Όσο μεγάλα κι αν είναι τα οικονομικά συμφέροντα, όταν η αντίδραση είναι μαζική, ευρηματική και επίμονη μπορεί να φέρει αποτέλεσμα.
“Η Shell παραδέχτηκε ανεπίσημα ότι αιφνιδιάστηκε από τις παγκόσμιες διαμαρτυρίες ενάντια στις εξορύξεις πετρελαίου στην Αρκτική, οι οποίες επηρέασαν αρνητικά τη φήμη της εταιρείας”, αναφέρεται σε δημοσίευμα του Guardian για την απόφαση της εταιρείας να σταματήσει την εξόρυξη πετρελαίου πριν λίγες μέρες στην περιοχή και να αφήσει την Αρκτική στην ησυχία της.
Πρόκειται για το αίσιο τέλος σε μια μεγάλη μάχη που δόθηκε από ακτιβιστές και κινήματα με στόχο τι άλλο, να αποτρέψουν μια τεράστια οικολογική καταστροφή.
“Βαθιά ανάσα για το περιβάλλον”
Χρειάστηκαν αρκετά χρόνια, πληθώρα ακτιβιστικών δράσεων και καμπάνιες που διέδιδαν τις καταστροφικές επιπτώσεις της δραστηριότητας από την εταιρεία ώστε να σταματήσουν οι γεωτρήσεις. «Οι πολικές αρκούδες, η Αλάσκα και το κλίμα μας μόλις πήραν μια βαθιά ανάσα» είπε μόλις έμαθε ότι παγώνουν οι εργασίες ο Μιγιόκο Σκασίτα, διευθυντής του Κέντρου Βιοποικιλότητας. Αντίστοιχη ήταν η υποδοχή της είδησης από τον αντιπρόεδρο της WWF Μπραντ Ακ, ο οποίος είπε ότι “όσοι δούλεψαν ώστε να προστατευθεί ο τόπος, μπορούν να ξεκουραστούν για απόψε, γνωρίζοντας ότι ο άμεσος κίνδυνος μιας καταστροφικής διαρροής πετρελαίου μειώθηκε”.
Η αξία της νίκης για το περιβάλλον είναι διπλή, καθώς έρχεται σε κόντρα με τα τεράστια οικονομικά συμφέροντα για την εταιρεία, αλλά και σε κόντρα με σχετική υπουργική απόφαση των Η.Π.Α.
Εύθραυστo περιβάλλον, εύθραυστες μέθοδοι
Η Αρκτική είναι ο τόπος που φαίνεται περισσότερο το αποτέλεσμα των κλιματικών αλλαγών. Τεράστια κομμάτια πάγων λιώνουν και μεγάλες επιφάνειες κατακερματίζονται, δείγμα σαφώς ενός κυριολεκτικά εύθραυστου τοπίου. Αυτό συμβαίνει διότι η θερμοκρασία στην Αρκτική αυξάνεται ταχύτερα από ό,τι στον υπόλοιπο πλανήτη και όπως έχει επισημανθεί σε πληθώρα μελετών σύντομα ο Αρκτικός Ωκεανός θα μένει χωρίς πάγο τα καλοκαίρια και θα μετατρέπεται ουσιαστικά σε μια απέραντη θάλασσα.
Η Shell απέκλειε πως θα μπορούσε να προκληθεί οποιοδήποτε πρόβλημα στις εγκαταστάσεις της και κατά τις εργασίες της. Αν αυτές οι διαβεβαιώσεις βασίζονταν σε επιστημονικά δεδομένα και όχι σε συμφέροντα, τουλάχιστον πέραν της ούτως ή άλλως δεδομένης περιβαλλοντικής αλλοίωσης, δεν θα υπήρχε ανησυχία ότι το κακό θα γίνει πολλαπλώς χειρότερο. Προφανώς οι διαβεβαιώσεις βασίζονταν σε διακαείς πόθους και όχι αντικειμενικά δεδομένα.
Έπαιρνε το ρίσκο για τη διαρροή, αλλά όχι την ευθύνη για τις συνέπειες
Δεν χρειαζόταν η αποχώρηση της Shell, ώστε να αποδειχτεί ότι σε ένα τόσο εύθραυστο περιβάλλον, δεν μπορεί να αποκλειστεί η χειρότερη όλων εκδοχή, να υπάρξει διαρροή πετρελαίου, εξαιτίας της οποίας η μόλυνση θα ήταν τεράστια και μη αντιμετωπίσιμη.
Η Shell έπαιρνε το ρίσκο για τη διαρροή, αλλά όχι και την ευθύνη του. Όπως κάθε μεγάλη εταιρεία στον πλανήτη (εμείς έχουμε για παράδειγμα την Eldorado Gold στις Σκουριές) η Shell το μόνο που ήθελε ήταν να προχωρήσει το έργο, παίρνοντας μεν το ρίσκο της περιβαλλοντικής καταστροφής, αλλά όπως υποστήριζε η πλευρά των ακτιβιστών όχι και την ευθύνη για τις συνέπειες, τις οποίες βέβαια, «ούτως ή άλλως δεν θα μπορούσε να αντιμετωπίσει».
Πρόβλημα πριν καν ξεκινήσει η εξόρυξη
Σε ένα 22χρονο πλοίο, το παγοθραυστικό «Φένικα» βάσισε το βασικό κομμάτι για την εξερεύνηση των κοιτασμάτων η κατά τα άλλα… προετοιμασμένη για τα πάντα εταιρεία. Στην πορεία του προς την Βόρεια Αλάσκα, διαπιστώθηκε από τα μέλη του πληρώματος, διαρροή από το πλοίο που οφειλόταν σε μια διόλου ευκαταφρόνητη τρύπα μήκους ενός μέτρου και πλάτους 5 εκατοστών. Το αποτέλεσμα ήταν το παγοθραυστικό να αλλάξει προορισμό και να κατευθυνθεί στο Πόρτλαντ για να επισκευαστεί, ενώ τα έργα διακόπηκαν ξανά.
Οι ιθύνοντες της εταιρείας από την άλλη εξέφραζαν σταθερά τη σιγουριά ότι οι εργασίες σύντομα θα συνεχιστούν. Ίσως αυτή η σιγουριά να συνδέεται με το ότι γνώριζαν πως η κυβέρνηση των Η.Π.Α ήταν θετική απέναντι στο έργο, παρά τις αντίθετες επιστημονικές επισημάνσεις. Κάτι που αποδείχτηκε αργότερα όταν το υπουργείο ενέργειας των Η.Π.Α άναψε το «πράσινο φως» για να ξεκινήσουν οι εργασίες, αναφέροντας πως ο πετρελαϊκός κολοσσός επιδιόρθωσε το πλοίο, όμως και πάλι οι περιβαλλοντικές συνέπειες έμειναν στην άκρη.
Έντονες αντιδράσεις, εκατομμύρια υπογραφές
Πάνω από 7 εκατομμύρια πολίτες υπέγραψαν μέσα σε τρία χρόνια ώστε να τα μαζέψει η Shell από την Αρκτική. Η εταιρεία θορυβήθηκε και την ίδια ώρα που έβλεπε να πυκνώνουν οι φωνές που δεν ήθελαν την “επένδυση”, έβλεπε τις οικονομικές ζημίες να μεγαλώνουν, γεγονός που την ώθησε να πάρει απόφαση να τα μαζέψει από την Αρκτική, τουλάχιστον για τώρα.
Οι αντιρρήσεις των οικολόγων αφορούσαν πολλά επίπεδα, που δεν αφορούσαν μόνο τη πιθανή διαρροή πετρελαίου στη θάλασσα. Με εκτενή αναφορά τους προς τον Μπαράκ Ομπάμα, πάνω από 10 μεγάλες οικολογικές οργανώσεις, εξηγούσαν ότι οι δραστηριότητες της εταιρείες παραβαίνουν το νόμο και πολλές διατάξεις. Στην αναφορά δινόταν βάση, στη διαταραχή που θα προκαλούσαν οι γεωτρήσεις στον ζωικό πληθυσμό της περιοχής, που έχει ήδη υποστεί τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Ενδεικτική είναι η δραματική μείωση των πληθυσμών φώκιας.
Αντίθετα με ό,τι προβλέπει ο σχετικός νόμος του 2013, όπως υποστήριξαν οι οικολόγοι, η Shell παραβαίνοντάς τον, σχεδίαζε ταυτόχρονες γεωτρήσεις σε δύο σημεία, των οποίων η μεταξύ τους απόσταση είναι υποδιπλάσια από αυτή που επιτρέπεται. Παρά τα στοιχεία όμως, η αμερικανική κυβέρνηση αποφάσισε να αδειοδοτήσει την εταιρεία.
Δράσεις ενάντια στις γεωτρήσεις πετρελαίου
Η κινητοποίηση όσων τάχθηκαν κατά των γεωτρήσεων πετρελαίου, δεν περιορίστηκε σε καλά τεκμηριωμένες αναφορές. Πραγματοποιήθηκαν σειρά από ενέργειες που χαρακτηρίστηκαν από ευρηματικότητα και τόλμη και στις οποίες μπορεί να μη συμμετείχαν πάντα πολλοί, αλλά μάθαιναν πάντα πάρα πολλοί.
Ένα μήνα έξω από τα γραφεία της Shell. Μουσική διαμαρτυρία που είχε όνομα “Requiem for Arctic Ice” πραγματοποιούσαν για ένα μήνα έξω από την έδρα της εταιρείας στη Βρετανία ακτιβιστές μουσικοί της κλασικής μουσικής. Αποκορύφωμα των διαδηλώσεων ήταν η συμμετοχή της τραγουδίστριας κλασικής μουσικής, Σάρλοτ Τσερτς, που ζήτησε από την εταιρεία να φύγει από την Αρκτική. Την ώρα των events ο κόσμος σταματούσε, έβγαζε φωτογραφίες, το κυριότερο όμως ενημερωνόταν και δήλωνε τη στήριξή του στο κίνημα.
Μια τεράστια πολική αρκούδα αντίκρισαν τα διευθυντικά στελέχη της Shell, πάλι στη Βρετανία, που τοποθετήθηκε από 60 ακτιβιστές, στους οποίους ήταν ανάμεσα και η ηθοποιός Emma Thompson. Οι ακτιβιστές έλεγαν ότι δεν θα αποσύρουν την πολική αρκούδα, αν δεν αποσυρόταν η εταιρεία από την Αρκτική.
Επί μέρες κρεμασμένοι από τη γέφυρα στο Πόρτλαντ του Όρεγκον Σεντ Τζον ήταν 13 αναρριχητές της Greenpeace σε μια προσπάθεια να εμποδίσουν το «Φένικα» που είχε πάει στο Πόρτλαντ ώστε να επισκευαστεί. Με τη βοήθεια 13 ακόμη ατόμων η δράση προχώρησε. Η Άννι Λέοναρντ, διευθύνων σύμβουλος της Greenpeace Αμερικής, είχε πει: «Προτεραιότητα της Greenpeace είναι πάνω απ΄όλα η ασφάλεια και το να κρέμεσαι με ραπέλ από μια γέφυρα, είναι ένας υγιεινός περίπατος σε σχέση με τους κινδύνους που θα αντιμετωπίσουμε αν ακολουθήσουμε την ίδια πορεία κλιματικής αλλαγής που ακολουθούμε τώρα».
Οι οικονομικές απώλειες της Shell
Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύει ο Guardian η ζημιά από τη διακοπή των δραστηριοτήτων στην Αλάσκα εκτιμάται σε 4,1 δισ. δολάρια, ενώ η Shell έχει δαπανήσει περίπου 7 δισεκατομμύρια δολάρια για τις υποθαλάσσιες έρευνες στα ανοιχτά της Αλάσκας μέχρι σήμερα. Την ίδια ώρα, η εταιρεία έβλεπε το brand name της να πλήττεται από τη δημοφιλία των κινητοποιήσεων, που είχε ως συνέπεια να μεγαλώνουν οι οικονομικές της απώλειες και να αυξάνονται οι εκτιμήσεις για περισσότερες στο μέλλον, εφόσον συνεχίζονταν οι εργασίες στην Αρκτική.
Εγκατέλειψαν και άλλες εταιρείες
Δεν είναι μόνο η Shell που αναγκάστηκε να σταματήσει τις δραστηριότητές της. Η ρωσική Rosneft ακύρωσε επίσης τις ερευνητικές της δραστηριότητες για φέτος, η γαλλική Total εγκατέλειψε τα σχέδια εξόρυξης φυσικού αερίου στη Ρωσική Αρκτική, ενώ το Δεκέμβριο του 2014, η αμερικανική Chevron ανέστειλε το πρόγραμμα εξόρυξης στη Θάλασσα Μποφόρ εξαιτίας των χαμηλών τιμών του πετρελαίου.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.