Η οικονομική κρίση επηρεάζει πλέον τον καθένα μας. Η Ελλάδα δεν είναι μόνη που μαστίζεται από την ανέχεια και οι δημοσιογράφοι, οι οποίοι έτσι κι αλλιώς ζούσαμε σε καθεστώς αβεβαιότητας, βλέπουμε το επάγγελμα να βιώνει ακόμα πιο ζοφερές ημέρες.
Το 3pointmagazine.gr μίλησε με 4 δημοσιογράφους που εργάζονται ή γνωρίζουν πράγματα και καταστάσεις σε 5 διαφορετικές χώρες που βρίσκονται περισσότερο ή λιγότερο σε κρίση: τον συνεργάτη του Eurosport στην Πορτογαλία, Γκονζάλο Μορέιρα, τον εκδότη της free press εφημερίδας «Laboratorio Sportivo» στην Ιταλία, Βιντσέντζο Ιοβινέλι, τον δημοσιογράφο του Eurosport στη Γαλλία, Ζερεμί Χάτζι και τον Ισπανό δημοσιογράφο, Μάρκος Γκαρσία, που πλέον εργάζεται στην Ελβετία για λογαριασμό του τηλεοπτικού αθλητικού καναλιού «Schweizer Sportfernsehen SSF».
Από τις απαντήσεις τους στις κοινές ερωτήσεις που τους θέσαμε, προκύπτουν ενδιαφέροντα συμπεράσματα για τον διαφορετικό τρόπο με τον οποίο επηρεάζονται οι πολίτες στην εκάστοτε χώρα από την οικονομική κρίση και κυρίως τί συνθήκες επικρατούν στο δημοσιογραφικό επάγγελμα.
Δείτε τί μας είπαν:
Πώς βιώνετε την οικονομική κρίση;
Γκονζάλο Μορέιρα (Πορτογαλία): «Είναι μία πολύ σκληρή κρίση. Η ζωή έχει αλλάξει πολύ. Οι εργασιακές σχέσεις έχουν γίνει πλέον πολύ δύσκολες, κυρίως επειδή εγκρίθηκαν νέοι εργασιακοί νόμοι που δίνουν υπερβολική δύναμη στις εταιρείες, επιτρέποντάς τους να κάνουν σχεδόν ό,τι θέλουν. Η ζωή εδώ τώρα δεν είναι καλή. Αποτελώ εξαίρεση επειδή ο μισθός μου, δόξα τω Θεώ, έρχεται από τη Γαλλία. Οι τιμές είναι σκανδαλώδεις, οι μισθοί πιο χαμηλοί από ποτέ και πολλοί φεύγουν από τη χώρα, στατιστικά περισσότεροι νέοι, αλλά και άνθρωποι κάθε ηλικίας. Πήγαμε πολλά χρόνια πίσω από τη στιγμή που χάσαμε τα κοινωνικά μας δικαιώματα».
Βιντσέντζο Ιοβινέλι (Ιταλία): «Δυστυχώς, η συγκεκριμένη περίοδος δεν είναι η καλύτερη για την Ιταλία. Προσωπικά έχω συνειδητοποιήσει ότι η αγοραστική μου δύναμη έχει μειωθεί δραματικά και προσπαθώ να εξοικονομήσω χρήματα από όπου μπορώ. Ειλικρινά ανησυχώ πολύ γιατί μέχρι στιγμής η κυβέρνηση μας ζητά να κάνουμε θυσίες, χωρίς να γνωρίζουμε αν πραγματικά αυτές θα μπορέσουν να μας βγάλουν από την κρίση».
Ζερεμί Χάτζι (Γαλλία): «Εκτός από όταν πηγαίνω στο σούπερμαρκετ, δεν μπορώ να πω ότι βλέπω γύρω μου την οικονομική κρίση. Ίσως επειδή ζω σε μία πολύ ακριβή πόλη (σ.σ. Παρίσι)…».
Μάρκος Γκαρσία (Ισπανία – Ελβετία): «Η Ελβετία δεν έχει χτυπηθεί τόσο όσο η Ισπανία ή η Ελλάδα. Το ποσοστό ανεργίας είναι ακόμα χαμηλό, αλλά μπορείς να δεις ότι πολλές επιχειρήσεις δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα. Ειδικά στον τομέα των ΜΜΕ βιώνουμε πολλές δυσκολίες, καθώς οι περισσότερες εταιρείες μειώνουν το διαφημιστικό μπάτζετ τους, το οποίο ήταν και αυτό που έφερνε κέρδη στις ιδιωτικές επιχειρήσεις.
Αν και δεν ζω πλέον στην Ισπανία, μπορώ να καταλάβω πόσο δύσκολη είναι η κατάσταση. Το ποσοστό ανεργίας για άτομα κάτω των 30 ετών βρίσκεται στο 50%. Ένα ολόκληρο έθνος δεν έχει κανένα μέλλον. Πολλοί νέοι άνθρωποι φεύγουν στο εξωτερικό, καθώς δεν βλέπουν να έχουν ελπίδες στην Ισπανία. Έτσι άσχημα που είναι τα πράγματα, δεν πιστεύω ότι θα υπάρξει σύντομα κάποια αλλαγή.»
Είχατε περικοπές στον μισθό σας;
Γκ. Μορέιρα: «Επειδή εργάζομαι ως ανεξάρτητος δημοσιογράφος, θα κληθώ να πληρώσω πάρα πολλά στη φορολογική μου δήλωση τον Μάιο. Επίσης χρειάστηκε να πληρώσω επιπλέον φόρο τα περσινά Χριστούγεννα (γύρα στα 600-700 ευρώ)».
Β. Ιοβινέλι: «Δεν είχαμε μειώσεις μισθών, αλλά αυτόματα το εισόδημά μας μειώνεται λόγω των επιπλέων φόρων»
Ζ. Χάτζι: «Φυσικά και όχι, εργάζομαι σε ένα από τα μεγαλύτερα γαλλικά δίκτυα».
Μ. Γκαρσία: «Προσωπικά όχι. Όμως η εταιρεία που εργάζομαι, ένα ελβετικό αθλητικό κανάλι, έχει μεγάλα οικονομικά προβλήματα και οι περισσότεροι έχουν απολυθεί. Τώρα δεν υπάρχουν πολλοί επενδυτές και κάνουν νέες διαπραγματεύσεις με τη διοίκηση. Τελικά, ίσως αυτό να βγει σε καλό στους εργαζόμενους. Έστω κι αν δεν υπήρξαν περικοπές, άλλαξαν κάποια πράγματα όσον αφορά για παράδειγμα τις υπερωρίες, καθώς τώρα πρέπει να δουλεύουμε περισσότερες επιπλέον ώρες χωρίς να τις πληρωνόμαστε».
Ποιά είναι η κατάσταση για τους δημοσιογράφους στη χώρα σας;
Γκ. Μορέιρα: «Η δημοσιογραφία στην Πορτογαλία γίνεται μέρα με τη μέρα ένα επάγγελμα που ενέχει όλο και περισσότερο ρίσκο. Οι μισθοί είναι εξευτελιστικοί. Φανταστείτε ότι η πλειονότητα των δημοσιογράφων που εργάζονται στην τηλεόραση δεν παίρνουν πάνω από 900-1000 ευρώ τον μήνα. Για όσους δουλεύουν στο ραδιόφωνο ή τις εφημερίδες, οι μισθοί είναι ακόμα πιο χαμηλοί. Οι επιχειρήσεις των ΜΜΕ στην Πορτογαλία προτιμούν να παίρνουν κυρίως άτομα για πρακτική, γιατί αυτό δεν τους κοστίζει τίποτα. Ένας δημοσιογράφος με πολλά προσόντα και 20-30 χρόνια εμπειρίας παίρνει 25 ευρώ για ένα κείμενο 2500 λέξεων σε μεγάλη εφημερίδα!».
Β. Ιοβινέλι: «Είναι δύσκολο να εργάζεσαι ως δημοσιογράφος στην Ιταλία. Οι δουλειές στις εφημερίδες και τους τηλεοπτικούς σταθμούς είναι λιγοστές. Στον πρόσφατο νόμο που ψήφισε η κυβέρνηση, έκοψε πολλά χρήματα από τις διαφημιστικές εταιρείες, συνεπώς ξέρουμε ότι δεν πρόκειται να υπάρξει ανάπτυξη στον συγκεκριμένο τομέα».
Ζ. Χάτζι: «Αρκετές εφημερίδες, ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί αναγκάστηκαν να μειώσουν το προσωπικό τους. Τα πράγματα είναι πιο δύσκολα για τους ανεξάρτητους δημοσιογράφους».
Μ. Γκαρσία: «Στην Ελβετία είναι δύσκολα. Πρόκειται για μία μικρή αγορά και τώρα τα ΜΜΕ βλέπουν τα διαφημιστικά έσοδά τους να μειώνονται. Πολλά μέσα στην τηλεόραση, το ίντερνετ ή τον Τύπο δουλεύουν με λιγότερο προσωπικό και οι μισθοί είναι χειρότεροι σε σύγκριση με άλλους τομείς. Επίσης, είναι σύνηθες φαινόμενο να σε εκμεταλλεύονται, οι συνθήκες δεν είναι οι ιδανικές. Συνηθίζεται να δουλεύεις δύο ή τρεις ώρες παραπάνω, να έχεις λιγότερες διακοπές και να μην παίρνεις την αποζημίωση ή τα βοηθήματα που δικαιούσαι, αλλά ακόμα σε σύγκριση με την Ισπανία τα πράγματα είναι καλά. Αυτή την περίοδο στην Ισπανία οι δημοσιογράφοι δεν έχουν καμία προοπτική. Θα πρέπει να δεχτείς εξευτελιστικούς μισθούς και συνθήκες εργασίας. Αρκετοί από τους συναδέλφους που είχα επικοινωνία έχουν αφήσει το επάγγελμα γιατί δεν έχουν καμία ελπίδα και πολλοί από αυτούς φεύγουν στο εξωτερικό ψάχνοντας ευκαιρίες σε άλλους τομείς».
Τί μέτρα λαμβάνει η κυβέρνηση;
Γκ. Μορέιρα: «Έχουν αυξηθεί όλοι οι φόροι. Το ΦΠΑ έχει φτάσει το 23% κάτι που συνεπάγεται αύξηση τιμών σε όλα τα προϊόντα. Υπήρξε έκτακτη εισφορά τα Χριστούγεννα, ενώ μέχρι το 2014 καταργούνται και το δώρο Χριστουγέννων και το επίδομα αδείας για τους εργαζόμενους στον δημόσιο τομέα (δασκάλους, κυβερνητικούς υπαλλήλους, υπαλλήλους στις δημόσιες υπηρεσίες κτλ). Επίσης, από 6% το ηλεκτρικό αυξήθηκε στο 23%. Τα καύσιμα είναι επίσης από τα πιο ακριβά στην Ευρώπη: το πετρέλαιο έχει φτάσει το 1,50 ευρώ το λίτρο και η βενζίνη το 1,80»
Β. Ιοβινέλι: «Προς το παρόν η κυβέρνηση ζητά μόνο θυσίες. Πρέπει να ξεπληρώσουμε το δημόσιο χρέος που έχει αυξηθεί κι έτσι αυξάνονται τα πάντα: η βενζίνη, το φαγητό, οι εισφορές για την υγεία, οι φόροι… Έχουμε αύξηση του πληθωρισμού που είχαμε να δούμε από το 1995».
Ζ. Χάτζι; «Τα μέτρα που παίρνονται είναι κυρίως για τους ανέργους και τις μικρές επιχειρήσεις. Στη Γαλλία, το πρόβλημα είναι το κόστος δουλειάς. Συνεπώς, προσπαθούν να κάνουν τις επιχειρήσεις να πληρώνουν λιγότερους φόρους και να βοηθήσουν περισσότερους ανέργους. Παρόλα αυτά, τα μέτρα δεν είναι αρκετά».
Μ. Γκαρσία: «Το σύστημα πρόνοιας εδώ λειτουργεί εξαιρετικά. Η Ελβετία ήταν πάντα καλή στο να προσαρμόζεται στην οικονομική κρίση. Δεν έχουν παρθεί ιδιαίτερα μέτρα, αλλά πάντα προνοούν για το μέλλον και δρουν πριν προκύψει το πρόβλημα.
Στον αντίποδα, τι να πω για την Ισπανία; Έχουν δοκιμάσει τόσα μέτρα, αλλά κανένα δεν φαίνεται να δουλεύει. Η εμπιστοσύνη του κόσμου στους πολιτικούς και τους οικονομολόγους είναι κάτω από το μηδέν. Έχεις την αίσθηση ότι δουλεύουν μόνο για να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντά τους κι όχι για το καλό της χώρας. Η νέα κυβέρνηση είχε ανακοινώσει στη διάρκεια των τελευταίων εκλογών ότι θα μειώσει την ανεργία και δεν θα αυξήσει τους φόρους. Στην πραγματικότητα συνέβη το αντίθετο…».
Πώς αντιδρά ο κόσμος;
Γκ Μορέιρα: «Ήρεμα. Η Πορτογαλία είναι μία χώρα που δεν φημίζεται για τις βίαιες εκρήξεις της. Υπάρχουν διαδηλώσεις διαμαρτυρίας, αλλά όχι όπως στην Ελλάδα. Πιστεύουμε ότι η βία δεν θα βοηθήσει να αλλάξει η παρούσα κατάσταση. Το ηθικό μας είναι πιο πεσμένο από ποτέ, ο κόσμος είναι δυστυχισμένος και θυμωμένος… Θα έλεγα ότι έχουμε γυρίσει στη δεκαετία του `60, τότε που είχαμε δικτατορία! Τώρα ο δικτάτορας είναι ο Αντόνιο Σαλαζάρ, αλλά είναι οι Fitch, Moody’s, Standard and Poors και άλλοι οίκοι αξιολόγησης αυτοί που θέλουν να επωφεληθούν από τη μιζέρια μας, μόνο και μόνο επειδή οι ιδιοκτήτες τους θέλουν να αγοράσουν άλλο ένα γιότ ή μια βίλα δίπλα στη θάλασσα!».
Β. Ιοβινέλι: «Ο κόσμος έχει κουραστεί από τις συνεχείς αυξήσεις. Προσπαθούμε να εξοικονομήσουμε χρήματα, να αποφύγουμε τις υπερβολικές σπατάλες, αλλά είμαστε έξαλλοι. Είναι τρομακτικό ότι μόνο οι πολίτες πληρώνουν για να βγάλουν τη χώρα από αυτή την κατάσταση!».
Ζ. Χάτζι: «Ο κόσμος πιστεύει ότι η κρίση έχει ήδη τελειώσει στη Γαλλία. Η αλήθεια είναι ότι σχεδόν την αποφύγαμε σε σύγκριση με την Ελλάδα, την Ιρλανδία ή την Πορτογαλία. Οι άνθρωποι ενδιαφέρονται κυρίως για τη γερμανική οικονομία, που, για να λέμε την αλήθεια, δεν είναι το καλύτερο παράδειγμα! Φυσικά κι ακούς: “Πώπω, η κρίση, όλα έχουν αυξηθεί”, αλλά, ξέρετε, αυτά τα ακούω από όταν γεννήθηκα!».
Μ. Γκαρσία: «Οι Ελβετοί γνωρίζουν ακριβώς τί συμβαίνει και προσαρμόζονται. Προσπαθούν να ξοδεύουν λιγότερα, αλλά η αλήθεια είναι ότι ακόμα δεν έχουν επηρεαστεί τόσο. Αν και υπάρχει έντονη φημολογία ότι η Ελβετία θα αρχίσει να βιώνει την κρίση περισσότερο από εδώ και πέρα, είμαι σίγουρος ότι δεν θα φτάσει στις ακρότητες της Ισπανίας ή της Ελλάδας.
Το πρόβλημα στην Ισπανία είναι ότι ο κόσμος είχε συνηθίσει σε έναν διαφορετικό τρόπο ζωής την περίοδο της ανάπτυξης της δεκαετίας του `90 και τώρα δυσκολεύεται να προσαρμοστεί. Ο καθένας είχε συνηθίσει να έχει το δικό του σπίτι, το δικό του αυτοκίνητο κτλ. Τώρα, όμως, καλούνται να πληρώσουν τα χρέη τους, αλλά οι περισσότεροι δεν θέλουν να αλλάξουν τρόπο ζωής…».
Τί πιστεύετε για την οικονομική κρίση; Πώς μπορούμε να βγούμε από αυτή;
Γκ. Μορέιρα: «Δεν πιστεύω ότι θα ξεπεράσουμε την κρίση. Από εδώ και πέρα θα αλλάξει ο τρόπος ζωής μας. Αν προκύψει κάτι καλό από όλο αυτό, θα είναι ότι οι άνθρωποι θα γίνουν πιο ταπεινοί, πιο σοφοί για το πού και πότε θα πρέπει να ξοδεύουν τα λεφτά τους. Θα τους διδάξει να αποταμιεύουν για το μέλλον και ποτέ να μην εμπιστεύονται τις τράπεζες και τις κυβερνήσεις, γιατί το μόνο που θέλουν είναι να επωφελούνται της σκληρής δουλειάς σου».
Β. Ιοβινέλι: «Περνάμε μια πολύ δύσκολη περίοδο. Νέοι άνθρωποι δεν μπορούν να βρουν δουλειά ή ακόμα κι αν βρουν είτε πληρώνονται με πολύ λίγα, είτε υπογράφουν προσωρινές συμβάσεις. Δεν υπάρχουν προοπτικές εξέλιξης. Για να βγούμε από την κρίση πρέπει να αναδιαρθρώσουμε τη νομισματική πολιτική και να ενθαρρύνουμε τους ξένους να επενδύσουν στη χώρα μας».
Ζ. Χάτζι: «Δεν είμαι ειδήμων σε θέματα οικονομίας. Αυτό που βλέπω είναι ότι οι πλούσιοι κερδίζουν πολλά περισσότερα από ό,τι θα έπρεπε, ο κόσμος είναι άδικος και άνισος και θα πρέπει να γίνει ριζική αναδιοργάνωση του εργασιακού χώρου. Η συγκεκριμένη οικονομική κρίση θα κρατήσει αρκετά στην Ελλάδα. Ο μόνος τρόπος να τη βοηθήσουμε είναι να της δώσουμε χρήματα. Αν λείπουν τα χρήματα, δεν μπορείς να δημιουργήσεις ανάπτυξη και ζήτηση».
Μ. Γκαρσία: «Δύσκολη ερώτηση. Θεωρώ ότι το πολιτικό σύστημα που επικρατεί στη Δυτική Ευρώπη έχει φτάσει στα όρια του κι έχει αποτύχει. Αυτός ο σκληρός καπιταλισμός της “επιβίωσης του ισχυροτέρου” δημιούργησε όλη αυτή την κρίση. Όταν οι τράπεζες και οι οίκοι αξιολόγησης μπορούν να έχουν κέρδη από τα χρέη των ανθρώπων, πιστεύω ότι αυτό τα λέει όλα. Οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι. Από κοινωνιολογικής άποψης, αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Για μένα, το πρόβλημα είναι διεθνές. Η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να βρει μέτρα που θα διασφαλίσουν ότι ο καθένας θα ζει μία αξιοπρεπή ζωή, αλλά δυστυχώς δεν το βλέπω να συμβαίνει. Στο τέλος, ο καθένας κοιτάζει τον εαυτό του κι όσο είναι ο ίδιος καλά, δεν νοιάζεται τόσο για τους άλλους…».
Νατάσα Παπαδημητρόπουλου
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.