Ο Κρίτων Αρσένης είναι ενάντια στην εξόρυξη χρυσού

Είναι γνωστός τόσο για τις οικολογικές του ευαισθησίες όσο και για αντίστοιχες παρεμβάσεις στην Ευρωβουλή, που έχουν φέρει αποτέλεσμα. Μια από τις κορυφαίες στιγμές, ήταν ότι αποτέλεσε τον βασικό εισηγητή του διακομματικού ψηφίσματος για την απαγόρευση χρήσης κυανίου στην εξόρυξη χρυσού εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με την Αριστερά στην κυβέρνηση να μετρά 100 μέρες, ζητήσαμε από τον Κρίτωνα Αρσένη να μας πει την επόμενη μέρα που ξημερώνει για το περιβάλλον, με την κουβέντα μας να περιστρέφεται γύρω από ένα την εξόρυξη χρυσού στις Σκουριές.

Είχατε υποστηρίξει μετά τη συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου στο Eurogroup, ότι έγινε επιστροφή της ανεξαρτησίας στην άσκηση πολιτικής από την ελληνική κυβέρνηση.  Δύο μήνες περίπου μετά η πορεία του ΣΥΡΙΖΑ σας ικανοποιεί; Λειτουργεί πράγματι διαφορετικά σε σχέση με τις προηγούμενες κυβερνήσεις;

Ναι σίγουρα. Ένα βασικό σημείο διαφοράς είναι ότι υπάρχει ουσιαστική διαπραγμάτευση, κάτι που αντανακλάται στις συνεχείς πιέσεις των Θεσμών για συγκεκριμένα μέτρα, τα οποία αντικρούει η κυβέρνηση επιδεικνύοντας θα έλεγα σθεναρή αντίσταση, αντιπροτείνοντας μέτρα που λύνουν μακροχρόνια προβλήματα στην δυσλειτουργία της δημόσιας διοίκησης σε θέματα όπως η φοροδιαφυγή. Αυτά δεν συνέβαιναν, τουλάχιστον όχι στον ίδιο βαθμό. Υπήρχε η αίσθηση ότι σε προηγούμενες κυβερνήσεις τα μέτρα έρχονταν έτοιμα από το εξωτερικό και υπογράφονταν στην Ελλάδα.

Στο κομμάτι του περιβάλλοντος υπάρχει αλλαγή πλεύσης;

Είναι πολύ νωρίς για να το πούμε. Δεν έχουμε κάποιο σχετικό νομοσχέδιο για την ώρα. Υπάρχει όμως πολύ ενδιαφέρον να δούμε ποια θα είναι τα πρώτα δείγματα γραφής σε αυτό τον τομέα.

Στο επίκεντρο βρίσκεται ξανά η εξόρυξη χρυσού στις Σκουριές. Γιατί το έργο στις Σκουριές είναι μια επένδυση στην καταστροφή και όχι μία επένδυση από την οποία μπορούν να προκύψουν οφέλη για τη χώρα, όπως θέσεις εργασίας;

Έχουμε ένα βουνό με ελάχιστο χρυσό . Θα το αλέσουν ολόκληρο για μερικά… χρυσά γραμμάρια ανά τόνο χώματος. Οι μελέτες του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης έχουν αναδείξει το μέγεθος των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, όπως οι τόνοι τοξικής σκόνης που θα παράγονται καθημερινά από τις εργασίες. Όλες οι άλλες οικονομικές δραστηριότητες όπως είναι η γεωργία, η κτηνοτροφία, η αλιεία, ο τουρισμός και η μελισσοκομία θα καταστραφούν. Ενδεικτικά, στην περιοχή ζει για κάποιους μήνες του χρόνου το 70% των μελισσιών της χώρας.

Μιλάνε για τις θέσεις που δημιουργεί η συγκεκριμένη δραστηριότητα, αλλά όχι για τις υπερπολλαπλάσιες θέσεις που καταστρέφει. Πρέπει να τα βλέπουμε ολοκληρωμένα τα πράγματα, όταν μιλάμε για τόσο σημαντικές αποφάσεις. Ο αγώνας των κατοίκων είναι δίκαιος. Δίκαια ζητούν να μη καταστραφεί ο τόπος τους.

Πρόσφατη έρευνα έγκριτης ΜΚΟ από την Ολλανδία, αποκάλυψε το μεγάλο ύψος των φοροαποφυγών της εταιρείας. Επίσης υπάρχουν πολλές εκθέσεις που δείχνουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Τι μπορεί όμως να κάνει η κυβέρνηση για να σταματήσει το έργο;

Προσωπικά θα ήθελα το έργο να σταματήσει αμέσως. Όμως κάτι τέτοιο θα μας οδηγούσε σε μια νομική διελκυστίνδα, που δεν θα απέκλειε ακόμη και την επικύρωση. Πρέπει να ελεγχθεί η νομιμότητα του έργου και οι αδειοδοτήσεις που έχουν δοθεί, αλλά όλα να γίνουν με μεγαλύτερη ταχύτητα. Και φυσικά οι αδειοδοτήσεις θα πρέπει να επανεξεταστούν σύμφωνα με νέο θεσμικό πλαίσιο, χωρίς τα παραθυράκια και τις φωτογραφικές διατάξεις των τελευταίων 3 χρόνων που ευνοούν τις δραστηριότητες της εταιρείας.

Από την άλλη, παρατηρείται πολύ αργός ρυθμός στις αλλαγές που αφορούν τη στάση της αστυνομίας. Είδαμε πολύ άσχημα συμβάντα σε προηγούμενη συγκέντρωση που έγινε στις Σκουριές, με την αστυνομία να σφυροκοπά ταυτόχρονα με τους μεταλλωρύχους τους διαδηλωτές. Για ακόμη μια φορά δεν έγινε ΕΔΕ, ενώ ο αστυνομικός διευθυντής που καταγγέλλουν οι κάτοικοι για μεροληπτική δράση, παραμένει στην θέση του.

Ο κ. Πανούσης είναι έγκριτος επιστήμονας και πρέπει να δείξει παραπάνω προσοχή στο θέμα. Να έχει πληρέστερη ενημέρωση, με πληροφόρηση που δεν θα αντλείται μόνο από αξιωματικούς της αστυνομίας. Ήταν πολύ ατυχής η δήλωσή του για 3.000 εργαζομένους και 500 ανθρώπους που έχουν διαφορετική άποψη.

Επομένως, η μεροληπτική δράση της αστυνομίας είναι το ένα ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα και το άλλο αφορά τις απίστευτες κατηγορίες, αστείες ή τρομερά σοβαρές που βαραίνουν 350 ανθρώπους, οι οποίοι αγωνίζονται για να προστατέψουν το νερό και τον αέρα τους. Είναι ζητήματα που μπορούν να αντιμετωπιστούν άμεσα παράλληλα με την κατάργηση του τρομονόμου. Είναι άλλωστε τα αυτονόητα που θα περίμενε κανείς από μια αριστερή κυβέρνηση. Σε διαδηλώσεις στην Αθήνα δεν έχουμε τόση καταστολή στις Σκουριές για ποιο λόγο αυτό δεν συμβαίνει;

Είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο ο αγώνας των κατοίκων απέναντι σε μία “επένδυση”

Οι αντιδράσεις απέναντι σε εξορύξεις χρυσού είναι τεράστιες σε πάρα πολλά μέρη του κόσμου, όπως  στην Λατινική Αμερική. Είναι από τις βασικές αιτίες που καταστρέφεται ο Αμαζόνιος. Όπως είδαμε στη Ρουμανία αυτοί οι αγώνες, συχνά συνοδεύονται από κατακτήσεις. Eκεί ο κόσμος μετά από συνεχείς μεγάλες κινητοποιήσεις κατάφερε να αλλάξει σε μεγάλο βαθμό η κυβερνητική στάση για το χρυσωρυχείο στη Rosia Montana.

Οι εξορύξεις καταστρέφουν τη γη, είναι η νέα απειλή στο δικαίωμα των κατοίκων στη γη τους και είναι λογικό να αντιδρούν οι τοπικές κοινωνίες. Δεν πρέπει να απορούμε επίσης που οι εταιρείες προσπαθούν να κάνουν το ίδιο στα μέρη μας. Μας αντιμετώπισαν και συνεχίζουν να το κάνουν σαν “τριτοκοσμική” χώρα.

Συναντηθήκατε με τον Περουβιανό αγωνιστή Ούγκο Μπλάνκο;

Συναντηθήκαμε στην 1η Παγκόσμια Συνάντηση για τα κοινά αγαθά στο Πελίτι, Παρανέστι, Δράμας. Ο Ούγκο Μπλάνκο είναι μία από τις μεγαλύτερες μορφές της αριστεράς και των κοινωνικών κινημάτων στην Λατινική Αμερική. Προσέφερε τη ζωή του και την ελευθερία του για τα δικαιώματα των ιθαγενών στο Περού και για να τους ανήκει η γη που καλλιεργούν. Πέτυχε να γίνει αναδασμός γης από τους τσιφλικάδες προς τους αγρότες. Για τον αγώνα του φυλακίστηκε. Αποφυλακίστηκε μετά από 7 χρόνια, χάρη σε διεθνή κινητοποίηση στην οποία πρωτοστάτησε ο Ζ. Π. Σαρτρ. Σήμερα, στα 81 του, συνεχίζει να προσφέρει τη ζωή του απέναντι στον σημερινό μεγαλύτερο κίνδυνο για τους ιθαγενείς, τις εξορύξεις χρυσού που μολύνουν το νερό και το έδαφος.

Πήγε και στη Χαλκιδική;

Πήγε ναι και συναντήθηκε με τον κόσμο που συμμετέχει στο κίνημα. Υπάρχει ο στόχος να γίνει πραγματικότητα η σύνδεση των κινημάτων και να δημιουργηθεί ένα προστατευτικό τείχος απέναντι στις 2-3 παγκόσμιες εταιρείες σε Καναδά και Αμερική που δραστηριοποιούνται στην εξόρυξη χρυσού.

Ποιος είναι ο βασικός κίνδυνος για τις Σκουριές;

Ο βασικός κίνδυνος για τις Σκουριές και για τη δημοκρατία, είναι οι εμπορικές συμφωνίες της Ευρώπης με Καναδά και Η.Π.Α. Η συμφωνία με τον Καναδά έχει περάσει από την Ε.Ε, αλλά εκκρεμεί να επικυρωθεί και από τα κράτη μέλη. Οι εμπορικές αυτές συμφωνίες, πρακτικά σημαίνουν ότι οι πολυεθνικές μπορούν να αναιρούν τις αποφάσεις του κοινοβουλίου, των περιφερειών, των δήμων, προσφεύγοντας μόνο σε μια τριμελή επιτροπή διαιτησίας ιδιωτών δικηγόρων, αμφιβόλου αξιοπιστίας. Όποια από τις δύο συμφωνίες περάσει είτε, αυτή με τον Καναδά, είτε με τις Η.Π.Α αποτελεί εξίσου μεγάλο πρόβλημα, καθώς μέσω των θυγατρικών οι πολυεθνικές εταιρείες μπορούν να επιλέγουν ποια συμφωνία θα ενεργοποιήσουν. Να θυμίσω επίσης ότι όλες οι υποθέσεις που πήγαν σε διαιτητικές επιτροπές, η Ελλάδα τις έχει χάσει όλες…

Ως ευρωβουλευτής είδατε στην Ευρώπη να υπάρχουν περιθώρια ώστε να αποτελεί η προσοχή στο περιβάλλον, απαραίτητο όρο για την ανάπτυξη;

Από το 2009 μέχρι το 2014 η Βιομηχανία έκανε την κρίση δικαιολογία να «χτυπήσει» το νομοθετικό πλαίσιο. Δώσαμε πολλές μάχες για να αποτρέψουμε τα χειρότερα, επιτυγχάνοντας οριακές βελτιώσεις. Συνεχίζουν να βρίσκονται σε δύσκολη θέση τα κεκτημένα που αφορούν το περιβάλλον. Ωστόσο, το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο μπορεί να ακούσει την πίεση των πολιτών, εφόσον οι τελευταίοι επιμείνουν. Αν ας πούμε κάθε ευρωβουλευτής λαμβάνει 100 επιστολές τη μέρα για θέματα που καλείται να αποφασίσει, αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει κοινωνική πίεση. Χάρη σε αυτή καταφέραμε να απορρίψουμε πολύ δυσάρεστες καταστάσεις, όπως το μονοπώλιο των πολυεθνικών επί των σπόρων ή την ACTA, τη συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ  για τα πνευματικά δικαιώματα στο διαδίκτυο.

Θα μπορούσε να βοηθήσει ο οικολογικός τρόπος σκέψης στην αντιμετώπιση της κρίσης;

Σαφέστατα. Στη γεωργία χρειάζεται να επενδύσουμε στα τοπικά προϊόντα με ποιότητα, που θα  προσβάσιμα σε όλα τα νοικοκυριά, άρα και σε χαμηλότερες τιμές. Αντίστοιχα στον τουρισμό, πρέπει να υποστηριχθούν περισσότερο οι μικρές τουριστικές μονάδες, που βλάπτουν λιγότερο το περιβάλλον και αποφέρουν πολύ καλύτερο εισόδημα για τους κατοίκους από τα all inclusive που προωθούνται μαζικά. Αλλά και στις Σκουριές, βλέπουμε ότι τα μεγάλα project  παράγουν οφέλη για λίγους και μεγάλο κόστος για πολλούς.

Ανοίγουν άλλα ζητήματα όσο πλησιάζουμε στο καλοκαίρι;

Πρέπει να δούμε τι θα γίνει με το ελεύθερο κάμπινγκ. Υπάρχει πολύς κόσμος που ζει στην ανεργία, το να πηγαίνει να κάνει ελεύθερα τις διακοπές του είναι μία πολύτιμη διέξοδος. Είναι θέμα που έχει θίξει η Αριστερά και αποτελεί επίσης θέμα που δεν έχει σχέση με τη διαπραγμάτευση, αλλά μπορεί να λυθεί με μια απλή απόφαση.