Πολλές φορές και αυτόν τον καιρό, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια απόφαση, στο σταυροδρόμι που βρισκόμαστε προς τα που να στρίψουμε; Ακριβώς εκείνη τη στιγμή γίνεται το καθιερωμένο VIP meeting με Εσένα, τον «Θέλω» και τον «Χρειάζομαι». Οι δύο αυτοί σύμβουλοι, το δεξί και το αριστερό σου χέρι, θα σε βοηθήσουν να επιλέξεις. Πρόσεξε όμως! Άλλοτε αυτοί οι δύο είναι οι καλύτεροι φίλοι, και άλλοτε οι χειρότεροι εχθροί.
Φίλοι ή εχθροί, δεν είναι παραμύθι – δυστυχώς – μα ένα ρεαλιστικό δίλημμα το οποίο κρύβει μέσα του μια δόση από κίνδυνο. Αν αυτή η δόση είναι μικρή ή μεγάλη εξαρτάται από δύο πράγματα: το εισόδημα σου και το κίνητρο της απόφασης σου. Το μεν εισόδημα είναι δεδομένο, το δε κίνητρο ίσως να είναι άγνωστο ακόμη και σε σένα. Επειδή αυτά τα δύο πρόσωπα δεν είναι παιδιά της φαντασίας, πάμε να ξετυλίξουμε τον ρεαλισμό που τα συνοδεύει.
Ο «Θέλω» αντιπροσωπεύει όλα εκείνα τα, κατά σειρά, πηγαία αισθήματα που ξεκινούν από την πιο αθώα επιθυμία και φτάνουν στο άκρο της απληστίας. Βλέπεις, είναι απαραίτητο να έχεις ένα μέσο για την καθημερινή σου μετακίνηση. Στη συνέχεια, είναι κατανοητό να θες ένα αυτοκίνητο τη στιγμή που θα μπορούσες να χρησιμοποιήσεις τα μέσα μαζικής μεταφοράς, αν στο επιτρέπει το εισόδημα σου. Ακόμη, είναι ανεκτή η προθυμία σου να πληρώσεις κάτι παραπάνω για να έχεις ένα πιο λειτουργικό, ασφαλές και οικολογικό όχημα. Φτάνει, όμως, στα όρια της απληστίας ένα πολυτελέστατο αμάξι το οποίο θα το αγοράσεις παίρνοντας δάνειο ή αν έχεις το εισόδημα, να σκεφτείς -μήπως να έπαιρνα και έναν σοφέρ;
Αν ο «Θέλω» μιλήσει σιγά μπορεί να μην τον ακούσεις καν, οπότε τι είναι αυτό που δίνει ένταση και πυγμή στη φωνή του; Η διαφήμιση. Όμορφα περιτυλιγμένα προϊόντα και υπηρεσίες που σου υπόσχονται μια ζωή καλύτερη μόνο και μόνο από την κατανάλωση τους λες και η ύπαρξη σου στην κοινωνία ορίζεται από αυτό το περιτύλιγμα. Η αλήθεια είναι πως μπορεί μια ωραία παρουσίαση και μια ευφάνταστη συσκευασία να κρύβει ένα πραγματικά αξιόλογο περιεχόμενο. Θυμήσου τις διαφημίσεις του Clearasil που έδειχναν τον έφηβο μπροστά στον καθρέφτη με τα σαπούνια κατά της ακμής, τα οποία όντως βοηθούσαν στην υγεία του προσώπου και κατ’ επέκταση στην ψυχολογία του εφήβου. Ακόμη μια αλήθεια είναι πως μπορεί το εκάστοτε προϊόν να μην είναι το πλέον απαραίτητο, αλλά «άμα δεν κάνεις τα νέα συμβόλαια… θα κλάψουν μανούλες» που λέει μια επίκαιρη διαφήμιση! Ακριβώς σε αυτό το σημείο βρίσκεται και ο κίνδυνος, αν η φωνή του «Θέλω» είναι στη διαπασών.
Σκιαγραφώντας τον «Χρειάζομαι» τώρα, είναι ο σύμβουλος που πρέπει να έχει φωνή καθαρή και ξάστερη. Αντιπροσωπεύει τις ουσιαστικές σου ανάγκες, ξεκινώντας από τις βασικές όπως η τροφή, η στέγη και η ασφάλεια έως τις κοινωνικές και εκείνες τις αυτο-ολοκλήρωσης, όπως αυτές διαχωρίζονται στην πυραμίδα του Maslow*. Υπάρχουν ανάγκες τις οποίες λόγω εισοδήματος δεν μπορείς να τις ικανοποιήσεις. Στο Ελληνικό σήμερα ζουν άνθρωποι τρώγοντας από σκουπιδοτενεκέδες, αποκομμένοι από το κοινωνικό σύνολο και γεμάτοι υποτίμηση προς τον εαυτό τους. Με ένα μικρό εισόδημα, ίσα που θα κάλυπταν την ανάγκη για σίτιση, ενώ όσο το εισόδημα μεγαλώνει τόσο περισσότερες ανάγκες – και τόσο περισσότερα είδη αναγκών- ικανοποιούνται. Να γιατί το εισόδημα είναι καθοριστικό στην απόφαση που θα πάρεις.
Επομένως, στη βάση της πυραμίδας, ο «Χρειάζομαι» είναι αυτός που θα υποδείξει την απόφαση σου. Όσο όμως ανεβαίνεις σε αυτή την πυραμίδα των αναγκών, τόσο περισσότερο ο «Θέλω» έχει θέση και λόγο καθώς έτσι καθορίζεται και η υποκειμενικότητα του καθενός. Όταν αυτοί οι δύο αρχίσουν να συνυπάρχουν σε κάθε meeting που τους βρίσκει αντίθετους είναι και ένα debate. Στο λόγο που βγάζει ο καθένας τους πρέπει εσύ να ερμηνεύσεις τα κίνητρα, τη πραγματικότητα και την ουτοπία, έπειτα να διαλέξεις ποιόν θα ακούσεις. Δεν σε έχουν εκπαιδεύσει σε αυτό, κανέναν μας άλλωστε.
Πρέπει να ρωτάς κάθε φορά: Αυτό το «Θέλω», το «Χρειάζομαι» όμως; Έτσι στην οικονομία διαμορφώνεις την αντιπροσωπευτική ζήτηση σου. Την Ζήτηση που εκφράζει τις ουσιαστικές μεν, υποκειμενικές δε ανάγκες σου. Εκφράζουν εσένα και όχι το αποτέλεσμα μιας φτιαχτής ανάγκης, μιας εκ της προσφοράς (τους) δημιουργία ζήτησης (σου).
Εν κατακλείδι, ο «Θέλω» και ο «Χρειάζομαι» – αυτά τα παιδιά της πραγματικότητας, σε συμβουλεύουν σε κάθε σου απόφαση. Ήταν σύμβουλοι και της Ελλάδας η οποία κατά την περασμένη τριακονταετία μαντεύεις τι λάθος είχε κάνει; Είχε στη διαπασών την ένταση του «Θέλω» και ήταν αδύνατο να ακούσει τον «Χρειάζομαι». Τώρα έχει κατέβει απότομα την πυραμίδα της και δεν μπορεί να δώσει στα παιδιά της στέγη, τροφή και ασφάλεια. Αν αρχίσει να ανεβαίνει, θα έχει μάθει πόσο δυνατά πρέπει να ακούει τον «Θέλω»; Εσύ είσαι έτοιμος για το επόμενο σου VIP meeting; Διότι όπως είπα, οι φορές είναι πολλές και ο καιρός θα ‘ναι πάντα τώρα. Βλέπεις, δεν είναι παραμύθι.
*Πυραμίδα του Maslow: Ο Maslow ιεράρχησε τις ανάγκες του ανθρώπου σε μια πυραμίδα που από τη βάση έως την κορυφή έχει 5 βαθμίδες: 1) Φυσιολογικές ανάγκες, 2) Ανάγκες ασφαλείας, 3) Κοινωνικές ανάγκες, 4) Ανάγκες αυτοεκτίμησης, 5) Ανάγκες για αυτό-ολοκλήρωση.
Νίκος Γκολφινόπουλος
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.