Τα ονόματά τους έγιναν γνωστά στη χώρα μας κυριολεκτικά εν μία νυκτί. Παρότι έλληνες, τους περισσότερους από αυτούς η τεράστια πλειοψηφία στην Ελλάδα δεν τους ήξερε παρά μόνο όταν το “εξωτερικό” ασχολήθηκε μαζί τους. Και όχι μόνο ασχολήθηκε, αλλά τους βράβευσε. Αλέξανδρος Αβρανάς, Γιώργος Λάνθιμος, Αθηνά Ραχήλ Τσαγκάρη, Πάνος Κούτρας, Γιάννης Οικονομίδης.
Έλληνες σκηνοθέτες οι ταινίες των οποίων γνώρισαν την αναγνώριση σε διεθνή φεστιβάλ όπου διαγωνίστηκαν, αλλά που στην Ελλάδα αμφισβητούνται αρκετά έντονα ως εξεζητημένες, υπερβολικές, ανούσιες, “αστείες”, υπερεκτιμημένες. Κι όμως το ελληνικό κοινό που ψάχνει και “ψάχνεται” για ιδιαίτερες παραγωγές έχει αγαπήσει και εκτιμήσει τους σκηνοθέτες αυτούς και το δύσκολο έργο που έχουν αναλάβει, σε μία χώρα που σίγουρα δεν μπορεί να περηφανεύεται για τη στήριξή της σε νέους καλλιτέχνες.
Με αφορμή τη βράβευση του Αλέξανδρου Αβρανά για το “Miss Violence” στο φεστιβάλ της Βενετίας, το 3pointmagazine παρουσιάζει τους έλληνες σκηνοθέτες που έχουν διαπρέψει στο εξωτερικό την τελευταία δεκαετία και έχουν κάνει βήματα προόδου στην ευαισθητοποίηση του “απαίδευτου” σε αυτό το είδος, ελληνικού κοινού.
Αλέξανδρος Αβρανάς (Miss Violence)
Το ντεμπούτο του σε ταινία μεγάλου μήκους που έγινε το 2008 στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης με την ταινία “Without”, του χάρισε και το πρώτο του βραβείο. Αυτό της καλύτερης ταινίας μυθοπλασίας, μεγάλου μήκους. Μαζί και πέντε ακόμη άλλα βραβεία, ανάμεσά τους κι αυτό του πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη.
Το μεγάλο “μπαμ” όμως έγινε λίγες μέρες πριν, με τον Αλέξανδρο Αβρανά να κερδίζει στο φεστιβάλ της Βενετίας το Αργυρό Λιοντάρι καλύτερου σκηνοθέτη (μοναδικός έλληνας που το έχει λάβει, ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος για το “Τοπίο στην Ομίχλη”) και τον Θέμη Δήμου να κερδίζει το Κύπελλο Βόλπι καλύτερης ανδρικής ερμηνείας για τον ρόλο του στην ταινία του Αβρανά.
Τα βραβεία αυτά προστέθηκαν στα άλλα δύο που ο Αβρανάς κέρδισε λίγες μέρες νωρίτερα, από κριτικές επιτροπές παράλληλων βραβείων: Του βραβείου των κριτικών της FEDEORA για την καλύτερη ευρωπαϊκή/ μεσογειακή ταινία του διαγωνιστικού τμήματος της Μόστρας και του βραβείου Arca CinemaGiovanni που απονέμει ομάδα 70 νέων από Ιταλία, Γαλλία και Τυνησία.
Σαφώς επηρεασμένος από την κρίση της ελληνικής κοινωνίας, ο Αβρανάς έφτιαξε μία ταινία γύρω από μία τυπική μεσοαστική οικογένεια, στην οποία όμως τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται. Η αυτοκτονία της κόρης ανήμερα των γενεθλίων της φέρνει στο φως τα μυστικά και τη βία μέσα στα οποία έχει δημιουργηθεί η οικογένεια.
Γιώργος Λάνθιμος (Κυνόδοντας, Άλπεις)
Ποιος να το έλεγε ότι ο σκηνοθέτης του video clip της Δέσποινα Βανδή (για το τραγούδι Δέκα Εντολές) το 1997, θα ήταν υποψήφιος για Όσκαρ μία περίπου δεκαετία αργότερα! Μετά από αρκετά χρόνια εμπειρίας σε σκηνοθεσία κινηματογραφικών και θεατρικών παραγωγών, καθώς και στους Ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας, ο Γιώργος Λάνθιμος παρουσίασε το masterpiece του το 2009. Ο “Κυνόδοντας”, στον οποίο παρουσιάζεται η μεθοδευμένη καταπίεση των ενστίκτων των παιδιών μιας οικογένειας, από τους γονείς τους και η αρρωστημένα στρεβλή εικόνα τους για την πραγματικότητα, σάρωσε τα βραβεία σε Ελλάδα αλλά και σε όλο τον κόσμο.
Στην πρώτη της προβολή στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών κέρδισε το βραβείο “Ένα Κάποιο Βλέμμα (Un Certain Regard) και το βραβείο Νεότητας. Η συνέχεια ήρθε με βραβεύσεις τόσο για τον σκηνοθέτη, όσο και για τους πρωταγωνιστές, σε διεθνή φεστιβάλ στη Στοκχόλμη, το Δουβλίνο, την Τεργέστη, το Μονπελιέ, το Εστορίλ, το Μόντρεαλ, το Σαράγεβο, με αποκορύφωμα την υποψηφιότητά του (ανάμεσα σε 66 χώρες) για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας.
Ο Γιώργος Λάνθιμος ωστόσο δεν “έμεινε” στον Κυνόδοντα, αλλά συνέχισε με τις “Άλπεις”, όπου μια νοσοκόμα, ένας τραυματιοφορέας, μια αθλήτρια ρυθμικής γυμναστικής και ο προπονητής της έχουν δημιουργήσει μια ομάδα. Αντικαθιστούν νεκρούς ανθρώπους. Προσλαμβάνονται απ’ τους φίλους και τους συγγενείς των νεκρών.
Η ταινία κατέκτησε το βραβείο σεναρίου στο φεστιβάλ Βενετίας, αλλά και σε αυτό του Σίδνεϋ, καθιερώνοντας τον Λάνθιμο στο παγκόσμιο στερέωμα. Πρόσφατα μάλιστα οι New York Times κατέταξαν τον έλληνα σκηνοθέτη στους 20 ανερχόμενους σκηνοθέτες σε όλο τον κόσμο.
Αθηνά Ραχήλ Τσαγκάρη (Attenberg)
Η μοναδική γυναίκα της λίστας είναι και στενή συνεργάτιδα του Γιώργου Λάνθιμου. Associate producer στην ταινία “Κυνόδοντας” η ίδια, ενώ ο Λάνθιμος ηθοποιός στο δικό της Attenberg. Ακόμα μία σκηνοθέτις που βάζει στο επίκεντρο τις κοινωνικές σχέσεις και τη μεγάλη δυσκολία των ηρώων της να προσαρμοστούν σε αυτές.
Στο Attenberg η κεντρική της ηρωίδα, ιδιαιτέρως αντικοινωνική, δυσκολεύεται εξαιρετικά να “συνεργαστεί” με το ανθρώπινο είδος, το οποίο την απωθεί και το οποίο προσπαθεί να παρατηρήσει εξ αποστάσεως, μέσα από την “μιμητική”.
Η ταινία αυτή χάρισε στην πρωταγωνίστριά της, τη γαλλίδα Ariane Labed, το βραβείο Volpi καλύτερης γυναικείας ερμηνείας στο 67ο φεστιβάλ κινηματογράφου Βενετίας, ενώ στο ίδιο φεστιβάλ η Τσαγκάρη απέσπασε το βραβείο Lina Mangiacapre στις βραβεύσεις Collateral, ενώ προτάθηκε και για τον Χρυσό Λέοντα.
Πάνος Κούτρας (Στρέλλα)
Το ντεμπούτο του Κούτρα έγινε το 1999 με μία σουρρεαλιστική ταινία επιστημονικής φαντασίας, την Επίθεση του Γιγαντιαίου Μουσακά. Οι κριτικές δεν ήταν ό,τι καλύτερο για την ταινία, ωστόσο μία δεκαετία αργότερα (2009) ο Κούτρας πήρε την “εκδίκησή” του. Έγραψε και σκηνοθέτησε την “Στρέλλα”, σκανδαλίζοντας τότε την ελληνική κοινωνία, αφού η ιστορία περιγράφει τον έρωτα μίας 25χρονης τρανσέξουαλ με έναν 45χρονο πρώην κρατούμενο, ο οποίος αποδεικνύεται τελικά ότι είναι ο πατέρας της.
Η εξαιρετική Μίνα Ορφανού, πραγματική τρανσέξουαλ και ερασιτέχνης ηθοποιός, κέρδισε τις εντυπώσεις στην ταινία και ενθουσίασε τους κριτικούς, κερδίζοντας πάμπολλες διακρίσεις.
Η ταινία έκανε πρεμιέρα στο 59ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου το Φεβρουάριο του 2009, ενώ έκτοτε έχει συμμετάσχει σε περισσότερα από 20 διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ. Ήταν μία από τις 48 υποψήφιες ταινίες για τα European Film Awards 2009. Έκτοτε, έλαβε 4 βραβεία, συμπεριλαμβανομένου του Α’ γυναικείου ρόλου για τη Μίνα Ορφανού, από την νεοσύστατη Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου το 2010, σε τελετή που έγινε στην Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.
Γιάννης Οικονομίδης (Σπιρτόκουτο, Ψυχή στο στόμα, Μαχαιροβγάλτης)
Ο πιο αμφιλεγόμενος ή μάλλον αυτός που έχει το φανατικό κοινό του, αλλά και αυτούς που δεν αντέχουν να δουν ταινίες του. Ωμή λεκτική, ψυχολογική, σωματική βία και βρισιές συνθέτουν τις ταινίες του Οικονομίδη. Η μεγαλύτερη διάκριση ήρθε για το “Ψυχή στο στόμα”, το οποίο διαγωνίστηκε στην εβδομάδα Κριτικής του Φεστιβάλ Καννών, ενώ κατέκτησε και το Βραβείο Καλύτερης Ελληνικής Ταινίας Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης από την Π.Ε.Κ.Κ.
Οι ενδοοικογενειακές σχέσεις αλλά και οι ευρύτερες κοινωνικές σχέσεις καταπιέζουν τον πρωταγωνιστή, ο οποίος ξεσπά εναντίον όλων (της γυναίκας, της αδερφής, του αφεντικού, του παιδιού του) με ωμή λεκτική αλλά και σωματική βία.
Υπερβολική για τους περισσότερους, ωστόσο πετυχαίνει με εξαιρετικό τρόπο αυτό ακριβώς που θέλει: να φέρει τον θεατή στα όριά του. Να τον κάνει να βλαστημήσει για τα πάντα, να αισθανθεί και ο ίδιος ότι βρίσκεται -όπως ο πρωταγωνιστής- σε ένα καζάνι που βράζει με το καπάκι του κλειστό.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.