Αποτελεί το πρώτο θέμα στις ειδήσεις, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, αλλά και στις ΗΠΑ. “Η Ουκρανία φλέγεται”, “Στο χείλος του εμφυλίου η Ουκρανία”, “Βίαιες συγκρούσεις στην Ουκρανία, θάνατος 25 ανθρώπων”. Αυτοί είναι οι τίτλοι στα περισσότερα ΜΜΕ της χώρας, ώστε να περιγραφεί η κατάσταση της Ουκρανίας.
Κι αν οι εικόνες και οι ειδήσεις για το τι συμβαίνει στη χώρα, είναι εύκολα προσβάσιμες και κατανοητές σε όλους, οι αιτίες που οδηγούν τη χώρα στο χείλος του εμφυλίου, δεν είναι σαφείς. Και σίγουρα δεν είναι απλές.
Αφορμή και βασική αιτία ήταν η απόφαση του προέδρου της χώρας, Βίκτορ Γιανουκόβιτς να μην υπογράψει τη συμφωνία σύνδεσης της Ουκρανίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, τον Νοέμβριο του 2013. Κάτι τέτοιο ακύρωσε τις προσπάθειες χρόνων τόσο από πλευράς ΕΕ, όσο και της ίδιας της χώρας, ώστε η Ουκρανία να γίνει μέλος της Ένωσης.
Κομμένη στα δύο
Αντ’ αυτού ο πρόεδρος της χώρας επέλεξε -όπως έχει επιλέξει και στο παρελθόν- την απόρριψη της ευρωπαϊκής προοπτικής, συντασσόμενος με το “ρωσικό μπλοκ”. Για μία χώρα βαθιά χωρισμένη στα δύο, όπως η Ουκρανία, αυτό αποτέλεσε αιτία πολέμου για τους φιλοευρωπαϊστές, οι οποίοι ζουν στο δυτικό τμήμα της χώρας.
Οι κάτοικοι των περιοχών αυτών -ουσιαστικά της μισής Ουκρανίας- μιλούν ουκρανικά και θέλουν να διατηρήσουν την εθνική τους ταυτότητα, μέσα από το όραμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Οι πολίτες αυτοί εκπροσωπούνταν από την Γιούλια Τιμοσένκο, η οποία πλέον βρίσκεται στη φυλακή, ενώ τώρα, στις κινητοποιήσεις που λαμβάνουν χώρα, εκπροσωπούνται από τον Αρσένι Γιάτσινιουκ, πρώην υπουργό της κυβέρνησης Τιμοσένκο και τον πρώην πυγμάχο, Βιτάλι Κλιτσκό. Ο τρίτος αρχηγός της αντιπολίτευσης, είναι ο Όλεγκ Τιαγκνιμπόκ, ηγέτης του ακροδεξιού Svoboda.
Στην άλλη πλευρά της χώρας, την ανατολική, ζουν οι πολίτες που έχουν ισχυρούς δεσμούς με τη γειτονική Ρωσία, ενώ οι περισσότεροι από αυτούς έχουν σαν μητρική γλώσσα τα ρωσικά. Πολλοί Ρώσοι άλλωστε κατά την περίοδο της σοβιετικής παντοδυναμίας, μεταφέρθηκαν στο ανατολικό αυτό τμήμα της Ουκρανίας. Όπως οι πολίτες λοιπόν αυτοί, έτσι και ο πρόεδρος που στηρίζουν, ο Βίκτορ Γιανούκοβιτς, απορρίπτουν την προοπτική ένταξης στην ΕΕ και επιζητούν την τόνωση των ήδη ισχυρών δεσμών με το Κρεμλίνο.
Τόσο όμως οι φιλοευρωπαίοι, όσο και οι φιλορώσοι, υποστηρίζουν τις οικονομικά συμφέρουσες συμφωνίες, από όπου κι αν προέρχονται. Όταν για παράδειγμα τον Δεκέμβρη του 2013 η κυβέρνηση Γιανούκοβιτς ανακοίνωσε συμφωνία με τη Ρωσία, ώστε η δεύτερη να αγοράσει κρατικά ομόλογα αξίας 15 δισ. δολαρίων, καθώς και να μειώσει την τιμή του φυσικού αερίου που προμηθεύει στη χώρα (η Ουκρανία έχει τα τρίτα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου στην Ευρώπη) επικράτησε ικανοποίηση από τους υποστηρικτές της ΕΕ. Κάτι τέτοιο βέβαια δεν κράτησε για πολύ, αφού λίγο αργότερα η δημοσιογράφος Τατιάνα Κορνοβόλ -που υποστήριζε την αντιπολίτευση- ξυλοκοπήθηκε άγρια από αγνώστους. Έτσι η “φλόγα” άναψε και πάλι.
Η ταυτότητα των διαδηλωτών
Αρχικά στις διαδηλώσεις συμμετείχαν οι φιλοευρωπαίοι πολίτες, που έβλεπαν τη συμφωνία με την ΕΕ να απομακρύνεται. Ακτιβιστές, πολιτικοί, πολέμιοι της Ρωσίας κτλ. Στη συνέχεια όμως το “μίγμα ανακατεύτηκε” και μετά από τους νόμους που πέρασε η κυβέρνηση για την ποινικοποίηση της κατάληψης κτιρίων, της μάσκας και του κράνους στις πορείες (!), τον περιορισμό των διαδηλώσεων. Τα αντιδραστικά αυτά μέτρα εξόργισαν τους πολίτες, οι οποίοι πέρα από τη δευτερεύουσας πια σημασίας, ένταξης στην ΕΕ, μάχονται ενάντια στη διαφθορά που επικρατεί στη χώρα, εκδηλώνοντας βαθιά αντικυβερνητικά αισθήματα, τα οποία κυμαίνονται από την άκρα αριστερά, μέχρι την άκρα δεξιά.
Ο παράγοντας ΗΠΑ
Σύμφωνα με ρωσικές καταγγελίες οι ΗΠΑ χρηματοδοτούν τα κόμματα της αντιπολίτευσης (συγκεκριμένα με το ποσό των 20 εκατομμυρίων), προκειμένου να ανατραπεί η αντι-δυτική κυβέρνηση Γιανούκοβιτς και να ανέβει στην εξουσία μία ελεγχόμενη από τις ΗΠΑ κυβέρνηση. Και μπορεί τα λόγια αυτά να έρχονται από ρώσους αξιωματούχους, οι ΗΠΑ όμως όχι μόνο δεν διαψεύδουν την είδηση, αλλά μέσω δηλώσεων επισήμων φορέων, αλλά και ΜΜΕ, υποστηρίζουν ότι αυτό που θέλουν είναι να ανατραπεί ο Γιανούκοβιτς, ώστε στη συνέχεια με τη νέα κυβέρνηση, να στρωθεί ο δρόμος για παρέμβαση του -γνώριμου σε μας- ΔΝΤ.
Χαρακτηριστικά, οι New York Times αναφέρουν ότι “Σε βάθος χρόνου, στόχος της κυβέρνησης Ομπάμα είναι να προωθήσει στην Ουκρανία συνταγματικές και εκλογικές μεταρρυθμίσεις που θα επιτρέψουν τη συμμετοχή της αντιπολίτευσης στην κυβέρνηση και θα ανοίξουν το δρόμο για οικονομική ενίσχυση από το ΔΝΤ”.
Στο πλαίσιο αυτό και προκειμένου να εξυπηρετήσουν τα οικονομικά τους συμφέροντα, οι ΗΠΑ δε διστάζουν να χρηματοδοτήσουν και να υποστηρίξουν τον ηγέτη του -κατά δήλωσή του υποστηρικτή του Χίτλερ- Svoboda, Όλεγκ Τιαγκνιμπόκ, ο οποίος πολλάκις έχει απασχολήσει την κοινή γνώμη τόσο με τις δημόσιες δηλώσεις του κατά των εβραίων, όσο και με τη δράση του κόμματός του, το οποίο κινείται στα όρια του παρακράτους και επιτίθεται σε πολίτες, χωρίς να υφίσταται τις νομικές κυρώσεις.
Ο αντισημίτης πολιτικός μάλιστα φαίνεται να συναντιέται με τον αμερικανό πρέσβη στη χώρα, ώστε να συζητήσουν “τα της εξέγερσης”, μιας και οι άλλοι δύο ηγέτες της αντιπολίτευσης -Κλιτσκό και Γιάτσινιουκ- υποκινούνται και χρηματοδοτούνται από την ΕΕ και συγκεκριμένα από τη Γερμανία και το χριστιανοδημοκρατικό κόμμα της Άνγκελα Μέρκελ. Όπως αναφέρεται μάλιστα σε πρόσφατα δημοσιεύματα, το ακροδεξιό Svoboda ήταν αυτό που παραβίασε την ανακωχή που είχε συμφωνηθεί νωρίτερα, πυρπολώντας το κτίριο των ουκρανικών συνδικάτων και επιτιθέμενο και στους ίδιους τους διαδηλωτές.
Η συμβιβαστική λύση λοιπόν, που επιδιώκεται μέσα από απανωτές συσκέψεις και διαβουλεύσεις, φαντάζει εξαιρετικά δύσκολη, σε έναν γρίφο όπου ο κάθε παίκτης θέλει να αποκομίσει όσα περισσότερα μπορεί. Και το μέλλον σίγουρα δεν προβλέπεται ευοίωνο.
Σοφιάννα Μπονοβόλια
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.