Όχι απλώς ένα ακόμα hit – το “Without You” και η τραγική ιστορία των δημιουργών του

Σύμφωνα με την ορολογία των γονιών μας, το συγκεκριμένο τραγούδι θα περιγραφόταν -λανθασμένα, βέβαια- ως «μπλουζ»: μελαγχολικό, σπαραξικάρδιο, έντονα συναισθηματικό – δηλαδή, ό,τι πρέπει για τις τελευταίες ώρες ενός παλιομοδίτικου πάρτυ. Εκτός αυτού, όμως, πρόκειται επίσης για ένα από τα πιο πολυδιασκευασμένα και πολυακουσμένα τραγούδια όλων των εποχών.

Κι όμως, παρόλη τη δημοφιλία του, το “Without You” (γιατί περί αυτού ο λόγος), δεν γλίτωσε από μύρια όσα προβλήματα τους δύο δημιουργούς του, τον Pete Ham και τον Tom Evans, και κατ’ επέκταση για το συγκρότημά τους, τους Badfinger.

Ο πρώτος από τους δύο αυτούς τραγουδοποιούς, ο Pete Ham, γεννήθηκε μια τέτοια μέρα, 27 Απριλίου του 1947, στο Swansea της Ουαλίας. (Την ίδια ακριβώς μέρα ήρθε στη ζωή, στο Σεν Λούις του Μιζούρι, και μια από τις σπουδαιότερες τραγουδίστριες της soul όλων των εποχών, η Ann Peebles – η οποία θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει το αντικείμενο ενός άλλου αφιερώματος.) Ο Ham ήταν από τα ιδρυτικά μέλη των The Panthers, που στη συνέχεια -και μετά από πολλές αλλαγές στη σύνθεσή τους- μετεξελίχθηκαν σε Iveys, προς τιμή της περιοχής όπου έκαναν πρόβες, στην πόλη του Swansea. Οι Iveys μετακόμισαν στο Λονδίνο με παρότρυνση του πρώτου μάνατζέρ τους, Bill Collins, και εκεί ήρθαν σε επαφή πρώτα με τον Ray Davies των Kinks και μετά, μέσω του φημισμένου roadie Mal Evans, με τους Beatles και τη νεοσύστατη τότε εταιρεία τους, την Apple. Ως Iveys ηχογράφησαν ένα άλμπουμ, για την Apple, για να μετονομαστούν ακολούθως σε Badfinger (“Bad Finger Boogie” ήταν ο τίτλος εργασίας του πολύ γνωστού μετέπειτα τραγουδιού των Beatles “With A Little Help From My Friend). Εκτός από δισκογραφική “στέγη” οι Beatles, και συγκεκριμένα ο Paul McCartney, που είχε ήδη αρχίσει να γράφει τραγούδια και για άλλους, τους πρόσφεραν τη σύνθεση “Come And Get It” (μια demo εκτέλεση του τραγουδιού, με τον Macca να παίζει όλα τα όργανα, υπάρχει και στο Anthology των Beatles, που κυκλοφόρησε τη δεκαετία του 1990). O ίδιος ο Ham, νιώθοντας πλέον σίγουρος για τις ικανότητες της μπάντας του και στο συνθετικό επίπεδο, αρνήθηκε αρχικά την προσφορά του McCartney, αλλά στη συνέχεια συναίνεσε, και ηχογράφησε μαζί με τους υπόλοιπους Badfinger το κομμάτι, που έγινε η πρώτη τους μεγάλη επιτυχία υπό αυτό το νέο όνομα.

Καθώς οι επιτυχίες συνεχίζονταν, τα μέλη των Badfinger θεώρησαν σκόπιμο να απολύσουν τον Bill Collins και να φέρουν στη θέση του τον Stan Polley, με το σκεπτικό πως θα τους βοηθούσε να ανέβουν ακόμα πιο ψηλά. Η άνοδος των Badfinger όντως ήταν απρόσκοπτη για το επόμενο χρόνο διάστημα, αλλά τα μέλη του συγκροτήματος δεν κατάφερναν να αποκομίσουν τα χρηματικά οφέλη που κανονικά θα συνόδευαν μια τέτοια πορεία. Ο λόγος απλούστατος: ο καινούριος τους μάνατζερ, κρατούσε κάτι παραπάνω από τη μερίδα του λέοντος για τον εαυτό του. Χρησιμοποιώντας, μάλιστα, γκανγκστερικού τύπου απειλές και μεθόδους, ο Polley εξασφάλιζε πως οι εκάστοτε πελάτες του, των Badfinger συμπεριλαμβανομένων, δεν θα έβρισκαν το ψυχικό σθένος να διεκδικήσουν αυτά που τους ανήκαν και πως ο ίδιος θα μπορούσε κάλλιστα να τους οδηγήσει σε μια κατάσταση γενικευμένης ηθική κατάρρευσης. Ασχέτως του τι συνέβη με άλλους καλλιτέχνες (ο Polley μανατζάρισε κατά καιρούς μουσικούς όπως ο αλλοτινός οργανίστας του Bob Dylan, Al Kooper, και ο τραγουδιστής-τραγουδοποιός Lou Christie), αυτοί οι ισχυρισμοί αποδείχτηκαν καθόλα βάσιμοι στην περίπτωση του Pete Ham αλλά και του βασικού του συνεργάτη στη σύνθεση, Tom (Tommy) Evans. O Evans, με καταγωγή από το Liverpool, είχε γίνει μέλος της μπάντας το 1967, μετά την αποχώρηση του Dave Jenkins.

Κατά τη θητεία τους στην Apple οι Badfinger συμμετείχαν στους φημισμένους δίσκους All Things Must Pass (George Harrison), Imagine (John Lennon), ενώ έβγαλαν δύο ακόμα πολύ επιτυχημένα άλμπουμ, το No Dice (1970) και το Straight Up (1971). Το πρώτο από αυτά περιείχε και το “Without You” στην πρώτη του εκτέλεση, ένα χρόνο πριν από τη διασκευή του Harry Nilsson, που θα καθιστούσε το τραγούδι ένα hit παγκοσμίου βεληνεκούς. (Είναι ενδιαφέρον πως ο Nilsson, αξιότατος τραγουδοποιός κι ο ίδιος, έκανε τις μεγαλύτερες επιτυχίες της ζωής του με διασκευές σε  τραγούδια άλλων, το Without You και το Everybody’s Talkin’ του Fred Neil για το soundtrack της ταινίας Midnight Cowboy). To Without You έλαβε επίσης το βραβείο Ivor Novello, ένα από τα πιο έγκυρα Βρετανικά βραβεία σε σχέση με τη μουσική και δη τη σύνθεση.

Ωστόσο, παρόλες αυτές τις επιτυχίες, οι Badfinger με το ζόρι κατάφερναν να βιοπορίζονται, ενώ ο μάνατζέρ τους ζούσε μες στη χλιδή. Μετά από σκληρή δουλειά κι αλλεπάλληλες συναυλίες κατά το 1972, οι Badfinger επέστρεψαν στο στούντιο, δημιουργώντας, ωστόσο, ένα άλμπουμ που απορρίφθηκε από την Apple. Υποχρεωμένη να ηχογραφήσει ξανά, η μπάντα έβγαλε έναν κατά γενική ομολογία μέτριο δίσκο, το Ass, και η αποχώρηση από την Apple, που άλλωστε πλησίαζε προς τη χρεωκοπία, φαινόταν πλέον προδιαγεγραμμένη. Ο Polley συμφώνησε με τη Warner για συμβόλαιο 3 εκατομμυρίων δολαρίων, γεγονός που χρύσωνε κάπως το χάπι της πρότερης οικονομικής δυσπραγίας αλλά και της αδυναμίας του συγκροτήματος. Η Warner, μάλιστα, πρόσφερε προκαταβολή με εγγύηση στην μπάντα, ώστε να μπορέσει να ηχογραφήσει ανενόχλητη το επόμενο άλμπουμ της.

Δυστυχώς, όμως, η Apple φρόντισε να κυκλοφορήσει το Ass λίγους μήνες πριν από το Badfinger, το ομώνυμο ντεμπούτο τους για τη Warner.  Αμφότερα μέτρια, απογοήτευσαν το κοινό των Badfinger, οι οποίοι ωστόσο επανήλθαν άμεσα με νέο άλμπουμ, το Wish You Were Here. Καλύτερο από τα προαναφερθέντα, το άλμπουμ δεν κατάφερε πάντως να συγκινήσει την ίδια την εταιρεία που το είχε εκδώσει και η οποία απαίτησε να πληρωθεί την εγγύηση. Ωστόσο, ένα μεγάλο ποσό αυτής είχε αποσυρθεί από τον αντίστοιχο λογαριασμό, αφήνοντας τη μπάντα χρεωμένη και χωρίς δισκογραφικό μέλλον. Παράλληλα, η Apple είχε και αυτή χρεοκοπήσει, γεγονός που άφηνε τους Badfinger ανίκανους να διεκδικήσουν τα πνευματικά τους δικαιώματα επί των ηχογραφήσεών τους για την αλλοτινή εταιρεία των Beatles, του “Without You” συμπεριλαμβανομένου. Έτσι οι τέσσερίς τους, και ειδικά οι Ham και Evans, που είχαν γράψει αυτό το τόσο επιτυχημένο τραγούδι, έχαναν μια ακόμα σημαντική πηγή εσόδων.

Εγκλωβισμένος στα χρέη και τη δισκογραφική δυσπραγία και χωρίς καθόλου κέρδη από τα οκτώ πολύ επιτυχημένα χρόνια του στη μουσική βιομηχανία που είχαν μόλις προηγηθεί, ο Ham έδωσε τέλος στη ζωή του στις 23 Απρίλη του 1975. Λίγο καιρό πριν, συζητώντας με τον Evans για τα κοινά τους προβλήματα, του είχε ζητήσει να μην ανησυχεί, ανακοινώντας του σιβυλλικά πως είχε πλέον βρει διέξοδο. Στο σημείωμά που βρέθηκε δίπλα του αναφέρονταν τα εξής: “Δεν μου επιτρέπεται να αγαπήσω και να εμπιστευτώ κανέναν πια. Αυτό που κάνω τώρα είναι καλύτερο…. ΥΓ. Ο Stan Polley είναι ένα άψυχο κάθαρμα. Θα τον σύρω μαζί μου στον άλλο κόσμο”. Ο Ham ήταν 28 ετών, και η σύντροφός του περίμενε την κόρη τους.

Μετά από το χαμό του ηγέτη τους, οι Badfinger διαλύθηκαν. Ο Evans έκανε κάποιες προσπάθειες να επιβιώσει στη μουσική βιομηχανία, αλλά τελικά έβγαζε τα προς το ζην οδηγώντας ταξί και μονώνοντας σωλήνες. Το 1983, μετά από χρόνια απογοήτευσης και με συνεχιζόμενες διαμάχες με τους εναπομείναντες Badfinger, ο Evans ακολούθησε το δρόμο του αλλοτινού του συνεργάτη. Λίγο καιρό πριν, φημολογείται πως είχε δηλώσει στη σύζυγό του πως το μέρος όπου βρισκόταν ο Pete του φαινόταν πολύ καλύτερο από τα εγκόσμια. Ο Evans αυτοαπαγχονίστηκε και αυτός σε ηλικία 36 ετών.

Χρόνια μετά, η Mariah Carey ηχογραφούσε τη δική της διασκευή στο Without You, διασκευή που έδωσε νέα πνοή στο ήδη φημισμένο αυτό τραγούδι. Παράλληλα, οι δίσκοι των Badfinger ξανακυκλοφόρησαν σε CD, ενώ σχετικά πρόσφατα, το κομμάτι τους Baby Blue είχε την τιμή να είναι το τελευταίο τραγούδι που ακούστηκε στο τελευταίο επεισόδιο της πολύ σημαντικής και δημοφιλούς σειράς Breaking Bad. Αλλά όλα αυτά συνέβησαν αφού οι βασικοί συνθέτες του συγκροτήματος είχαν ήδη οδηγηθεί στο απονενοημένο διάβημα, θύματα της βιομηχανίας του θεάματος, που συνήθως φροντίζει να αρπάξει περισσότερα από όσα προσφέρει στους ανθρώπους ακριβώς που την έχτισαν και που τη συντηρούν, δηλαδή τους ίδιους καλλιτέχνες και κατ’ επέκταση το κοινό.