Ο Ούγκο Τσάβες πέθανε. Κανείς δεν μπορεί να το πιστέψει. Ούτε οι φίλοι, σύντροφοι και υποστηρικτές του, αλλά ούτε κι οι εχθροί του. Μοιάζει με κακόγουστο ανέκδοτο, που σε λίγο θα διαψευστεί. Μόνο που αυτή η στιγμή δεν έρχεται. Και δεν θα ‘ρθει ποτέ. Η πραγματικότητα όσο σκληρή κι αν είναι πρέπει να την κοιτάζεις στα μάτια και να προχωράς.
Ο Ούγκο Τσάβες πέθανε και ο χαμός του είναι το πλέον σημαντικό πολιτικό γεγονός της χρονιάς μέχρι τώρα.
Ψυχρολουσία
Αν και ήταν γνωστό πως η κατάσταση της υγείας του είχε επιδεινωθεί και ήταν θέμα χρόνου να μας αποχαιρετίσει, η είδηση του θανάτου του έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία. Κανείς δεν περίμενε ότι θα έχανε την μάχη με την επάρατη νόσο. Η δυναμική του παρουσία κι ο πειστικός του λόγος, έκαναν τους πάντες να αισιοδοξούν και να περιμένουν με αγωνία την επιστροφή του. Έκανε τους εχθρούς να αγανακτούν και να προβληματίζονται πώς θα τα βγάλουν πέρα για άλλη μια εξαετία μαζί του.
Ακόμα και κλινήρης θριάμβευσε στις τελευταίες εκλογές, ενώ περίπου μια δεκαετία νωρίτερα δοκιμάστηκε σε ακόμα δυσκολότερες πολιτικά καταστάσεις, κατορθώνοντας να μείνει αλώβητος ακόμα και από το πραξικόπημα του 2002. Έμοιαζε ανίκητος κι αθάνατος, όπως οι ήρωες των παραμυθιών.
Ο “ηγέτης των φτωχών”
Ήταν ο άνθρωπος που κατόρθωσε να εμπνεύσει όχι μόνο τη Βενεζουέλα, αλλά μια ολόκληρη ήπειρο και τη βοήθησε να σταθεί στα πόδια της, ήταν μια προσωπικότητα που είχε να προσφέρει πολλά ακόμα. “Δεν θα υπάρξει θάνατος, πρέπει να ζήσουμε”, είχε πει προεκλογικά, ενώ λίγες μέρες πριν αφήσει την τελευταία του πνοή ζητούσε από τους γιατρούς να τον κρατήσουν ζωντανό. Ήθελε να συνεχίσει μια μεγάλη προσπάθεια, που για να ολοκληρωθεί είχε ακόμα μεγάλη απόσταση να διανύσει και πολλές αποστολές να φέρει εις πέρας.
Τα προβλήματα ποτέ δεν εξαλείφθηκαν, αλλά η εμβέλεια τους περιορίστηκε σημαντικά. Ο Τσάβες παρέλαβε μια χώρα χρεοκοπημένη. Προχώρησε σε δραστικά μέτρα και πήρε ρίσκα. Κατηγορήθηκε ως δικτάτορας και αυταρχικός, αλλά δικαιώθηκε σε μεγάλο βαθμό από την άνοδο του βιοτικού επίπεδου στην πατρίδα του.
Άλλαξε σελίδα
Όταν ανέλαβε για πρώτη φορά καθήκοντα προέδρου το 1999 η χώρα βρίσκονταν αντιμέτωπη με μεγάλα και βασικά ζητήματα. Ζητήματα όπως αυτά της ανεργίας, της φτώχειας, της εγκληματικότητας, αλλά και της διαχείρισης του μεγαλύτερου οικονομικού όπλου της χώρας, δηλαδή του πετρελαίου. Τα ίχνη της πολιτικής του Κάρλος Αντρες Πέρεζ, του ανθρώπου που έφερε το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα στη χώρα είχαν μείνει ανεξίτηλα.
Ο Τσάβες με αποφασιστικές κινήσεις, κατάφερε να ελέγξει την κατάσταση και να αποφύγει νέα κοινωνική κρίση. Άλλωστε η πλειοψηφία του κόσμου ήταν υπέρ του, κάτι που αποτυπώθηκε στις εκλογές, συγκεντρώνοντας το υψηλότατο 56%, ενώ τον Ιούλιου του 2000, επανεκλέχθηκε πρόεδρος για εξαετή θητεία αυτή τη φορά, όπως προέβλεπε το νέο Σύνταγμα, που είχε περάσει σχεδόν παμψηφεί λίγους μήνες νωρίτερα, με 59,5%.
Μέσα σε μια δεκαετία τα αποτελέσματα ήταν ορατά. Η ανεργία από το 15% του 1999 έπεσε στο 7,6% του 2009. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ επίσης αυξήθηκε από 4.105 δολάρια σε 10.801, ενώ η φτώχεια μειώθηκε από το 23,4% του πληθυσμού στο 8,5% το 2011 και την ίδια ώρα η χώρα αξιοποιούσε στο έπακρο την παραγωγή πετρελαίου, εξάγοντας τεράστιες ποσότητες, οι οποίες σύμφωνα με τον ΟΠΕΚ της αποφέρουν 60 δις δολάρια, από τα 14,4 του 1999.
Αυτά δεν έγιναν δια μαγείας. Ο Τσάβες δεν είχε ραβδί. Ήταν όμως εύστροφος, ικανότατος ρήτορας, ευέλικτος, διορατικός, ικανός διαπραγματευτής, αλλά και εξαιρετικός στρατηγός. Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμα και με τις Η.Π.Α, οι σχέσεις του ουδέποτε διακόπηκαν. Αντιθέτως, τις προμήθευε με πετρέλαιο. Όμως με τους δικούς του όρους. Δεν ήταν ανδρείκελο, αλλά ένας άνθρωπος που ήξερε να υπερασπιστεί και να διεκδικήσει τα δικαιώματα της χώρας. Τον βοήθησε όμως περισσότερο από το κάθε τι, το γεγονός ότι είχε συναίσθηση των αναγκών του λαού της Βενεζουέλας.
Ήταν το μέσο
«Έχω κάνει λάθη, αλλά είμαι εδώ με όλη μου τη ψυχή. Ο Τσάβες δεν είμαι εγώ. Ο Τσάβες είναι οι άνθρωποι», αυτά ήταν τα λόγια των τελευταίων του δημόσιων τοποθετήσεων. Ο Τσάβες στην πραγματικότητα, είχε καταφέρει κάτι πολύ περισσότερο από το να εθνικοποιήσει την PDSVA (κολοσσό παραγωγής πετρελαίου), είχε καταφέρει να σπάσει την λογική της ανάθεσης. Ο ίδιος ήταν το μέσο, όπως θα ήταν ο κάθε Τσάβες για να ζήσει ο λαός της Βενεζουέλας καλύτερα. Αυτόν εκπροσωπούσε και γι’ αυτό προσπάθησε να κτίσει ισχυρές δημοκρατικές δομές στην κοινωνία, ενισχύοντας προσπάθειες αυτοδιαχείρισης, αλλά και μιλώντας επανειλημμένα για την αξία της αλληλεγγύης φτάνοντας στο σημείο να σπάσει το εγώ, να το κάνει εμείς και να μετατρέψει σε κανόνα την παρακάτω σκέψη. «Πριν τον Τσάβεζ μας ένοιαζε αν έχει το παιδί μας παπούτσια, πλέον μας νοιάζει αν έχει και του διπλανού”.
Ο αντίκτυπος
Η σημασία του θανάτου του αποτυπώνεται στις αντιδράσεις που προκάλεσε σε όλο τον κόσμο και φυσικά και στα μέρη μας. Προκάλεσε καταιγισμό σχολίων, κειμένων και δημοσιεύσεων, με τους Έλληνες να μην αποτελούν εξαίρεση.
Στο άκουσμα της είδησης οι αριστεροί πάγωσαν, οι δεξιοί άρχισαν τρίβουν τα χέρια τους από ικανοποίηση και οι απολιτίκ να κάνουν χαβαλέ. Κάποιοι δεν είχαν πρόβλημα να επιστρατεύσουν την ατάκα που αντιπροσωπεύει και τη συνολική τους αντιμετώπιση για τα πράγματα. “Στ΄ αρχίδια μου». Άλλοι πάλι είχαν την ίδια αντίδραση, πλαισιώνοντας τη μ’ ένα ρεαλιστικό επιχείρημα «εδώ δεν έχω να φάω, με τον Τσάβες θ΄ ασχολούμαι”. Όμως όλοι μιλούσαν γι αυτόν…
Ελληνική Αριστερά
Ο ρόλος που παίζει η Αριστερά σήμερα και συγκεκριμένα στην Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει αντιληπτός επίσης μέσα από την απώλεια της. Αν επιχειρούσαμε να σκεφτούμε το τωρινό πολιτικό σκηνικό και τις διαφοροποιήσεις που θα υπήρχαν, θα μπορούσαμε έως ένα βαθμό, βασιζόμενοι βέβαια σε υποθέσεις, να καταλήξουμε στο συμπέρασμα πως η ύπαρξη της και μόνο είναι απαραίτητη. Φανταστείτε μια Χρυσή Αυγή να παίζει μόνη της ή μια κυβέρνηση όπως αυτή χωρίς αντίσταση. Ο ένας θα ενθάρρυνε τον άλλο. Στρατόπεδα συγκέντρωσης μεταναστών ο Σαμαράς, βασανιστήρια ο Κασιδιάρης και πάει λέγοντας.
Όμως η παρουσία και μόνο της Αριστεράς δεν επαρκεί. Ο χώρος εξακολουθεί να πελαγοδρομεί αναζητώντας την κατάλληλη διατύπωση, εγκλωβίζεται σε αντιφάσεις, κάνει παιδαριώδη λάθη, αναλώνεται σε θεωρητικές προσεγγίσεις. Του λείπει το «δια ταύτα». Χρειάζεται ουσία. Η φτώχεια είναι πρόβλημα, αλλά χρειάζεται και συγκεκριμένη μέθοδος για να την αντιμετωπίσεις και όχι να διαολοστείλεις απλώς το Μνημόνιο. Το Μνημόνιο δεν γέννησε το πρόβλημα, αλλά αποτέλεσε το κερασάκι της αδιέξοδης πολιτικής που εφάρμοσαν οι παλαιότερες κυβερνήσεις. Εκτός από το να καταγγείλεις λοιπόν, χρειάζεται και να πράξεις.
Η Αριστερά μας πρέπει να καταλάβει ότι είναι το μέσο. Είναι το μέσο για μια καλύτερη ζωή. Όπως ο Τσάβες. Η εξουσία πρέπει μονάχα να καταληφθεί όχι να ασκηθεί. Πριν όμως κι από αυτό το βήμα χρειάζονται καθημερινοί αγώνες, που δεν θα περιορίζονται στην ανάκληση κεφαλαίων των βιβλίων του Μαρξ και του Λένιν. Διαφορετικά αυτός που πεινά, που είναι άνεργος, που δεν έχει να πάρει τα φάρμακα του, δεν θα κάτσει να σ’ ακούσει, αλλά θα στραφεί στον πρώτο έμπορο ελπίδας που θα δει μπροστά του και αυτός μπορεί να χαιρετά ναζιστικά…
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.