Πρόστιμο για καλλυντικά από τους παράνομους ισραηλινούς εποικισμούς

Αναδημοσίευση από israeliapartheid.gr

Η προϊστορία: μια εταιρία των ισραηλινών εποίκων
Η εταιρία Ahava ιδρύθηκε το 1988 από τα κιμπούτς των παράνομων ισραηλινών εποικισμών Μιτσπέ Σαλέμ και Κάλια, στις βόρειες και κεντρικές ακτές της Νεκράς Θάλασσας. Συνιδρυτής ήταν και το κιμπούτς Έιν Γκεντί που βρίσκεται εντός αυτού που σήμερα θεωρείται διεθνώς ως Ισραήλ, το οποίο το 2008 πούλησε όλες τις μετοχές του στην Gaon Holdings.[1]

Σύμφωνα με την έκθεση του 2012 του Ειδικού Εισηγητή του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα στα παλαιστινιακά εδάφη που βρίσκονται υπό κατοχή από το 1967, εκείνη την εποχή το 44,5% της εταιρίας Ahava ανήκε σε εποίκους (37% στο κιμπούτς Μιτσπέ Σαλέμ, 7,5% στο κιμπούτς Κάλια).[2]

Έκθεση της οργάνωσης Who Profits της ίδιας χρονιάς, επεσήμανε ότι και οι υπόλοιποι ιδιοκτήτες, πέραν των εποικισμών, σχετίζονταν και επωφελούνταν και με διάφορους άλλους τρόπους από την κατοχή της Παλαιστίνης.[3]

To 2016 όλες οι μετοχές της εταιρίας πουλήθηκαν στον κινεζικό όμιλο Fosun για 290 εκατομμύρια σέκελ.[4]

Αφού λοιπόν η εταιρία πουλήθηκε, και δεν ανήκει όχι απλά σε εποίκους, αλλά ούτε καν σε Ισραηλινούς πλέον, ποιο είναι το πρόβλημα, θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς.

Τα συνεχιζόμενα εγκλήματα της Ahava
Πρώτα απ’ όλα, το γεγονός ότι επί δεκαετίες η εταιρία ανήκε σε κιμπούτς εποικισμών σημαίνει ότι (ανεξαρτήτως που βρισκόταν αυτή η επένδυσή τους) συνέβαλε τα μέγιστα στην χρηματοδότηση και ανάπτυξή τους, και άρα στη διάπραξη ενός εγκλήματος κατά το διεθνές δίκαιο, για το οποίο δεν έχει υπάρξει επανόρθωση.

Περαιτέρω, η εταιρία Ahava συνεχίζει να διατηρεί σήμερα εργοστάσιο και κέντρο επισκεπτών-κατάστημα στον εποικισμό Μιτσπέ Σαλέμ στο κατεχόμενο τμήμα της Κοιλάδας του Ιορδάνη. Επομένως, τα προϊόντα της Ahava συνεχίζουν να είναι προϊόντα από τους παράνομους ισραηλινούς εποικισμούς. Γι’ αυτό άλλωστε, σύμφωνα με ισραηλινά δημοσιεύματα η εταιρία αναμένεται να συμπεριληφθεί στην βάση δεδομένων του ΟΗΕ με τις επιχειρήσεις που σχετίζονται με τους εποικισμούς.[5] Με την λειτουργία του εργοστασίου της αλλά και κέντρου επισκεπτών-καταστήματος, η Ahava συνεχίζει να συμμετέχει στην ανάπτυξη και διατήρηση παράνομου εποικισμού.

Οι εγκαταστάσεις αυτές, και ιδιαίτερα το εργοστάσιο με την προσφορά πολυάριθμων θέσεων εργασίας, σε συνδυασμό με τα κίνητρα που παρέχει η ισραηλινή κυβέρνηση, συμβάλλουν στην προσέλκυση νέων εποίκων στην περιοχή. Ενώ το κέντρο επισκεπτών προσελκύει τουρίστες προς όφελος της ευρύτερης τουριστικής βιομηχανίας των εποικισμών.[6] Το γεγονός ότι ανακοινώθηκε πριν από μερικά χρόνια ότι η εταιρία θα έφτιαχνε και εγκαταστάσεις στο Έιν Γκεντί (εντός Ισραήλ), δεν σημαίνει ότι σταμάτησε να έχει εγκαταστάσεις στον εποικισμό Μιτσπέ Σαλέμ.

Η εταιρία Ahava συνέχισε να εκμεταλλεύεται μη ανανεώσιμους παλαιστινιακούς φυσικούς πόρους, κατά παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Συγκεκριμένα, η Ahava χρησιμοποιεί σε πολλά από τα καλλυντικά της λάσπη της Νεκράς Θάλασσας η οποία έχει ευεργετικές ιδιότητες, την οποία συλλέγει η ίδια από τοποθεσία εντός του Κατεχόμενου Παλαιστινιακού Εδάφους, όπως έχει διαπιστωθεί από την οργάνωση Who Profits.[7]

H εκμετάλλευση από την Ahava μη ανανεώσιμων παλαιστινιακών φυσικών πόρων παραβιάζει το άρθρο 55 των Κανονισμών της Χάγης, τα πανομοιότυπα Άρθρα 1(2) του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα και του Διεθνούς Συμφώνου για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτισμικά Δικαιώματα που διασφαλίζουν την μόνιμη κυριαρχία ενός λαού επί των φυσικών του πόρων, και συνιστά το έγκλημα της λεηλασίας κατά το Άρθρο 47 των Κανονισμών της Χάγης και το Άρθρο 33(2) της Τέταρτης Σύμβασης της Γενεύης, για το οποίο υπάρχουν και προσωπικές ποινικές ευθύνες σύμφωνα με το Άρθρο 8(2)(b)(xvi) του Καταστατικού της Ρώμης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου. Ενώ το Ισραήλ καθίσταται υπεύθυνο και σύμφωνα με το Άρθρο 43 των Κανονισμών της Χάγης.[8]

H Ahava χρησιμοποιεί παραπλανητική σήμανση για τα προϊόντα της, κατά παραβίαση των σχετικών κανονισμών της Ε.Ε. Η εταιρία έχει χρησιμοποιήσει κατά καιρούς διαφόρων ειδών σήμανση που δεν πληροφορεί επαρκώς τους καταναλωτές ότι τα προϊόντα της προέρχονται από παράνομο ισραηλινό εποικισμό, παραβιάζοντας μεταξύ άλλων την σχετική νομοθεσία της Ε.Ε., όπως αυτή έχει αποσαφηνιστεί μέσα από σχετική ερμηνευτική ανακοίνωση.[9] Ενώ λίγο πριν την έκδοση της ερμηνευτικής ανακοίνωσης το ζήτημα της Ahava είχε τεθεί σε επίπεδο Ευρωκοινοβουλίου.[10] Την παραπλανητική σήμανση που παρέπεμπε σε προϊόντα από το Ισραήλ είχε αναφέρει και ο Ειδικός Εισηγητής του ΟΗΕ στην έκθεσή του.[11]

Η Ευρωπαϊκή Ένωση συνεχίζει να χρηματοδοτεί μια εταιρία των εποικισμών
Επί χρόνια η Ευρωπαϊκή Ένωση χρηματοδοτούσε την Ahava με εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ, μέσω ερευνητικών προγραμμάτων (CELLAGE, Skin Treat, NanoReTox, NanoTher)[12], συνολικής αξίας πολλών εκατομμυρίων ευρώ. Υποτίθεται ότι τέτοιες χρηματοδοτήσεις θα σταματούσαν από το 2014, μετά από την υιοθέτηση από την Ε.Ε. σχετικών κατευθυντήριων γραμμών[13] ώστε η εποικιστική δραστηριότητα να μην επωφελείται από κανενός είδους χρηματοδότηση ή πρόγραμμα της Ε.Ε.

Ωστόσο, μετά το 2014, όχι απλά συνεχίζονταν προγράμματα χρηματοδοτούμενα από την Ε.Ε. με τη συμμετοχή της Ahava τα οποία ήδη είχαν ξεκινήσει, όπως το Smart-Nano (2012-2016)[14] και το Superflex (2013-2017) στο οποίο η Ahava ήταν μάλιστα και συντονίστρια,[15] αλλά εγκρίθηκε και νέα χρηματοδότηση μέσω του χρηματοδοτικού προγράμματος Horizon 2020 της Ε.Ε. στο ερευνητικό πρόγραμμα Pepticaps, στο οποίο συμμετείχε η Ahava, όντας μάλιστα εκείνη την εποχή ακόμα υπό την συν-ιδιοκτησία εποικισμών, και από το οποίο έλαβε τελικά άλλα 371.522,50 ευρώ.[16]

Τον Σεπτέμβριο του 2018, ο Ιρλανδός ακτιβιστής, δημοσιογράφος και συγγραφέας David Cronin, δημοσίευσε ένα άρθρο[17] με το οποίο αναδείκνυε την υποκριτική στάση της Ε.Ε. όσον αφορά την χρηματοδότηση της Ahava. Μάλιστα, σύμφωνα με τον συντάκτη του άρθρου, επικοινώνησε ο ίδιος με την Ahava, προσποιούμενος ότι ήταν στέλεχος οργάνωσης του φιλο-ισραηλινού λόμπι που ήθελε να οργανώσει επίσκεψη ευρωβουλευτών, και έτσι έμαθε πως όχι απλά το εργοστάσιο και το κατάστημα παραμένουν στον παράνομο εποικισμό Μιτσπέ Σαλέμ, αλλά και ότι πρόκειται για το μοναδικό εργοστάσιο της Ahava. Όσον αφορά την απάντηση των υπευθύνων της Κομισιόν, αυτή αποτελεί μνημείο υποκρισίας λέγοντας ότι η Ahava πέρασε τους ελέγχους λόγω της επίσημης διεύθυνσής της – κοντά στο αεροδρόμιο Μπεν Γκουριόν. Ενώ είναι γνωστό εδώ και πολλά χρόνια ότι οι εταιρίες των εποικισμών χρησιμοποιούν διευθύνσεις-«βιτρίνα» εντός του διεθνώς θεωρούμενου ως Ισραήλ, για να παραπλανούν τις ευρωπαϊκές αρχές.

Τα παραπάνω οδήγησαν ενδεχομένως τον Κύπριο Ευρωβουλευτή Νεοκλή Συλικιώτη να καταθέσει λίγες ημέρες αργότερα σχετική ερώτηση προς την Κομισιόν.[18] Τον Νοέμβριο του 2018 ήρθε η απάντηση της Κομισιόν δια στόματος κ. Moedas.[19] Σε αυτήν επιβεβαιώνεται ότι η Ahava λειτουργεί στον εποικισμό Μιτσπέ Σαλέμ, αλλά λέγεται ότι λειτουργεί και στο κιμπούτς Έιν Γκεντί, εντός του Ισραήλ. Επισημαίνεται επίσης ότι η Ahava στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος (Horizon 2020) δεν επιτρέπεται να διενεργήσει δραστηριότητες στα εδάφη που έχει καταλάβει το Ισραήλ από το 1967. Ενώ μέσα από μια προσεκτικά ασαφή διατύπωση διαφαίνεται πως δεν έχει γίνει ουσιαστικός έλεγχος και λέγεται ότι θα γίνει προσπάθεια να ενταθούν οι έλεγχοι ενόψει της ολοκλήρωσης του προγράμματος Pepticaps.

Τα πρόστιμα στην Ελλάδα για τα καλλυντικά Ahava
Στο μεταξύ, στην Ελλάδα, έστω μετά από καταγγελίες, διεξάγονται τουλάχιστον κάποιοι έλεγχοι. Στις 29 Νοεμβρίου 2017, στη Διεθνή Ημέρα Αλληλεγγύης στον Παλαιστινιακό Λαό, η ActionAid Hellas ανακοίνωνε μέσω ανάρτησης στο facebook ότι μετά από επιστολές της οι ελληνικές αρχές του Υπουργείου Οικονομίας της είχαν γνωστοποιήσει ότι η εταιρία Ahava δεν έφερε σωστές ενδείξεις και εκδόθηκε απόφαση επιβολής διοικητικού προστίμου.

Σύμφωνα με στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα,[20] για μη αναγραφή της χώρας προέλευσης στα εκδιδόμενα τιμολόγια πώλησης: α) 1652/25.10.2017 και β) 4246/20.10.2017 για τα πωλούμενα είδη “ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ AHAVA” καθώς προέρχονται από χώρα εκτός ΕΕ. (άρθρο 80, παρ. 2-ΥΑ 91354/2017-ΔΙΕΠΠΥ, άρθρο 13-Ν. 4177/2013), επιβλήθηκε πρόστιμο 2.000 € (120241/2-11-2017), στον παραβάτη BALU A.E.

Το πρόστιμο δηλαδή επιβλήθηκε στην εταιρία που είχε την αντιπροσωπεία, που εκείνη την εποχή ήταν η BALU A.E., στον ίδιο όμιλο με την MEDHEL. Και το πρόστιμο δεν φαίνεται να αφορά την σήμανση πάνω στην συσκευασία, αλλά την μη αναγραφή της χώρας προέλευσης στα τιμολόγια πώλησης.

Λίγο καιρό μετά την επιβολή του προστίμου, και χωρίς να είναι γνωστό αν υπήρξε καμία σχέση με αυτό, η αντιπροσωπεία φαίνεται να άλλαξε χέρια και πέρασε στην εταιρία Stephani & Panayiotou LTD.[21] Ένας καινούργιος ιστότοπος δημιουργήθηκε (2018) και σε αυτόν αναφέρονται δεκάδες σημεία πώλησης.[22]

Παρότι δεν είναι σαφές από την τωρινή ανάρτηση της ActionAid Hellas για το νέο πρόστιμο, πιθανότατα αυτό αφορά και πάλι την εταιρία που έχει την αντιπροσωπεία, δηλαδή εν προκειμένω την Stephani & Panayiotou LTD και πιθανότατα αφορά και πάλι την μη αναγραφή της χώρας προέλευσης σε εκδιδόμενα τιμολόγια πώλησης.

Τα ερωτηματικά
Τα διαδοχικά πρόστιμα για τα καλλυντικά της Ahava, έστω μετά από καταγγελίες, έστω στις εταιρίες που έχουν την αντιπροσωπεία, έστω με ποσά που ενδεχομένως είναι μηδαμινά απέναντι στα κέρδη τέτοιων εταιριών, δεν παύουν να έχουν τη σημασία τους. Ενώ φανερώνουν πως κάποιοι δημόσιοι υπάλληλοι μέσα στους αρμόδιους ελεγκτικούς μηχανισμούς, κάνουν στοιχειωδώς σωστά τη δουλειά τους, παρά το δυσμενές περιβάλλον της γενικότερης στρατηγικής συμμαχίας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με το ισραηλινό απαρτχάιντ.

Ωστόσο, εγείρονται και μια σειρά από ερωτήματα:

Αφότου επιβλήθηκε την πρώτη φορά πρόστιμο, για δύο μάλιστα τιμολόγια, ποιες ενέργειες έκαναν οι αρμόδιοι ελεγκτικοί μηχανισμοί για να παρακολουθούν την εν λόγω εταιρία και τους αντιπροσώπους της; Έπρεπε να ασχοληθεί και πάλι μια ανθρωπιστική οργάνωση για να προβούν σε ελέγχους; Τώρα πλέον, μετά και το νέο πρόστιμο, σε ποιες ενέργειες προτίθενται να προβούν προκειμένου να ελέγχουν συστηματικά την εν λόγω εταιρία από μόνοι τους ακόμα κι όταν δεν υπάρχουν καταγγελίες;

Το πρώτο πρόστιμο, (και ενδεχομένως και το τωρινό) αφορά την μη αναγραφή της χώρας προέλευσης σε εκδιδόμενα τιμολόγια πώλησης και όχι το ζήτημα της παραπλανητικής σήμανσης πάνω στην συσκευασία. Το ζήτημα της σήμανσης έγκειται στο ότι ακόμα κι όταν αναφέρεται ο Μιτσπέ Σαλέμ δεν αναφέρεται ρητά ότι πρόκειται για ισραηλινό εποικισμό, ενώ το γεγονός ότι ακριβώς παρακάτω αναφέρεται το Ισραήλ εντείνει την παραπλάνηση των καταναλωτών, που νομίζουν ότι αγοράζουν προϊόντα από το Ισραήλ κι όχι από παράνομο εποικισμό στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη.

Επομένως τίθεται το ερώτημα σε ποιες ενέργειες έχει προβεί ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (Ε.Ο.Φ.), ή άλλοι αρμόδιοι ελεγκτικοί μηχανισμοί σχετικά με την εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας συγκεκριμένα για την σήμανση, ώστε να μην παραπλανώνται οι καταναλωτές;
Αν ισχύει η πληροφορία ότι το μοναδικό εργοστάσιο της Ahava είναι στον εποικισμό Μιτσπέ Σαλέμ, τότε γιατί κάποια από τα προϊόντα δεν τον αναγράφουν καν;

Γιατί αυτή η επιμονή διαδοχικών εταιριών που αντιπροσωπεύουν την Ahava, να μην αναγράφουν τη χώρα προέλευσης στα τιμολόγια; Μήπως πίσω από αυτήν κρύβονται περαιτέρω παρανομίες και παραβάσεις;
Πιο συγκεκριμένα, είναι γνωστό εδώ και χρόνια ότι οι εταιρίες των εποικισμών δηλώνουν διευθύνσεις-«βιτρίνα» εντός του Ισραήλ, ώστε να απολαμβάνουν της προτιμησιακής δασμολογικής μεταχείρισης από τις συμφωνίες Ε.Ε. – Ισραήλ, από τις οποίες εξαιρούνται κανονικά οι παράνομοι εποικισμοί στα κατεχόμενα αραβικά εδάφη.

Αυτό είχε επιβεβαιωθεί και από τις απαντήσεις των αρμόδιων υπουργείων σε ερώτηση τριών βουλευτών του τότε αντιπολιτευόμενου ΣΥΡΙΖΑ το 2012.[23] Με δεδομένο ότι αφενός (τουλάχιστον κάποια από) τα προϊόντα της Ahava είναι σίγουρα παρασκευασμένα στον παράνομο εποικισμό Μιτσπέ Σαλέμ, αφού αυτό φαίνεται στη συσκευασία, και αφετέρου ότι η Ahava ήδη φαίνεται να εξαπατά την Ε.Ε. με παρόμοιο τρόπο για να συνεχίζει να λαμβάνει χρηματοδοτήσεις μέσω ερευνητικών προγραμμάτων, τι έλεγχοι έχουν γίνει από τις αρμόδιες τελωνειακές αρχές για το κατά πόσο καταβάλλονται οι απαραίτητοι δασμοί για τα προϊόντα της Ahava ή αντίθετα γίνεται προσπάθεια εξαπάτησης ως προς τον τόπο παραγωγής για να αποφευχθεί η καταβολή τους;

Το εμπόριο προϊόντων των εποικισμών αντίκειται στο διεθνές δίκαιο
Τέλος, αξίζει να τονιστεί ότι ακόμα και αν όλα τα παραπάνω (τιμολόγια, σήμανση, δασμοί) διαπιστωθούν σύννομα ή διορθωθούν στο μέλλον, η εισαγωγή προϊόντων της Ahava θα συνεχίζει να αντίκειται στο διεθνές δίκαιο.

Όπως είχαν δηλώσει τέσσερεις μεγάλες διεθνείς και ελληνικές οργανώσεις (ActionAid Ελλάς, Διεθνής Αμνηστία, Διεθνής Ομοσπονδία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (FIDH), Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου), σε έκκλησή τους προς τις ελληνικές αρχές, πριν λίγα χρόνια:

«Επιτρέποντας την είσοδο των προϊόντων των εποικισμών, τα οποία συντηρούν τους εποικισμούς, στις αγορές τους, τα τρίτα κράτη ενδέχεται να παρέχουν έμμεση αναγνώριση στην παράνομη δημιουργία των εποικισμών από τους οποίους προέρχονται αυτά τα προϊόντα. Επίσης, αυτά τα κράτη παρέχουν βοήθεια στο παράνομο εποικιστικό πρόγραμμα και συνεισφέρουν στην συντήρηση της οικονομίας των εποικισμών, η οποία βοηθά να χρηματοδοτείται η συνεχιζόμενη ύπαρξη και επέκταση των παράνομων εποικισμών. Τα κράτη έχουν την υποχρέωση να διασφαλίζουν τον σεβασμό των Συμβάσεων της Γενεύης και να διασφαλίζουν ότι δεν αναγνωρίζουν ως νόμιμη την παράνομη κατάσταση των εποικισμών, ούτε τους παρέχουν βοήθεια συμπεριλαμβανομένων μέσων για να συντηρούνται.

Όπως έχει τεκμηριωθεί, μεταξύ άλλων και από απαντήσεις υπουργείων σε ερωτήσεις στο Κοινοβούλιο, στην Ελλάδα εισάγονται κάποια προϊόντα που προέρχονται από ισραηλινούς εποικισμούς. Οι υπογράφουσες οργανώσεις καλούν τις ελληνικές αρχές, μέσα από νόμους και κανονισμούς, να απαγορεύσουν την εισαγωγή προϊόντων εποικισμών στην αγορά τους και να εμποδίσουν εταιρίες με έδρα στην επικράτειά τους να λειτουργούν σε εποικισμούς ή να εμπορεύονται προϊόντα εποικισμών. Μια τέτοια απαγόρευση θα ήταν συνεπής με την τήρηση της υποχρέωσης της Ελλάδας να μην αναγνωρίζει και να μην παρέχει βοήθεια ή συνδρομή σε μια παράνομη κατάσταση, καθώς και να συνεργάζεται με άλλα κράτη, με νόμιμα μέσα, για τον τερματισμό των σοβαρών παραβιάσεων του διεθνούς δικαίου από το Ισραήλ.»

[1] ActionAid, «Χρηματοδοτώντας την κατοχή της Παλαιστίνης. Το καθήκον τερματισμού των οικονομικών σχέσεων με τους ισραηλινούς εποικισμούς», Κεφάλαιο 3 «Η περίπτωση της Ahava», σελ. 50.

[2] Report of the Special Rapporteur on the situation of human rights in the Palestinian territories occupied since 1967, (A/67/379), 19 Σεπτεμβρίου 2012, παρ. 55

[3] Who Profits, Ahava, Tracking the trade trail of settlement products, April 2012, σσ. 13-14

[4] “Fosun Acquires Entire Stake in Israel’s Dead Sea Mineral Skincare Brand AHAVA”, 12 Απριλίου 2016,

[5] “From Motorola to Ahava: The UN Blacklist of Companies Doing Business in Israeli Settlements”, Haaretz, 26 October 2017.

[6] Who Profits, Ahava, Tracking the trade trail of settlement products, April 2012, σ. 13

[7] https://whoprofits.org/company/ahava-dead-sea-laboratories/

[8] FIDH, Business and human rights: enhancing standards and ensuring redress, Μάρτιος 2014, σ. 12

Al Haq, Pillage of the Dead Sea: Israel’s unlawful exploitation of natural resources in the Occupied Palestinian Territory, 2012, σσ. 27-34

Who Profits, Ahava, Tracking the trade trail of settlement products, April 2012, σσ. 25-26

[9] Ερμηνευτική ανακοίνωση για την ένδειξη της καταγωγής εμπορευμάτων που προέρχονται από τα εδάφη τα οποία κατέχει το Ισραήλ από τον Ιούνιο του 1967, Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, C 375/4, 12 Νοεμβρίου 2015

[10] http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=WQ&reference=E-2015-010549&format=XML&language=EN

[11] Report of the Special Rapporteur on the situation of human rights in the Palestinian territories occupied since 1967, (A/67/379), 19 Σεπτεμβρίου 2012, παρ. 56

[12] http://www.europarl.europa.eu/sides/getAllAnswers.do?reference=P-2011-006190&language=EN

[13] «Κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την επιλεξιμότητα των ισραηλινών οντοτήτων και των δραστηριοτήτων τους στο έδαφος που καταλαμβάνεται από το Ισραήλ από τον Ιούνιο του 1967 όσον αφορά τις επιδοτήσεις, τα έπαθλα και τα χρηματοδοτικά μέσα που θα χρηματοδοτούνται από την ΕΕ από το 2014 και έπειτα», Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, C 205, 19 Ιουλίου 2013, σ. 9

[14] https://cordis.europa.eu/project/rcn/103074/factsheet/en

[15] https://cordis.europa.eu/project/rcn/109254/factsheet/en

[16] https://cordis.europa.eu/project/rcn/198816/factsheet/en

[17] David Cronin, “Why is Europe still funding occupation profiteer Ahava?”, The Electronic Intifada, 14 Σεπτεμβρίου 2018.

[18] http://www.europarl.europa.eu/doceo/document/E-8-2018-004770_EN.html

[19] http://www.europarl.europa.eu/doceo/document/E-8-2018-004770-ASW_EN.html

[20] www.efpolis.gr/filesbase/2281_Prostima%204177_03-11-2017.pdf (ο σύνδεσμος φαίνεται πλέον ανενεργός – Bλ. το αρχείο PDF 2281_Prostima 4177_03-11-2017 σελ. 2, αρ. απόφασης 120241)

https://www.oenet.gr/elegxoi-prostima/item/59996-prostima-aisthitiki-kallyntika

[21] https://www.ahava.gr/ (βλ. κάτω μέρος της αρχικής σελίδας)

[22] https://www.ahava.gr/%cf%83%ce%b7%ce%bc%ce%b5%ce%af%ce%b1-%cf%80%cf%8e%ce%bb%ce%b7%cf%83%ce%b7%cf%82/

[23] Ερώτηση 5025/26-01-2012, των βουλευτών Θοδωρή Δρίτσα, Τάσου Κουράκη και Σοφίας Σακοράφα προς το Υπουργείο Οικονομικών, το Υπουργείο Εξωτερικών και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων