Η Βραζιλία δεν ζει μόνο στους ξέφρενους ρυθμούς του περιβόητου καρναβαλιού της αλλά και σε ρυθμούς εντατικής προετοιμασίας ενόψει του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου του 2014 αλλά και των Ολυμπιακών Αγώνων του 2016. Έτσι, ο σχεδιασμός για την πραγματοποίηση των δύο αθλητικών γεγονότων αποτελούν ένα από τα κύρια ζητήματα της κυβέρνησης της πολιτείας του Ρίο ντε Τζανέιρο, η οποία κάνει τα πάντα για να ολοκληρώσει όλες τις απαιτούμενες εργασίες μέχρι την έναρξη της διοργάνωσης.
Το «σχέδιο Μαρακανά»
Ένα από τα έργα που έχει αναλάβει η κυβέρνηση του Ρίο είναι η ανακατασκευή του διασημότερου σταδίου της πόλης, του Μαρακανά, με σκοπό να φιλοξενήσει, όπως το 1950, τον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Οι εργασίες αυτές προβλέπουν, επίσης, την ανάπλαση της γύρω περιοχής. Σε αυτό το πλαίσιο, αποφασίστηκε η κατεδάφιση ενός παλιού κτιρίου που βρίσκεται δίπλα ακριβώς από το στάδιο, με σκοπό την ανέγερση ενός χώρου στάθμευσης για την εξυπηρέτηση του σταδίου. Το κτίριο όμως αυτό δεν είναι ένα τυχαίο παλιό κτίριο. Είναι ένα κτίριο που χτίστηκε το 1862 και δόθηκε στο κράτος για την στέγαση ενός μουσείου για τους ιθαγενείς της Βραζιλίας. Βέβαια το Μουσείο σταμάτησε να λειτουργεί το 1977, καθώς μεταφέρθηκε αλλού και το κτίριο εγκαταλείφθηκε μέχρι που καταλήφθηκε από μια ομάδα ιθαγενών. Έτσι, από το 2006 το ερειπωμένο πρώην μουσείο απέκτησε ζωή και μετατράπηκε σε σπίτι για διάφορες φυλές ιθαγενών που ήρθαν στο Ρίο για την αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής.
Η κυβέρνηση χωρίς να λάβει υπόψη της την κοινότητα των ιθαγενών που ζει στο κτίριο, γνωστή με το όνομα Aldeia Maracana (χωριό Μαρακανά) και χωρίς να κάνει καμία προσπάθεια επαφής με αυτή, έστειλε ένα πρωινό τις δυνάμεις καταστολής έξω από το κτίριο. Στις 12 Ιανουαρίου η αστυνομία είχε περικυκλώσει το κτίριο και περίμενε πότε θα έρθει η εισαγγελική εντολή για να κάνει έξωση στους ιθαγενείς του κτιρίου. Βέβαια αυτή η εντολή δεν έφτασε ποτέ, αλλά η παρουσία της αστυνομίας ήταν αρκετή για να προκαλέσει τις αντιδράσεις των ιθαγενών που ζουν στο παλιό μουσείο.
Τι λένε οι τοπικές αρχές
Σύμφωνα με βραζιλιάνικα δημοσιεύματα, η κυβέρνηση του Ρίο υποστηρίζει ότι η περιοχή χρειάζεται να καθαριστεί για την ομαλή κυκλοφορία των φιλάθλων κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 2014 και προβλέπεται η ανέγερση ενός χώρου στάθμευσης στο συγκεκριμένο σημείο. Μάλιστα, ο κυβερνήτης του Ρίο, Sergio Cabral, δήλωσε ότι η κατεδάφιση θα πραγματοποιούνταν ύστερα από αίτημα της FIFA και της επιτροπής διοργάνωσης του Παγκοσμίου Κυπέλλου, προσθέτοντας ότι το κτίριο δεν έχει καμία ιστορική σημασία. Ωστόσο, με επιστολή τους στην εφημερίδα «Jornal do Brazil» οι αντιπρόσωποι της FIFA στη Βραζιλία διέψευσαν τα λεγόμενά του αναφέροντας ότι δεν ζητήθηκε από αυτούς η κατεδάφιση του παλιού Μουσείου.
Επιπλέον, η κυβέρνηση του Ρίο προβλέπει και την ιδιωτικοποίηση του σταδίου του Μαρακανά μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της ανακατασκευής του, γεγονός που προκάλεσε αντιδράσεις από τους κατοίκους οι οποίοι υποστηρίζουν ότι το στάδιο αλλά και κτίρια της γύρω περιοχής αποτελούν σύμβολα της πόλης του Ρίο.
Η πλευρά των ιθαγενών
Από την άλλη πλευρά, οι ιθαγενείς έχουν ξεκινήσει έναν μεγάλο αγώνα για να υπερασπιστούν την πολιτιστική τους κληρονομιά αλλά και το δικαίωμά τους στη στέγαση και μάλιστα σε έναν χώρο που γι’ αυτούς έχει συναισθηματική και ιστορική σημασία. Το γεγονός ότι διάλεξαν να μείνουν σε αυτό το κτίριο δεν είναι τυχαίο με την ιστορική διαδρομή του. Το συγκεκριμένο κτίριο λειτούργησε ως Μουσείο των Ιθαγενών με σκοπό τη διατήρηση της κουλτούρας και παράδοσής τους έως το 1977. Σήμερα συνεχίζουν να κρατάνε ζωντανές αυτές τις παραδόσεις μένοντας σε αυτό το κτίριο και δημιουργώντας μια αυθεντική κοινότητα
ιθαγενών στην πόλη του Ρίο.
Υποστηρίζουν ότι έχουν την ιστορία και το νόμο με το μέρος τους και γι’ αυτό έχουν κινήσει νομικές διαδικασίες μέσω των οποίων θέλουν να καταδείξουν την ιστορική σημασία του κτιρίου και τη σημασία του ως μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς ολόκληρης της χώρας. Έχουν ζητήσει ακόμη και τη βοήθεια της UNESCO για τη διάσωση του κτιρίου. Οι ιθαγενείς αυτό που θέλουν είναι να ανοίξει ένας διάλογος για το θέμα αυτό και το απέδειξαν και με επιστολή που έστειλαν στον κυβερνήτη Sergio Cabral αναφέροντας τους λόγους για τους οποίους πιστεύουν ότι πρέπει να διαφυλαχθεί το παλιό μουσείο και η κοινότητά τους. Γι’ αυτούς, η κοινότητά τους αποτελεί ένα ζωντανό παράδειγμα της κουλτούρας των ιθαγενών της Βραζιλίας και ελπίζουν να μπορέσουν να δείξουν τον τρόπο ζωής της στους επισκέπτες, κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλου.
Ποδόσφαιρο και πολιτισμική ταυτότητα
Πολλοί θα πουν ότι οι παραδόσεις των ιθαγενών είναι ξεπερασμένες και ότι δεν αντιπροσωπεύουν τον σημερινό πολιτισμό της Βραζιλίας. Αλλά ένας πολιτισμός δεν υπάρχει στο παρόν χωρίς να έχει παρελθόν. Και το παρελθόν της Βραζιλίας είναι οι ιθαγενείς, καθώς αυτοί είναι οι αυτόχθονες που ζούσαν πριν από την περίοδο της πορτογαλικής αποικιοκρατίας. Και γι’ αυτό δεν μπορούν να τους στερούν το δικαίωμα στη μνήμη και στη διατήρηση του πολιτισμού τους.
Μπορεί μια διοργάνωση ενός αθλητικού γεγονότος -η οποία θα διαρκέσει για κάποιες εβδομάδες μόνο- να αποτελεί επαρκές κριτήριο για την καταστροφή κτιρίων με κάποια ιστορική σημασία; Υπάρχει η άποψη που υποστηρίζει ότι το Παγκόσμιο Κύπελλο είναι μια τεράστια διοργάνωση και θα φέρει τουρισμό στην πόλη άρα και χρήματα, «για πόσο και για ποιους όμως;» θα αναρωτηθεί κάποιος άλλος. «Το ποδόσφαιρο είναι μέρος της πολιτισμικής ταυτότητας της Βραζιλίας και το Παγκόσμιο Κύπελλο αποτελεί προτεραιότητα» θα πει ένας τρίτος. Το ποδόσφαιρο αδιαμφισβήτητα αποτελεί μέρος της κουλτούρας των Βραζιλιάνων. Αλλά η αξία του δεν μετριέται μόνο σε εκατομμύρια τηλεθεατές παγκοσμίως και στα μοντέρνα γήπεδα που κτίζονται. Μην ξεχνάμε ότι οι περισσότεροι βραζιλιάνοι ποδοσφαιριστές ξεκίνησαν και έμαθαν να παίζουν ποδόσφαιρο στις αλάνες και στις φαβέλες και όχι σε μοντέρνες αθλητικές εγκαταστάσεις προορισμένες για τους μελλοντικούς ποδοσφαιριστές.
Υπάρχει λύση;
Η διαμάχη αυτή που έχει ξεσπάσει εδώ και λίγους μήνες μεταξύ της κυβέρνησης του Ρίο και της κοινότητας των ιθαγενών έχει λάβει τόσο νομικές όσο και πολιτικές διαστάσεις, καθώς έχουν παρέμβει δημόσιοι οργανισμοί και έχει ζητηθεί και η παρέμβαση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Η πραγματοποίηση ενός διαλόγου με την τοπική κοινότητα μπορεί να οδηγήσει στην γρηγορότερη εύρεση μιας ρεαλιστικής λύσης, έτσι ώστε να διαφυλαχθεί ο χαρακτήρας της περιοχής του Μαρακανά και η κοινότητα των ιθαγενών, αλλά ταυτόχρονα να διασφαλιστεί και η έγκαιρη ολοκλήρωση των εργασιών της ανακατασκευής του σταδίου για την ομαλή διεξαγωγή του Παγκοσμίου Κυπέλλου
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.