με τον συμπατριώτη του Κάρλος θα μείνει για πάντα ακατάρριπτη!
** Να σημειωθεί ότι το 1936 στους Ολυμπιακούς του Βερολίνου οι αθλητές χαιρετούσαν ναζιστικά κατά την είσοδό τους στην τελετή έναρξης. Η τότε Διεθνής επιτροπή δεν επέδειξε την ίδια αυστηρότητα!
Κατερίνα Καραβία
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.