Σε κάτι λιγότερο από 24 ώρες ξημερώνει 6η Δεκεμβρίου. Μια ημερομηνία… άχαρη στην ελληνική ιστορία, όταν έρχεται η κουβέντα σε αυτήν. Ο κύριος λόγος για το περίεργο κλίμα της είναι πως την 6η Δεκεμβρίου του 1990 ο Παύλος Σιδηρόπουλος αφήνει την τελευταία του πνοή, έπειτα από υπερβολική δόση ηρωίνης.
Αφιερώματα γι΄ αυτόν πολλά, σήμερα όμως θα ασχοληθούμε με μια πιο… σκιερή περιοχή της ζωής του, τα χρόνια της χούντας. Τώρα που πολλές τακτικές της κυβέρνησης θυμίζουν εκείνα τα χρόνια, είναι ευκαιρία. Ας μην ξεχνάμε πως 6 Δεκεμβρίου ήταν όταν ένα παιδί 16 χρονών δολοφονήθηκε «κατά λάθος», 6 Δεκεμβρίου είναι τώρα που ένα παιδί 22 χρονών κλείνει ένα μήνα απεργίας πείνας γιατί του στερούν το αυτονόητο: την εκπαίδευση.
Το 1967 ο Παύλος κέρδιζε τη δική του θέση στην εκπαίδευση, περνώντας στο Μαθηματικό Τμήμα της Φυσικομαθηματικής Σχολής στη Θεσσαλονίκη. Εκεί, όπως είναι γνωστό, υπήρξε συγκάτοικος με τον Βαγγέλη Γερμανό και ασχολιόταν με τη συγγραφή, υπό το ψευδώνυμο Παύλος Αστέρης. Εκείνη την περίοδο, όπως αργότερα αποκάλυψε, συμμετείχε στην οργάνωση νεολαίας του ΚΚΕ εσωτερικού, Ρήγας Φεραίος, ενώ ήταν μυημένος σε μια φοιτητική ομάδα που σχεδίαζε να δολοφονήσει τον δικτάτορα Παπαδόπουλο, σχέδιο που ματαιώθηκε την τελευταία στιγμή. Η ροκ δεν είχε μπει ακόμα στη ζωή του.
Ο Σιδηρόπουλος με συμφοιτητή του
Αυτό έγινε λίγο αργότερα, το ’68, όταν είδε το συγκρότημα MGC στο κλαμπ Λεωνίδας, στην Πλάκα. Το… ροκ μικρόβιο άρχισε να τον «τσιμπάει». Όταν αργότερα είδε και τις παραστάσεις του Διονύση Σαββόπουλου μαζί με τα Μπουρμπούλια στο Ροντέο το κακό πλέον ήταν ορατό στον ορίζοντα. Επιστρέφοντας στη Θεσσαλονίκη και έχοντας γνωριστεί με τον Παντελή Δεληγιαννίδη, σχηματίζουν το δίδυμο Δάμων και Φιντίας.
Μερικούς μήνες αργότερα, Παύλος και Παντελής αποφασίζουν να εγκαταλείψουν τη Θεσσαλονίκη (ο πρώτος και τις σπουδές του) κατεβαίνοντας στην Αθήνα για να δοκιμάσουν την τύχη τους. Στο Ροντέο ο Παύλος είχε γνωρίσει τον Τάσο Φαληρέα, σύμβουλο της LYRA και ιδιοκτήτη του Pop11, στον οποίο πήγαν μια κασέτα με δυο τραγούδια, Το Ξέσπασμα και Ο Κόσμος Τους. Ο Φαληρέας τους βλέπει θετικά και δημιουργείται έτσι ο πρώτος τους μικρός δίσκος.
Άλλα δυο τραγούδια ήρθαν το ’71, όταν με πρωτοβουλία του Σαββόπουλου κυκλοφορεί ο δίσκος Ζωντανοί στο Κύτταρο, προς διαφήμιση του ιστορικού κλαμπ, στο οποίο εμφανίζονταν πλέον οι Δάμων και Φιντίας. Αυτά ήταν ο Γέρο Μαθιός και η Απογοήτευση, με τις ηχογραφήσεις να γίνονται μέσα στο μαγαζί.
Μέχρι τώρα, δεν έχει γίνει γνωστό αν το δίδυμο είχε και άλλα τραγούδια, ηχογραφημένα ή όχι. Το πιο πιθανό είναι πως, εφόσον έπαιζαν σχεδόν καθημερινά στο Κύτταρο, είχαν και άλλα κομμάτια και σίγουρα αρκετές διασκευές, όπως στους Stones, που είχαν επηρεάσει πάρα πολύ τον Παύλο, αλλά και άλλους.
Το ’72 ήταν μια ημερομηνία σταθμός για τους δυο τους, καθώς οι Νίκος Τσιλογιάννης και Βασίλης Ντάλλας έρχονται σε ρήξη με το Διονύση Σαββόπουλο, με τον Παύλο και τον Παντελή να ενώνονται μαζί τους στα Μπουρμπούλια, σε μια περίοδο που καθόρισε εν μέρει και την μεταγενέστερη πορεία τους.
Με τα Μπουρμπούλια εμφανίζονται στο κλαμπ Μαϊμού, όπου παρουσιάζεται για πρώτη φορά ο Ντάμης ο Ληστής. Εξ αιτίας της λογοκρισίας γίνεται «σκληρός», και κυκλοφορεί σε 45άρι με μια νέα εκτέλεση της Απογοήτευσης στην άλλη πλευρά. Οι αρχές του ’73 τους βρίσκουν να έχουν αλλάξει στέκι, στο κλαμπ 5η Εποχή, ενώ εκείνη την περίοδο γράφουν και τα κομμάτια Στην Ελευθερία, Ο Θάνατος του Βασιλιά Σαρδόνιου και Καμπούρης, ο οποίος σε πρώτη φάση μένει εκτός προγράμματος.
Στο κλαμπ Hobby, μόλις λίγο καιρό αργότερα, προσθέτουν τον Καμπούρη στο πρόγραμμα, μαζί με τα Έρημη Χώρα και Σκατά. Τα δυο πρώτα μαγνητοσκοπήθηκαν κιόλας από το Νίκο Μαστοράκη για να προβληθούν στην τηλεόραση, η λογοκρισία όμως τους φράζει και πάλι το δρόμο. Η μόνη επαφή που έχουμε πλέον με αυτά τα τραγούδια είναι κάποιοι στίχοι που έδωσε ο Παύλος στο Μανώλη Νταλούκα.
Έρημη χώρα που ‘ρθαμε/ λίγο για να σταθούμε/ Εδώ πια τίποτα δεν έχουμε/ ν’ ακούσουμε/ και τίποτα για να πούμε
(Έρημη Χώρα)
Για μια δεκάρα στους δρόμους γυρνάει/ τραγούδια ο καμπούρης στον κόσμο πουλά/ Πολυκατοικίες και ψηλά ιδανικά/ Κύριε Ελέησον τους φτωχούς
(Ο Καμπούρης)
Όσο για τα Σκατά, τα μαθαίνουμε από ένα γράμμα του Παντελή Δεληγιαννίδη στον Νίκο Τσιλογιάννη που στέλνει όταν πλέον ήταν στην Αγγλία:
Το στόμα μας στέγνωσε και κολλάει/ και ψάχνουμε νερό που να μας ξεδιψάει/ Μαζευτείτε όλοι εδώ/ για να φάμε σκατά/ Στενέψαν οι δρόμοι/ κι εμείς σαν μωρά/ Σαλιαρίζουμε ηλίθια/ δημιουργούμε θεούς/ και από άρρωστα δέντρα/ τρώμε σάπιους καρπούς
Ούτε όμως το Hobby πηγαίνει καλά και το συγκρότημα απογοητευμένο από την κατάσταση ανεβαίνει στη Θεσσαλονίκη, σε αναζήτηση καλύτερης τύχης. Καλοκαίρι ’73 πλέον, με τα Μπουρμπούλια να αποτελούνται από τους Παύλο Σιδηρόπουλο, Βασίλη Ντάλλα, Νίκο Τσιλογιάννη, Κρις Τζένκινς, Νίκο Δαπέρη και Βικ Μάρτιν (ο Δεληγιαννίδης αναζητά την τύχη του στην Αγγλία).
Κλείνουν εμφανίσεις στο Λουξεμβούργο, στο κέντρο της πόλης, όμως όπως αφηγείται ο Παύλος: «Στο καλοκαιρινό κλαμπ Λουξεμβούργο, εμφανίζομαι με φρου-φρου πουκάμισα, βαμμένος έντονα σαν τον Alice Cooper. Αυτοξεφτιλίζομαι στο πάλκο, παίζοντάς το, αδελφή. Πίνω πολύ αλκοόλ. Το συγκρότημα αρχίζει να ταράζεται. Στέλνουμε ένα ντέμο για μεγάλο δίσκο στην Λύρα, αλλά δεν παίρνουμε ποτέ απάντηση…»
Τα Μπουρμπούλια στη Θεσσαλονίκη
Κανείς δεν γνωρίζει τι απέγινε εκείνο το ντέμο. Το πιο πιθανό είναι πως κατέληξαν στον κάδο του Α. Πατσιφά, λόγω του ύφους τους, καθώς μιλάμε για τα τραγούδια που γράφτηκαν στην Αθήνα. Η απογοήτευση αρχίζει να μεγαλώνει, όταν ο ιδιοκτήτης του Λουξεμβούργο τους λέει πως θα φέρει λαϊκό τραγουδιστή τον οποίο θα συνοδεύουν. Στην αρχή το δέχονται, με βαριά καρδιά, δεν αντέχουν πολύ όμως και τα παρατάνε.
Έπειτα από μια αποτυχημένη συναυλία στο γήπεδο μπάσκετ της ΧΑΝΘ το συγκρότημα αρχίζει να διαλύεται. Μένουν μόνο ο Παύλος και ο Βικ Μάρτιν, οι οποίοι παρέα με έναν Άγγλο μπασίστα με το προσωνύμιο Pet εμφανίζονται στο κλαμπ Ρέμβη, στη Νέα Κρήνη, με εκείνη την περίοδο να είναι η πιο άγνωστη από την καριέρα του Παύλου.
Η συναυλία στο γήπεδο της ΧΑΝΘ
Αυτή είναι η ιστορία του Παύλου, πριν έρθει η αναγνώριση, πριν έρθει η αυτοκαταστροφή. Ίσως ήταν τυχαίο, ίσως απαραίτητο για τη ροή της ιστορίας της ελληνικής ροκ, το γεγονός πως ο πρίγκηπάς της ανδρώθηκε στα χρόνια της δικτατορίας. Ένα είναι σίγουρο, πως οι εμπειρίες και οι δυσκολίες αυτές, από την πρώτη του επαφή με τη ροκ μέχρι την «παρακμή» που έζησε με τα Μπουρμπούλια συνέβαλαν στις ιστορικές συνθέσεις που δημιούργησε.
Ίσως κάποια στιγμή θα έπρεπε να γίνει και ένα αφιέρωμα για τα επόμενα χρόνια, προς το παρόν όμως ας αρκεστούμε στη σημείωση πως πηγή ιστοριών και φωτογραφιών είναι το αρχείο του Μανώλη Νταλούκα και η έρευνα που έκανε σχετικά με τη ζωή του Παύλου Σιδηρόπουλου.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.