Ο Γιάννης Μαθές κρατά με ζωντάνια την ποιότητα της τέχνης του τραγουδιού…

“Αυτή την εποχή πιστεύω όλοι παλεύουμε. Καλλιτέχνες, κοινό. Όλοι. Ψάχνουμε το αληθινό. Μέσα μας. Έξω μας. Παντού. Θα το βρούμε!”

Ο Γιάννης Μαθές γεννήθηκε στην Αθήνα. Aσχολείται επαγγελματικά με την ερμηνεία και σύνθεση τραγουδιού. Είναι πτυχιούχος ανώτερων θεωρητικών της μουσικής, απόφοιτος του κονσερβατορίου «Φίλιππος Νάκας». Επίσης, είναι τελειόφοιτος ελληνικής φιλολογίας στην Φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει κάνει δεκαετείς σπουδές πιάνου με τη διεθνή σολίστ Frizzoni, όπως και μαθήματα κλασικού τραγουδιού με την υψίφωνο Vera Daskalova. Επίσης έχει παρακολουθήσει μαθήματα χορού και κινησιολογίας (σχολή Φωκά Ευαγγελινού, σχολή Galena’s, σχολή Εύης Κοσκινά, με την Έλενα Γεροδήμου κ.ά), όπως και σεμινάρια υποκριτικής στο Θέατρο των Αλλαγών με την Όλγα Τζωρτζ και τον Κώστα Φιλίππογλου. Το 1998 «ανακαλύπτεται» από τη Δήμητρα Γαλάνη, και ξεκινά επίσημα το μουσικό του ταξίδι.

Φέτος απέσπασε το Β’ Βραβείο καλύτερης σύνθεσης, για το τραγούδι «Οι αιρετικοί» σε στίχους του Μάνου Σαγκρή, στα πλάισια των 4ων Αγώνων Δημιουργίας Ελληνικού Τραγουδιού που διοργανώνεται από τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών και το Ελληνικό Σχέδιο, με επικεφαλής τον συνθέτη Δημήτρη Παπαδημητρίου.

Αυτή τη περίοδο παρουσιάζει την νέα του μουσική παράσταση με τίτλο «Ποιητές.mp3» στο θέατρο “Αργώ” και παράλληλα το καινούργιο του τραγούδι με τίτλο “Λοξά” σε στίχους του Μάνου Σαγκρή και μουσική του ίδιου. (Τετάρτες 30 Δεκεμβρίου και 6 Ιανουαρίου στις 9:00 μμ).

Πότε ξεκίνησε η δική σου ενασχόληση με τη μουσική και τι στάθηκε ως έναυσμα για αυτό;
Ο κόσμος της μουσικής μπήκε μέσα μου από την ηλικία των 6 περίπου.. Αιτία κατά πολύ ήταν ότι, λόγω του πατέρα μου που ήταν μουσικός και τραγουδιστής, η μουσική υπήρχε στο σπίτι πάντα ζωντανή. Όταν βρήκα μια κασέτα τυχαία κάποια μέρα και έβαλα τα ακουστικά, η ανάμνησή μου με τις πρώτες νότες ήταν ότι ξεκίνησε ένα ταξίδι πέρα από τη σελήνη. Μετά από αυτό ήταν σαν να μου κόπηκε η λαλιά… Μεταφέρθηκα σε έναν διαφορετικό κόσμο.
Έχεις κάνει αρκετές σπουδές όχι μόνο στη μουσική αλλά και σε άλλα καλλιτεχνικά πεδία. Επίσης έχεις σπουδάσει ελληνική φιλολογία. Αρκετά από αυτά «συσσωρεύτηκαν» και στα καλλιτεχνικά σου βήματα…

Ειδικά η ενασχόλησή μου με την ελληνική γλώσσα, με έκανε να εισβάλω στον κόσμο των νοημάτων και να μελετάω όσο μπορώ τον ορθό λόγο από τη μία κι από την άλλη την αποτύπωση και των πιο φανταστικών αισθημάτων. Και οι Έλληνες συγγραφείς από αρχής, το έχουν κάνει με μαγικούς τρόπους. Μέσω του λόγου, έχουν κατορθώσει να δημιουργήσουν μια μεγάλη τέχνη, που αποτελούσε πάντα οδηγό για μένα. Και καλλιτεχνικά, μιας και τις περισσότερες φορές ενυπήρχε με μοναδικό τρόπο η μουσικότητα, αλλά και αξιακά, καθώς τα πρότυπα που προβάλλονταν ανά τους αιώνες μέσω γραφής, ήταν πρότυπα που άγγιζαν την ανάγκη για το τέλειο, το ενάρετο. Εννοείται χαίρομαι αν καταφέρνω να αποτυπώσω κι εγώ κάτι παρόμοιο αυτών των ερεθισμάτων.

Η επιτυχημένη διασκευή του «Πως θες να το ξέρω» ήταν κάτι που σε επηρέασε, που σε σημάδεψε;
Χαίρομαι που θυμάσαι αυτή τη διασκευή. Ανήκει στον Γιώργο Ζαχαρίου, σε ιδέα του παραγωγού Γιώργου Μακράκη. Αυτό που κράτησα πιο έντονα, είναι η αίσθηση της εναλλακτικής σκέψης σε κάτι ήδη υπάρχον. Πώς σπας τη φόρμα σε κάτι δημιουργημένο και επιτυχημένο, όπως αυτή η υπέροχη μελωδία του Γιάννη Σπανού. Πολύ δημιουργική διαδικασία νομίζω στην Τέχνη όλο αυτό.

Φέτος απέσπασες το βραβείο καλύτερης σύνθεσης για το τραγούδι «Οι Αιρετικοί» σε στίχους του Μάνου Σαγκρή στα πλαίσια των 4ων αγώνων δημιουργίας ελληνικού τραγουδιού. Πες μας για αυτό.
Η βράβευση για μένα είχε μεγάλη αξία γιατί έγινε από έναν συνθέτη που θαυμάζω. Τον Δημήτρη Παπαδημητρίου. Αυτό αμέσως αμέσως σε κάνει να πιστέψεις ακόμη περισσότερο στη δουλειά σου και σου δίνει και δυνατότερο έναυσμα για τα επόμενα. Χάρηκα πάρα πολύ και για τον συνεργάτη μου, στιχουργό του τραγουδιού, τον Μάνο Σαγκρή, καθώς το “βάπτισμά” του γίνεται με ένα βραβείο! Η συνέχεια είναι το τραγούδι “Λοξά” και το υλικό 8 ακόμα τραγουδιών που έρχεται σιγά σιγά για να ολοκληρώσει την πρώτη προσωπική δισκογραφική μας δουλειά. Αν όλα πάνε καλά, θα κυκλοφορήσει κατά την Άνοιξη!

Εν αρχή ην ο στίχος ή η μουσική για σένα;
Εν αρχήν είναι ο στίχος! Πρώτα με ενδιαφέρει τι θα πω και μετά πώς θα το πω. Θέλω μια ιστορία, ένα σενάριο, ένα λόγο για να εμπνευστώ ή να συγκινηθώ. Αν μιλάμε για τραγούδι, η μουσική είναι το μέσον. Αν μιλάμε για μια κινηματογραφική ταινία, τότε αλλάζει η συνθήκη.. Εκεί με τη μουσική γυμνή, φτιάχνεις διάφορους κόσμους! Αυτό τον καιρό γράφω τη μουσική για μια ταινία μικρού μήκους, στην οποία πρωταγωνιστεί η Πόπη Αστεριάδη.

Τι μουσική ακούει ο Γιάννης Μαθές αυτό τον καιρό; Υπάρχει κάποιο άλμπουμ που να ξεχώρισες μέσα στη χρονιά;
Το album που άκουσα τελευταία έρχεται από τις αρχές του 1980. 13 ποιήματα του Κώστα Καρυωτάκη, μελοποιημένα από τη Λένα Πλάτωνος, ερμηνευμένα από τη Σαββίνα Γιαννάτου. Τί δίσκος! Απόλυτες αξίες σε σύμπραξη. Τέτοια έργα αποδεικνύουν πως η μουσική και γενικότερα η Τέχνη δεν έχει εποχές. Αρκετοί πιστεύουν για τα είδη της μουσικής πως ό, τι παλιώνει, τελειώνει. Διαφωνώ κάθετα με αυτό. Μπορεί σήμερα να ακούσω ένα νυχτερινό του Chopin και να είναι απολύτως καινούριο! Απλά γιατί είναι καινούριο μέσα μου! Ασχέτως της τεράστιας καλλιτεχνικής αξίας του. Το λέω αυτό γιατί η βιομηχανία της μουσικής καμιά φορά βγαίνει σε αδιέξοδα, όταν με μανία αναζητά το “μοντέρνο”, το “καινούριο” που θα διαμορφώσει νέο ρεύμα.

Διαδίκτυο και μουσική… Το πρώτο αποτελεί πια τον πομπό όπου φεύγει το «σήμα» της επικοινωνίας αν συνυπολογίσουμε και το καθόλου ή ελάχιστο οικονομικό κόστος που απαιτείται για τη συντήρηση του;
Πολύ σωστά! Η πληροφορία του προϊόντος κινείται με αυτό τον τρόπο και μόνον αυτή κατά τη γνώμη μου. Συγχωρείστε με αν είμαι παλιομοδίτης. Αλλά η πραγματική κίνηση του καλλιτεχνικού προϊόντος, είναι η διαδικασία της ακρόασης του υλικού, η επένδυση χρόνου σε αυτό. Τώρα απλώς πατάμε την πληροφορία και πάμε παρακάτω.. Επίσης τίποτε δεν μπορεί να αντικαταστήσει και την ακρόαση-θέαση του ζωντανού. Συναυλίες, live. Εκεί βρίσκεται η αλήθεια. Από την άλλη, διαφημιστικά, σαφώς βοηθάει σαν εργαλείο. Πληθαίνουν όμως κατά πολύ και οι πληροφορίες. Πολλές φορές είναι δύσκολο, μέσα ένα χάος στοιχείων και εκδηλώσεων, να βρεις τον δρόμο σου. Αυτή την εποχή πιστεύω όλοι παλεύουμε. Καλλιτέχνες, κοινό. Όλοι. Ψάχνουμε το αληθινό. Μέσα μας. Έξω μας. Παντού. Θα το βρούμε!

Πρόλαβες τον παραδοσιακό τρόπο δομής και διακίνησης της μουσικής και τώρα βλέπεις τον αντίποδα του πράγματος με τη φυσική μορφή να υπάρχει μεν αλλά να έχει αλλάξει το ίδιο το προιόν. Με τις δισκογραφικές να μειώνονται όλο και περισσότερο δεδομένου και της οικονομικής κρίσης…
Έτσι ακριβώς! Ρίξαμε κάτω το μπουκάλι με το λάδι και το σπάσαμε. Ας κάνουμε την αυτοκριτική μας όλοι και ας γίνουμε καλύτεροι. Χωρίς αυτομαστίγωμα, αλλά με μια αίσθηση σοβαρότητας και ευθύνης θα έλεγα. Αν πάλι διαλέξουμε να πούμε ότι όλη αυτή η συρρίκνωση της αγοράς είναι τυχαία ή συνέβη λόγω κάποιου κορεσμού, τουλάχιστον ας ξεκινήσουμε από τώρα να προσεγγίζουμε με αλήθεια και λογική το θέμα δημιουργία τραγουδιού. Γιατί εκεί είναι η ουσία. Από τα τελευταία χρόνια έχω μια αίσθηση ότι στη δισκογραφία στήθηκε ένα μεγάλο παζάρι που πουλούσε εικόνα, λατρεία, ποτό, γκομενιλίκι. Καλό κι αυτό. Δε λέω. Αλλά χάθηκε το μέτρο και το πακέτο εφήμερη διασκέδαση έγινε το κύριο σώμα προβολής του ελληνικού τραγουδιού. Βέβαια το εξαιρετικά αισιόδοξο είναι ότι κάποιοι καλλιτέχνες, παλιοί και νεότεροι, έμειναν και μένουν ανεπηρέαστοι, κρατώντας ζωντανή την ποιότητα της τέχνης του τραγουδιού.

Ζούμε σε μια εποχή όπου με ένα χαμηλό σχετικά μπάτζετ μπορεί κάποιος να φτιάξει μόνος του (d.i.y) αλλά και να κυκλοφορήσει μόνος του μια δουλειά. Αυτή η ελευθερία αλλά και η ευθύνη που χρεώνεται ο δημιουργός είναι κάτι που ωφελεί τελικά;
Ωφελεί 100%. Αν εξαιρέσουμε τα τεχνικά ζητήματα, που δεν είναι δυνατόν να είναι όλα υπό τον έλεγχο του δημιουργού, μιλάμε για μια απ’ ευθείας σχέση του δημιουργού με το υλικό, αλλά και του υλικού με τον ακροατή. Αυτή η απ’ ευθείας σχέση δημιουργεί και μια εμπιστοσύνη μεταξύ καλλιτέχνη-κοινού (δεν μου πολυαρέσουν αυτές οι 2 λέξεις είναι η αλήθεια) κι έτσι σιγά σιγά διαμορφώνεται και αγάπη.. Δύσκολη λέξη αλλά είναι καλό σιγά σιγά που την σκαλίζουμε πάλι.. Να δούμε από τί υλικά φτιάχνεται..

Από την άλλη, αυτή η ελευθερία της διακίνησης του καλλιτεχνικού έργου για μένα έχει ένα σημαντικό αρνητικό. Την ανυπαρξία “οργανωμένου καλού σχεδίου”. Επειδή προσωπικά θεωρώ ότι το καθρέφτισμα της τέχνης, στην ψυχή του θεατή-ακροατή- αναγνώστη κλπ, είναι καθοριστικό και επηρεάζει αμεσότατα ακόμα και την καθημερινότητά του, η ατομικότητα αυτή που αναδύεται μέσα από τις πολύ ανεξάρτητες πια δισκογραφικές παρουσίες κάθε καλλιτέχνη ξεχωριστά, θεωρώ ότι εντείνει το γενικότερο ατομικιστικό πνεύμα της σύγχρονης ζωής όλων μας. Ίσως να ακούγεται λίγο αυθαίρετο σαν συμπέρασμα ή κάτι σαν αμπελοφιλοσοφία, αλλά ενστικτωδώς, εγώ τουλάχιστον το νιώθω.

Προσωπικά λοιπόν αν με ρωτάς, εγώ θα προτιμούσα να ξαναγεννηθεί ένας νέος τρόπος διακίνησης του τραγουδιού που να ισορροπεί ανάμεσα στον παλιό και διαχρονικό τρόπο (εταιρία, παραγωγός, βινύλιο, δισκοπωλείο κλπ κλπ) αλλά και στην αλήθεια της σημερινής αμεσότητας. Για να υπάρξει κάτι τέτοιο βέβαια, θα πρέπει οι άνθρωποι που ασχολούμαστε με αυτό, να ξαναγίνουμε συνεργατικοί και δεκτικοί στην παρουσία και την αξία της γνώμης και της δουλειάς του διπλανού μας. Με απλά λόγια η ύπαρξη ομαδικότητας θα ήταν ένα πολύ αισιόδοξο σενάριο. Μας το εύχομαι!

Το 2015 φεύγει σιγά σιγά. Τι γεύση σου αφήνει;
Η χρονιά αυτή μου αφήνει την εικόνα μιας κοινωνίας τρομοκρατημένης. Για το καθετί. Και φυσικά όχι μόνο της ελληνικής κοινωνίας. Τα απάνθρωπα καθεστώτα που μας κυβερνούν σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι πλέον γεγονός ξεκάθαρο. Μέσα σε όλο το χάος, αυτό ίσως είναι ένα θετικό σημάδι. Συνειδητοποιούμε πια την αλήθεια. Μεγάλο βήμα. Κάπου θα μας βγάλει. Νομίζω δεν υπάρχουν πια και άλλες αντοχές για παραμύθια. Μια όμορφη γεύση που μου μένει είναι αυτή της ανάγκης, κυρίως κάποιας μερίδας της νεολαίας, να δημιουργηθεί κάτι από την αρχή. Καθαρό, υγιές και σταθερό. Σε όλους τους τομείς. Προσωπικά θα πιστεύω πάντοτε σ’ αυτό.

Αυτή τη περίοδο παρουσιάζεις τη μουσική παράσταση “Ποιητές.mp3” καθώς το καινούργιο σου τραγούδι “Λοξά’στο θέατρο Αργώ. Μίλησε μας για αυτή τη παράσταση.
Το “Λοξά” το αγαπάμε πολύ. Είναι το δεύτερο μάς τραγούδι με τον συνεργάτη μου και στιχουργό Μάνο Σαγκρή, μετά τους “αιρετικούς” και το Βραβείο από τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Έχει αρκετά βιωματικό χαρακτήρα θα έλεγα και ο ήχος αλλά και η εικόνα του μου θυμίζει κάτι από soundtrack ή μέρος κινηματογραφικής ταινίας. Θα ακουστεί και αυτό στην παράσταση “Ποιητές. mp3” που ξεκινάει την Πέμπτη 17 Δεκεμβρίου στο Θέατρο Αργώ. Η μουσική παράσταση αυτή είναι ένα παζλ πολλών διαφορετικών κομματιών που όμως δένουν πολύ αρμονικά, μέσα από την σκηνοθετική ματιά της χορογράφου-σκηνοθέτη Αποστολίας Παπαδαμάκη.

Η πρώτη ύλη της παράστασης είναι τα σπουδαιότερα μελοποιημένα ποιήματα των μεγαλύτερων Ελλήνων ποιητών. Αλλά αυτή τη φορά με διαφορετικό ήχο. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι μιλάμε για άβανγκαρτ διασκευές, έχουμε χρησιμοποιήσει όμως συγκεκριμένα μέσα για να “πειράξουμε” τις γνωστές μελωδίες τους, με όποιο τρόπο κάθε φορά επιθυμούμε και στο βαθμό που θεωρούμε απαραίτητο για κάθε τραγούδι. Βιολοντσέλο με παραμορφωτικά pedal, πλήκτρα, laptop, κρουστά, κοντραμπάσο. Από τον Καβάφη στον Ελύτη, τον Γκάτσο, τον Καρυωτάκη αλλά και τους μεγάλους μας στιχουργούς-ποιητές. Ελευθερίου. Παπαδόπουλο, Νικολακοπούλου κ.ά. Έχω μελοποιήσει κι εγώ Σαχτούρη και Λαπαθιώτη από την περσυνή παραγγελία της Στέγης. Θα τα παίξουμε κι αυτά. Σαν να γίνονται όλοι αυτοί οι ήρωες, σημερινό κομμάτι που εισβάλει με καινούριο τρόπο στα ipod μας. Κι όλα αυτά, σκηνικά, να εξυπηρετούνται με κάποιους σύγχρονους τρόπους προβολής από τον Μάνο Σαγκρή, σε ένα εφευρετικό σκηνικό από την Παπαδαμάκη. Σε μια ατμόσφαιρα προσωπικής περιπλάνησης σε έναν πολύ προσωπικό χώρο.

Το χώρο της γραφής, του βιβλίου, της επαφής με το μελάνι, το μολύβι, του εαυτού, της σκέψης. Από την εσωστρέφεια, στο δεύτερο μέρος της καθαρά τραγουδιστικής φύσης των ποιημάτων. Ας μην προδώσουμε παραπέρα όμως.. Έπειτα από την πρεμιέρα της Πέμπτης στις 17 Δεκεμβρίου, θα παίξουμε και για τρεις ακόμα Τετάρτες 23, 30 Δεκέμβρη και 6 Γενάρη. Με την παράσταση αυτή επιχειρούμε να βάλουμε το τραγούδι με την αισθητική που εμείς σκεφτόμαστε, στον θεατρικό χώρο. Με μέσα απλά αλλά με πολλή όρεξη! Σας περιμένουμε για να το μοιραστούμε. Θα ήθελα να ευχαριστήσω την Καλλιτεχνική Εταιρία Αργώ και την Αιμιλία Υψηλάντη, τον Ευθύμη Μπαλαγιάννη και την Καλλιτεχνική Εταιρία “Θέασις” και τον Νάσο Καλαματιανό, που μας στήριξαν και μας βοήθησαν να πραγματοποιήσουμε την ιδέα μας.

Τα επόμενα σχέδια σου;
Τα επόμενα σχέδια, πρώτα ο Θεός, είναι να ταξιδέψουμε όσο μπορούμε το “Ποιητές.mp3”. Είναι μια δουλειά που αγαπάμε και θα θέλαμε να κρατήσει καιρό. Στο επόμενο χρονικό διάστημα το πιο σημαντικό για εμάς είναι ότι βάζουμε μπροστά την ηχογράφηση της πρώτης ολοκληρωμένης δισκογραφικής μας δουλειάς με τον Μάνο Σαγκρή. Από τα τέλη του Γενάρη όμως γίνεται πραγματικότητα και ένα ακόμη μεγάλο μου όνειρο. Να συμπράξω στην σκηνή με τον Θάνο Μικρούτσικο. Αφορμή, η παράσταση βασισμένη στη ζωή και το έργο του Νίκου Καββαδία, μέσα από την μαγική ματιά του σκηνοθέτη Θέμη Μουμουλίδη. Το περιμένω με λαχτάρα! Να είμαστε καλά να τα λέμε! Σε ευχαριστώ πάρα πολύ για τις πολύ ενδιαφέρουσες ερωτήσεις σου!