“Φωτοβολίδα”, “Φεύγω”, “Ζηλεύει η νύχτα”, “Αχ να σε δω”, “Κάτι μου κρύβεις”. Τραγούδια μελαγχολικά, αλλά αγαπημένα. Σπάνε τα κάγκελα της καθημερινότητας και ζεσταίνουν την καρδιά. Ο Ορφέας Περίδης, αποτυπώνει σε λόγια και νότες, όσα θα ‘θέλαμε να πούμε, όσα σκεφτόμαστε, αλλά μονάχα η δική του «πένα» μπορεί να καταγράψει. Mε αφορμή την επιστροφή του στις ζωντανές εμφανίσεις, ο σπουδαίος καλλιτέχνης μιλά στο 3pointmagazine.gr, θυμάται τα παλιά και μας προλογίζει τη νέα του περιοδεία.
Τα κομμάτια σας αγγίζουν τη ψυχή, τη γαληνεύουν. Την ίδια ώρα της δημιουργούν την ανάγκη για φυγή. Η επιθυμία, όμως μπαίνει στο συρτάρι κάθε φορά που επιστρέφουμε στην πραγματικότητα. Πώς το εξηγείτε;
Έχω την αίσθηση ότι είναι ευρέως διαδεδομένη αυτή η τάση για φυγή στους ανθρώπους. Και την ίδια στιγμή εκεί που λες, θέλω να φύγω και να μη ξανάρθω, την ίδια στιγμή κάτι συμβαίνει και ξαναγυρνάς πίσω, κάτι σε κρατά. Μπορεί να έχει σχέση με την πόλη που ζεις. Την αγαπάς, έχεις γεννηθεί εδώ, έχεις τους φίλους σου. Μπορεί να έχεις τη σχέση σου ή ένα γάμο, κάτι που αγαπάς πολύ πάντως και σε κρατάει. Αυτό το φεύγω –έρχομαι γίνεται μια ζωή ολόκληρη, τουλάχιστον έτσι συμβαίνει μ’ εμένα.
Νιώθετε “ξένος” κάποιες φορές ανάμεσα σε δικούς σας ανθρώπους ή σ’ έναν οικείο χώρο;
Αυτό μου θυμίζει μια κατάσταση που περνούσα παλιότερα, αρκετά πιο νέος. Τώρα δεν μου συμβαίνει πια, γιατί έχω πλέον κατασταλάξει στο ποιους θα συναναστρέφομαι, έτσι ώστε να μη νιώθω ξένος κι απομονωμένος.
Σας αρέσει να φεύγετε; Αποκόπτεστε από την πραγματικότητα για να την αντιμετωπίσετε, πιο ψύχραιμα στη συνέχεια;
Η φυγή δεν είναι μόνο πηγή έμπνευσης και ανάγκη, αλλά είναι χαρακτηριστικό της ίδιας μας της ύπαρξης. Μπορεί να είναι και αυτό που τελικά μας πάει παρακάτω. Όσες φορές είχα κάποια έντονη ανησυχία αντέδρασα με τη φυγή, δεν το μετάνιωσα ποτέ.
Δεν αποκόπτομαι από την πραγματικότητα φεύγοντας από δω. Φεύγω για να ζήσω μια άλλη πραγματικότητα. Δεν το κάνω δηλαδή μόνο σε περίπτωση που έχω στριμωχτεί, το κάνω γενικώς. Είναι δηλαδή ένας τρόπος για να ζήσω καλά. Έτσι το έχω μέσα μου. Και μη νομίζεις ότι πάω και μακριά, δύο βόλτες στο τετράγωνο να κάνω είμαι εντάξει!
Η σύνθεση μιας μελωδίας κι η γραφή των στίχων, ταυτίζονται με αληθινά γεγονότα και συναισθήματα ή φοβάστε την έκθεση προσωπικών σας πτυχών;
Όταν γράφει κανείς, γράφει γιατί κάτι έμεινε ημιτελές στην πραγματική του ζωή. Για παράδειγμα, σου λέει κάτι κάποιος και σε κολλάει στον τοίχο. Σε κατακεραυνώνει και δεν έχεις έτοιμη απάντηση να του δώσεις… Και κάθεσαι και σκέφτεσαι για πολλή ώρα μετά τι έπρεπε να του είχες απαντήσει. Σε αυτή τη φάση ο καλλιτέχνης γράφει τραγούδι! Ό,τι δεν πρόλαβε να ζήσει, μπορεί να το κάνει τραγούδι. Ένα τραγούδι συμπληρώνει τη ζωή, αλλά και την καθρεφτίζει κιόλας, όπως κάνει η τέχνη γενικά. Επίσης ένα τραγούδι ταυτίζεται και με κάποια αληθινά γεγονότα. Μια φράση δηλαδή που θα πει ο άλλος, που σ’ εντυπωσιάζει ή μπορεί να τη διαβάσεις ή να τη δεις σε μια ταινία, μπορεί να γίνει τραγούδι.
Θυμάστε κάποιο συγκεκριμένο περιστατικό;
Ήταν μια φράση που είχα ακούσει κάποτε, ο Ρομπέν των πολυκατοικιών. Όχι ο Ρομπέν των δασών, αλλά των πολυκατοικιών! Μου άρεσε αυτή φράση. Τη βρήκα ποιητική μέσα σε μια πολύ ζοφερή πραγματικότητα.
Δεν μας είπατε όμως, φοβάστε την έκθεση;
Με τα χρόνια κατάλαβα πως όσο πιο προσωπικό είναι ένα τραγούδι, τόσο πιο ακριβό και πολύτιμο είναι και για τον άλλο… Γιατί και κάποιος άλλος, μπορεί να βιώνει περίπου τα ίδια πράγματα με σένα και όταν ακούει κάτι πολύ προσωπικό, μπορεί να του θυμίζει και κάτι δικό του. Οπότε, αυτό διασκεδάζει λίγο την αγωνία που νιώθεις όταν εκτίθεσαι.
Στο βάθος του χρόνου βλέπετε αλλαγές στον εαυτό σας; Τόσο μουσικά, αλλά κι όσον αφορά τον τρόπο σκέψης σας;
Mε τα χρόνια ο άνθρωπος γεμίζει με εμπειρίες και μαθαίνει και μοιραία αλλάζει. Αλίμονο αν δεν αλλάζαμε! Όταν συναντάς κάποιον και σου λέει «δεν άλλαξες καθόλου» και έχει χρόνια να σε δει, αυτό είναι δυσάρεστο.
Παίρνοντας ως παράδειγμα τους ηθοποιούς που υποδύονται κωμικούς ρόλους και στην πραγματικότητα είναι βαθιά μελαγχολικοί. Αντιστρέφοντας την παραπάνω διαπίστωση, θα ήθελα να σας ρωτήσω αν ο μελαγχολικός χαρακτήρας των τραγουδιών σας, χαρακτηρίζει έως ένα βαθμό τουλάχιστον και την προσωπική σας ζωή;
Το τραγούδι είναι μια στιγμή. Υπάρχουν λοιπόν στιγμές, που μπορεί να είμαι όπως ακριβώς περιγράφει το τραγούδι, αλλά αυτό ήταν! Μια στιγμή, που πέρασε. Την κατέγραψες και αισθάνεσαι πάρα πολύ καλά, όταν συμβαίνει αυτό.
Στον τελευταίο σας δίσκο, «Ονειροπόλων μόχθοι» δίνετε στον κάθε μήνα και χρώμα. Στην κάθε εποχή και διαφορετική μελωδία. Αυτός ο κύκλος αποτελεί κατά κάποιο τρόπο τον κύκλο της ζωής μας, της καθημερινότητας μας;
Έτσι είναι… Μόνο που ο δικός μου κύκλος ήταν 5 χρόνια, γιατί τόσο έκανα για να γράψω το άλμπουμ. Ήταν Μάρτιος του 2005 και τελείωσε τέλος του ’10. Ήθελα πολλά χρόνια να κάνω ένα θεματικό έργο. Το ζήλευα που το είχαν κάνει άλλοι συνάδελφοι μου. Βρήκα κάποια κείμενα, από βιβλία λαογραφίας, που ήταν πάρα πολύ ωραία, πληροφορίες που με συγκίνησαν και θεώρησα ότι άξιζε τον κόπο να τις καταγράψω.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι ο δίσκος είναι ο πιο ώριμος από τις μέχρι τώρα δουλειές σας. Εσείς το πιστεύετε;
Χαίρομαι πάρα πολύ αν το υποστηρίζουν αυτό, όσοι το υποστηρίζουν… Διότι αυτόν το δίσκο τον αγαπάω πολύ. Κουράστηκα πάρα πολύ. Αναγκάστηκα να ανατρέξω σε πηγές και να διαβάσω πολύ, ώστε να μπορέσω να συμπληρώσω κάποια πράγματα που μου έλειπαν στον στίχο. Ωφελήθηκα πολλαπλά, γράφοντας αυτό τον δίσκο. Επίσης είχα μια ευκαιρία να χρησιμοποιήσω πολλά μουσικά στυλ και να ανακατέψω πολλά πράγματα. Είχα και την τύχη να χρηματοδοτηθεί ο δίσκος από την εταιρεία που συνεργαζόμουν και μπόρεσα να δουλέψω με πολύ καλούς μουσικούς. Ο Γιώτης Κιουρτσόγλου με βοήθησε για παράδειγμα στην ενορχήστρωση και έτσι βγήκε ένα αποτέλεσμα κι ένας δίσκος που με ικανοποίησαν.
Τα τελευταία χρόνια φαίνεται πάντως πως έχουμε κολλήσει στον χειμώνα. Δεν ανθίζει τίποτα…
Υπάρχει και κόπωση, οι παλιοί χρειαζόμαστε ένα διάλειμμα και περιμένουμε τους καινούριους ώστε να γίνει το επόμενο βήμα. Έχω την πεποίθηση ότι το τραγούδι είναι υψηλή μορφή τέχνης και πάρα πολύ δύσκολη. Καλά τραγούδια δεν γράφονται κάθε μέρα, δεν γίνεται αυτό! Συνήθως όμως, αυτά που έχουν μια αξία θα βρουν έναν δρόμο. Μπορεί να μην είναι φαρδύς, αλλά θα τον βρούνε σίγουρα.
Η επιτυχία εξαρτάται βέβαια από πολλούς παράγοντες. Είναι πολλοί οι λόγοι για να πετύχει ή να μην πετύχει κάτι. Και ειδικά αυτή την εποχή, αισθάνομαι πώς ό,τι και να γράψεις δεν θα γίνει επιτυχία ή τουλάχιστον δεν θα γίνει μεγάλη επιτυχία. Γιατί έχω την αίσθηση, ότι δεν έχουμε ανάγκη από επιτυχία. Μπορούμε να ζήσουμε χωρίς σουξέ για ένα διάστημα!
Σε κοινωνικό επίπεδο…
Εντάξει σίγουρα υπάρχει. Αυτό δεν είναι χειμώνας, είναι έκτακτο καιρικό φαινόμενο! Τα τραγούδια μας μάραναν, έτσι όπως είναι τα πράγματα τώρα.
Είναι πολυτέλεια δηλαδή η Τέχνη για την εποχή μας;
Όχι, αλλά είναι δύσκολο η Τέχνη να εκφράσει την εποχή μας. Ξέρετε τι αισθάνομαι; Ότι κι ένα τραγούδι τι έχει να πει; Το τραγούδι εκτός από καταγγελτικό, έχει την ιδιότητα που είχε πάντα. Έκανε τους ανθρώπους να τραγουδήσουν και να χορέψουν. Εμείς αυτή την περίοδο, αισθανόμαστε ότι αν χρειαζόμαστε ένα τραγούδι, αυτό μπορεί να έχει μόνο κοινωνικοπολιτικό περιεχόμενο. Δεν χρειαζόμαστε κανένα άλλο. Θέλουμε μια Τέχνη που να καταγγέλλει, να δημιουργεί παιάνες πολέμου. Οτιδήποτε άλλο αυτή την εποχή, μας φαίνεται εκτός. Εγώ αισθάνομαι ότι θα χρειαζόμουν αρκετό χρόνο για να εκφράσω αυτή την εποχή, πέραν του ότι είμαι βραδυφλεγής, έτσι είναι και η ίδια η Τέχνη, το ίδιο το τραγούδι είναι βραδυφλεγές. Θέλει χρόνο για να αφομοιώσει αυτά που συμβαίνουν γύρω και να τα αποδώσει.
Δεν πρέπει να περιμένουμε όμως από το τραγούδι να μας πει τι συμβαίνει ή να μας δώσει κάποια λύση. Από το τραγούδι περιμένουμε να μας συγκινήσει και να μας φέρει πιο κοντά. Αυτός πιστεύω είναι ο κοινωνικός ρόλος του τραγουδιού, να συνδέει τους ανθρώπους.
Μπορούν όλοι οι άνθρωποι “να είναι ένα” όπως γράφετε στον “Χειμώνα”;
Αυτό το τραγούδι μιλάει για την αγάπη και το όραμα να ζούμε μια ζωή με περισσότερη δικαιοσύνη. Μακάρι…
Ο Κώστας Παπαντωνίου με τον Ορφέα Περίδη
Στον δικό σας χώρο το ζώντας για τη μουσική μπορεί να γίνει και ζώντας από αυτή;
Η δικιά μας μουσική σκηνή είναι εύρωστη οικονομικά. Οι περισσότεροι από τους συναδέλφους μου, δεν έχουν παράπονο από την οικονομική τους κατάσταση και είναι προς τιμήν τους που λένε την αλήθεια! Μπορεί βέβαια να έχουμε περικοπές στους μισθούς μας, αλλά το σημαντικό είναι ότι έχουμε μισθό και ζούμε με αξιοπρέπεια. Και φυσικά υπάρχουν πάντα αυτοί που ζουν με πολύ μεγαλύτερη αξιοπρέπεια!
Τι πιστεύετε ότι πρέπει να κάνει ένας νέος καλλιτέχνης για να ξεχωρίσει;
Γίνεται μια μάχη για να αποδείξει κάποιος ότι έχει αξία. Αν καταφέρεις να το αποδείξεις και κάνεις και τον άλλο να το αποδεχτεί, αυτό σημαίνει ότι βρήκες τον δρόμο σου. Κάθε εποχή έχει τις δικές της δυσκολίες. Παραδείγματος χάρη πριν από 20 χρόνια δεν υπήρχε το ίντερνετ, αλλά υπήρχαν δισκογραφικές εταιρείες που είχαν όλη τη διάθεση να επενδύσουν σε καινούρια πρόσωπα. Τώρα, έχουμε το ίντερνετ, αλλά δεν έχουμε εταιρείες!
Ανά πάσα στιγμή μπορεί κάποιος καλλιτέχνης να ανεβάσει τραγούδι του στο youtube και να δημοσιοποιήσει τη δουλειά του. Μόνο ένας τρόπος όμως είναι αθάνατος κι αποτελεσματικός, οι ζωντανές εμφανίσεις! Όπως γινόταν και το ’60, παίζεις τη μουσική σου και καταλαβαίνεις από την αντίδραση του κόσμου την αξία των τραγουδιών σου.
Χρειάζεται στο δρόμο κάθε νέου καλλιτέχνη να εμφανιστεί κάποιος, ήδη καταξιωμένος για να τα καταφέρει και να μην μείνουν οι ιδέες του στο γκαράζ;
Νομίζω ότι αυτό συμβαίνει ήδη. Έτσι κι αλλιώς μέσα από τη βοήθεια των νέων, βοηθιόμαστε κι εμείς οι παλιότεροι. Θέλει χρόνο αυτή η δουλειά. Πρέπει πρώτα να συγκεντρώσεις το υλικό σου, να το δοκιμάσεις στον κόσμο και να δεις τις αντιδράσεις του. Ο χώρος δεν είναι ερμητικά κλειστός όπως πίστευα εγώ όταν ήμουν νέος, αρκεί να έχει ο κάθε νέος καλλιτέχνης υπομονή και μεράκι.
Βλέπετε νέες ιδέες που έχουν κάτι να πουν;
Φυσικά και βλέπω!
Ξεχωρίζετε κάποιον καλλιτέχνη από την νέα γενιά;
Όταν αξίζει κάποιος, ξεχωρίζει από μόνος του, δεν χρειάζεται να τον ξεχωρίσω εγώ.
Τα δικά σας σχέδια για το μέλλον;
Θέλω να φτιάξω ένα καινούριο άλμπουμ. Προς το παρόν οι ιδέες βρίσκονται μέσα στο μυαλό μου και περιμένω μήπως γεννηθεί καμιά καινούρια δισκογραφική εταιρεία!
Πότε θα έχουμε την ευκαιρία να σας δούμε ζωντανά;
Θα εμφανίζομαι στην Αρχιτεκτονική από αυτή την Παρασκευή (22/2) και για τέσσερις ακόμη Παρασκευές. Παράλληλα θα πραγματοποιούμε ζωντανές εμφανίσεις σε διάφορες μουσικές σκηνές σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Αναφέρετε ότι το πρόγραμμά σας έχει αρκετά απαιτητικό αλλά και περίπλοκο ήχο. Πιστεύετε ότι ο κόσμος έχει “εκπαιδευτεί” να ακούει πιο περίπλοκους ήχους ή προτιμάει κάτι πιο “ανάλαφρο”;
Ξεκινάω πάντα από την ανάγκη μου να παρουσιάσω κάποια κομμάτια μου. Στις συγκεκριμένες εμφανίσεις, θα παρουσιάσω παλιότερα τραγούδια ή καταχωνιασμένα που τα είχα αδικήσει παλιότερα. Τότε, είχε υπερισχύσει ο φόβος… Φέτος αποφάσισα να τα βγάλω από την αφάνεια αλλά και να τα παρουσιάσω μ’ έναν διαφορετικό τρόπο.
Καθώς μεγαλώνει ο άνθρωπος γίνεται και καλύτερος μουσικός εφόσον συνεχίζει και μελετάει. Θέλει όμως αυτή τη βελτίωση να την εκφράσει και στα live του, θέλει δηλαδή να εμφανίζεται η καλλιτεχνική του πρόοδος και στο κοινό.
Αισθάνομαι πολύ τυχερός, καθώς συνεργάζομαι με μουσικούς που έχουν πάρα πολύ κέφι για δουλειά. Πρόκειται για την Εύα Ατματζίδου, πτυχιούχος κιθαρίστρια με σπουδές και στη τζαζ μουσική. Αγάπησε τα κομμάτια μου όπως και εγώ τα δικά της. Επίσης συνεργάζομαι με έναν άλλο κλασσικό μουσικό, τον βιολιστή Αλέξανδρο Ιακώβου. Και αυτός γράφει και στιχουργεί, άνθρωπος ανήσυχος.
Θα δούμε και κάποιος νεώτερους καλλιτέχνες να εμφανίζονται μαζί σας επί σκηνής;
Θα θέλαμε να έρθουν νέοι άνθρωποι και να τους δώσουμε ένα βήμα. Το μόνο που έχει κανονιστεί μέχρι στιγμής είναι η εμφάνιση του Μανώλη Λιδάκη. Θα ανεβεί στην σκηνή για να μας πει κάποια τραγούδια από τα παλιά…
Συνέντευξη στους Κώστα Παπαντωνίου και Χριστιάνα Βουκελάτου
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.