Παρακαλώ μη διαβάζετε! Έχετε δουλειά…

Οι εικόνες:

Πριν μερικές μέρες επισκέφθηκα το ΙΚΕΑ. Για πρώτη φορά. Είχα χαζέψει τους καταλόγους του. Είχα ενθουσιαστεί με κάποιες έξυπνες ιδέες για το σπίτι. Είχα μάθει για τα εύσχημα κουτιά των προϊόντων τους που συμβάλουν στο χαμηλό κόστος. Ποτέ όμως δεν είχα βρεθεί μέσα στο ΙΚΕΑ.

Ξεκίνησα με έναν καφέ στο εστιατόριο. Η πρώτη μου διαπίστωση είναι πως για να πάρεις καφέ, χρειάζεσαι εκπαίδευση. Γιατί πώς αλλιώς να ξέρεις ότι στο χάρτινο κύπελλο δεν μπαίνει νερό, αλλά αναψυκτικό. Η μεγάλη μου περηφάνια όμως ήταν όταν, ενώ με είχαν διαβεβαιώσει πως δεν έχουν capuccino freddo, εγώ κατάφερα να φτιάξω στο coffe bar μόνος μου. Προφανώς, τα έπιπλα δεν είναι τα μόνα πράγματα που μπαίνουν σε κουτάκια στο IKEA.

Τελειώνει ο καφές, αρχίζει η περιπλάνηση. Καινοτομία εδώ, αφαίρεση στο design εκεί, νέα ζωή για τη νοικοκυρά παραπέρα. Κάθε πραγματάκι είχε και το όνομά του. Το αγαπημένο μου ήταν το VITSIO, ή κάπως έτσι, ένα τραπεζάκι για laptop. Κάποιο λογοπαίγνιο Σουηδέ εταίρε;

Κάθε πραγματάκι σχεδιασμένο για να πωληθεί είχε όνομα. Δεν ήταν απλά ένα τραπέζι. Δεν ήταν απλά ένας χρονομετρητής. Δεν ήταν απλά ένα κλιπ για σακούλα τσιπς. Ήταν το Vejmon, το Ordning, τα Bevara.

Λίγο μετά βρέθηκα έκθεση καθιστικών. Σε μία έκθεση που κάτι με έκανε να νιώθω άβολα. Καναπέδες, τηλεοράσεις και βιβλιοθήκες.  Και στις βιβλιοθήκες, βιβλία. Πολλά βιβλία.  Αντίτυπα του ίδιου τίτλου, σε συνεχόμενες θέσεις. Γέμιζαν τον άδειο χώρο των ραφιών. Βιβλία που δεν επρόκειτο να πωληθούν· βιβλία ανώνυμα, ως μάζα.  Πλησίασα να τα δω και να τα ανοίξω, με κάποια ενοχή, σχεδόν κρυφά. Όλα τα βιβλία ήταν στα σουηδικά.

Καθώς συνέχιζα να ξεφυλλίζω μερικούς τίτλους, άρχιζα να ψηλαφώ τι με έκανε να νιώθω άβολα. Τα βιβλία ήταν στα σουηδικά. Τo ΙΚΕΑ είναι σουηδικό. Τα βιβλία ήρθαν ως διακοσμητικό στοιχείο για την έκθεση. Σε μία γλώσσα που ούτε ένας στους εκατό πελάτες δεν ξέρει. Βιβλία που γράφτηκαν για να διαβαστούν, δεν έχουν δουλειά να διαβαστούν. Υπάλληλοι και αυτά, είναι εκεί για μία συγκεκριμένη δουλειά. Για να γεμίζουν κενά. Η απόλυτη αδιαφορία για το περιεχόμενο.

Δεν έχει σημασία αν και τι γράφουν μέσα. Δεν με ενοχλεί τόσο που είναι κομμάτι ενός καθιστικού επίδειξης, ώστε ο καταναλωτής να πάρει διακοσμητικές ιδέες. Είναι η κραυγαλέα ανισορροπία μεταξύ του φαίνεσθαι, για το οποίο βρίσκονται εκεί, και του περιέχειν.

Μοιάζει χυδαίο για βιβλία και δεν μπορώ να μην σκεφτώ τις αναλογίες με τους ανθρώπους. Πόσοι άνθρωποι δεν είναι σε μία δουλειά για ένα συγκεκριμένο πράγμα; Κάποιοι για να φαίνονται, κάποιοι για να κάνουν κάτι επαναλαμβανόμενο και τετριμμένο, κάποιοι για να κάνουν κάτι περίτεχνο έστω, που δεν τους ευχαριστεί όμως. Άνθρωποι που μπορούν να είναι δημιουργικοί και που έχουν πολλά περισσότερα να δώσουν, με άλλα όνειρα και άλλους στόχους. Είναι σύμπτωμα της εποχής να λέμε “Εσύ ΕΧΕΙΣ δουλειά, μη μιλάς.” Είναι το αποτέλεσμα της τρομοκρατίας της ανεργίας.

Γιατί να μη μιλάς; Με υψηλή ανεργία και τον εταιρικό καπιταλισμό να ισχυροποιείται συνέχεια, αυτή η απάντηση δίνεται. “Εσύ γιατί μιλάς;” Γιατί να μη μιλήσεις όμως;

Όσο δύσκολες και αν είναι οι εποχές, όσο ανάγκη και αν έχουμε μία δουλειά, τη ζωή μας δεν τη ζει κανείς άλλος, παρά εμείς. Στο χέρι μας είναι να την διεκδικούμε, από κάθε θέση, και να την πηγαίνουμε εκεί που θέλουμε. Γιατί το βιβλίο από το ράφι του ΙΚΕΑ μπορεί να το απαγάγεις λαθραία και να το ελευθερώσεις. Εσένα όμως, από τη ρουτίνα σου, ποιος θα σε απαγάγει;