Τι θα μας αποκάλυπτε ο φακός εάν ένα παιδί κατέγραφε τα σημαντικά πράγματα μιας ημέρας;
Πώς περιγράφουν και πώς παρουσιάζουν τα παιδιά την πραγματικότητα και όσα αγαπούν;
Μπορεί μία φωτογραφική μηχανή να γίνει μέσο κατάκτησης της γνώσης; Των διαφόρων εννοιών; Της ανάπτυξης; Της ενίσχυσης της παρατήρησης των παιδιών;
Τι διαφορές θα είχε το αποτέλεσμα του φακού ενός παιδιού με τον αντίστοιχο ενός ενήλικα;
Σίγουρα δεν μπορεί κανείς να απαντήσει με ακρίβεια και σιγουριά. Γι’ αυτό και το 3pointmagazine συνάντησε την Άλκηστη, η οποία είναι 7,5 ετών. Πέρασε μία μέρα μαζί της και σας παρουσιάζει τα αποτελέσματα, τα οποία απαντούν στις παραπάνω ερωτήσεις. Στην Άλκηστη τέθηκε ένα ερώτημα και κάποιοι άξονες.
Πώς θα παρουσίαζες μία ημέρα με μοναδικό εργαλείο την φωτογραφική μηχανή;
Βοηθητικοί άξονες:
- 3 Αγαπημένα πράγματα που βρίσκονται στο δωμάτιό σου.
- Κάτι που αγαπάς πολύ (με τον περιορισμό να μην είναι άνθρωπος).
- Τα πράγματα που θα σε εντυπωσιάσουν στην διαδρομή που θα κάνουμε.
Αφού πραγματοποιήθηκε το project μας, η Άλκηστις επέλεξε ποιες φωτογραφίες θέλει να παρουσιάσει και έβαλε ένα τίτλο στην καθεμιά.
Πριν φτάσουμε όμως στο αποτέλεσμα, θα σας παρουσιάσουμε την Άλκηστη, η οποία μας μίλησε για τον εαυτό της, τα πράγματα που αγαπά, τους σημαντικούς ανθρώπους της ζωής της, την φωτογραφία, την εμπειρία της με την φωτογραφική μηχανή (αν και είναι ήδη εξοικειωμένη και γνωρίζει την χρήση, τόσο της μηχανής, όσο και του Η/Υ), τα χόμπι της και πολλά άλλα που δεν θα σας αποκαλύψουμε τώρα για να έχετε αγωνία. Θα σας αποκαλύψουμε μόνο τα χόμπι της και τα αγαπημένα της μαθήματα στο σχολείο. Της αρέσει λοιπόν το βόλεϊ, ο χορός και να τραγουδάει. Όσο για τα μαθήματα που αγαπά, αυτά είναι τα μαθηματικά, η αντιγραφή και η γυμναστική, όπως μας είπε. Σας παραθέτουμε λοιπόν τις ερωτήσεις και τις απαντήσεις αυτούσιες όπως ειπώθηκαν και απαντήθηκαν.
Πες μου λίγα πράγματα για τον εαυτό σου.
Είμαι η Άλκηστις- Φωτεινή, είμαι 7,5 χρονών και πηγαίνω Β’ δημοτικού. Τα αγαπημένα μου φαγητά είναι η πίτσα, τα μακαρόνια, η σούπα και ο αστακός (να πω και τα μύδια ή θα το παρατραβήξω με τα φαγητά;), θα πω και τα μύδια λοιπόν. Στον ελεύθερό μου χρόνο μου αρέσει να ζωγραφίζω, να παίζω με τα παιχνίδια μου, να φτιάχνω παζλ με την μαμά και να κάνω σκοινάκι με την μαμά και τον μπαμπά. Επίσης, όταν πηγαίνω στο χωριό μου αρέσει να πηγαίνω για ψάρεμα με την βάρκα του παππού ή αλλιώς να πηγαίνω με την ξαδέρφη μου στο κτήμα και να παίζουμε με τα κουτάβια…Θέλω να μάθω τρία μουσικά όργανα: βιολί, φλογέρα και πιάνο. Το βιολί έχω ακούσει ότι είναι δύσκολο, φλογέρα έχω ήδη και πιάνο έκανα αλλά ακόμα σκέφτομαι αν θα το συνεχίσω…
Τι φωτογράφισες σήμερα;
Φωτογράφισα το δάσος, την Λίλη (το σκυλάκι της), τρία αγαπημένα παιχνίδια από το δωμάτιό μου, ένα κτίριο που το επισκεύαζαν κάποιοι άνθρωποι- οι μάστορες, τις λαγουδότρυπες στο δάσος, την παιδική χαρά, τον κάδο ανακύκλωσης και το μυστικό μου πέρασμα στην παιδική χαρά και κάποια άλλα πράγματα.
Γιατί φωτογράφισες συγκεκριμένα αυτά τα πράγματα;
Γιατί μου είπες εσύ να φωτογραφίσω…
(γέλια)
Όντως, εγώ σου είπα να φωτογραφίσεις σήμερα, αλλά εσύ διάλεξες τι θα φωτογραφίσεις. Γιατί επέλεξες τα συγκεκριμένα πράγματα;
Γιατί μου έκαναν εντύπωση αυτά τα πράγματα (που φωτογράφισε) και επειδή κάποια πράγματα τα αγαπάω πολύ και είναι σημαντικά για εμένα. Όπως το σκυλί μου, η Λίλη που την αγαπώ πολύ. Τα παιχνίδια μου είναι σημαντικά για εμένα, ακόμα και αν δεν παίζω μαζί τους όπως έπαιζα παλιά, τα αγαπάω όμως όπως παλιά. Φωτογράφισα τον Φαφούτη δράκο, τον Timmy το προβατάκι και την Άννα (ηρωίδα της παιδικής ταινίας frozen).
Τι έμαθες για την φωτογραφική μηχανή;
Να την ελέγχω σωστά. Δηλαδή, πως να την κρατάω, πως να εστιάζω- πατάω απαλά το κουμπί που βγάζεις φωτογραφία μέχρι να δω στην οθόνη το πράσινο σηματάκι για να μην βγει θολή, πως να «βγάζω» ότι δεν μου αρέσει από την εικόνα (εννοεί λειτουργία ζουμ για συγκεκριμένο πλάνο και λειτουργία περικοπής σε εργαλείο επεξεργασίας στον Η.Υ.), γενικά (έμαθα) πως να την ελέγχω.
Γιατί είναι σημαντική μια φωτογραφία; (αν είναι σημαντική)
Γιατί δημιουργούν τις αναμνήσεις και εγώ μπορώ να τις βλέπω (τις φωτογραφίες) και να θυμάμαι τον παλιό μου εαυτό.
Τι σε ενθουσιάζει όταν βλέπεις την φωτογραφία που τράβηξες;
Με ενθουσιάζει που φαίνεται αυτό που τράβηξα, στην πραγματικότητα.
Τι μας προσφέρει η ανακάλυψη της φωτογραφικής μηχανής;
Ας πούμε, έχω μια φωτογραφική μηχανή και με αυτή φωτογραφίζω και η φωτογραφία δεν σκοτώνεται ποτέ μέσα στα χρόνια, ούτε από πολέμους, ούτε από βόμβες, ούτε από τα χρόνια που έχουν περάσει από παλιά και εμείς τις βλέπουμε ασπρόμαυρες και μαθαίνουμε τι φορούσαν και πως ζούσαν οι άνθρωποι.
Τι διαφορά έχει η φωτογραφία από την ζωγραφιά;
Η φωτογραφία φαίνεται πιο ζωντανή από την ζωγραφιά.
Τι σου άρεσε σήμερα σ’ αυτό που κάναμε;
Μου άρεσε ότι γίναμε εξερευνητές.
Τι προτρέπεις τους ανθρώπους να κάνουν για να είναι ο κόσμος μας όμορφος;
Να αγαπάνε ο ένας τον άλλον, να μην κάνουν πολέμους και να μην μολύνουν το περιβάλλον με σκουπίδια.
Στις φωτογραφίες που είδαμε μπορούμε να διακρίνουμε τον αυθορμητισμό και την «ευτυχία» των καθημερινών και απλών πραγμάτων. Το αγαπημένο σκυλί, το πάρκο και η παρατήρησή του, η παιδική χαρά και τα παιχνίδια μέσα από περιγραφές απλές και λιτές. Μόνο τα παιδιά μπορούν να το κάνουν αυτό. Οι ενήλικες σε αντίστοιχες περιπτώσεις θα προσπαθούσαμε να περιγράψουμε ή να αποδώσουμε ένα βαθύτερο νόημα, το οποίο θα περιείχε ερμηνεία των όσων βλέπουμε για να πρωτοτυπήσουμε ή να εντυπωσιάσουμε.
Σχετικά με το γνωστικό κομμάτι είναι εμφανές ότι κάποια πράγματα (που επέλεξε να φωτογραφίσει) έχουν «κατακτηθεί», γνωρίζει γι’ αυτά και μπορεί να τα περιγράψει και να παρουσιάσει τις ιδιότητες τους. Για παράδειγμα, φωτογράφισε τον κάδο ανακύκλωσης. Έχει κατακτήσει την έννοια της ανακύκλωσης, τι σημαίνει ανακύκλωση και γιατί επιλέγει να φωτογραφίσει τον κάδο. Το παράδειγμα της βιτρίνας είναι εντυπωσιακό. Αυτό που την ενθουσίασε είναι οι πατούσες στην βιτρίνα. Κάποιος ενήλικας στην θέση της, αν φωτογράφιζε την συγκεκριμένη βιτρίνα και έπρεπε να περιγράψει την φωτογραφία ή τους λόγους για τους οποίους την φωτογράφισε, το πιθανότερο είναι, ότι θα μιλούσε για τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης και τα λουκέτα στα μαγαζιά, μιας και η συγκεκριμένη βιτρίνα έχει «λουκέτο». Η σκιά και ο ήλιος στο πάρκο: έχει κατακτήσει την γνώση, μας παρουσιάζει αυτή την φωτογραφία και ουσιαστικά μας μιλά με την ορολογία της «φυσικής».
Ζούμε την εποχή όπου οι πληροφορίες και οι γνώσεις είναι δυνητικά διαθέσιμες ανά πάσα στιγμή και ώρα στα παιδιά. Σε σύγκριση με τους γονείς και τους παππούδες μάλιστα, έχουν μια υπερπολλαπλάσια βάση πληροφοριών. Αυτό, αναπόφευκτα, μας οδηγεί στον επαναπροσδιορισμό της έννοιας της «γνώσης» και της παιδαγωγικής σχέσης. Τα προηγούμενα χρόνια και κατ’ επέκταση οι προηγούμενες γενιές προσέγγιζαν την θεωρητική γνώση από τους επίσημους και θεσμοθετημένους φορείς, όπως το σχολείο και η εκκλησία. Αυτό στις μέρες μας μεταβάλλεται και αλλάζει ραγδαία, καθώς προστίθενται (στα παραπάνω) τα μαζικά μέσα ενημέρωσης και οι νέες τεχνολογίες. Το «παράλληλο σχολείο», όπως έχει ονομαστεί εδώ και δεκαετίες. Αυτό δεν πρέπει να μας τρομάζει, ίσα-ίσα, πρέπει να μας κινητοποιήσει ώστε να μην «χαθεί» η ευκαιρία αυτή και οι νέες τεχνολογίες να αποτελέσουν εργαλείο έκφρασης και διερεύνησης.
Οι νέες τεχνολογίες ανοίγουν τον δρόμο στην ομαδοσυνεργατική μάθηση, καθώς επίσης και σε μοντέλα παιδοκεντρικής προσέγγισης, στα οποία ο ρόλος του δασκάλου αλλάζει. Παύει να είναι η αυθεντία και μετατρέπεται σε συντονιστή μιας ομάδας, στην οποία όλα τα μέλη έχουν ρόλους, ευθύνες, ευκαιρίες έκφρασης, ενεργή συμμετοχή και ισότητα. Αυτό έχει πολλά πλεονεκτήματα, κυρίως ως προς την βελτίωση του σχολείου και της σχολικής κοινότητας. Πέρα από το γεγονός ότι προωθεί τον συναγωνισμό (και όχι τον ανταγωνισμό) και την συνεργασία, αποτελεί και μέσο, όπου δίνει στα παιδιά κίνητρα για ενεργή μάθηση και συμμετοχή. Όλοι θα θυμόμαστε τα σχολικά μας χρόνια και την βαρεμάρα του να κάθεσαι σε ένα θρανίο χωρίς να μιλάς, εκτός και αν σου δοθεί ο λόγος, κοιτάζοντας τον δάσκαλο να μιλάει. Πολλές φορές μάλιστα, λέγοντας ακαταλαβίστικα πράγματα. Ο λόγος, συνήθως, δίνονταν για να εξεταστούμε στα μαθήματα.
Οι νέες τεχνολογίες προσφέρουν παιδοκεντρική προσέγγιση και άρα ενεργή συμμετοχή. Τα παιδιά πέρα από όσα αναφέρθηκαν παραπάνω μαθαίνουν να εκφράζονται, να κατακτούν τη γνώση, να χρησιμοποιούν τα μέσα, να αναπτύσσουν την αυτοεκτίμησή τους και να κατανοούν την αξία της συνεργασίας.
Κλείνοντας, ήρθε η ώρα να μιλήσω για τα δικά μου συναισθήματα από αυτή την εμπειρία με την Άλκηστη. Πέρα από το γεγονός ότι ήταν θαυμάσια με γέλιο και όμορφες στιγμές, παρατήρησα τον εαυτό μου να εντυπωσιάζεται με την επιλογή των φωτογραφιών και κυρίως με τους λόγους που της κέντρισαν το ενδιαφέρον. Το σημείο που με συγκλόνισε στη συνέντευξη είναι αυτό στο οποίο λέει, το εξής: η φωτογραφία δεν σκοτώνεται ποτέ μέσα στα χρόνια, ούτε από πολέμους, ούτε από βόμβες, ούτε από τα χρόνια που έχουν περάσει από παλιά και εμείς τις βλέπουμε ασπρόμαυρες και μαθαίνουμε τι φορούσαν και πως ζούσαν οι άνθρωποι.
Ευχαριστούμε την Άλκηστη για την τιμή που μας έκανε να αφιερώσει χρόνο γι’ αυτό το project και τους γονείς της για την συνεργασία και την προθυμία που έδειξαν.
Αν στην εξουσία είχαμε την φαντασία, την γνησιότητα και τον αυθορμητισμό των παιδιών δεν θα μιλούσαμε καν για εξουσία.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.